Ngữ văn 7 bài bánh trôi nước

Mời các bạn đón đọc bản Soạn bài Bánh trôi nước ngắn nhất, đây là phiên bản soạn văn 7 ngắn nhất được các thầy cô TOPLOIGIAI biên soạn với mục đích cô đọng kiến thức, giúp cho các bạn học sinh tiếp cận tác phẩm một cách dễ dàng.

Soạn bài: Bánh trôi nước

Khái quát tác phẩm

Đọc - hiểu tác phẩm

Câu 1 (trang 95 sgk Ngữ văn 7 Tập 1):

Bánh trôi nước thuộc thể thơ thất ngôn tứ tuyệt Đường luật.

Đặc điểm của thể thơ:

- Số câu : 4.

- Số chữ trong mỗi dòng thơ : 7 chữ.

- Cách gieo vần : chữ cuối cùng của các câu 1 – 2 – 4. Vần on : tròn – non – son.

Câu 2 (trang 95 sgk Ngữ văn 7 Tập 1):

a. Với nghĩa thứ nhất, bánh trôi nước được miêu tả như sau:

- Bánh trôi có hình tròn và màu trắng

- Rắn hay nát là ở bàn tay của người nhào nặn

- Đun sôi trong nước vài lần mới chín

b. Với nghĩa thứ hai, vẻ đẹp, phẩm chất cao quý và thân phận chìm nổi của người phụ nữ được gợi lên:

- Hình thức: Trắng trẻo, xinh đẹp

- Thân phận: nổi trôi, bấp bênh giữa cuộc đời.

- Phẩm chất: trong trắng, dù cuộc đời nhiều điều bấp bênh vẫn giữ được tấm lòng son sắt, thủy chung, tình nghĩa

c. Nghĩa thứ hai quyết định bài thơ. Bởi vì bài thơ được sáng tác bởi một nữ thi sĩ và có mục đích ca ngợi vẻ đẹp đồng thời nói lên nỗi bất hạnh của người phụ nữ trong xã hội phong kiến.

Luyện tập

Câu 1 (trang 96 sgk Ngữ văn 7 Tập 1):

Một số câu hát than thân ở bài 4:

- " Thân em như trái bần trôi

Gió dập sóng dồi biết tấp vào đâu"

- " Thân em như hạt mưa sa

Hạt vào đài các, hạt ra ruộng cày"

- Mối liên quan giữa cảm xúc của những câu hát than thân với lời thơ của Hồ Xuân Hương: đều là những tiếng nói xót thương cho số phận người phụ nữ xinh đẹp, nhỏ bé giữa cuộc đời, chênh vênh, không được tự quyết định số phận của chính mình.

Câu 2 (trang 95 sgk Ngữ văn 7 Tập 1):

Học sinh tự học thuộc

Các bài viết liên quan khác:

• Tác giả - Tác phẩm: Bánh trôi nước 

• Dàn ý phân tích bài Bánh trôi nước

1.1. Tìm hiểu chung

a. Tác giả

• Hồ Xuân Hương (1772 - 1822), quê ở Nghệ An
• Là nhà thơ tài hoa, độc đáo nhất trong nền văn học trung đại Việt Nam
• Được mệnh danh là bà chúa thơ Nôm

• Là một trong những tác phẩm tiêu biểu cho phong cách nghệ thuật thơ Hồ Xuân Hương
• Thể thơ : Thất ngôn tứ tuyệt Đường luật
• Đề tài: vịnh vật
• Bố cục: Chia làm 2 phần
  • Hình ảnh bánh trôi nước
  • Nhan sắc, thân phận và phẩm chất của người phụ nữ qua hình ảnh bánh trôi nước.

1.2. Đọc -  hiểu Văn bản

a. Hình ảnh bánh trôi nước

Nội dung

• Hình thức bên ngoài
  • Màu sắc: Trắng
  • Hình dáng: Tròn
  • Nhân: Đỏ son
  • Cách nấu: luộc trong nước
  • Sống: Chìm; Chín: Nổi

→ Tròn trịa, tinh khiết, không pha tạp, có thể thay đổi

• Chất lượng bên trong: ngon, ngọt, không thay đổi

Nghệ thuật 

• Nhân hóa
• Sử dụng cặp quan hệ từ: vừa...vừa hô ứng nhau
• Đảo ngữ

⇒ Bánh trôi là một loại bánh  vừa đẹp về hình thức, vừa ngon đậm đà và hấp dẫn.

⇒ Thể hiện tình yêu tha thiết với món ăn bình dị, dân dã mang đậm bản sắc dân tộc

b. Vẻ đẹp và thân phận của người phụ nữ qua hình ảnh bánh trôi nước

• Hình thể "vừa trắng lại vừa tròn"

→ Vẻ đẹp ngoại hình

→ Xinh đẹp, khỏe mạnh, hoàn hảo

• Thân phận "bảy nổi ba chìm"
  • Đối lập: Nổi > < Chìm
  • Đảo thành ngữ: Ba chìm, bảy nổi → Bảy nổi, ba chìm

→ Bấp bênh, lận đận, vất vả, trôi nổi và truân chuyên

• Số phận "rắn nát mặc dầu"

→ Phó thác, phụ thuộc, chìm nổi, bấp bênh và cam chịu

• Phẩm chất "vẫn giữ tấm lòng son"

→ Sắt son, trong trắng, chung thủy, nghĩa tình

⇒ Vẻ đẹp tâm hồn, nhân cách

=> Phẩm chất cao quí, son sắt, thuỷ chung, tình nghĩa

• Nghệ thuật
  • Ẩn dụ
  • Kết cấu chặt chẽ
  • Ngôn ngữ bình dị

⇒ Người phụ nữ mang vẻ đẹp hoàn hảo về hình thể và tâm hồn nhưng cuộc đời lại chịu nhiều nỗi bất hạnh.

• • • Kết cấu chặt chẽ, độc đáo
    • Ẩn dụ sử dụng qua hệ từ
    • Ngôn ngữ giản dị,thuần việt
    • Biểu cảm ẩn kín qua ẩn dụ

  • Nội dung

    • Miêu tả bánh trôi nước

    • Phản ánh thân phận và phẩm chất người phụ nữ trong xã hội cũ, trân trọng vẻ đẹp của họ
    • Cảm thông cho số phận của họ.

1. Tóm tắt nội dung văn bản

1.1. Nghệ thuật

• Kết cấu chặt chẽ, độc đáo
• Ẩn dụ sử dụng qua hệ từ
• Ngôn ngữ giản dị,thuần việt
• Biểu cảm ẩn kín qua ẩn dụ

1.2. Nội dung

• Miêu tả bánh trôi nước
• Phản ánh thân phận và phẩm chất người phụ nữ trong xã hội cũ, trân trọng vẻ đẹp của họ
• Cảm thông cho số phận của họ.

Câu 1: Thể thơ của bài Bánh trôi nước?

• Thuộc thể thơ thất ngôn tứ tuyệt (Đường luật): gồm có 4 câu thơ, mỗi câu 7 tiếng, ngắt nhịp 4/3 truyền thống, gieo vần chân ở câu 1 - 2 – 4.

Câu 2: Nghĩa của bài thơ Bánh trôi nước?

• Nghĩa thức nhất: bánh trôi nước được miêu tả chân thực với hình dáng tròn, màu trắng, trạng thái khi luộc chín sẽ có màu trắng, hình dáng phụ thuộc vào người nặn bánh.
• Nghĩa thứ hai: người phụ nữ được miêu tả xinh đẹp, khỏe mạnh, hoàn hảo.

Câu 3: Nghĩa nào là nghĩa chính quyết định giá trị của bài thơ?

• Nghĩa thứ hai là nghĩa chính quyết định giá trị bài thơ: thể hiện thân phận của người phụ nữ bấp bênh, trôi nổi, sắt son, thủy chung.

2.2. Soạn bài chi tiết

Câu 1.

• Bánh trôi nước thuộc thể thơ thất ngôn tứ tuyệt Đường luật.
  • Nhận dạng
    • Số câu: 4
    • Số chữ trong mỗi dòng thơ: 7 chữ.
    • Hiệp vần: chữ cuối cùng của các câu 1 – 2 – 4. Vần "on": "tròn" – "non" – "son".

Câu 2.

• Với nghĩa thứ nhất
  • Hồ Xuân Hương đã miêu tả lại hình dáng của chiếc bánh cũng như các công đoạn làm ra chúng.
    • Bánh có màu trắng của bột,
    • Bánh được nặn thành những viên tròn,
    • Bánh rắn hay nát đúng là phụ thuộc và tay người nặn (cho nước nhiều hay ít).
    • Bánh luộc bằng cách đun sôi nước. Khi chín, bánh sẽ nổi lên.
• Với nghĩa thứ hai
  • Hình ảnh bánh trôi nước trở thành biểu tượng, biểu trưng cho người phụ nữ xưa, với những khía cạnh như:
    • Hình thức: xinh đẹp
    • Phẩm chất: trong trắng, dù gặp cảnh ngộ vẫn giữ được sự son sắt, thủy chung, tình nghĩa.
    • Thân phận: nổi trôi, bấp bênh giữa cuộc đời.
• Trong hai nghĩa này, nghĩa thứ hai là nghĩa chính.
  • Nghĩa trước là phương tiện để nhà thơ chuyển tải nghĩa thứ hai.
  • Nhờ có nghĩa thứ hai mà bài thơ mới có giá trị tư tưởng.

 Ngoài ra, các em có thể tham khảo thêm bài giảng Bánh trôi nước  do Học247 biên soạn và tổng hợp để nắm vững được những kiến thức cần đạt khi học tiết văn này.

3. Hướng dẫn luyện tập

Câu 1. Ghi lại những câu hát than thân đã học ở bài 4 bắt đầu bằng hai từ ‘Thân em’. Từ đó tìm mối liên quan trong cảm xúc giữa bài thơ Bánh trôi nước của Hồ Xuân Hương với những câu hát than thân.

• Những câu hát than thân mở đầu bằng hai từ ‘Thân em’.

Thân em như trái bần trôi

Gió dập sóng dồi biết tấp vào đâu.

Thân em như hạt mưa sa

Hạt vào đài các, hạt ra ruộng cày.

Thân em như hạt mưa rào

Hạt rơi xuống giếng hạt vào vườn hoa.

• Mối liên quan cảm xúc về những câu hát than thân và bài thơ
  • Đều viết về thân phận người phụ nữ trong xã hội phong kiến.
  • Đều đề cập đến nỗi khổ đau vì bị phụ thuộc, không có quyền quyết định được số phận và cuộc đời của mình.
• Như vậy từ những tiếng than của người phụ nữ trong ca dao, Hồ Xuân Hương đã cất lên tiếng thơ của mình, vì vậy mà tiếng thơ của Xuân Hương dù được làm bằng thể thơ Đường luật vẫn rất gắn bó gần gũi với đời sống, với mọi người.

Ngại gì không thử App HOC247