Đền Cô Đôi Thượng Ngàn ở Thanh Hóa
|
Cô Đôi Thượng Ngàn là vị thánh cô nổi tiếng trong Tứ Phủ Thánh Cô. Cô vốn là con vua Đế Thích trên Thiên Cung, được phong là Sơn Tinh Công Chúa lừng lẫy bốn phương. Đền thờ cô trải dài từ Đông Cuông, Tuần Quán cho đến Nho Quan, Ninh Bình và Cao Phong, Hòa Bình. Show
Cô Đôi Thượng Ngàn là ai?Cô Đôi Thượng Ngàn là một trong Tứ Phủ Thánh Cô linh thiêng danh tiếng lẫy lừng. Cô đứng thứ hai trong hàng Tứ Phủ Thánh Cô, sau Cô Đệ Nhất Thượng Thiên và ngay trước Cô Bơ Thoải. Cô Đôi Thượng Ngàn có phép tiên, có tài chấm đồng và bắt đồng. Ngoài ra cô còn là tiên cô cai quản kho lộc Sơn Lâm Sơn Trang. Người trần gian ai mà nhất tâm thường được cô ban thưởng nhưng nhược bằng có nợ mà không mau trả lễ cô sẽ bắt phạt nặng hơn. Về sự tích Cô Đôi Thượng Ngàn, thì cô vốn là con Vua Đế Thích trên Thiên Cung, được phong Sơn Tinh Công Chúa, ra vào hầu cận bơ tòa Vua Mẫu trong điện ngọc. Cô giáng trần vào một nhà chúa đất tại Ninh Bình. Lớn lên cô trở thành một thiếu nữ vô cùng xinh đẹp với nước da trắng muốt, tóc xanh mượt mà, mặt tròn lưng ong, sắc sảo, thông minh. Sau này, khi gặp được Đức Diệu Tín Thuyền Sư Lê Mại Đại Vương, chính là Mẫu Thượng Ngàn, Bà Chúa Sơn Trang, thì cô quyết định theo mẫu học đạo phép về giúp dân. Xem thêm: Tìm hiểu sự tích Cô Chín Sòng Sơn? Huyền bí đằng sau danh xưng Cô Chín Giếng. Sau này, khi về lại Thiên Cung, cô được theo hầu cận Mẫu Thượng Ngàn Đông Cuông Tuần Quán. Cô được Mẫu Bà truyền cho muôn đạo phép rồi được cử xuống giúp người rừng thống nhất ngôn ngữ. Cũng có người cho rằng cô về thiên và được theo hầu cận Chầu Đệ Nhị. Lúc thanh nhàn, cô thường về ngự cảnh sơn lâm núi rừng nơi đất Ninh Bình xưa cô giáng trần. Trong ba gian đền mát, cô cùng các bạn tiên vui thú tháng ngày trên sườn dốc Bò, có khi cô hiện ra làm người thiếu nữ xinh đẹp rồi cùng luận bàn văn thơ với các bậc danh sĩ. Tài năng văn ca thơ phú và vốn hiểu biết của cô khiến bao kẻ ngưỡng mộ, mến phục. Tên gọi khác của Cô Đôi Thượng NgànCô Đôi Thượng Ngàn vô cùng linh thiêng. Cô anh linh dạy khắp bốn phương nên đệ tử vô số. Tại một số vùng, người ta lại gọi cô bằng cái tên khác biệt ứng với sự tích thánh cô được truyền tụng tại đó. Như Cô Đôi Thượng hay Cô Đôi theo cách gọi của người dân Ninh Bình, đây cũng là cách gọi phổ biến. Hay Cô Đôi Đông Cuông là do truyền tụng rằng cô là người hầu cận Mẫu Thượng Ngàn Đông Cuông. Xem thêm: Mẫu Đông Cuông là ai? Tìm hiểu thần tích 3 lần giáng thế cứu dân độ thế của Mẫu. Căn Cô Đôi Thượng Ngàn là gì?Người có duyên cơ sâu dày với nhà thánh ắt sẽ có căn với một trong các vị thánh. Những người mang căn vị thánh nào thì mang dáng dấp vị thánh đó. Khi đó, người nào nặng căn thì sẽ phải lập đàn mở phủ thờ nhà ngài. Nếu không sẽ bị ngài quở phạt. Bởi nghĩa vụ của phận tôi con nhà thánh là phải phụng sự nhà ngài cả đời. Một năm bắc ghế hầu đồng hai lần, tuần tiếc tiệc gì cũng phải lễ cha, lễ mẹ. Với những người mang căn Cô Đôi, thường họ sẽ có khả năng xem bói, chữa bệnh và bắt đồng. Và giống như Cô Đôi, họ cũng mang ngoại hình xinh đẹp cùng tính cách thông minh, nhanh nhẹn, cốt cách thanh cao của bậc nhà tiên thánh. Xem thêm: Ai là người có căn Cô Bé Thượng Ngàn? Tính cách người có căn Cô Bé. Dâng lễ Cô Đôi Thượng NgànCô Đôi là người có nhiều quyền phép lại có tấm lòng bao dung, thường ban phước lành cho những người nhất tâm. Nên vào những tiết lớn, ngày tiệc trong năm, không chỉ những người lập đàn mở phủ đến cúng lễ cô mà cả những con hương tâm thành hướng thiện cũng đến để dâng lễ cô, cầu cô phù hộ độ trì cho gia đình bình an, sức khỏe, tài lộc, may mắn. Sắm lễ dâng Cô Đôi Thượng NgànThông thường, những người đến lễ sắm một mâm cỗ đầy đủ gồm một đĩa hoa, một đĩa quả gồm nhiều loại quả, một cơi trầu, quả cau, một cút rượu, xôi thịt, một tập giấy tiền, thẻ hương cùng một cánh sớ trình cô. Sau khi dâng những thức lễ này trên ban thờ thánh, bạn chờ hết một tuần hương rồi hạ lễ. Riêng cánh sớ và giấy tiền đem đi hóa tại nơi hóa sớ của đền. Bên cạnh đó, nếu bạn muốn có một lễ vật có thể dâng cúng lâu dài trên ban thờ thánh thì có thể tham khảo Oản Tài Lộc. Oản Tài Lộc có thể được lâu với thời gian khoảng 6 tháng được trang trí tỉ mỉ, trang trọng rất thích hợp đặt trong không gian cúng lễ. Với quanh oản dâng Cô Đôi thì phải là oản có màu xanh. Bởi khi về ngự đồng, cô thường mặc áo xanh nên đây cũng là màu lễ vật dâng cô. Lễ vật dâng tiên cô phải đẹp và sang trọng được trang trí với hoa thơm, cỏ mát quạt lông công phượng xinh đẹp giống như Oản Tài Lộc mà Oản Cô Tâm đang cung cấp cho thị trường sau đây. Những mẫu Oản Tài Lộc được tạo ra cung cấp cho thị trường tại Oản Cô Tâm đều được làm ra bởi những bàn tay khéo léo của những nghệ nhân làm oản tài năng. Kết hợp với mẫu thiết kế đã có sự nghiên cứu kỹ lưỡng đặc điểm tín ngưỡng thờ cúng của người Việt xưa nay. Tạo nên quanh oản vừa đẹp, vừa sang, vừa chất lượng lại đẹp bóng, sang đồng cực hợp để dâng yết cửa các thánh, đặc biệt để dâng Cô Đôi Thượng Ngàn. Văn khấn Cô Đôi Thượng NgànNam mô a di đà phật! (3 lần) Hương tử chúng con thành tâm kính lạy đức Hiệu Thiên Chí tôn Kim Quyết Ngọc Hoàng Huyền cung cao Thượng đế Kính lạy Đức Cửu Trùng Thánh Vân lục cung công chúa Đức Thiên tiên Quỳnh Hoa Liễu Hạnh Mã Hoàng công chúa, sắc phong Chế Thắng Hỏa Diệu Đại Vương, gia phong Tiên Hương Thánh mẫu Đức đệ nhị đỉnh thượng cao sơn triều Mường Sơn tinh công chúa Lê Mại Đại Vương Đức đệ tam Thủy phủ, Lân nữ Công Chúa Đức đệ tứ khâm sai Thánh Mẫu, tứ vị chầu bà, năm tòa quan lớn Mười dinh các quan, mười hai Tiên Cô Con xin cung thỉnh Cô Đôi Thượng Ngàn, mười hai thánh cậu, Ngũ hổ Đại tướng, Thanh Hoàng Bạch Xà Đại tướng. Hôm nay là … Tín chủ con là ……….. Ngụ tại:…………………………… Cùng toàn thể gia đình đến điện (phủ, đền) chấp tay kính lễ khấu đầu vọng bái. Lòng con thành khẩn, dạ con thiết tha kính dâng lễ vật con cúi xin các ngài xét thương cứu độ cho gia đình con tiêu trừ tai nạn điều lành thường tới, cầu tài được tài, cầu lộc được lộc, cầu bình an được bình an. Nam mô a di đà phật! (3 lần) Chú ý, đây là bài khấn nôm cho những con hương đi lễ nhà thánh, nhà ngài còn những thầy đồng chuyên lễ lạy thì sẽ sử dụng bài khấn khác đầy đủ và chi tiết hơn rất nhiều. Khi nào nên đi lễ Cô Đôi Thượng NgànNhững ngày tốt lành nhất để đi lễ Cô Đôi Thượng Ngàn là vào ngày đầu năm mới hay ngày hội đền thờ Cô Đôi hoặc ngày tiệc của cô tức vào ngày 6/1 âm lịch. Tuy nhiên những ngày này, con hương thường chen chúc nhau tới cúng lễ cô sẽ gây khó khăn cho bạn. Bạn có thể chọn những ngày không đặc biệt nhưng nằm trong tháng giêng để đi cúng lễ Cô Đôi cho hợp lý. Vạn sự tùy tâm nên dù bạn có cúng lễ cô ngày nào thì cô cũng chứng giáng và ban lộc cho. Đền thờ Cô Đôi Thượng NgànCô Đôi anh linh, danh tiếng lừng lẫy vang khắp bốn phương, đền thờ Cô trải dài từ Đông Cuông Tuần Quán đến tận Hòa Bình. Tuy nhiên hầu hết những nơi này đều chỉ thờ vọng cô chỉ có một nơi duy nhất thờ chính Cô Đôi Thượng Ngàn là đền Cô Đôi tại Ninh Bình. Đền thờ chính – Đền Cô Đôi, Ninh BìnhChính xác đền thờ này nằm tại Bồng Lai, Văn Phương, Nho Quan, Ninh Bình. Tương truyền, xưa kia Ninh Bình là quê hương của Cô Đôi khi cô hạ phàm nên người dân đã thờ cô tại đây. Trong đền thờ Cô Đôi và Cô Bé Đông Cuông. Cách đền chính khoảng 500m trước cửa đền có một giếng nước quanh năm xanh mát, trong lành. Các đền thờ vọngRất nhiều đền tại miền Bắc đang thờ vọng cô. Cụ thể:
Cách di chuyển đến đền thờ chính Cô Đôi Thượng Ngàn tại Ninh BìnhĐể di chuyển đến đền Cô Đôi tại Ninh Bình, từ thành phố Hà Nội bạn có thể di chuyển bằng xe khách hoặc phương tiện cá nhân. Di chuyển bằng xe kháchĐối với xe khách, bạn đến bến xe Giáp Bát và bắt xe về Nho Quan, Ninh Bình hoặc nếu không bạn cũng có thể bắt xe về thành phố Ninh Bình rồi từ đây, bắt xe buýt nội tỉnh số 01 để về ngã ba Cúc Phương đến Bồng Lai nơi có đền Cô Đôi. Thời gian di chuyển khoảng 3 tiếng. Di chuyển bằng ô tôĐối với phương tiện di chuyển là xe ô tô, bạn đi từ trung tâm Hà Nội bạn di chuyển theo đường cao tốc Ninh Bình – Hà Nội về thành phố Ninh Bình, đến Liêm Tuyền thì đi theo lối ra khỏi đường cao tốc. Rẽ vào DT494. Tại Thanh Hà, rẽ trái vào quốc lộ 1A. Đi dọc theo ĐT477 đến QL12B tại tt. Nho Quan. Tại Cửa Hàng Gốm Sứ Thanh Sơn, tiếp tục vào QL12B đi thẳng là đến đền Cô Đôi Ninh Bình. Với lộ trình này, quãng đường bạn phải di chuyển là 111km có mất phí, mất khoảng thời gian là hơn 2 tiếng. Nếu bạn vẫn muốn di chuyển bằng ô tô nhưng không muốn mất phí cầu đường thì bạn có thể đi theo lộ trình đường di chuyển của xe máy sau đây. Lộ trình này có đường đi cũng khá thuận lợi và thoải mái cho ô tô di chuyển. Di chuyển bằng xe máyTừ trung tâm Hà Nội bạn đi về phía đường Hồ Chí Minh/QL21A tại Mỹ Lương, đi tiếp đến Đồng Phong, lái xe tiếp đến Văn Phương là bạn đã đến tới đền Cô Đôi Ninh Bình. Với lộ trình này, bạn sẽ mất khoảng hơn 2 tiếng rưỡi đi xe với quãng đường khoảng 112km. Hầu đồng Cô Đôi Thượng NgànTrong đại lễ khai đàn mở phủ người ta thường dâng lễ vàng cây lên 5 tiên cô là Cô Đôi, Cô Bơ, Cô Sáu, Cô Chín và Cô Bé. Cô Đôi thường về ngự đầu tiên để chứng lễ. Khi cô về ngự thường mặc áo xanh lá, đầu vấn khăn xanh kết hoa và thắt lét xanh. Hai bên có cài nhành hoa tươi thắm. Cô về đồng thường khai cuông rồi múa mồi, múa tay tiên hái tài, hái lộc cho đồng tử. Văn Cô ĐôiBản 1:Đứng trên ngàn rừng xanh ngan ngát Thỉnh cô về mộ Phật Quan Âm Tay đàn miệng lại ca ngâm Thánh tha thánh thót tiếng trầm nhặt khoan Vượn trên non ru con rầu rĩ Dưới suối ngàn chim nỉ véo von Vui về thú cảnh lâm sơn Cô mường cô mán hát ngâm chơi bời Hát tiếng đầy tiếng với lã chã Thú hữu tình càng ngự càng vui Ba gian đền mát thảnh thơi Sớm rong sườn núi tối ngồi đầu non Trúc véo von đàn thông lừng lẫy Nước đầu ghềnh rây rẫy khoan khoan Hát rằng tang tính tình tang Ai ơi có biết cô ngàn tôi chăng Tặc thụ khiểu là á mị tắc Tặc thụ nắm là mị phí giao Phất phơ cô tựa non cao Rừng kia núi nọ ra vào sơn lâm Khi măng vầu cơm lam gạo lốc Mái sim cùng rau luộc dài vây Thỉnh cô giáng hạ chứng tri Cô Mường cô mán một khi giáng đàn Hát líu lường líu lo líu liếc Giá ngự đồng trạc quyết anh linh Thỉnh mời Công Chúa Sơn Tinh Tay ngần ngần trắng má xinh vẻ hồng Vẻ phù dung dịu dàng cách điệu Nét đoan trang yểu điệu phi phong Hây hây da trắng tuyết đông Tóc rà rà biếc lưng ong dịu dàng Thoảng mùi hương chân đi nhã nhặn Mặc áo xiêm chân dận hài hoa Trạnh lòng vàng đá người ta Chau mày quân tử xót xa anh hùng Cách não nùng nhiều bề lịch sự So tài cao sĩ tú thi nhân Mỗi năm là một vẻ xuân Thanh tân đòi một tấm thân vạn mười Vẻ tốt tươi miệng cười hoa nở Bức thanh thanh tố nữ thuyền quyên Cô ân cô ái kề bên Cô lan cô huệ chúa tiên thượng ngàn Hợp bàn loan non bồng nước nhược Đàn ngũ huyền lầu thuộc Chiêu Quân Cảnh thanh xuân lại thêm xuân Éo le nhiều nỗi thanh tân chơi bời Giả làm người thướt tha ghẹo khách Dạy chim thiêng sênh phách véo von Khi cô dạy vượn ru con Réo ra réo rắt ní non buồn rầu Loài cầm thú gọi nhau réo rắt Dựng ngư ca tiểu dịch lừng lừng Có phen cô dạy người rừng Nói ra trăm tiếng giống chung ngôn từ Đất Trang Chu hiệu là Diệu Tín Đức thuyền sư nổi tiếng anh linh Lạng Sơn chốn ấy cảnh thanh Đông Cuông Tuần Quán hữu tình thanh tao Giữa năm thân anh hào giáng khí Thác đinh sinh sơn trị chúa tiên Vốn người hình thể phương viên Trâm anh lệnh tốc nên hiển hào Bản dao cao cha là chúa mọi Phép thần tiên khắp cõi ai đương Tổ sư đắc đạo sơn trang Sinh ra một nàng vạn phép truyền cho Phán thụ các di sơn mọi phép Giáng mo phù trượng quyết anh linh Nào bà Diệu Nghĩa tàng hình Thỉnh mời các bộ sơn tinh ngự về Chữ biển đề Địa Vương Lê Mại Bảo hộ cho tai nạn băng tiêu Đời đời phúc lộc phong nhiêu Hây hây ngày Thuấn tháng Nghiêu thọ trường. Bản 2:Thiên Thai là cảnh bồng lai Tấu Cô Đôi Thượng đại tài hái hoa Hầu vua hầu mẫu ba toà Tiếng tăm lừng lẫy chúa bà yêu thương Về đồng đánh phấn soi gương Lược ngà chải chuốt vành dây đội đầu Rong chơi quán Sở tần Lâù Xe giá lên chầu thưọng đế vua cha Đệ tử Cô vô số hằng hà Chiêu tài tiếp lộc gần xa cho đồng Hầu vua hầu mẫu bơ toà Vua cha cũng quý, chúa bà yêu thương Về đồng đánh phấn soi gương Khăn xanh lấy chít vành dây đội đầu Rong chơi quán Sở Tần lâù Loan giá lên chầu thưọng đế vua cha Đền thờ Cô vô số hằng hà Ban tài tiếp lộc gần xa cho đồng) Đứng trên ngàn rừng xanh ngan ngát Thấy cô về ngỡ Phật quan âm Tay đàn miệng hát ca ngâm Điểm đa điểm đót tiếng trầm nhặt khoan Vượn trên non ru con rầu rĩ Dưới suối ngàn chin năn nỉ véo von Vui về thú cảnh Đông cuông Trên ngàn cô thượng ca ngâm chơi bời Cảnh núi rừng sương rơi lác đác Thú hữu tình càng ngự càng vui Ba gian lầu mát thảnh thơi Sớm rong đỉnh núi tối ngồi sườn non Ca rằng tang tính tình tang Ai ơi có biết cô ngàn tôi chăng Bốn bề hiu quạnh vắng tanh măng tre măng lứa mọc xanh đầy ngàn Chắp tay bái lạy cô ngàn Sơn lâm công chúa giáng đàn chứng đây Trần gian hồ dễ ai hay mời cô lai giáng đền này chứng minh Hiệu cô là công chúa Sơn tinh mặt tròn vành nguyệt má in phấn hồng Da cô trắng tựa tuyết đông tóc dà dà biếc lưng ong dịu dàng Chân cô đưa nhởn đưa ngang Bước nào bước ấy tiên nàng nguyệt nga Chạnh lòng vàng đá người ta Chau mày quân tử xót xa yêng hùng Mỗi năm đẹp một não nùng Dạy chim oanh hót bạn cùng văn nhân vẻ nào vẻ chẳng thêm xuân éo le nhiều nỗi thanh tân chơi bời Tốt tươi miệng nở hoa cười Đáng xinh đáng lịch đáng người thuyền quyên nàng ân nàng ái kề bên Cô Lan cô Huệ chúa tiên thượng ngàn Non xanh nước biếc suối vàng Đông cuông cảnh ấy lại càng lâng lâng có phen cô dạy ngưòi rừng nói ra trăm tiếng giống chung ngôn từ Cô theo hầu Diệu tín thiền sư Anh linh nổi tiếng Đông Cuông Từ Sơn Lâm Ngự sơn lâm đông cuông tuần quán Cô Đôi ngàn vạn phép anh linh Tiên Cô biến hoá hiện hình Cung thỉnh các bộ sơn tinh ngự về Chữ biển đề Đại vương Lê Mại Phép Khuông phù quốc thái dân an Thỉnh cô chứng giám đàn tràng Độ cho đồng tử an khang đời đời. |
