Luận điểm chính trong văn bản Chống nạn thất học được thể hiện trong nhan đề của bài văn là chống nạn thất học.
– Luận điểm đó được cụ thế hóa trong các câu văn:
+ “Một trong những công việc phải thực hiện cấp tốc trong lúc này là nâng cao dân trí”.
+ “Mọi người Việt Nam phải hiểu biết quyền lợi của mình, bổn phận của mình, phải có kiến thức mới có thể tham gia vào công cuộc xây dựng nước nhà, và trước hết phải biết đọc, biết viết chữ Quốc ngữ”.
Như vậy, từ việc chỉ ra các luận điểm trên, ta thấy luận điểm là linh hồn của bài viết, nó thống nhất các đoạn văn thành một khôi. Do đó, đê thuyết phục được người đọc, người nghe thì luận điểm phải đúng đắn, chân thực, đáp ứng được nhu cầu thực tế.
2. Luận cứ
Câu hỏi: Em hãy chỉ ra những luận cứ trong văn bản chông nạn thất học và cho biết những luận cứ ấy đóng vai trò gì? Muốn thuyết phục thì luận cứ phải đạt yêu cầu gì?
Gợi ý:
Luận cứ trong văn bản Chống nạn thất học như sau:
Luận cứ 1:
– Lí lẽ: Thực dân Pháp thi hành chính sách ngu dân, chúng hạn chế mở trường học, chúng không muốn dân ta biết chữ để lừa dối dân ta và bóc lột dân ta.
– Dẫn chứng: Số người dân Việt Nam thất học so với số’ người trong nước là 95%.
Luận cứ 2:
– Lí lẽ:
+ Một trong những công việc phải thực hiện cấp tốc trong lúc này là nâng cao dân trí.
+ Mọi người phải hiểu biết quyền lợi của mình, bổn phận của mình…
+ Những người đả biết chữ hãy dạy cho những người chưa biết chữ, hãy góp sức vào bình dân học vụ.
+ Những người chưa biết chữ hãy gắng sức mà học đi.
+ Phụ nữ lại càng cần phải học.
– Dần chứng: Vợ chưa biết thì chồng bảo, em chưa biết thì anh bảo, cha mẹ không biết thì con bảo; người ăn, người làm không biết thì chủ bảo…
Từ đây, ta có thể khẳng định: Luận cứ đóng vai trò làm cơ sở cho luận điềm nêu ra trong bài. Đế bài viết và luận điểm có sức thuyết phục, hệ thống luận cứ phải chân thật, đúng đắn, tiêu biểu.
3. Lập luận
Câu hỏi: Hãy chĩ ra trình tự lập luận của văn bản Chống nạn thất học và cho biết lập luận như vậy tuân theo thứ tự nào và có ưư điểm gì?
Chống nạn thất học
Quốc dân Việt Nam!
Khi xưa Pháp cai trị nước ta, chúng thi hành chính sách ngu dân. Chúng hạn chế mở trường học, chúng không muốn cho dân ta biết chữ để dễ lừa dối dân ta và bóc lột dân ta.
Số người Việt Nam thất học so với số người trong nước là 95 phần trăm, nghĩa là hầu hết người Việt Nam mù chữ. Như thế thì tiến bộ làm sao được?
Nay chúng ta đã giành được quyền độc lập. Một trong những công việc phải thực hiện cấp tốc trong lúc này, là nâng cao dân trí.
Chính phủ đã ra hạn trong một năm, tất cả mọi người Việt Nam đều phải biết chữ quốc ngữ. Chính phủ đã lập một Nha Bình dân học vụ để trông nom việc học của dân chúng.
Quốc dân Việt Nam!
Muốn giữ vững nền độc lập,
Muốn làm cho dân mạnh nước giàu,
Mọi người Việt Nam phải hiểu biết quyền lợi của mình, bổn phận của mình, phải có kiến thức mới để có thể tham gia vào công cuộc xây dựng nước nhà, và trước hết phải biết đọc, biết viết chữ quốc ngữ.
Những người đã biết chữ hãy dạy cho những người chưa biết chữ, hãy góp sức vào bình dân học vụ, như các anh chị em trong sáu, bảy năm nay đã gây phong trào truyền bá quốc ngữ, giúp đồng bào thất học.
Những người chưa biết chữ hãy gắng sức mà học cho biết đi. Vợ chưa biết thì chồng bảo, em chưa biết thì anh bảo, cha mẹ không biết thì con bảo, người ăn người làm không biết thì chủ nhà bảo, các người giàu có thì mở lớp học ở tư gia dạy cho những người không biết chữ ở hàng xóm láng giềng, các chủ ấp, chủ đồn điền, chủ hầm mỏ, nhà máy thì mở lớp học cho những tá điền, những người làm của mình.
Phụ nữ lại càng cần phải học, đã lâu chị em bị kìm hãm, đây là lúc chị em phải cố gắng để kịp nam giới, để xứng đáng mình là một phần tử trong nước, có quyền bầu cử và ứng cử.
Công việc này, mong anh chị em thanh niên sốt sắng giúp sức.
|
Chủ tịch Chính phủ nhân dân lâm thời HỒ CHÍ MINH | |
|
Báo Cứu quốc, số 58, |
|
I. Luận điểm, Luận cứ và Lập Luận
1. Luận điểm
Câu 1. Đọc lại văn bản Chống nạn thất học [bài 18] và cho biết: Luận điểm chính của bài viết là gì? Luận điểm đó được nêu ra dưới dạng nào và cụ thể hóa thành những câu văn như thế nào? Luận điểm đóng vai trò gì trong bài nghị luận? Muốn có sức thuyết phục thì luận điểm phải đạt yêu cầu gì?
Trả lời:
Luận điểm chính của bài viết là gì?
+ Tình trạng thất học, lạc hậu trước Cách mạng tháng Tám.
+ Những điều kiện cần phải có để người dân tham gia xây dựng nước nhà.
+ Những khả năng thực tế trong việc chống nạn thất học
Luận điểm đó được nêu ra dưới dạng nào và cụ thể hóa thành những câu văn như thế nào?.
+ “Một trong những công việc phải thực hiện cấp tốc trong lúc này, là nâng cao dân trí”
+ “Mọi người Việt Nam phải hiểu biết quyền lợi của mình, bổn phận của mình, phải có kiến thức mới để tham gia vào công cuộc xây dựng nước nhà, và trước hết phải biết đọc, biết viết chữ Quốc ngữ.”
Luận điểm đóng vai trò gì trong bài nghị luận?
Luận điểm là linh hồn của bài viết, nó thống nhất các đoạn văn thành một khối.
Muốn có sức thuyết phục thì luận điểm phải đạt yêu cầu gì?
Muốn có sức thuyết phục thì luận điểm phải đúng đắn, chân thật, có sức thuyết phục.
2. Luận cứ
Câu 1. Em hãy chỉ ra những luận cứ trong văn bản Chống nạn thất học và cho biết những luận cứ ấy đóng vai trò gì. Muốn có sức thuyết phục thì luận cứ phải đạt yêu cầu gì?
Trả lời:
Luận cứ trong bài “Chống nạn thất học”:
+ Nguyên nhân nạn thất học
+ Sự cần thiết của việc chống nạn thất học
+ Cách chống nạn thất học
+ Một số ví dụ dẫn chứng
Luận cứ có vai trò làm cơ sở cho luận điểm, luận cứ cũng phải chân thực, đúng đắn, tiêu biểu thì luận điểm mới có sức thuyết phục.
3. Lập luận
Câu 1. Em hãy chỉ ra trình tự lập luận của văn bản Chống nạn thất học và cho biết lập luận như vậy tuân theo thứ tự nào và có ưu điểm gì.
Trả lời:
– Lập luận đi theo trình tự: từ thực trạng -> yêu cầu -> cách khắc phục.
– Cụ thể là:
+ Vì sao phải chống nạn thất học?
+ Chống nạn thất học để làm gì?
+ Chống nạn thất học bằng cách nào?
Ưu điểm: chặt chẽ, hợp lí, giàu sức thuyết phục cho bài văn.
II. Luyện tập
Câu 1. Đọc lại văn bản Cần tạo ra thói quen tốt trong đời sống xã hội [Bài 18] và cho biết luận điểm, luận cứ và cách lập luận trong bài. Nhận xét về sức thuyết phục của bài văn ấy.
Trả lời:
Văn bản “Cần tạo thói quen tốt trong đời sống”
Luận điểm chính: “Cần tạo thói quen tốt trong đời sống”
Luận cứ:
+ Thói quen tốt trong đời sống
+ Những thói quen xấu và tác hại của nó
+ Thói quen và tệ nạn
+ Hậu quả của những tệ nạn
Các dẫn chứng: hút thuốc lá, vứt rác bừa bãi, vỏ chuối, mảnh chai vứt bừa bãi
Lập luận: Chặt chẽ, hợp lí, đúng đắn, bài văn đầy sức thuyết phục.