Ho khan là dấu hiệu bệnh gì
|
1. Nguyên nhân gây ho khan Ho khan là tình trạng ho không ra đờm, xảy ra do đường hô hấp bị viêm hoặc kích ứng nhưng không có chất nhầy dư thừa để ho ra. Người bệnh có thể cảm thấy nhột ở phía sau cổ họng, kích hoạt phản xạ ho, gây ra những cơn ho kéo dài. Ho khan thường do nhiễm trùng đường hô hấp trên, chẳng hạn như cảm lạnh hoặc cúm. Ở cả trẻ em và người lớn, ho khan thường kéo dài trong vài tuần sau khi cảm lạnh hoặc cúm qua đi. Các nguyên nhân khác có thể gây ra ho khan bao gồm: Viêm thanh quản, viêm họng, viêm amidan, viêm xoang, hen suyễn, dị ứng, trào ngược dạ dày thực quản dùng thuốc (đặc biệt là thuốc ức chế men chuyển trị tăng huyết áp) Tiếp xúc với các chất kích thích như ô nhiễm không khí, bụi hoặc khói… 2. Ho khan - Triệu chứng phổ biến của COVID-19 Ho khan là một triệu chứng ban đầu thường gặp của COVID-19. Theo một số ước tính, có đến 60-70% người phát triển các triệu chứng COVID-19 bị ho khan. Các dấu hiệu nhận biết khác của COVID-19 bao gồm sốt và khó thở.  Ho khan là triệu chứng ở người mắc COVID-19.
Đau đầu, đau cơ hoặc khớp, đau họng, chảy nước mũi hoặc nghẹt mũi, tiêu chảy, buồn nôn hoặc nôn mửa, khó thở, mất vị giác và khứu giác, chán ăn, kiệt sức không giải thích được hoặc bất thường, sốt Ho khan cũng là một triệu chứng có thể tiếp tục phát triển sau khi hồi phục COVID-19 (hậu COVID-19). Nếu ho khan kèm theo: Khó thở, nặng hoặc tức ngực, môi hơi xanh, hoang mang… cần tìm kiếm sự chăm sóc y tế khẩn cấp. 3. Các biện pháp chữa ho khan Các biện pháp điều trị ho khan tùy thuộc vào tuổi và nguyên nhân gây ho khan: - Trẻ sơ sinh và trẻ mới biết đi: Ở trẻ sơ sinh và trẻ mới biết đi, ho khan thường không cần điều trị. Dùng máy tạo độ ẩm có thể giúp trẻ thoải mái hơn. - Trẻ lớn: Máy tạo độ ẩm sẽ giúp hệ hô hấp của chúng không bị khô. Trẻ lớn hơn cũng có thể dùng thuốc trị ho để làm dịu cơn đau họng. Nếu tình trạng ho tiếp tục kéo dài hơn 3 tuần, hãy trao đổi với bác sĩ để tìm các nguyên nhân khác, có thể cần sử dụng thuốc kháng sinh, thuốc kháng histamine hoặc thuốc điều trị bệnh hen suyễn… - Người lớn: Ho khan kéo dài mãn tính ở người lớn có thể do nhiều nguyên nhân. Hãy cho bác sĩ biết nếu người bệnh có triệu chứng như đau và ợ chua. Người bệnh có thể sẽ cần đến thuốc kháng sinh, thuốc kháng axit, thuốc hen suyễn hoặc xét nghiệm thêm... Lưu ý , trao đổi với bác sĩ về tất cả các loại thuốc và chất bổ sung mà bạn hiện đang sử dụng trước khi dùng thuốc điều trị ho. 4. Thuốc trị ho không kê đơn (OTC) Ho là phản xạ có lợi để tống dị vật ra khỏi đường thở. Nếu ho gây khó chịu, làm người bệnh mệt, có nhiều loại thuốc không kê đơn (OTC) có sẵn tại hiệu thuốc có thể giúp làm dịu cơn ho. 4.1 Thuốc thông mũi Thuốc thông mũi là thuốc không kê đơn để điều trị nghẹt mũi và xoang. Khi bị nhiễm virus, niêm mạc mũi sẽ sưng lên và ngăn không khí đi qua gây ngạt mũi. Thuốc thông mũi hoạt động bằng cách làm co thắt các mạch máu trong mũi, làm giảm lưu lượng máu đến mô bị sưng. Khi sưng giảm bớt, người bệnh sẽ dễ thở hơn. Thuốc thông mũi cũng có thể giúp giảm chảy nước mũi sau. Một số loại thuốc thông mũi như: Pseudoephedrine, oxymetazoline, phenylephrine. Lưu ý: Trẻ em dưới 12 tuổi không nên dùng thuốc thông mũi vì tăng nguy cơ gặp các tác dụng phụ của thuốc. Không dùng thuốc thông mũi cho trẻ dưới 2 tuổi vì có thể gây ra các biến chứng nghiêm trọng như co giật và nhịp tim nhanh.Không dùng thuốc trị cảm lạnh của người lớn cho trẻ. Thay vào đó, hãy chọn thuốc không kê đơn được bào chế đặc biệt cho trẻ em và làm theo hướng dẫn của nhà sản xuất hoặc trao đổi với bác sĩ. 4.2 Thuốc ức chế ho (giảm ho) Thuốc ức chế ho (thuốc chống ho) làm dịu cơn ho bằng cách ngăn chặn phản xạ ho. Điều này rất hữu ích đối với những cơn ho khan gây khó chịu làm ảnh hưởng đến giấc ngủ hoặc sinh hoạt hàng ngày. Thuốc giảm ho không kê đơn được lựa chọn như dextromethorphan. Hoạt chất này có nhiều trong các sản phẩm với tên gọi khác nhau, nên người dùng cần đọc kỹ thành phần của thuốc. 5. Thuốc kê đơn Nếu các phương pháp điều trị OTC không giúp giảm ho, hãy liên hệ với bác sĩ. Tùy thuộc vào tình trạng cơ bản gây ra ho, bác sĩ có thể kê đơn: Thuốc kháng histamine uống, cho nguyên nhân ho khan do dị ứng. Corticosteroid dạng hít, cho người bệnh hen suyễn, thuốc kháng sinh cho nguyên nhân gây ho do các bệnh nhiễm trùng, thuốc chẹn axit cho trường hợp ho khan do trào ngược axit dạ dày. Khi nguyên nhân gây ho được giải quyết thì tình trạng ho khan cũng sẽ hết. BỘ Y TẾ
Ho khan kéo dài là bệnh gì? Ho là một phát thở ra mạnh và đột ngột, là cơ chế tự vệ, sinh lý quan trọng để tống ra ngoài các dị vật ở phần trên của đường hô hấp có thể gây tắc đường thở. Ho cũng có thể là triệu chứng của một số rối loạn trong cơ thể. Người ta có thể chủ động ho, nhưng trong đa số trường hợp, ho xảy ra ngoài ý muốn và động tác này có tính chất phản xạ. Ho khan kéo dài là tình trạng ho nhưng không khạc ra đờm, dù người bệnh có thể ho nhiều và dữ dội. Tuy nhiên vẫn có trường hợp người bệnh nuốt đờm hoặc vì không muốn khạc hoặc không biết khạc đờm. Ho khan kéo dài cần chú ý đến các bệnh lý như: bệnh liên quan đến thanh quản, viêm tai, viêm xương chũm mạn tính. Ho khan kéo dài cũng có thể là do ung thư phế quản, thường xảy ra ở người có thâm niên hút thuốc lá, thuốc lào lâu năm (thường trên 10 năm). Ho khan còn do các bệnh ở tổ chức kẽ của phổi như: xơ phổi, phù phổi bán cấp, ung thư phổi, lao kê hoặc do tràn dịch mạn tính màng phổi. Thêm vào đó, ho khan kéo dài cũng có thể là do một số chất độc gây kích thích trực tiếp cơ chế miễn dịch dị ứng (hen). Ngoài ra, ho khan còn do tác dụng phụ của một số thuốc, đặc biệt là thuốc điều trị bệnh tăng huyết áp (coversyl) sử dụng lâu năm. Ho kéo dài về đêm Triệu chứng ho khan kéo dài vào ban đêm, ban ngày chỉ ho khan không có dấu hiệu của cảm cúm hay viêm họng, tuy nhiên khi ngủ trưa hoặc ban đêm lại bị ho, ngứa họng và ho dai dẳng liên tục. Tình trạng này diễn ra thường xuyên sẽ ảnh hưởng đến giấc ngủ, khiến người bệnh khó chịu, mệt mỏi và dễ cáu kỉnh, hiệu suất làm việc sẽ bị ảnh hưởng. Tình trạng ho về đêm ở người lớn có thể do các yếu tố sau đây tác động: Hen suyễn: hầu hết bệnh nhân bị bệnh hen suyễn có thể gặp phải các vấn đề hô hấp như ho khan kéo dài. Vì vậy, dấu hiệu ho khan về đêm cũng có thể là triệu chứng ban đầu của bệnh hen suyễn. Những triệu chứng của bệnh hen suyễn xuất hiện và biến mất phụ thuộc vào các hoạt động và yếu tố bên ngoài tác động. Đặc biệt, những triệu chứng hen suyễn đầu tiên thường là ho và thở rít, triệu chứng thường tái đi, tái lại và thường nặng về đêm, khi gắng sức hoặc khi gặp lạnh. Cơ thể bị nhiễm lạnh, cảm cúm hoặc bị nhiễm trùng đường hô hấp có thể gây bùng phát bệnh hen suyễn, khi đó bệnh nhân cảm thấy khó thở, thở rít, ho khan hoặc ho khạc đờm tăng, cảm giác nặng ngực... Viêm xoang: khi bị viêm xoang, các xoang bị tắc gây ngạt mũi, các chất nhầy từ xoang chảy xuống mặt sau của cổ họng. Vào ban ngày các dịch nhầy này được xì ra hoặc tự trôi xuống đường tiêu hóa, nhưng về ban đêm dịch nhầy rất dễ bị ứ lại nơi cổ họng và gây ho. Chứng nghẹt mũi do viêm xoang khiến người bệnh phải thở bằng miệng khi ngủ khiến cổ họng bị khô, rát và bị ho về đêm. Trào ngược axit trong bệnh trào ngược dạ dày thực quản (hay còn gọi là GERD) cũng gây ho khan kéo dài. Khi nằm xuống, axit gây khó tiêu và ợ nóng trong dạ dày có thể trào ngược lên thực quản, tràn qua phổi, dẫn đến ho khan liên tục. Nếu nguyên nhân gây ho khan kéo dài vào về ban đêm đã được xác định là do trào ngược, hãy cố gắng ăn ít hơn vào bữa chiều tối, khi ngủ nên gối cao đầu để việc trào ngược sẽ giảm đi và giảm bớt ho. Ho thành từng cơn Ho khan nhiều lần, kế tiếp nhau thành từng cơn trong một thời gian ngắn, điển hình là cơn ho gà: bệnh nhân sẽ ho liền một cơn sau đó hít một hơi dài và tiếp tục ho từng cơn nữa. Cơn ho kéo dài sẽ gây tăng áp lực trong lồng ngực, gây ứ huyết tĩnh mạch chủ trên, khiến cho bệnh nhân bị đỏ mặt, tĩnh mạch cổ nổi phồng, cơn ho có thể làm chảy cả nước mắt, đôi khi còn gây ra phản xạ nôn ói. Người bệnh bị ho gà có thể kèm theo đau ê ẩm ngực, lưng và bụng do các cơ hô hấp bị co bóp quá mức. Ho ra máu Ho khan ra máu là tình trạng ho kèm theo máu xuất hiện. Ho ra máu có nhiều mức độ từ nhẹ đến nặng. Đây có thể là dấu hiệu cảnh báo của các bệnh viêm phổi cấp và mạn tính, ung thư phổi... Ho ra máu có thể xảy ra đột ngột trong lúc bệnh nhân cảm thấy khỏe mạnh hoặc sau khi vừa hoạt động mạnh. Thông thường 90% trường hợp ho ra máu là do bệnh lao phổi tiến triển, thường kèm ho kéo dài, sốt nhẹ, sút cân. Nếu ho ra máu một chút ít và lẫn trong đờm, ho tái phát một vài lần mà không kèm sốt hoặc không sút cân thì cũng nên nghĩ đến bệnh lao. Chúng ta nên làm gì khi bị ho khan kéo dài Ho có thể chỉ là một biểu hiện sinh lý bình thường của cơ thể với một tác nhân kích ứng nhưng cũng có thể là dấu hiệu cảnh báo của một bệnh lý nghiêm trọng, đặc biệt với đổi trẻ em và người cao tuổi. Cần phải hết sức lưu ý khi ho khan kéo dài, có kèm theo sốt, khó thở, tím tái, suy kiệt... Ho kéo dài là một triệu chứng phổ biến trong cộng đồng, đây là biểu hiện bệnh lý không chỉ của riêng đường thở. Nên bệnh nhân cần nhanh chóng đến các cơ sở y tế để xác định nguyên nhân, không nên chủ quan mua thuốc ho ở tiệm thuốc, để bệnh kéo dài không có lợi cho việc điều trị sau này. Quang Tuấn |
