Ngắn mạch là gì thì hẳn nhiều bạn học về điện sẽ hiểu rất rõ. Tuy nhiên trong thực tế đời sống chúng ta cũng nên hiểu biết về hiện tượng ngắn mạch này. Bài viết này sẽ cung cấp cho bạn các thông tin cơ bản hữu ích về khái niệm ngắn mạch, phân loại, nguyên nhân và các hậu quả cần nắm rõ.
Tìm hiểu ngắn mạch là gì?
Ngắn mạch hay còn gọi là đoản mạch, là một hiện tượng thường gặp của những anh quản lý hệ thống điện. Chúng làm cho tổng mạch nhỏ đi vì mạch điện bị chập lại ở một điểm nào đó. Lúc này dòng điện trong mạch sẽ tăng cao đột biến và điện áp giảm đi. Hẳn bạn có thể tưởng tượng ra hậu quả của dòng điện tăng cao quá mức, sẽ gây ra các hậu quả nghiêm trọng như:
Xuất hiện lực điện động lớn, gây phá hủy kết cấu của các thiết bị, chập cháy nổ.
Làm nhiệt độ tăng cao, phá hủy các đặc tính cách điện, việc này lại tiếp tục gây ra các ngắn mạch khác.
Nếu những người quản lý hệ thống điện không nhanh chóng cô lập vùng ngắn mạch thì hệ thống chuyển sang chế độ ngắn mạch duy trì. Và điều này là không nên chút nào.
Một lưu ý nho nhỏ là nếu không xử lý hiện tượng ngắn mạch và giải phóng điện kịp thời, sẽ gây ra hỏng toàn bộ hệ thống điện. Các thiệt hại về kinh tế và mạng sống sẽ khiến bạn sẽ phải cực kỳ chú ý tới vấn đề này.
Xem thêm: Dòng điện 3 pha là gì? Công thức tính dòng điện 3 pha
Ngắn mạch phân thành những loại nào?
Có thể bạn chưa biết, có nhiều dạng ngắn mạch 3 pha, ngắn mạch 2 pha, ngắn mạch 2 pha chạm đất, ngắn mạch 1 pha chạm đất... trong đó ngắn mạch 3 pha là gây ra nguy hiểm nhất. Chúng ta sẽ tìm hiểu hai loại ngắn mạch phổ biến là ngắn mạch 1 pha chạm đất và ngắn mạch 3 pha.
Ngắn mạch 3 pha nghĩa là ba pha chập nhau.
Ngắn mạch hai pha nghĩa là hai pha chập nhau
Ngắn mạch một pha chạm đất nghĩa là một pha chập đất hoặc chập dây trung tính.
Ngắn mạch hai pha chạm đất nghĩa là hai pha chập nhau đồng thời chạm đất.
Nguyên nhân tạo ra dòng ngắn mạch
Có nhiều nguyên nhân gây ra hiện tượng ngắn mạch, trong đó phải kể đến như:
- Cách điện bị hỏng.
- Các yếu tố tự nhiên như mưa báo đổ cột điện, dây chập nhau, sét đánh gây phóng điện.
- Sự nhầm lẫn của con người, đóng điện sau khi sửa chữa quên không tháo dây nối đất.
Xem thêm: Rơ le trung gian là gì? Cấu tạo và nguyên lý hoạt động
Dòng ngắn mạch gây hậu quả nghiêm trọng
Ngắn mạch là hiện tượng nguy hiểm mà bất kỳ nhà quản lý điện nào cũng không muốn nó xảy ra. Một vài hậu quả nghiêm trọng mà dòng ngắn mạch có thể gây ra như:
- Phát nóng cục bộ rất nhanh, sinh ra nhiệt lớn, dễ gây cháy nổ.
- Làm biến dạng, vỡ các thiết bị điện do tạo ra lực cơ khí giữa các phần tử của thiết bị điện.
- Gây sụt áp lưới điện, làm động cơ ngừng quay.
- Mất ổn định hệ thống điện do do các máy phát điện bị mất cân bằng công suất, quay theo những vận tốc khác nhau dẫn đến mất đồng bộ.
- Gây gián đoạn việc cung cấp điện do nhiều phần tử của mạng lưới điện bị cắt ra để loại trừ điểm ngắt mạch.
Xem thêm: Điện cảm là gì? Phân loại cuộn cảm, tác dụng của cuộn cảm
Các thông số ngắn mạch bạn cần phải biết
Trong hệ thống điện thực tế, để tính toán về ngắn mạch rất khó khăn và khó chuẩn xác. Dưới đây là một vài các thông số cơ bản cần biết về dòng ngắn mạch:
- Điện áp ngắn mạch
- Tổn hao ngắn mạch
- Dòng ngắn mạch
Khắc phục hiện tượng ngắn mạch hiệu quả
Các bạn cũng đừng quá lo lắng về tình trạng ngắn mạch này, vì chúng ta cũng đã có khắc phục hiện tượng này hiệu quả. Aptomat [cầu dao tự động] là giải pháp được đề cập trong trường hợp này. Đây là thiết bị giúp bảo vệ quá tải và ngắn mạch trong hệ thống điện. Việc tìm mua Aptomat rất đơn giản, hãy luôn nhớ lắp thêm thiết bị bảo vệ này để an tâm khi sử dụng nhé.
Có thể bạn quan tâm:
- Sơ đồ mạch điện máy bơm nước 3 pha, các thành phần chính
- Cách đấu đồng hồ 3 pha Siêu Chuẩn nhờ sơ đồ nguyên lý công tơ điện
-----
CÔNG TY CỔ PHẦN MÁY BƠM VIỆT NAM-VINAPUMPJSC
Trụ sở: A1- Tầng 5M - tòa nhà Bình Vượng - 200 Quang Trung - Hà Đông - Hà Nội
☎️ Hotline: 0936 250 333
📧 Email:
🌐 Website: //www.cungcapmaybom.vn/
Hiện tượng ngắn mạch xảy ra khi một phần của dây dẫn mang dòng điện chạm vào dây dẫn còn lại. Tóm lại, ngắn mạch tạo ra đường dẫn điện có điện trở nhỏ nhất giữa hai điểm, có nghĩa là ngắn mạch sẽ tạo ra nhiều nhiệt hơn và dẫn đến bỏng và hỏa hoạn.
Ngắn mạch là gì
Ngắn mạch là bất kỳ dòng điện nào đi ra ngoài mạch dự định của nó với ít hoặc không có trở kháng đối với dòng điện đó.
Nguyên nhân thông thường là do dây trần chạm vào nhau hoặc các kết nối dây bị lỏng. Tác động ngay lập tức là một lượng lớn dòng điện đột ngột bắt đầu chạy qua. Điều này làm cho bộ ngắt mạch ngắt, ngay lập tức dừng tất cả các dòng điện. Tức là dòng điện đi qua hệ thống dây toàn mạch và chạy trở lại nguồn ngay lập tức bằng một con đường ngắn hơn.
Đối với thợ điện, ngắn mạch hay đoản mạch thường được định nghĩa là tình huống dây nóng tiếp xúc với dây trung tính, chẳng hạn như khi dây nóng lỏng ra khỏi đầu nối của nó và tiếp xúc với dây trung tính.
Ngắn mạch trong hệ thống điện
Các loại ngắn mạch trong hệ thống điện mà chúng ta có thể kể tên như:
- Ngắn mạch 1 pha, pha nóng chạm pha trung tính
- Ngắn mạch 3 pha, là 3 pha chạm vào nhau
- Ngắn mạch 2 pha, là 2 pha chạm nhau
- Ngắn mạch 1 pha chạm đất, có thể hiểu là một pha chạm đất
Khi nào xảy ra ngắn mạch
Ngắn mạch có thể xảy ra khi lớp cách điện trên dây nóng chảy và để lộ dây trần. Nguy cơ chính của đoản mạch là phóng điện hồ quang hoặc tia lửa điện có thể xảy ra khi dòng điện nhảy từ dây nóng sang dây trung tính. Tình trạng này rất dễ gây ra hỏa hoạn.
Ngắn mạch cũng có thể xảy ra trong hệ thống dây điện của các thiết bị riêng lẻ, chẳng hạn như đèn hoặc các thiết bị cắm điện khác. Dây điện nối dài hoặc dây thiết bị bị sờn hoặc bị hư hỏng cũng có thể gây đoản mạch.
Tóm lại chúng ta có 04 nguyên nhân chính gây ra hiện tượng ngắn mạch thường thấy như sau:
- Kết nối lỏng lẻo trên một trong hai dây trong hộp nối hoặc hộp ổ cắm có thể gây đoản mạch.
- Hiện tượng đoản mạch có thể xảy ra khi dây điện bị tuột khỏi một đầu cực trên thiết bị điện, chẳng hạn như ổ cắm. Khi nó chạm vào một dây khác, ngắn mạch xảy ra ngay lúc đó.
- Thiết bị có thể gặp sự cố về hệ thống dây điện bên trong, khiến dây nóng và dây trung tính vô tình chạm vào nhau.
- Côn trùng hoặc động vật gặm nhấm có thể nhai cách điện của dây và gây đoản mạch giữa hai dây trong bó cáp.
Bảo vệ chống đoản mạch chủ yếu bởi một bộ ngắt mạch CB aptomat, thiết bị này ngắt mạch khi dòng điện bắt đầu chạy theo kiểu không kiểm soát được. Tốt hơn nữa thì dùng cầu dao đặc biệt, bộ ngắt mạch sự cố hồ quang [AFCI] hiện nay thường được sử dụng. Nó cảm nhận được sự phóng điện hồ quang, hoặc phát ra tia lửa, và tắt dòng điện ngay cả trước khi dòng điện làm quá tải bộ ngắt.
Tại sao ngắn mạch lại nguy hiểm
Ngắn mạch là các kết nối điện bất thường cho phép dòng điện bổ sung chạy qua các công tắc, thiết bị và ổ cắm của bạn. Nhiệt lượng bổ sung do nguồn điện phụ tạo ra cũng có thể gây cháy các dây dẫn bị ảnh hưởng và đến các bộ phận dễ cháy trong nhà của bạn. Ngoài ra, ngắn mạch có khả năng phóng điện gây giật nếu bạn không phát hiện ra.
Dây điện trần hoặc bị đứt và dây bị nhai bởi chuột hay côn trùng hoặc bị hỏng cũng có thể là nguyên nhân gây đoản mạch. Vì vậy, nếu bạn phát hiện ra một dây bị đứt hoặc bị hỏng, bạn phải rút phích cắm của nó ngay lập tức.
Ngoài ra, hãy đảm bảo rằng các vật liệu dẫn điện của bạn được cách điện tốt và không có nguy cơ thiết bị điện của bạn dẫn đến đoản mạch. Điều quan trọng là phải kiểm tra thiết bị điện của bạn sau những khoảng thời gian định kỳ. Tránh cuộn hoặc gấp dây chặt chẽ, và cũng không làm quá tải mạch với quá nhiều phích cắm hoặc thiết bị điện.
Cách xử lý khi bị ngắn mạch
Đó là công việc tốt nhất nên giao cho một người chuyên nghiệp, nhưng có một số điều bạn có thể tự kiểm tra.
Ví dụ: nếu cầu dao thường xuyên hoạt động ngay sau khi được đặt lại, có thể bạn đã gặp sự cố về hệ thống dây điện ở một nơi nào đó dọc theo mạch hoặc trong một thiết bị được kết nối với nó. Hãy xem kỹ tất cả các dây nguồn được cắm vào các ổ cắm dọc theo mạch. Nếu bạn nhận thấy hư hỏng hoặc có vẻ như lớp cách điện bằng nhựa đã vỡ, hãy rút phích cắm của thiết bị, sau đó bật lại cầu dao. Nếu hiện tại mạch vẫn hoạt động, bạn có thể khá chắc chắn rằng thiết bị đã xảy ra sự cố.
Việc sửa chữa các sự cố về hệ thống dây điện thường phải được thực hiện bởi một thợ điện chuyên nghiệp. Việc sửa chữa bao gồm việc tắt mạch điện, mở ổ cắm và hộp công tắc để kiểm tra dây và kết nối, đồng thời thực hiện bất kỳ sửa chữa cần thiết nào. Bạn cũng có thể cần thay đổi bảng điện trong nhà.
Bài viết chia sẻ đến các bạn thông tin cơ bản nhất khi sử dụng điện, mà không nhất thiết phải là một kỹ thuật điện chuyên nghiệp, hay những người vận hành hệ thống điện nhà máy mới quan tâm. Ngắn mạch có thể xảy ra ở bất cứ đâu, trên bất kỳ mạch điện nào! Vì thế, có những hiểu biết nhất định giúp chúng ta có thể bình tĩnh xử lý khi sự cố xảy ra.
Thái Khương hy vọng những thông tin này có thể giúp ích cho các bạn, và luôn mong bạn sử dụng điện an toàn!