Phải chăng các loại truyện cổ tích, kì ảo có sức mạnh thần bí cuốn hút các bạn nhỏ?
Trẻ em có rất nhiều thứ để học. Người ta cho rằng thời thơ ấu được dùng để đem lại cho trẻ sự bảo vệ trẻ cần để có thể tập trung học cách giao tiếp, cách thế giới vận hành xung quanh chúng, những giá trị mà nền văn hóa của chúng coi trọng, vân vân. Với lượng thông tin khổng lồ mà trẻ cần tiếp thu, có vẻ như chúng khá thận trọng khi sử dụng khoảng thời gian được bao bọc này càng nhiều càng tốt để dấn thân vào việc thực sự khám phá các khía cạnh và vấn đề trong thế giới thực.
Tuy nhiên bất cứ ai dành thời gian ở bên trẻ con đều biết rằng chúng không phải là những học sinh nghiêm chỉnh, tập trung cao độ. Thay vào đó, trẻ con dành phần lớn thời gian để hát, chạy long nhong và đảo lộn mọi thứ - nói cách khác là vui chơi.
Chúng không chỉ rất vui vẻ vì ngộ ra trên thực tế mọi chuyện sẽ như thế nào thông qua quá trình chơi và khám phá, mà chúng [giống như nhiều người lớn] cũng thường bị thu hút mạnh mẽ bởi các trò chơi và câu chuyện hư cấu. Chúng giả vờ như mình có phép thuật, sức mạnh siêu nhiên và tưởng tượng mình tương tác với những sinh vật không tưởng như nhân ngư hay rồng.
Trong một thời gian dài, cả phụ huynh và các nhà nghiên cứu đều nghĩ rằng điểm cộng lớn nhất của những tưởng tượng kì thú này là không gây hại cho trẻ - có lẽ có lúc cũng cần đổ một ít mồ hôi, nhưng cũng không có lợi ích thực tế nào. Điểm trừ lớn nhất là một số người phản bác lại rằng những trò chơi như thế gây xao nhãng nghiêm trọng khiến trẻ không tập trung vào nhiệm vụ quan trọng là tìm hiểu về thế giới thật hoặc thể hiện sự mơ hồ nguy hiểm về ranh giới thế giới thực và thế giới ảo.
Nhưng nghiên cứu mới về khoa học phát triển không chỉ cho thấy trẻ em có khả năng phân biệt rõ ràng thực tế và hư cấu, mà lòng hiếu kì về những kịch bản kì ảo có thể rất có ích cho quá trình học của chúng.
Tôi đã biết đến khía cạnh này khi thử nghiệm những cách dạy từ mới cho trẻ mẫu giáo, với hi vọng giảm được những hạn chế ngôn ngữ giữa những trẻ xuất thân từ những gia đình có điều kiện kinh tế xã hội cao và thấp.
Để thực hiện nghiên cứu này, nhóm của tôi đã đưa ra các từ mới trong một hoạt động cùng đọc sách và sau đó nhấn mạnh ý nghĩa của các từ đó trong các buổi học có người lớn hướng dẫn. Sự can thiệp này đã thành công và sự thông hiểu của trẻ đối với từ mới được cải thiện trước và sau bài kiểm tra. Nhưng điều thú vị nhất là sự khác biệt giữa hai nhóm trẻ trong nghiên cứu: một nhóm đọc những câu chuyện có chủ đề thực tế, ví dụ như nấu nướng và một nhóm đọc truyện lấy chủ đề thế giới huyền ảo, ví dụ như chủ đề rồng.
Lúc bắt đầu nghiên cứu, trẻ biết ít từ ngữ xuất hiện trong sách truyện kỳ ảo, có lẽ vì những từ này khó hơn. Nhưng chúng tôi phát hiện ra kiến thức từ vựng của các trẻ bị ảnh hưởng bởi quá trình can thiệp. Sau bài kiểm tra, nhóm đọc truyện kỳ ảo biết số lượng từ vựng tương đương với nhóm đọc những câu chuyện từ thực tế.
Thế có nghĩa là, trẻ học được nhiều kiến thức từ những câu chuyện kì ảo hơn là những câu chuyện thực tế.
Phát hiện này rất đáng ngạc nhiên, vì nó đập nhau chan chát với những gì chúng ta biết về học tập và truyền thụ thông tin. Một lượng lớn tài liệu tâm lí học chỉ ra rằng hoàn cảnh học tập càng tương đồng với hoàn cảnh mà thông tin được vận dụng thì càng tốt. Điều này có thể ngầm hiểu rằng các cuốn sách chủ đề thực tế lẽ ra phải giúp trẻ nắm được nghĩa của từ tốt hơn và sử dụng từ chính xác hơn trong bài kiểm tra sau đó.
Nhưng nghiên cứu của chúng tôi lại hoàn toàn trái ngược:
Những cuốn sách kì ảo, ít gần gũi với thực tế hơn lại giúp trẻ học được nhiều hơn.
Trong một công trình gần đây, phòng thí nghiệm của chúng tôi đã khẳng định y như thế. Một nghiên cứu đang tiến hành phát hiện ra trẻ em học những điều mới về động vật trong sách kì ảo tốt hơn trong sách thực tế.
Những nhà nghiên cứu khác sử dụng rất nhiều phương pháp và công cụ đo lường cũng cho thấy rằng sự hiện diện của những biến cố có vẻ hư cấu tốt cho quá trình học tập của trẻ.
Ví dụ, trẻ sơ sinh dễ tiếp nhận thông tin mới khi chúng ngạc nhiên, vì nó mâu thuẫn với nhận định của chúng về thế giới hiện thực.
Chuyện gì sẽ diễn ra?
Có thể trẻ em sẽ chủ động và chú ý hơn khi chúng nhìn những sự vật thách thức những hiểu biết của chúng trong thực tế.
Sau tất cả, những biến cố trong chuyện kì ảo không phải những thứ trẻ em có thể nhìn thấy mỗi ngày. Vì thế chúng tập trung vào đó nhiều hơn, dẫn đến chúng học được nhiều hơn.
Một khả năng khác thuyết phục hơn là có thứ gì đó trong bối cảnh kì ảo đặc biệt có ích cho sự học. Theo cách nhìn nhận này, các tiểu thuyết kì ảo có thể làm gì đó chứ không chỉ đơn thuần thu hút sự chú ý của trẻ tốt hơn tiểu thuyết hiện thực.
Thay vào đó, đắm chìm trong một kịch bản mà các em cần phải nghĩ đến những sự kiện không có thật sẽ giúp trẻ em suy tưởng sâu hơn, vì trẻ không thể coi những kịch bản như thế tương tự như những nội dung trong cuộc sống thực. Chúng phải cân nhắc mọi sự kiện với con mắt trần, đặt câu hỏi cho dù câu hỏi đó phù hợp với thế giới trong truyện hay không và có phù hợp với các qui luật thực tế không.
Nhu cầu cố hữu muốn đánh giá một câu chuyện có thể khiến việc đọc truyện kì ảo đặc biệt có ích cho việc học.
Những công trình nghiên cứu của tương lai sẽ đào sâu những khả năng này, nhưng hiện tại, quan trọng là ta phải biết rằng những phát hiện này có thể có ý nghĩa sâu sắc đối với nền giáo dục.
Thậm chí khi chỉ có một điều duy nhất đúng là trẻ em học tốt hơn trong những hoàn cảnh kì thú vì nó giúp các em tập trung tốt hơn thì chúng ta cũng có thể tận dụng sự thật này để tạo ra những dụng cụ hỗ trợ học tập tốt hơn cho toàn bộ trẻ em trên thế giới.
Trạm Đọc
Theo Aeon
Tags:
- lý thuyết
- trắc nghiệm
- hỏi đáp
- bài tập sgk
Trong tất cả truyện đã học em thích nhất truyện nào vì sao em thích
Các câu hỏi tương tự
Khi đọc truyền thuyết “Bánh chưng bánh giầy” em thích nhất chi tiết nào? Vì sao?
Hướng dẫn trả lời câu 1, 2, 3, 4 trang 58 SGK Ngữ văn lớp 6 tập 1 – sách Chân trời sáng tạo: Ôn Tập – bài 2 Miền cổ tích
Câu 1. Hãy tóm tắt cốt truyện và nêu chủ đề của các truyện đã đọc vào bảng theo mẫu sau:
| Tên truyện | Tóm tắt cốt truyện | Chủ đề truyện |
| Sọ Dừa | ||
| Em bé thông minh | ||
| Non-bu và Heng-bu |
Câu 2. Em thích nhất truyện nào trong các truyện trên? Vì sao?
Câu 3. Theo em, để có thể kể lại truyện cổ tích một cách sinh động, hấp dẫn [bằng hình thức viết và nói] thì cần phải chú ý những điều gì?
Câu 4. Truyện cổ tích có ý nghĩa như thế nào đối với cuộc sống của chúng ta?
Trả lời:
Câu 1. Tóm tắt
| Tên truyện | Tóm tắt truyện | Chủ đề truyện |
| Sọ Dừa | Ngày xưa, có đôi vợ chồng già hiếm muộn, phải đi ở cho nhà phú ông. Một hôm bà vợ vào rừng hái củi, uống nước trong cái sọ dừa, về nhà có mang, ít lâu sau sinh ra một đứa bé kì dị, không chân không tay, tròn như một quả dừa. Thấy đứa bé biết nói, bà giữ lại nuôi và đặt luôn tên là Sọ Dừa. Thương mẹ vất vả, Sọ Dừa nhận chăn đàn bò nhà phú ông. Cậu chăn bò rất giỏi. Ba cô con gái nhà phú ông thay nhau đưa cơm cho Sọ Dừa. Hai cô chị kênh kiệu thường hắt hủi, chỉ có cô út đối đãi với cậu tử tế và đem lòng thương yêu. Sọ Dừa nhờ mẹ đến nhà phú ông hỏi vợ. Phú ông thách cưới thật to nhưng thấy Sọ Dừa mang đủ đồ thách cưới đến, đành phải gả cô út cho chàng. Nhờ chăm chỉ đèn sách, Sọ Dừa thi đỗ trạng nguyên và được nhà vua cử đi, sứ nước ngoài. Trước khi đi, chàng đưa cho vợ một hòn đá lửa, một con dao và hai quả trứng gà để đề phòng tai hoạ. Nhờ thế mà vợ chàng đã thoát nạn và hai vợ chồng có cuộc sống hạnh phúc. | Thể hiện ước mơ của nhân dân về cuộc sống công bằng, ở hiền gặp lành, kẻ độc ác sẽ bị trừng trị |
| Em bé thông minh | Ngày xưa, có một ông vua sai viên quan đi dò la khắp nơi để tìm người tài giỏi. Một hôm, trên đường đi, viên quan phát hiện ra tài năng của một em bé con nhà thường dân qua lời đối đáp nhanh nhạy, thông minh đã báo cho nhà vua. Vua hay tin đã trực tiếp tạo ra những tình huống oái oăm để thử tài em. Lần thử thách cuối cùng, em bé đã đem trí thông minh của mình thắng điều kiện thách đố của sứ thần, giúp đất nước thoát khỏi cuộc chiến tranh. Sau đó, em được phong làm Trạng nguyên và giúp Vua trong việc triều chính. | Truyện đề cao trí thông minh dân gian, phẩm chất trí tuệ của con người, cụ thể là người lao động nghèo. Đó là trí thông minh được đúc rút từ hiện thực cuộc sống vô cùng phong phú. |
| Non-bu và Heng-bu | Ngày xưa, trong một gia đình có hai anh em. Người anh là Non-bu tham lam, xấu tính nên giành hết tài sản. Người em là Heng-bu hiền lành, tốt bụng, chẳng nhận được tài sản gì nhưng vẫn siêng năng làm lụng, thường giúp đỡ những người nghèo khổ. Một năm, có đôi chim nhạn đến làm tổ trên mái nhà, người em đã đã cứu con chim nhạn khỏi hiểm nguy và đến mùa xuân, đôi chim nhạn quay trở về và nhả cho chàng một hạt bầu. Chàng trồng cây bầu và khi quả lớn, chàng bổ ra nhận được rất nhiều trân châu, hồng ngọc, tiền vàng, trở nên giàu có.
Người anh thấy vậy, cũng đã làm theo nhưng đã bẻ gãy chân một con chim nhạn non với hi vọng sẽ được trả ơn nhưng khi hạt bầu mà người anh trồng được ra quả thì khi bổ ra toàn là các tráng sĩ tây cầm gậy rồi yêu tinh xuất hiện, người anh trở thành kẻ ăn mày. Người em thương xót đã đến đưa gia đình người anh về sống cùng với mình. |
Thể hiện ước mơ của nhân dân về cuộc sống công bằng, ở hiền gặp lành, kẻ độc ác sẽ bị trừng trị |
Câu 2. Em thích nhất truyện cổ tích Em bé thông minh, vì truyện có các thử thách đặt ra với nhân vật rất hấp dẫn và thú vị, qua đó nhân vật bộc lộ được trí thông minh, cách xử lí tình huống rất khéo léo và bất ngờ, mang lại tiếng cười cho người đọc.
Câu 3. Với hình thức viết cần phải chú ý:
Quảng cáo– Bước 1: Chuẩn bị trước khi viết hoặc nói cần tìm đọc truyện cổ tích. Trong truyện đó, chi tiết nào gây ấn tượng sâu sắc nhất, có nhân vật đáng nhớ nhất, có cốt truyện thú vị nhất?
– Bước 2: Tìm ý và lập dàn ý. Cần đọc kĩ truyện đã chọn và tìm ý cho truyện như hoàn cảnh xảy ra câu chuyện, nhân vật, sự việc xảy ra, cảm nghĩ của em về truyện và từ đó có thể sắp xếp các ý đã tìm theo một dàn ý.
– Bước 3: khi viết bài, cần đảm bảo thể hiện được các đặc điểm của kiểu bài kể lại một truyện cổ tích.
Đối với hình thức nói, cần lưu ý:
– Bước 1: xác định đề tài, người nghe có thể là ai, mục đích, không gian và thời gian nói. Từ đó sẽ định hướng được nội dung bài nói, tăng hiệu quả giao tiếp.
– Bước 2: TÌm ý tưởng cho bài nói, có thể sử dụng thêm hình ảnh, tranh vẽ để bài nói được sinh động.
– Bước 3: Khi kể cần chú ý giọng điệu, phù hợp với nhân vật, sự việc khác nhau. Kết hợp với cử chỉ, nét mặt, điệu bộ để nội dung được hấp dẫn hơn. Chú ý lựa chọn từ ngữ thích hợp với ngôi kể, tránh dùng ngôn ngữ viết
Câu 4. Truyện cổ tích là những giá trị văn hoá dân gian được truyền đời qua nhiều thế hệ, mỗi câu chuyện là những bài học đạo lí, những giá trị văn hoá dân tộc được cha ông ta lưu giữ và truyền lại. Vì vậy, qua những truyện cổ tích chúng ta sẽ thêm hiểu về văn hoá đất nước trong quá khứ.