a. Sóng cơ là những dao động cơ lan truyền trong môi trường vật chất theo thời gian.
Thí dụ: Sóng ở bề mặt chất lỏng, sóng âm, sóng trên sợi dây đàn hồi ...
b. Phân loại sóng cơ: Có nhiều loại.
Sóng ngang: là sóng có phương dao động vuông góc với phương truyền sóng. Thí dụ: Sóng trên mặt nước ...Sóng ngang chỉ truyền trong R, L.
Sóng dọc: là sóng có phương dao động trùng với phương truyền sóng. Thí dụ: Sóng âm, sóng trên một lò xo...Sóng dọc truyền được trong R, L, K.
c.Sóng cơ không truyền được trong chân không. Quá trình truyền sóng là quá trình truyền dao động còn các phần tử vật chất chỉ dao động tại vị trí ( Phần tử vật chất được minh họa bằng dấu chấm màu đỏ)
4. Các đại lượng đặc trưng cho sóng cơ
a. Biên độ sóng a:là biên độ dao động của các phần tử vật chất khi sóng truyền qua.
b. Tần số sóng f:là tần số dao động của các phần tử vật chất.
f sóng = f nguồn = f dao động
c. Chu kỳ sóng T :là chu kỳ dao động của các phần tử vật chất môi trường có sóng truyền qua.
Tsóng = T nguồn = T dao động
d. Bước sóng λ:
Bước sóng là khoảng cách gần nhất giữa hai điểm trên phương truyền sóng dao động cùng pha với nhau.
Bước sóng là quãng đường mà sóng truyền trong một chu kỳ dao động.
Công thức:
e. Tốc độ truyền sóng v :
Vận tốc sóng là vận tốc truyền pha dao động. Vận tốc truyền sóng phụ thuộc vào bản chất của môi trường truyền (tính đàn hồi và mật độ môi trường). Vận tốc truyền sóng giảm : R L K
Vận tốc sóng khác vận tốc dao động của các phần tử vật chất khi sóng truyền qua.
Nếu phương trình sóng làu=acos(ωt) thì vận tốc dao động của các phần tử vật chất khi sóng truyền qua là:
vdđ=u'=(acos(ωt))' =-aωtsin(ωt)
5. Phương trình sóng từ một nguồn truyền đến một điểm:
a. Phương trình sóng nguồn:
Giả sử có một nguồn sóng dao động tại O với phương trình: Biên độ sóng ngang có thể là a hoặc A.
b. Phương trình sóng tại điểm M cách O một khoảng d.
Thời gian sóng truyền từ O đến M là d/v
Dao động tại M chậm pha hơn dao động tại O. Li độ tại O u(t - Δt) = u(t) li độ tại M ở thời điểm t.
Phương trình dao động tại điểm M với OM=d:
Hoặc với OM=x:
6. Độ lệch pha giữa hai điểm trên phương truyền sóng
a. Công thức độ lệch pha:
Gọi M là điểm trên phương truyền sóng cách nguồn khoảng dMhoặc xM.
