Tại sao biểu tượng của who là con rắn
|
Hình ảnh con rắn quấn quanh cái ly đối với những người hoạt động ngành Y Dược thì rất quen thuộc. Nhưng tại sao lại lựa chọn con rắn làm biểu tượng ngành Y chắc hẳn sẽ ít người biết? >>> Tuyển sinh Cao đẳng Dược TPHCM năm 2019 Nhiều người sẽ không khỏi thắc mắc là tại sao biểu tượng trong ngành Y - Dược lại là con rắn mà không phải là một con gì hay vật gì khác. Khi thì thấy hai con, khi thì một con quấn quanh một cây gậy; có khi thì cái ly hay cốc (hay gặp trong ngành Dược). Rắn là một linh vật đối với Ấn Độ giáo (Hinduism). Tại những đền chịu ảnh hưởng văn hóa Ấn Độ giáo như Campuchia và Thái Lan, chúng ta thấy tượng rắn thần Naga khắp nơi. Naga theo tiếng Phạn có nghĩa là rắn lớn, và được xem là thần rắn trong Ấn Độ giáo. Naga được gắn với hai vị thần quan trọng là Vishnu và Shiva, biểu trưng cho sự sinh thành, phát triển và huỷ diệt, nâng đỡ và bảo đảm sự ổn định của thế giới.
Thần Esculape - ông tổ của ngành Y Dược Theo thần thoại Hy Lạp, một lần, thần Esculape đến thăm một người bạn bị bệnh, ông trông thấy một con rắn độc đang bò vào nhà và đã đánh chết nó. Ngay sau đó, một con rắn khác lại tiến vào và trên miệng ngậm một lá cỏ đến mớm cho đồng loại vừa mới bị đánh chết. Kỳ lạ thay, con rắn chết bỗng hồi sinh. Esculape tình cờ biết được thứ cỏ lạ đấy, nghiên cứu và tìm hiểu thêm, từ đó trở thành một thần y chữa bệnh cứu sống rất nhiều người.Trên thiên đình, thần vương Jupiter thấy thế, sợ tài năng của Esculape sẽ làm cho loài người thoát khỏi luật sinh tử, nên đã sai độc nhãn quỷ Cyclope tạo ra sét và đánh chết vị y sư. Cũng nhờ có cha là thần Apollon xin, nên được thần vương Jupiter cho lên ở lại chùm sao Nhân Mã (Sagittaire)…. Từ đó, Esculape được tôn vinh như vị thần y khoa, và thường lấy hình ảnh hai con rắn quấn quanh cái gậy của người làm biểu tượng cho ngành y. Ngày nay, tại thành phố cổ Epidaure vẫn còn di tích ngôi đền thờ thần Esculape. Sử cổ La Mã chép truyện về Andro Machus, y sư của Catus Claudius, một vị tướng nổi tiếng thành Rome. Ông đã tìm ra thuốc trị rắn cắn bằng chính nọc độc của chúng, nhờ đó quân La Mã thoát chết bởi đoàn rắn độc của tướng Hung nô Annibal. Năm 290 trước công nguyên, La Mã bị dịch, người bệnh phải dâng ly rượu cúng thần Esculape mong tai qua nạn khỏi. Vì thế, về sau người ta vẽ thêm một cái ly bên cạnh con rắn, biểu tượng cho ngành dược. Đối với Tây y, rắn chiếm vị trí khiêm nhường trong số khổng lồ các phương thuốc trị liệu nhưng lại có vinh dự trở thành biểu tượng có tính chất truyền thống của cả ngành Y và ngành Dược. Biểu tượng ngành Y là hình con rắn quấn quanh cây gậy. Còn biểu tượng ngành Dược là con rắn có đuôi quấn quanh chân một cái ly đựng thuốc và thân của nó vòng qua miệng ly để đầu chúi xuống, thả lưỡi nếm thuốc. Biểu tượng ngành Dược thường gọi nhiều tên như: “Cái ly con rắn”, “Cái cốc con rắn” hoặc “Chén thuốc Hygeia”.
Biểu tượng ngành Y Kể từ năm 1796, chén thuốc Hygeia được Pháp chính thức xem là biểu tượng ngành Dược và Hiệp hội Dược học Paris đã phát hành biểu tượng được đúc bằng đồng hình cái ly và con rắn. Khi Pháp xâm chiếm và phổ biến nền Y - Dược phương Tây vào đất nước ta nên mặc nhiên chúng ta cũng thừa nhận biểu tượng ngành Dược này của Pháp. Các nhà thuốc tây ở ta trước đây luôn treo bảng hiệu có dấu thập xanh lá cây và hình cái ly con rắn. Còn ở Mỹ, Hội Dược sĩ Hoa Kỳ (APhA) chính thức công nhận chén thuốc Hygeia là biểu tượng ngành Dược từ năm 1964. Ngoài biểu tượng con rắn và cây gậy của Asclepius, nhiều khi một y hiệu có hai con rắn cuốn một cây gậy, và hai bên có đôi cánh cũng được dùng làm biểu hiệu cho ngành y hay y sĩ. Biểu tượng có hai con rắn cuốn trên một cây gậy có cánh thường được gọi là Caduceus. Chữ Caduceus gốc Hy Lạp có nghĩa là "Đũa thần của sứ giả". Ngành Quân Y của Mỹ dùng biểu tượng này từ năm 1856 làm biểu tượng riêng của họ, khác với biểu tượng chính thức của ngành Y từ trước đó với một con rắn quấn trên một cây gậy. Nguồn: Trường Cao đẳng Y Khoa Phạm Ngọc Thạch tổng hợp
Nhiều người thắc mắc tại sao biểu tượng trong ngành Y dược lại là con rắn mà không phải là con vật hay thực thể khác? Khi thì thấy hai con, lúc lại một con rắn quấn quanh một cây gậy, một cái ly hoặc một cái cốc? Để trả lời đến tường tận về nguyên uỷ của biểu tượng ấy kỳ thực là cả một câu chuyện dài. Từ truyền thuyết…Theo truyền thuyết cổ Hy Lạp, Esculape, người được xem là ông tổ của ngành Y, là con trai của thần Thái Dương Apollo và Coronis, con gái vua Phlégyas xứ Thebes. Esculape không những có khả năng chữa bệnh mà còn có tài làm cho người chết sống lại. Thần Esculape (tiếng Latin) còn có tên gọi khác là Asclépios (tiếng Hy Lạp) chào đời ở Thessalie thuộc miền Bắc Hy Lạp vào khoảng năm 1260 trước Công nguyên. Truyền thuyết cho rằng, mẹ ông qua đời khi đang mang thai ông và cha ông đã phải mổ lấy con ra khỏi bụng mẹ. Vì mẹ mất nên Esculape được cha đưa lên núi gần thành phố Epidaure, nhờ dê cho bú và chó canh chừng. Sau đó ít lâu, Esculape được mang đến cho Nhân Mã Chiron, thầy của các vị anh hùng, nuôi dạy. Do bản tính ưa quan sát và lớn lên trong khung cảnh thiên nhiên nên Esculape sớm nhận ra các loại cây cỏ có dược tính chữa bệnh, thậm chí có thể cải tử hoàn sinh. Theo truyền thuyết, một ngày nọ, Esculape trên đường đi thăm bạn thì gặp một con rắn. Ông đã đưa cây gậy để gạt con rắn nhưng nó lại bám lấy rồi bò lên quấn quanh cây gậy. Esculape đã cầm cây gậy đập xuống đất để giết chết con rắn. Nhưng khi chuẩn bị bước tiếp, Esculape chợt để ý thấy một con rắn khác bò tới cứu, miệng ngậm một loại thảo dược và giúp con rắn đã chết sống lại. Từ đó, Esculape để tâm tìm kiếm các loại cây cỏ trong núi để chữa bệnh cho con người. Thần Zeus, chúa tể của các vị thần Hy Lạp cổ đại, cảm thấy nếu Esculape quá tinh thông y học sẽ giúp cho loài người trở thành bất tử. Thần bèn sai anh em nhà Cyclopes tạo mũi tên sấm sét để trừng phạt. Nhờ thần Apollo kêu xin, thần Zeus đã tha tội và cho Esculape tham dự vào hàng tinh tú trong chòm sao Nhân mã (Sagittaire). Từ đó, Esculape được xem như thần bổn mệnh của các thầy thuốc. Đến các biểu tượng của ngành YThần Esculape lấy vợ là Lampetie và sinh được 2 con gái là Hygeia và Panacée, 3 con trai là Thelesphore, Machaon và Podalire. Tất cả 5 người con của ông đều tạo dựng được danh tiếng không kém cha. Cũng theo truyền thuyết, Hygeia đã nuôi rắn để chữa bệnh và về sau trở thành nữ Thần biểu tượng cho việc giữ gìn sức khỏe con người, do đó môn vệ sinh học được đặt tên là Hygène. Cô con gái thứ hai, Panacée, là nữ thần có khả năng chữa mọi bệnh tật, do đó thuốc chữa bệnh được gọi là Panacée. Hai người con trai đều tham gia cuộc chiến thành Troy và đã được Homère ca ngợi trong thiên trường ca Iliad. Machaon có tài chữa mọi vết thương cho các chiến binh, còn Podalire là một thầy thuốc ngoại khoa tài năng. Con trai của Podalire là Hipocoon, tổ tiên của Hippocrate, sau này được tôn vinh là bậc y tổ của thế giới. Sau nhiều thế kỷ, có thể vào thời kỳ Pindare, đầu thế kỷ thứ 5 trước Công Nguyên, Esculape mới được tôn thờ như một vị Thần của y học Hy Lạp. Cũng có lẽ từ thời điểm này, những đền thờ đầu tiên được xây dựng để ghi ơn ông, đồng thời còn được dùng làm nơi khám chữa bệnh. Chữ Esculape về sau đã trở thành danh từ chung để chỉ những người hành nghề y dược. Để tưởng nhớ Esculape, hậu thế đã dựng bức tượng của ông, tay cầm chiếc gậy làm bằng cây nguyệt quế và một con rắn quấn quanh. Con rắn này có tên là Elaphe longissima, một loài rắn lành có màu sắc đẹp, sống phổ biến ở châu Âu. Dựa vào truyền thuyết trên, ngành y đã dùng biểu tượng con rắn quấn quanh cây gậy phép của Esculape làm biểu tượng. Con rắn quấn quanh cây gậy tượng trưng cho sự khôn ngoan, khả năng chữa trị bệnh và kéo dài tuổi thọ. Trong biểu tượng của ngành dược cũng sử dụng con rắn này nhưng nó quấn quanh một cái ly hoặc cốc có chân cao. Chiếc ly hoặc cốc tượng trưng cho chén thuốc của nữ thần sức khỏe Hygeia, bên trong có chứa đựng chất dịch được chiết xuất từ các loại cây cỏ. Con rắn tượng trưng cho sức khỏe và sự trẻ trung. Biểu tượng của ngành dược cuối cùng được quốc tế công nhận giống như biểu tượng con rắn và cây gậy của ngành y. Cũng có một vài cách lý giải khác về biểu tượng này. Cây gậy chế từ cây nguyệt quế, tượng trưng cho sự vinh quanh. Con rắn là biểu tượng của thần Hermès trong thần thoại Hy Lạp và sau này là thần Mecure của người La Mã, vị thần điều hành sức khoẻ và sự mua bán. Các con rắn vừa biểu tượng cho sự thận trọng, tính khôn khéo vừa đại diện cho sự cân bằng về tâm thần và thể xác của các nhà hiền triết cổ đại.
Văn minh Thần truyềnCâu chuyện về Esculape có phần tương tự như các truyền thuyết ở nhiều nền văn minh khác, chẳng hạn như truyền thuyết về Thần Nông của phương Đông. Không chỉ là đối với Y dược, có thể nói rằng nếu nhìn vào những Thần thoại và truyền thuyết trên khắp thế giới, thì sự khởi đầu của các nhân tố tổng thể bên trong một nền văn minh đều gắn với các vị Thần. Người xưa đối với Thần linh đều tỏ lòng tôn kính, bởi vì trước hết là công nghiệp mà họ để lại cho con người, thứ nữa là bởi đạo đức cao thượng phi phàm của họ. Người phương Đông nói rằng đó là đã “đắc Đạo”, thông thấu được lý trời, làm ra những “Thần tích”, để lại những “Thần ngôn”… cho hậu thế làm quy chuẩn. Khoa học hiện đại cũng mang lại nhiều bằng chứng về văn minh nhân loại xuất phát từ văn minh tiền sử, vượt xa khỏi những gì mà khoa học dòng chính hay thuyết tiến hóa bàn luận. Tuy nhiên ai có thể mở lòng để nhìn nhận một cách khách quan các bằng chứng lịch sử này? Và chỉ khi đó, người ta mới có thể nhận thức thêm về con người, sinh mệnh, vũ trụ, đồng thời phát triển được một nền văn minh phù hợp hơn. Đối diện với làn sóng bệnh tật và sức khỏe nhân loại đang suy thoái, việc này dường như cấp bách hơn bao giờ hết. Đình Vũ Xem thêm: Mời xem video: |
