Bệnh xơ vữa động mạch nếu không được điều trị sớm sẽ dẫn tới nhiều di chứng nặng nề cho bệnh nhân, thậm chí nhiều người đã tử vong do không phát hiện kịp thời. Hiện nay, tỷ lệ người mắc bệnh xơ vữa động mạch có xu hướng gia tăng nhanh chóng, chính vì thế việc nắm được triệu chứng xơ vữa động mạch là vô cùng quan trọng.
1. Xơ vữa động mạch là gì?
Động mạch giữ vai trò quan trọng đối với hoạt động chung của toàn cơ thể, chúng chịu trách nhiệm vận chuyển máu tới nuôi tim và một số cơ quan khác. Theo thời gian, một số chất như canxi, chất béo hoặc cholesterol tồn tại trong máu và tạo thành mảng xơ vữa. Đây chính là nguyên nhân khiến động mạch trở nên hẹp hơn so với bình thường, quá trình lưu thông của máu chịu ảnh hưởng ít nhiều.
Xơ vữa động mạch xảy ra ở nhiều vị trí trên cơ thể
Nếu không phát hiện và điều trị kịp thời các triệu chứng xơ vữa động mạch, bệnh nhân sẽ phải đối mặt với nhiều di chứng nghiêm trọng. Trong đó, có thể kể tới tình trạng đột quỵ não, nhồi máu cơ tim, suy tim và nguy hiểm nhất là tính mạng bị đe dọa.
Xơ vữa động mạch có thể xuất hiện ở bất cứ vị trí nào trên cơ thể, một số vị trí thường gặp là mạch vành hoặc mạch chi dưới. Tùy vị trí tổn thương, bệnh nhân sẽ gặp phải một số vấn đề sức khỏe khác nhau. Tuy nhiên, nếu tình trạng này kéo dài thì mảng xơ vữa rất dễ vỡ và khiến thành mạch ngày càng hẹp hơn.
Thông thường, bệnh xơ vữa động mạch xảy ra chủ yếu ở người lớn tuổi và người có chế độ dinh dưỡng không đảm bảo khoa học. Tuy nhiên, trong những năm trở lại đây, tỷ lệ bệnh nhân trẻ tuổi có xu hướng gia tăng nhanh chóng và trở thành vấn đề đáng lo ngại. Chúng ta cần kiểm tra xem nguyên nhân nào gây bệnh và có kế hoạch chăm sóc sức khỏe phù hợp nhất.
2. Triệu chứng xơ vữa động mạch thường gặp
Như đã phân tích ở trên, tình trạng xơ vữa động mạch xảy ra ở nhiều vị trí trên cơ thể và gây ra một vài triệu chứng xơ vữa động mạch khác nhau. Chúng ta nên nắm được các dấu hiệu đặc trưng để xác định chính xác vị trí xảy ra hiện tượng xơ vữa và điều trị đúng cách.
Tùy từng vị trí tổn thương, bệnh nhân sẽ gặp triệu chứng xơ vữa động mạch khác nhau
2.1. Triệu chứng xơ vữa động mạch vành
Động mạch vành là nơi thường xuyên xảy ra tình trạng xơ vữa, chính vì thế cơ tim không được cung cấp đủ lượng máu cần thiết. Bệnh nhân xơ vữa động mạch vành phải đối mặt với nguy cơ bị suy tim, nhồi máu cơ tim,…
Thông thường, bệnh nhân xơ vữa động mạch vành gặp phải triệu chứng đau thắt ngực, cơn đau khá nghiêm trọng và diễn ra trong vòng vài phút, sau đó chúng sẽ lặp đi lặp lại nhiều lần. Trong trường hợp đau thắt ngực kéo dài, bạn có nguy cơ bị nhồi máu cơ tim cấp và cần đi điều trị càng sớm càng tốt. Tình trạng đau ngực xảy ra khi bệnh nhân làm việc quá sức hoặc rơi vào trạng thái căng thẳng, mệt mỏi.
2.2. Triệu chứng xơ vữa động mạch chi dưới
Các triệu chứng xơ vữa động mạch chi dưới phổ biến là teo cơ, vùng da chi dưới khô hơn so với các khu vực khác. Hiện tượng này xảy ra là do động mạch tắc nghẽn và máu không thể lưu thông tại khu vực này.
Xơ vữa động mạch chi dưới ảnh hướng tới khả năng vận động
Bên cạnh đó, người bệnh cũng cảm thấy đau mỏi chi dưới liên tục, ngay cả khi vận động nhẹ nhàng thì bạn cũng khó chịu, đau nhức. Lúc này, chúng ta thường phải nghỉ ngơi ít phút để cơn đau giảm bớt, điều này ảnh hưởng không nhỏ tới sinh hoạt hàng ngày của bệnh nhân. Nếu phát hiện ra dấu hiệu kể trên, chúng ta nên chủ động đi kiểm tra để xác định chính xác vấn đề sức khỏe mình đang gặp phải, tránh điều trị sai phương pháp.
2.3. Triệu chứng xơ vữa động mạch cảnh
Xơ vữa động mạch cảnh cũng là vấn đề khá phổ biến hiện nay và ảnh hưởng đến hệ tuần hoàn não. Khi mắc bệnh, các triệu chứng thường gặp có thể kể đến như: trí nhớ và ý thức giảm đáng kể, có nguy cơ liệt nửa người… Nếu không phát hiện và điều trị kịp thời, di chứng nguy cơ có thể gặp phải là đột quỵ não.
Một điều đáng lo là bệnh nhân có triệu chứng xơ vữa động mạch cảnh thường không phát hiện sớm bệnh. Chỉ tới khi tình trạng trở nên nghiêm trọng, cơn tai biến diễn ra thì chúng ta mới nắm được tình hình sức khỏe. Lúc này, việc điều trị gặp mất nhiều thời gian hơn và không đảm bảo khả năng phục hồi cao.
Như vậy, mọi người nên để ý các dấu hiệu bất thường để xác định xem vị trí xơ vạch động mạch và điều trị theo phác đồ thích hợp nhất.
3. Kỹ thuật chẩn đoán bệnh xơ vữa động mạch
Không thể phủ nhận rằng xơ vữa động mạch đe dọa trực tiếp tới sức khỏe, tính mạng của bệnh nhân. Chính vì thế, khi thấy các triệu chứng xơ vữa động mạch, chúng ta nên chủ động tới cơ sở y tế để kiểm tra và theo dõi.
Với sự phát triển của y học hiện nay, bác sĩ có thể tận dụng nhiều kỹ thuật hiện đại trong quá trình chẩn đoán bệnh. Đối với bệnh nhân xơ vữa động mạch vành, họ thường được chỉ định đi thông tin, chụp mạch máu giúp phát hiện vị trí động mạch bị xơ vữa và có cách điều trị thích hợp. Trong khi đó, bệnh nhân có triệu chứng đau tim sẽ được chỉ định thực hiện điện tâm đồ để theo dõi và đánh giá. Kỹ thuật xác định chỉ số cánh tay và mắt cá chân thường được áp dụng cho người bệnh xơ vữa động mạch chi dưới.
Bên cạnh các kiểm tra chuyên sâu kể trên, người bệnh cũng được đi chẩn đoán hình ảnh: siêu âm Doppler, chụp X-quang, chụp cộng hưởng từ…
4. Khám và điều trị xơ vữa động mạch ở đâu?
Một địa chỉ uy tín dành cho bệnh nhân có nhu cầu khám và điều trị triệu chứng xơ vữa động mạch là Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC. Với hơn 26 năm kinh nghiệm cùng đội ngũ bác sĩ chuyên môn vững vàng, bệnh viện luôn nhận được sự tin tưởng từ khách hàng.
Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC có kinh nghiệm hơn 26 năm
Đặc biệt, khi tới với Bệnh viện Đa khoa MEDLATEC, khách hàng hoàn toàn yên tâm về kết quả xét nghiệm kiểm tra. Bởi vì chúng tôi đang sở hữu một Trung tâm Xét nghiệm đạt tiêu chuẩn quốc tế ISO 15189:2012.
Ngoài ra, bệnh viện tự hào là đơn vị y tế đầu tiên tại Việt Nam nhận chứng chỉ CAP do Hiệp hội Bệnh học Hoa Kỳ cung cấp đối với phòng LAB đạt chuẩn. Đặc biệt trung tâm chẩn đoán hình ảnh với các chuyên gia đầu ngành chẩn đoán hình ảnh và các phương tiện tốt nhất để chẩn đoán hình ảnh các mảng xơ vữa động mạch. Nếu có nhu cầu khám và điều trị tại đây, bạn vui lòng liên hệ tổng đài 1900 56 56 56 để được tư vấn.
Hy vọng rằng bài viết này đã giúp mọi người nắm được các triệu chứng xơ vữa động mạch điển hình và chủ động theo dõi sức khỏe. Nếu điều trị kịp thời, khả năng phục hồi sức khỏe của bệnh nhân sẽ gia tăng đáng kể.
Xơ vữa động mạch là hiện tượng thành của động mạch [phía trong lòng động mạch] bị xơ cứng làm cho lòng động mạch hẹp lại gây nên hiện tượng thiếu máu cục bộ cho cơ quan, có nơi lòng động mạch bị xơ vữa bong ra gây tắc mạch cục bộ.
1. Nguyên nhân gây nên xơ vữa động mạch
Xơ vữa động mạch có thể gặp mọi nơi trong cơ thể nhưng nguy hiểm nhất là động mạch nuôi tim [động mạch vành], động mạch não. Bệnh xơ vữa động mạch là một bệnh do nhiều nguyên nhân: Rối loạn chuyển hoá lipid, tăng huyết áp, đái tháo đường, béo phì, hút thuốc lá nhiều và hoạt động thể dục ít...
Trong các nguyên nhân trên, rối loạn chuyển hoá lipid có vai trò chủ yếu và là yếu tố đe doạ gây bệnh tim mạch.
Xơ vữa động mạch là bệnh của thành mạch, vữa xơ động mạch xuất hiện trên bề mặt động mạch do sự rối loạn thâm nhập của lipid. Nó làm thay đổi cấu trúc của thành mạch. Một màng lipid sẽ hình thành ở mảng trong của mạch đặc biệt là khu vực ngã ba của động mạch, ở đó lưu lượng máu chảy tạo thành những dòng xoáy. Dòng xoáy giống như vi tổn thương mạch tạo những tổn thương của nội mô. Những tổn thương này là cơ sở để tạo thành các sẹo động mạch và những mảng xơ vữa, bởi vậy các mảng xơ vữa là một loại sẹo xơ mỡ và collagen.
Nguyên nhân chính gây nên xơ vữa động mạch là cholesterol trong máu tăng cao [bình thường cholesterrol trong máu < 5,2 mmol/l ]. Người ta nghiên cứu và tổng kết thấy rằng nguyên nhân của sự gia tăng cholesterol máu lệ thuộc rất nhiều vào chế độ ăn, ví dụ như ăn quá nhiều mỡ động vật, ăn quá nhiều thức ăn có chứa cholesterol như phủ tạng động vật, thịt có màu đỏ, tôm, trứng, dầu dừa, mỡ các loại động vật như mỡ lợn, mỡ trâu bò, mỡ cừu, mỡ gà... trứng, bơ, sữa toàn phần [là những thực phẩm có dầu mang nhiều axit béo bão hoà] hoặc có thể hay gặp ở người có chế độ ăn dư thừa năng lượng gây béo phì.
Thống kê cũng cho thấy tăng cholesterol có thể có tính chất gia đình [di truyền] hoặc do mắc một số bệnh như suy giáp trạng, hội chứng thận hư, đái tháo đường, một số bệnh gây rối loạn protein máu [đa u tuỷ xương...]. Ở những người do thiếu vận động hoặc ít vận động như ngồi bàn giấy nhiều giờ, nhiều ngày, công việc lao động bắt buộc ngồi lâu như thợ may, người đánh máy... lại ăn chế độ nhiều đạm, nhiều mỡ khiến cho năng lượng tích tụ lại thành mỡ, tăng lượng cholesterol xấu [LDL-C] và giảm lượng cholesterol tốt [HDL-C]. Xơ vữa động mạch vành dễ gây nhồi máu cơ tim.
2. Biểu hiện bệnh âm thầm nhưng nguy hiểmBệnh xơ vữa động mạch có tính chất từ từ và xảy ra trong một thời gian nếu không phát hiện kịp thời thì mới có các triệu chứng điển hình. Xơ vữa động mạch thì sớm muộn cũng làm cho thành động mạch bị xơ cứng, lòng động mạch bị hẹp lại làm cho máu cung cấp cho các cơ quan giảm đi, nhất là xơ vữa động mạch vành gây thiếu máu cục bộ, thiếu máu cơ tim gây đau thắt ngực và có thể gây cơn đau tim đột ngột và tử vong.
Nếu động mạch ở não bị xơ cứng thì làm hẹp lòng động mạch não gây hiện tượng rối loạn tuần hoàn não và nặng hơn là đột quỵ do tắc mạch não hoặc nhũn não. Xơ vữa động mạch xảy ra ở bất kỳ động mạch nào trong cơ thể, nếu xảy ra ở động mạch chân [cẳng chân] thì sẽ xuất hiện cơn đau cơ giống như cơn đau chuột rút. Bệnh xơ vữa động mạch cũng là một trong những nguyên nhân chính gây tăng huyết áp.
3. Làm thế nào để biết có nguy cơ bị xơ vữa động mạch?Bệnh xơ vữa động mạch ở người cao tuổi [NCT] là một bệnh âm thầm nhưng rất nguy hiểm. Trong giai đoạn đầu của bệnh xơ vữa động mạch thì có rất ít triệu chứng, vì vậy NCT cần được khám bệnh định kỳ và làm xét nghiệm máu để biết có tăng cholesterol và triglycerid máu hay không.
Khi làm xét nghiệm cần lưu ý xét nghiệm cholesterol toàn phần [cholesterol], cholesterol tốt [HDL-C] và cholesterol xấu [LDL-C]. Ngoài ra cũng nên kiểm tra đường máu lúc đói và đo huyết áp định kỳ. Khi đã được bác sĩ khám bệnh cho kết luận bị tăng huyết áp thì NCT càng cần kiểm tra huyết áp định kỳ và dùng thuốc đều đặn theo đơn chỉ dẫn của bác sĩ, không tự động đổi thuốc và không tự động ngừng thuốc làm giảm huyết áp khi chưa có ý kiến của bác sĩ khám bệnh cho mình. Đối với đường huyết khi có kết luận của bác sĩ khám bệnh, thông qua xét nghiệm máu lúc đói và làm nhiều lần hoặc xét nghiệm HbA1C là bị đái tháo đường thì cần lắng nghe và làm theo chỉ dẫn của bác sĩ khám bệnh, không nên quá lo lắng làm ảnh hưởng đến sức khoẻ nói chung và làm tăng bệnh đái tháo đường, bệnh xơ vữa động mạch.
4. Cách ngăn chặn xơ vữa động mạchChế độ ăn là hết sức quan trọng đối với việc phòng bệnh xơ vữa động mạch. Cần hạn chế ăn mỡ động vật như mỡ lợn, mỡ bò, mỡ gà mà thay thế vào đó là dùng dầu thực vật như dầu lạc, dầu vừng. Không nên ăn loại dầu dừa vì dầu dừa có nhiều axít béo bão hoà dễ gây nên hiện tượng xơ vữa động mạch. Nên ăn các thức ăn có nguồn gốc từ đậu nành như đậu phụ. Mỗi tuần nên có từ 2 - 3 ngày ăn cá, trong mỡ của cá có nhiều chất béo omega-3 mà chất này rất tốt cho thành động mạch. Không nên ăn các loại lòng như lòng lợn, lòng trâu, bò và hạn chế ăn tôm, trứng. Các bữa ăn hàng ngày nên tăng cường lượng rau xanh, hoa quả [riêng người bị đái tháo đường hạn chế ăn loại quả ngọt như mít, na, xoài, hồng xiêm...].
Cần vận động cơ thể như tập thể dục dưỡng sinh, đi bộ, chơi thể thao tuỳ theo sức mình. Người ta thấy nếu vận động đều, có bài bản và phù hợp với từng cá thể thì có thể làm tăng lượng cholesterol tốt, giảm cholesterol xấu và đồng thời làm giảm huyết áp đối với người đang bị tăng huyết áp mạn tính. Nếu đã áp dụng tất cả các biện pháp nhằm làm giảm cholesterol mà không đạt kết quả thì phải dùng thuốc. Tất nhiên dùng loại thuốc gì và liều lượng ra sao, trong thời gian bao lâu cần có ý kiến của bác sĩ khám bệnh cho mình, người bệnh không nên tụ động mua thuốc để dùng.
Được thành lập năm 1998, Phòng khám Binh Minh đã phát triển vượt bậc với nhiều chuyên khoa sâu như: Tim mạch, Thần kinh, Tiêu hoá, Gan mật, Nội tiết -Tiểu đường, Thận tiết niệu, Nam khoa, Phụ sản, Cơ xương khớp, Tai mũi họng...
Phòng Xét nghiệm hiện đại với sự cố vấn của các Giáo sư đầu nghành sẽ cho các kết quả chẩn đoán sớm, chính xác các bệnh lý của nhiều chuyên khoa. Một địa chỉ đáng tin cậy của tất cả mọi người.