Dấu hiệu nhận biết bệnh loãng xương

Loãng xương là tình trạng xương đã mất đi một số thành phần, không còn nguyên vẹn trong cấu trúc nữa. Loãng xương có thể gặp ở bất cứ ai nhưng người già là đối tượng dễ mắc nhất do khả năng miễn dich, sức khỏe của họ đã kém đi, cũng như tổng quãng thời gian lao động dài hơn những đối tượng khác. Loãng xương gây đau và bất tiện trong cuộc sống nên cần phát hiện và điều trị sớm.

Loãng xương hay còn được gọi là xương xốp, là tình tràng sức mạnh của xương suy yếu, không còn rắn chắc như bình thường.

Xương được cấu tạo nên từ các sợi collagen và khoáng chất. Sau khoảng 45 tuổi, một số thành phần của xương dần mất đi và gây tình trạng loãng xương. Xương không còn dày đặc và mạnh mẽ như trước. Lúc này, cấu trúc xương cũng dễ bị phá vỡ hơn bình thường, nhất là khi bạn gặp chấn thương như bị ngã.

Loãng xương có thể nhận biết qua những dấu hiệu mắt thường nhìn thấy hoặc bằng các kỹ thuật y khoa hiện đại.

Khi bị loãng xương, người bệnh có thể gặp những triệu chứng như:

–         Gãy xương sau một chấn thương nhẹ (ngã, va đập…)

Đây là dấu hiệu điển hình của loãng xương. Chỉ cần một cú ngã không quá mạnh cũng có thể bẻ gãy xương của bạn trong khi nó lại không thể làm chấn thương xương ở người bình thường.

Loãng xương có thể gặp ở bất cứ ai nhưng người già là đối tượng dễ mắc nhất

Những trường hợp gãy xương do loãng xương thường xảy ra ở các vùng như xương hông, cổ tay, đốt sống. Những chấn thương này nếu gặp ở người lớn tuổi có thể để lại hậu quả nghiêm trọng, thậm chí bị liệt.

–         Đau lưng dai dẳng, đau khi cúi mình về phía trước

Đau lưng có thể là biểu hiện của nhiều bệnh khác nhưng nó cũng là một triệu chứng khá phổ biến ở những người bị bệnh loãng xương. Tình trạng đau xương có thể xảy ra ở một đốt sống hoăc nhiều đốt bị gãy.

Các đốt sống do loãng xương có thể bị gãy kể cả khi người bệnh không bị ngã, chấn thương. Đôi khi trọng lượng cơ thể, hoặc việc cúi người bất chợt, uốn cong về phía trước có thể gây đau lưng và ảnh hưởng đến hoạt động của phổi vì nó có ít chỗ để mở rộng trong lồng ngực.

Các biện pháp sau đây có thể giúp ngăn ngừa hoặc làm chậm quá trình mất các thành phần của xương. Lời khuyên này là dành cho tất cả mọi người. Tuy nhiên, nó là đặc biệt quan trọng nếu bạn có nguy cơ cao mắc bệnh loãng xương. Nếu bạn đã bị loãng xương, các biện pháp sau đây cũng có thể giúp để cố gắng làm chậm bất quá trình mất nguyên liệu xương.

Tập thể dục

Tập thể dục có thể hỗ trợ ngăn ngừa loãng xương. Sự kéo xương của cơ bắp khi tập thể dục giúp kích thích các tế bào xương làm và củng cố xương của bạn. Đây là một cách rất tốt, và cũng không bao giờ là quá muộn để bắt đầu. Tập thể dục bằng cách tạo điều kiện  cho bàn chân và chân của bạn chịu trọng lượng của cơ thể, chẳng hạn như đi bộ nhanh, thể dục nhịp điệu, khiêu vũ, chạy, vv. 

Đối với những người lớn tuổi, đi bộ thường xuyên là một khởi đầu tốt.  Đối với lợi ích nhất mà bạn nên tập thể dục thường xuyên – hướng tới ít nhất 30 phút tập thể dục vừa phải và thường xuyên. Vận động quá sức như chạy marathon có thể không được tốt như vậy. (Lưu ý: vì bơi không phải là tập thể dục mang trọng lượng, điều này không phải là quá hữu ích trong việc ngăn ngừa bệnh loãng xương.)

Bài tập tăng cường cơ bắp cũng rất quan trọng. Họ giúp đỡ để cung cấp cho sức mạnh để các cơ bắp hỗ trợ xung quanh xương. Điều này giúp tăng âm, cải thiện sự cân bằng, vv, có thể giúp ngăn ngừa bạn khỏi rơi. Ví dụ về các bài tập tăng cường cơ bắp nhưng bạn không nhất thiết phải nâng tạ trong phòng tập thể dục. Có một số bài tập đơn giản mà bạn có thể làm tại nhà

Thực phẩm và chế độ ăn uống

Canxi và vitamin D rất quan trọng cho sức khỏe của xương. Cơ thể bạn cần cung cấp đủ vitamin D để hấp thụ (mất) canxi mà bạn ăn hoặc uống trong chế độ ăn uống của bạn. Canxi – bạn có thể nhận được 1.000 mg canxi dễ dàng bằng cách: uống một lít sữa mỗi ngày (điều này có thể bao gồm bán tách kem hoặc sữa tách kem); cộng với ăn 50 g (2 oz) pho mát cứng như Cheddar hoặc Edam, hoặc một nồi sữa chua (125 g), hoặc 50 g cá mòi.

Người bị loãng xương nên ăn nhiều thực phẩm giàu canxi

Bánh mì, sữa đậu nành giàu canxi, một số loại rau (cải xoăn xoăn, đậu bắp, rau bina, và cải xoong) và một số loại trái cây (mơ khô, quả sung khô và vỏ hỗn hợp) cũng là nguồn cung cấp canxi. Bơ, kem, pho mát và mềm không chứa nhiều canxi. Xem tờ rơi riêng canxi phong phú chế độ ăn uống để biết thêm chi tiết.

Vitamin D – chỉ có một vài loại thực phẩm mà là một nguồn cung cấp vitamin D. Khoảng 115 g (4 oz) nấu chín cá hồi hoặc cá thu nấu chín cung cấp 400 IU vitamin D. Cùng một lượng vitamin D cũng có thể được lấy từ 170 g (6 oz) cá ngừ hoặc 80 g (3 oz) của cá mòi (cả đóng hộp trong dầu). Vitamin D cũng được thực hiện bởi cơ thể của bạn sau khi tiếp xúc với ánh mặt trời. Các tia cực tím trong ánh nắng mặt trời gây ra làn da của bạn để tạo ra vitamin D.

Tránh xa thuốc lá, rượu bia

Hóa chất từ thuốc lá có thể nhận được vào máu của bạn và có thể ảnh hưởng đến xương của bạn, làm mất xương trầm trọng hơn. Nếu bạn hút thuốc, bạn nên cố gắng làm cho mọi nỗ lực để ngăn chặn.

Ngoài ra, bạn nên cố gắng cắt giảm lượng rượu của bạn nếu bạn uống nhiều hơn ba đơn vị rượu mỗi ngày. Tờ rơi riêng biệt được gọi là Lời khuyên để giúp bạn ngừng hút thuốc và uống rượu và có lý cung cấp thêm chi tiết.

Liệu pháp thay thế hormone

Liệu pháp thay thế hormone (HRT) chứa estrogen đã được sử dụng rộng rãi để ngăn ngừa loãng xương. Tuy nhiên, những phát hiện gần đây về nguy cơ sức khỏe lâu dài tiềm năng của HRT có nghĩa rằng nó được bây giờ không thường được sử dụng cho mục đích này (ngoại trừ ở những phụ nữ đã có một thời kỳ mãn kinh sớm).

Điều này là do sự gia tăng nguy cơ nhỏ bị ung thư vú và bệnh tim mạch (bệnh tim và đột quỵ) nếu HRT được sử dụng trong thời gian dài.

Lưu ý: Những thông tin cung cấp trong bài viết của Bệnh viện Đa khoa Hồng Ngọc chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.

Theo dõi fanpage của Bệnh viện Ða khoa Hồng Ngọc để biết thêm thông tin bổ ích khác: https://www.facebook.com/BenhvienHongNgoc/

Theo Hội Loãng xương TP.HCM ước tính, khoảng 3,6 triệu người Việt Nam đang mắc bệnh loãng xương, tuy nhiên con số thật có thể cao hơn rất nhiều vì còn nhiều bệnh nhân không được chẩn đoán.

Loãng xương: "mối nguy hiểm" âm thầm

Loãng xương là một bệnh lý của xương do sự suy giảm khối lượng chất khoáng trong xương và tổn thương vi cấu trúc của tổ chức xương, làm cho xương trở nên yếu và dễ gãy. Bệnh thường không có bất kỳ triệu chứng hoặc đau đớn nào, và thường không được phát hiện cho đến khi xảy ra gãy xương. Hầu hết là gãy xương hông, xương cổ tay và xương sống.

Loãng xương gây ra gánh nặng bệnh tật lớn trên toàn cầu

Ở phụ nữ trên 45 tuổi, thống kê cho thấy số ngày nằm viện do loãng xương dài hơn so với các bệnh lý ung thư vú, nhồi máu cơ tim, đái tháo đường và các bệnh lý khác.

Ở nam giới, nguy cơ gãy xương do loãng xương cao hơn đến 27% so với nguy cơ ung thư tuyến tiền liệt.

40% bệnh nhân gãy xương hông không thể tự đi lại được và rất nhiều người bị gãy xương hông do loãng xương đã tử vong trong vòng một năm sau khi gãy xương (tỷ lệ lên đến 20-24%).

20% phụ nữ bị gãy xương cột sống có nguy cơ gãy xương mới trong vòng 1 năm sau đó.

Mặc dù loãng xương gây ra những hậu quả nghiêm trọng vậy nhưng có đến 80% bệnh nhân từng trải qua 1 lần gãy xương do loãng xương không được chẩn đoán và điều trị nguyên nhân.

Thuốc điều trị loãng xương

- Thuốc bổ sung canxi và Vitamin D nếu chế độ ăn không đủ.

- Thuốc chống hủy xương: nhóm bisphosphonate (alendronate, risedronate,…) là lựa chọn đầu tiên.

- Calcitonin chiết xuất từ cá hồi.

- Liệu pháp thuốc giống hormone chỉ định cho phụ nữ sau mãn kinh có nguy cơ cao hoặc loãng xương sau mãn kinh.

- Thuốc có tác dụng kép: strontium ranelate, vừa có tác dụng tăng tạo xương, vừa ức chế hủy xương. Thuốc được dùng cho bệnh nhân có chống chỉ định hoặc không dung nạp nhóm bisphosphonates.

- Các nhóm thuốc khác có thể phối hợp trong những trường hợp cần thiết: thuốc tăng quá trình đồng hóa (deca durabolin và durabolin)

Phòng ngừa loãng xương

- Chế độ ăn uống: Bổ sung các thực phẩm giàu canxi, chất đạm, vitamin D

- Duy trì một lối sống lành mạnh có thể làm giảm mức độ mất xương. Bắt đầu một chương trình tập thể dục thường xuyên. Các bài tập làm chịu lực cho cơ (chẳng hạn như đi bộ, chạy bộ, thể dục nhịp điệu và cử tạ) giúp củng cố xương.

- Hạn chế đồ uống chứa cồn, caffeine.

- Không hút thuốc lá.

Những ai có nguy cơ bị loãng xương?

- Nguy cơ gãy xương do loãng xương tăng theo tuổi tác: phụ nữ trên 50 tuổi hoặc phụ nữ sau mãn kinh có nguy cơ mắc bệnh loãng xương cao nhất.

- Tiền sử gia đình: Nếu cha mẹ hoặc ông bà của bạn đã có bất kỳ dấu hiệu loãng xương nào, chẳng hạn như gãy xương hông sau một cú ngã nhẹ, bạn có thể có nhiều nguy cơ mắc bệnh hơn.

- Thiếu vitamin D, chế độ ăn thiếu canxi: làm tăng nguy cơ loãng xương

- Ít hoạt động thể lực: Những người có lối sống ít vận động có nguy cơ loãng xương cao hơn người vận động thể chất đầy đủ.

- Thói quen sử dụng nhiều rượu, bia, cà phê, thuốc lá…

Bệnh tuyến giáp

Sử dụng thuốc lâu dài (corticosteroid, thuốc chống đông, chống động kinh…)

Nếu có ít nhất một trong các yếu tố nguy cơ trên, bạn hãy đến cơ sở y tế để kiểm tra sức khỏe định kỳ.

Nhận biết các dấu hiệu nghi ngờ mắc bệnh loãng xương

Thông thường, không có triệu chứng của bệnh loãng xương, đôi khi đây được gọi là một căn bệnh thầm lặng. Tuy nhiên, cần chú ý những điều sau:

- Đau xương, đau lưng.

- Biến dạng cột sống: Gù, vẹo cột sống, giảm chiều cao

- Đau ngực, khó thở, chậm tiêu…

- Gãy đầu dưới xương quay, gãy cổ xương đùi, gãy đốt sống (lưng và thắt lưng) sau chấn thương rất nhẹ hoặc không rõ chấn thương.

Nếu có dấu hiệu nghi ngờ mắc bệnh kể trên, bạn cần đến ngay cơ sở y tế để được khám, chẩn đoán, tư vấn và điều trị.

Ảnh: ADCREW

Truyền thông kiến thức chăm sóc sức khỏe về các bệnh cơ xương khớp thường gặp nằm trong chương trình Chăm sóc sức khỏe Việt, nhằm góp phần nâng cao nhận thức của cộng đồng về dự phòng, phát hiện sớm nguy cơ mắc một số BKLN phổ biến cũng như chẩn đoán sớm và kiểm soát tốt BKLN.

Phòng, chống BKLN hiệu quả sẽ hạn chế số người mắc bệnh, ngăn chặn tàn tật, tử vong sớm và giảm quá tải y tế, cải thiện sức khỏe và chất lượng cuộc sống cho người Việt Nam đặc biệt trong đại dịch toàn cầu COVID-19. Đây là mục tiêu đầy tính nhân văn của chương trình Chăm sóc sức khỏe Việt, do Cục Y tế dự phòng - Bộ Y tế và Công ty Davipharm (https://davipharm.info/vi/) phối hợp thực hiện. Hãy kết nối cùng các chuyên gia của chương trình tại Fanpage Chăm sóc sức khỏe Việt để cập nhật các thông tin tin cậy, giúp bảo vệ sức khỏe bản thân và gia đình.

Bài viết chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị.