Tại sao kháng sinh không diệt được virus
Virus được biết đến như một mối đe dọa lên sức khỏe con người và đã gây ra không ít dịch bệnh trong lịch sử nhân loại. Với các trường hợp nhiễm virus, các chuyên gia y tế thường không khuyến cáo dùng kháng sinh. Như vậy, tại sao kháng sinh không diệt được virus? Show
Theo Dược thư Quốc gia Việt Nam II, kháng sinh chỉ những chất có tác dụng trên vi khuẩn và đây là nhóm thuốc có vai trò rất quan trọng trong chăm sóc sức khoẻ, đặc biệt là ở những nước có tỷ lệ bệnh nhiễm khuẩn cao như Việt Nam. Nguyên nhân khiến kháng sinh không tiêu diệt được virusTrước tiên, chúng ta nên biết rằng vi khuẩn và virus có cấu trúc và cách thức sinh sản rất khác nhau. Các loại thuốc kháng sinh đang dùng hiện nay chỉ có thể tiêu diệt vi khuẩn bởi vì chúng được nghiên cứu dựa trên cấu tạo và hoạt động của riêng vi khuẩn, những đặc điểm vốn không có ở virus. Một ví dụ cho vấn đề này là các kháng sinh nhóm penicillin, cơ chế thuốc là ngăn chặn quá trình tạo ra thành tế bào vi khuẩn, một khi thành tế bào không hoàn chỉnh, tế bào vi khuẩn sẽ bị mất cân bằng và chết. Tuy nhiên, virus lại không hề có cấu trúc trên, vỏ của virus có cấu tạo khác với thành tế bào vi khuẩn, khiến cho kháng sinh này không thể tác động lên được. Theo WebMD, người mắc bệnh do virus gây ra vẫn có thể được bác sĩ cho dùng thêm kháng sinh khi bị nhiễm kèm thêm các vi khuẩn gây bệnh khác (gọi là bội nhiễm). Virus khác biệt so với vi khuẩn khiến kháng sinh không thể tác động Nguồn ảnh: Freepik Thuốc nào tiêu diệt được virus?Nếu kháng sinh không thể diệt virus, vậy loại thuốc nào có khả năng đó? Trên thực tế, một số bệnh do virus gây ra như cúm mùa, viêm gan B, Herpes… người bệnh vẫn có thể được kê đơn các thuốc kháng virus. Đây chính là nhóm thuốc được thiết kế dựa trên cấu trúc và vòng đời của riêng virus, có khả năng can thiệp vào sự sinh sôi phát triển, khiến chúng bị suy yếu hay tiêu diệt. Tuy nhiên, một số vấn đề khó khăn khi tiêu diệt virus chính là:
Do đó, có rất nhiều bệnh do virus gây ra vẫn chưa thể phát minh ra thuốc đặc trị. Chính vì thế, thông thường công tác phòng bệnh đôi khi được các cơ sở y tế chú trọng khuyến cáo hơn là tập trung vào việc điều trị bệnh tiêu diệt virus. Thuốc kháng virus cũng thường là thuốc kê đơn và phải được bác sĩ chỉ định Nguồn ảnh: Freepik Phòng tránh bệnh do virusCác chủng loại virus khác nhau thường có đường lây truyền khác nhau. Ví dụ như virus SARS-CoV-2 có thể lây qua các giọt bắn của người bệnh khi hắt hơi hay ho; virus HIV lây truyền qua 3 con đường chính: máu – tình dục – mẹ sang con; virus Dengue gây sốt xuất huyết lây truyền qua động vật trung gian muỗi vằn. Việc xác định cụ thể con đường lây truyền của virus có ý nghĩa to lớn giúp chúng ta đưa ra các biện pháp phòng bệnh. Theo Harvard Health Publishing, một số biện pháp chúng ta có thể thực hiện nhằm phòng tránh các bệnh do virus và bệnh truyền nhiễm nói chung bao gồm:
Kháng sinh không giải quyết được mọi trường hợp viêm nhiễm của con bạn. Thực tế, có 2 loại vi trùng là thủ phạm chính của hầu hết các loại viêm nhiễm, đó là virus và vi khuẩn. Và kháng sinh chỉ có tác dụng với vi khuẩn.
Thuốc kháng sinh cho trẻ em có nhiều dạng, như viên nén, viên con nhộng, dạng lỏng và kẹo nhai. Số khác dạng thuốc mỡ, thuốc tra (ví dụ như thuốc nhỏ tai). Khi bác sĩ của con bạn kê đơn có kháng sinh, họ sẽ lựa chọn loại có hiệu quả nhất với chủng vi trùng đang gây bệnh cho con bạn. Phương thức hoạt động của kháng sinhThuốc kháng sinh có tác dụng tiêu diệt vi khuẩn trong cơ thể. Loại biệt dược này tấn công căn bệnh bằng cách phá hủy cấu trúc của vi khuẩn, hoặc triệt tiêu khả năng sinh sản của chúng. Kháng sinh thường được các bác sĩ phân loại như sau:
Một số loại kháng sinh thuộc loại phổ rộng, có thể tiêu diệt nhiều chủng vi trùng trong cơ thể, trong khi số khác chỉ hiệu quả với những kẻ địch nhất định. Nếu dùng phép thử máu, nước tiểu … các bác sĩ có thể kê đơn loại thuốc kháng sinh có tác dụng chính xác nhất. Hãy nhớ, nếu con bạn bị cảm cúm, kháng sinh không phải giải pháp. Các bậc cha mẹ đôi khi khó có thể phân biệt được căn bệnh của con em mình là do virus hay vi khuẩn. Vì vậy, đừng bao giờ tự chẩn đoán và điều trị cho con mình. Hãy liên lạc hoặc đến khám tại phòng khám nhi khoa quen thuộc của bạn. Tác dụng phụ của kháng sinhDù mạnh mẽ và hữu ích tới đâu, kháng sinh vẫn có tác dụng phụ trên một số người. Trẻ em có thể bị đau bụng, tiêu chảy, hoặc buồn nôn. Thiếu niên có thể dị ứng với penicillin và các loại kháng sinh khác, gây những triệu chứng như phát ban hay khó thở. Nếu những triệu chứng trên chuyển biến xấu, gây thở gấp, khó nuốt hay khó thở, hãy gọi ngay cho bác sĩ và phòng cấp cứu. Liệu kháng sinh có thể phòng bệnh?Dù hầu hết các trường hợp kháng sinh được dùng để chữa các ca viêm nhiễm của trẻ, loại biệt dược này đôi khi đóng vai trò phòng bệnh. Ví dụ, những trẻ hay bị viêm niệu đạo thường được kê đơn có kháng sinh để ngăn bệnh tái phát. Vi khuẩn sẽ bị tiêu diệt trước khi chúng có thể gây bệnh. Dưới đây là một số trường hợp thuốc kháng sinh giúp phòng bệnh (prophylactic) được kê trong đơn thuốc cho trẻ em.
Nếu bác sĩ nhi tin rằng con bạn có thể phòng bệnh bằng cách uống kháng sinh, họ sẽ cẩn thận chọn lựa và kê đơn trong thời gian ngắn nhất có thể. Điều này là để tránh gây ra tình trạng nhờn kháng sinh. Nguồn: Immunizations & Infectious Diseases: An Informed Parent's Guide (Copyright © 2006 American Academy of Pediatrics) Chúng tôi không cho phép sử dụng thông tin trên thay cho chỉ dẫn của bác sĩ, bởi phương pháp điều trị có thể khác biệt đối với mỗi cá nhân và bệnh trạng. |