Sáng kiện kinh nghiệm về chính sách ưu đãi người có công
|
Ưu đãi người có công với cách mạng là chính sách đặc biệt thể hiện đạo lý “uống nước nhớ nguồn”, là sự tôn vinh và tri ân, đãi ngộ của Đảng, Nhà nước đối với những cống hiến của người có công với cách mạng. Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn đặc biệt quan tâm tới công tác “đền ơn đáp nghĩa”, chăm sóc những người có công với cách mạng. Năm 1947, khi cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược đang ở giai đoạn gay go, quyết liệt, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã chỉ thị chọn một ngày trong năm làm “Ngày Thương binh” để bày tỏ tình cảm thắm thiết, lòng biết ơn sâu sắc với những người đã không tiếc máu xương, cống hiến hết mình cho Tổ quốc. Ngày 27/7/1947 - Ngày Thương binh toàn quốc được mở đầu bằng một cuộc mít tinh lớn tại huyện Đại Từ, tỉnh Thái Nguyên và sau đó hàng năm đã trở thành ngày kỷ niệm thiêng liêng, mang đậm tính nhân văn của dân tộc Việt Nam, là dịp để toàn Đảng, toàn dân và toàn quân ta tưởng nhớ, tôn vinh và tri ân những công lao to lớn của các anh hùng liệt sĩ, thương binh, bệnh binh, gia đình liệt sĩ và người có công với cách mạng.
74 năm qua, nhất là trong 35 năm tiến hành công cuộc đổi mới, Đảng và Nhà nước ta luôn quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo làm tốt công tác thương binh, liệt sĩ, người có công với cách mạng, vận động toàn dân tích cực tham gia các phong trào “Đền ơn đáp nghĩa”, “Toàn dân chăm sóc các gia đình thương binh, liệt sĩ và người có công với cách mạng”. Với quan điểm, mục tiêu nhất quán của Đảng, Nhà nước là gắn phát triển kinh tế với giải quyết tốt các vấn đề xã hội, thống nhất chính sách kinh tế với chính sách xã hội, tăng trưởng kinh tế đi đôi với thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội ngay trong từng chính sách và trong suốt quá trình phát triển của đất nước. Hội nghị lần thứ năm Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XI ban hành một số vấn đề về chính sách xã hội giai đoạn 2012-2020 là mốc quan trọng tiếp tục khẳng định sự quan tâm của Đảng trong thực hiện chính sách xã hội, nhằm mục tiêu phát triển nhanh và bền vững, tập trung vào hai nhóm chính sách cơ bản, quan trọng trong hệ thống các chính sách xã hội là chính sách ưu đãi người có công và chính sách an sinh xã hội. Ngày 05/11/2020, Bộ Chính trị ban hành Kết luận số 92-KL/TW về tiếp tục thực hiện Nghị quyết số 15-NQ/TW ngày 10/6/2012 Hội nghị lần thứ năm Ban Chấp hành Trung ương khóa XI một số vấn đề về chính sách xã hội giai đoạn 2012-2020 đã đánh giá sâu sắc những thành quả đạt được trong thời gian qua, khẳng định chủ trương, chính sách đúng đắn của Đảng, Nhà nước và sự ưu việt của chế độ xã hội chủ nghĩa ở nước ta đối với công tác chăm lo chính sách xã hội, trong đó có chính sách ưu đãi người có công với cách mạng. Báo cáo chính trị của Ban Chấp hành Trung ương tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng đã đặt ra yêu cầu: “Hoàn thiện và thực hiện tốt luật pháp, chính sách đối với người có công trên cơ sở nguồn lực của Nhà nước và xã hội, bảo đảm người có công và gia đình có mức sống từ trung bình khá trở lên trong địa bàn cư trú. Cân đối ngân sách để tiếp tục thực hiện việc nâng mức trợ cấp xã hội, trợ cấp ưu đãi người có công, giải quyết căn bản chính sách đối với người có công; nâng cấp các công trình “đền ơn đáp nghĩa”. Trên cơ sở tổng kết thực tiễn và hoàn thiện quan điểm chỉ đạo của Đảng đối với công tác người có công, triển khai những nội dung, nhiệm vụ cụ thể tại Chỉ thị số 14-CT/TW ngày 19/7/2017 về tiếp tục tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác người có công với cách mạng, năm 2020 Chính phủ đã trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội thông qua Pháp lệnh Ưu đãi người có công với cách mạng (sửa đổi) ngày 09/12/2020 với những nội dung cơ bản, toàn diện hơn, sửa đổi, bổ sung nhiều chính sách mới nhằm tiếp tục khẳng định nguyên tắc nhất quán của Đảng và Nhà nước: chăm lo sức khỏe, đời sống vật chất, tinh thần của người có công với cách mạng và thân nhân của người có công với cách mạng là trách nhiệm của Nhà nước và xã hội; chế độ ưu đãi người có công với cách mạng và thân nhân của người có công với cách mạng phải được xác định và điều chỉnh phù hợp với điều kiện kinh tế - xã hội của đất nước trong từng thời kỳ, bảo đảm mức sống của người có công với cách mạng bằng hoặc cao hơn mức trung bình của cộng đồng dân cư nơi cư trú… Đó là các chính sách mở rộng phạm vi điều chỉnh đối với người nước ngoài có công với cách mạng, bổ sung một số đối tượng người có công với cách mạng và thân nhân hưởng chế độ ưu đãi như: người bị địch bắt, tù đày do trực tiếp hoạt động cách mạng, trực tiếp chiến đấu bảo vệ Tổ quốc, làm nghĩa vụ quốc tế sau năm 1975; người hoạt động kháng chiến giải phóng dân tộc và bảo vệ Tổ quốc được Nhà nước khen tặng Huân chương Chiến thắng, Huy chương Chiến thắng; bổ sung đối tượng hưởng ưu đãi là vợ hoặc chồng liệt sĩ lấy chồng hoặc vợ khác mà nuôi con liệt sĩ đến tuổi trưởng thành hoặc chăm sóc cha đẻ, mẹ đẻ liệt sĩ khi còn sống hoặc vì hoạt động cách mạng mà không có điều kiện chăm sóc cha đẻ, mẹ đẻ liệt sĩ khi còn sống; bổ sung chế độ bảo hiểm y tế và trợ cấp tuất hàng tháng đối với vợ hoặc chồng liệt sĩ tái giá; quy định mức trợ cấp hàng tháng đối với Bà mẹ Việt Nam anh hùng bằng 03 lần mức chuẩn, góp phần chăm sóc, phụng dưỡng Bà mẹ Việt Nam anh hùng ngày càng tốt hơn. Đến nay, cả nước đã xác nhận được trên 9,2 triệu người có công với cách mạng, trong đó có gần 1,4 triệu người có công đang hưởng chế độ ưu đãi hàng tháng. Nhà nước ưu tiên nguồn lực để thực hiện việc điều chỉnh mức trợ cấp, phụ cấp đối với người có công với cách mạng, phù hợp với điều kiện phát triển kinh tế - xã hội, trong đó, ngân sách nhà nước bố trí trên 30.000 tỷ đồng/năm để thực hiện chế độ ưu đãi đối với người có công với cách mạng. Đặc biệt, giai đoạn 2016-2020, Nhà nước đã dành hơn 11.000 tỷ đồng hỗ trợ nhà ở cho gần 400.000 hộ người có công khó khăn về nhà ở; hàng năm, Chủ tịch nước tặng quà cho người có công nhân dịp Tết Nguyên đán và dịp kỷ niệm Ngày Thương binh - Liệt sĩ hàng trăm tỷ đồng. Sự quan tâm, chỉ đạo của lãnh đạo Đảng, Quốc hội, Chính phủ cùng sự tham gia tích cực, trách nhiệm của các bộ, ngành, đoàn thể, địa phương và các tầng lớp nhân dân, việc thực hiện chính sách ưu đãi người có công và thân nhân ngày càng đi vào chiều sâu, giải quyết các vấn đề khó, cốt lõi, nhất là những vấn đề còn tồn đọng qua nhiều năm, nhiều giai đoạn, nhiều thời kỳ. Với phương châm “Không để người có công nào không được xem xét công nhận và thụ hưởng chính sách”, giai đoạn 2016-2020, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội đã đẩy nhanh tiến độ xem xét xác nhận người có công với cách mạng, tập trung giải quyết hồ sơ xác nhận liệt sĩ, thương binh, người hưởng chính sách như thương binh còn tồn đọng theo Quyết định số 408/QĐ-LĐTBXH ngày 20/3/2017 của Bộ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội. Với hơn 6.700 hồ sơ tồn đọng đã được xem xét, Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội đã trình Thủ tướng Chính phủ công nhận và cấp Bằng Tổ quốc ghi công đối với hơn 2.200 liệt sĩ; các ngành và địa phương công nhận trên 2.500 thương binh, người hưởng chính sách như thương binh; những hồ sơ cần bổ sung, hoàn thiện tiếp tục được xem xét giải quyết, những hồ sơ không đủ điều kiện đã kết luận và giải thích thấu tình đạt lý đối với đối tượng và thân nhân của họ. Cùng với việc xem xét công nhận người có công với cách mạng, chế độ trợ cấp ưu đãi và nhiều chế độ hỗ trợ khác đối với người có công và gia đình người có công với cách mạng cũng được triển khai thực hiện đồng bộ, như: chính sách bảo hiểm y tế; hỗ trợ về nhà ở; ưu đãi trong giáo dục và đào tạo, việc làm; chăm sóc sức khoẻ, phục hồi chức năng, cấp phương tiện trợ giúp, dụng cụ chỉnh hình; vay vốn, hỗ trợ các cơ sở sản xuất kinh doanh của thương binh, bệnh binh và người có công với cách mạng... Năm 2020, Quỹ Đền ơn đáp nghĩa cả nước vận động được hơn 470 tỷ đồng, phong trào tặng sổ tiết kiệm của cả nước đạt hơn 9.400 sổ với tổng số tiền gần 16,8 tỷ đồng; xây dựng mới, sửa chữa hơn 9.000 nhà tình nghĩa trị giá hơn 270 tỷ đồng; 99% người có công với cách mạng có mức sống bằng hoặc cao hơn mức sống trung bình của người dân nơi cư trú; 98,7% xã, phường làm tốt công tác thương binh, liệt sĩ, giải quyết dứt điểm, không còn hộ người có công thuộc diện hộ nghèo; 100% Mẹ Việt Nam anh hùng còn sống được các tập thể và cá nhân phụng dưỡng suốt đời. Báo cáo chính trị tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng đã khẳng định: “Phát triển toàn diện con người Việt Nam đang từng bước trở thành trung tâm của chiến lược phát triển kinh tế - xã hội. Bảo đảm cơ bản an sinh xã hội; quan tâm nâng cao phúc lợi xã hội cho người dân; thực hiện ngày càng tốt hơn chính sách đối với người có công... Đời sống nhân dân được cải thiện rõ rệt; tỷ lệ hộ nghèo theo chuẩn nghèo đa chiều giảm còn dưới 3%...”(1). Đồng thời, Đảng ta đã đề ra nhiệm vụ trong những năm tới phải tiếp tục: “Thực hiện tốt chính sách xã hội, bảo đảm an sinh và phúc lợi xã hội, an ninh con người, tạo chuyển biến mạnh mẽ trong quản lý phát triển xã hội, thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội, nâng cao chất lượng cuộc sống và hạnh phúc của nhân dân…”(2). Điều này một lần nữa đã khẳng định chính sách về an sinh xã hội, an ninh con người được xác định là yếu tố xuyên suốt trong quá trình phát triển đất nước trong thời gian tới. Mục tiêu này sẽ được hiện thực hóa với sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị dưới sự lãnh đạo của Đảng vì hạnh phúc của Nhân dân. Tiếp tục đẩy mạnh công tác chăm sóc các đối tượng là thương binh, bệnh binh, gia đình liệt sĩ, người có công với cách mạng, cần nhận thức sâu sắc rằng, thực hiện tốt chính sách ưu đãi đối với người có công vừa là tình cảm thiêng liêng, trách nhiệm cao cả của cả hệ thống chính trị và toàn dân, vừa là yếu tố bảo đảm thực hiện tiến bộ và công bằng xã hội, thể hiện sâu sắc tính ưu việt và bản chất tốt đẹp của chế độ xã hội chủ nghĩa, góp phần củng cố khối đại đoàn kết toàn dân tộc, tăng cường niềm tin của Nhân dân vào Đảng, Nhà nước. Triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng, tiếp tục nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về ưu đãi người có công với cách mạng, chú trọng nâng cao đời sống của người có công và thân nhân người có công với cách mạng, 100% hộ gia đình người có công với cách mạng có mức sống bằng hoặc cao hơn mức sống của cộng đồng dân cư nơi cư trú, trong thời gian tới cần tập trung vào các nội dung sau: Một là, tiếp tục quán triệt sâu sắc các quan điểm, tư tưởng chỉ đạo của Đảng về chính sách ưu đãi người có công với cách mạng theo tinh thần Nghị quyết Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII của Đảng; Chỉ thị số 14-CT/TW ngày 19/7/2017 của Ban Bí thư; bảo đảm chính sách ưu đãi người có công với cách mạng phù hợp với các quy định của Hiến pháp và thống nhất, đồng bộ với hệ thống pháp luật; góp phần nâng cao hiệu lực quản lý nhà nước trong tổ chức thực hiện chính sách ưu đãi người có công với cách mạng. Trong đó, Nhà nước giữ vai trò chủ đạo trong việc tổ chức thực hiện chính sách; đẩy mạnh xã hội hóa, huy động các nguồn lực xã hội, quan tâm cùng chăm lo, giúp đỡ người có công và gia đình người có công. Hai là, ban hành các văn bản hướng dẫn thi hành Pháp lệnh Ưu đãi người có công với cách mạng phù hợp với thực tiễn phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc trong điều kiện mới; hạn chế đến mức thấp nhất sự chồng chéo, mâu thuẫn về chế độ, chính sách và cơ chế, chức năng, nhiệm vụ của các bộ, ban, ngành Trung ương và của các cơ quan trong tổ chức thực hiện chính sách. Tăng cường phối hợp, tiếp tục chỉ đạo thực hiện nghiêm túc, có hiệu quả các chủ trương của Đảng, chính sách, pháp luật của Nhà nước về công tác người có công với cách mạng, đảm bảo đúng, đủ, kịp thời, khoa học, chặt chẽ, chu đáo, công khai, minh bạch. Thường xuyên đánh giá tổng kết thực tiễn công tác thi hành pháp luật, kịp thời nghiên cứu các vấn đề còn vướng mắc, phát sinh trong quá trình triển khai thực hiện, để tiếp tục hoàn thiện chính sách ưu đãi người có công với cách mạng đảm bảo tính khả thi và đi vào cuộc sống. Ba là, đổi mới và nâng cao chất lượng, hiệu quả công tác quản lý, chỉ đạo, hướng dẫn và tổ chức thực hiện chính sách đối với người có công; đẩy mạnh công tác cải cách hành chính và ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý và thực hiện chế độ, chính sách, gắn với việc nâng cao hiệu quả quản lý đối tượng người có công ở các đơn vị, địa phương. Tập trung đào tạo, bồi dưỡng, nâng cao trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, ý thức, trách nhiệm của những người làm công tác người có công. Bốn là, phát huy sức mạnh tổng hợp của các cấp, các ngành và cả hệ thống chính trị; tiếp tục đẩy mạnh xã hội hóa các hoạt động “Đền ơn đáp nghĩa” bằng nhiều nội dung, hình thức, chương trình hoạt động và cách làm sáng tạo, thiết thực. Thường xuyên quan tâm, nắm bắt tâm tư, nguyện vọng và giải quyết các vấn đề liên quan để đảm bảo quyền lợi của người có công với cách mạng và thân nhân người có công với cách mạng. Năm là, tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra việc thực hiện chính sách pháp luật ưu đãi người có công với cách mạng, bảo đảm không để xảy ra sai phạm, tiêu cực, trục lợi chính sách, đảm bảo thực hiện đúng đối tượng, đầy đủ chính sách theo quy định; xử lý nghiêm việc lợi dụng chính sách để trục lợi, củng cố niềm tin của Nhân dân đối với chính sách của Đảng, Nhà nước về ưu đãi những người đã hy sinh xương máu, hiến dâng cả cuộc đời của mình vì độc lập, tự do và sự toàn vẹn của Tổ quốc./. --------------------------------------------- Ghi chú: (1),(2) Đảng Cộng sản Việt Nam, Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, tập I, Nxb CTQG-ST, H.2021, tr.65, tr.47. Nguyễn Bá Hoan, Thứ trưởng Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội Tạp chí Tổ chức nhà nước số 7/2021 |
