Các nhầm lẫn thường gặp và cách khắc phục trong quá trình cung ứng thuốc
Sử dụng thuốc an toàn, hợp lý, hiệu quả trong điều kiện nguồn thuốc cung ứng phong phú, đa dạng, nhiều chủng loại, tình trạng kháng thuốc gia tăng và khả năng chi trả có hạn của người dân là một thách thức lớn đối với các cơ sở khám, chữa bệnh hiện nay. Sử dụng thuốc an toàn, hợp lý là nhiệm vụ quan trọng của ngành y tế. Để đạt được mục tiêu này trách nhiệm trực tiếp thuộc 3 nhóm đối tượng: Người kê đơn (bác sĩ điều trị), dược sĩ lâm sàng và người sử dụng thuốc. Để sử dụng thuốc an toàn hợp lý cần chọn được thuốc hợp lý, trong đó 3 vấn đề quan trọng là: phối hợp thuốc phải đúng (không có tương tác bất lợi), khả năng tuân thủ điều trị của người bệnh cao (số lần dùng trong ngày ít, khả năng chi trả phù hợp với người bệnh) và có chỉ dẫn dùng thuốc đúng. Các biện pháp sử dụng thuốc an toàn, hợp lý - Khi khám bệnh, thầy thuốc cần khai thác tiền sử dùng thuốc, tiền sử dị ứng, liệt kê các thuốc người bệnh đã dùng trước khi nhập viện trong vòng 24 giờ và ghi diễn biến lâm sàng của người bệnh để chỉ định sử dụng hoặc ngưng sử dụng thuốc hợp lý. - Hạn chế sử dụng y lệnh miệng, khi thực hiện phải làm đúng Quy định về việc ra y lệnh miệng của bệnh viện đã ban hành. - Thực hiện tốt tiêm an toàn: bất kỳ loại thuốc chủng ngừa nào cũng có thể xảy ra những phản ứng phụ không mong muốn, do vậy cần đảm bảo những nguyên tắc trước, trong và sau khi tiêm chủng được thực hiện theo quy định. - Thực hiện các biện pháp phòng chống sử dụng nhầm thuốc: bệnh nhân chính là hàng rào bảo vệ cuối cùng ngăn cản sai sót, nhầm lẫn xảy ra khi dùng thuốc. Việc bệnh nhân nhớ và phân biệt màu sắc, hình dáng viên thuốc thường hay sử dụng là một biện pháp tự phòng ngừa rất quan trọng. - Đúng người bệnh, đúng thuốc, đúng liều, đúng đường dùng thuốc và đúng thời gian. Nếu như ta không thực hiện đúng thì hiệu quả của việc điều trị sẽ giảm và đôi khi sẽ mất tác dụng và có thể gây nặng thêm cho người bệnh. Hai nguyên tắc cơ bản tránh sử dụng nhầm thuốc * Nguyên tắc 1: Rà soát danh mục các loại thuốc trông giống nhau hoặc nghe giống nhau và có các động thái ngăn ngừa sai sót dùng nhầm thuốc + Nhân viên y tế phải được thông tin đầy đủ về danh mục các tên thuốc khi đọc nghe giống nhau và trông giống nhau. + Viết rõ ràng rành mạch tên thuốc khi trao đổi thông tin về các thuốc này, yêu cầu người nghe, đọc lại tên thuốc để đảm bảo người đó hiểu chính xác. + Xem xét những khả năng sai sót khi pha thuốc vào những chai dịch truyền. + Ghi các lời nhắc nhở vào máy vi tính hoặc trên nhãn của vật chứa thuốc để cảnh giác nhân viên y tế về khả năng nhầm lẫn tiềm ẩn. + Ghi các chỉ dẫn dùng thuốc vào đơn thuốc để giúp dược sĩ xác định các sai sót tiềm ẩn. + Kiểm tra gói/nhãn thuốc theo phác đồ của người bệnh trước khi đưa thuốc cho người bệnh. * Nguyên tắc 2: Loại bỏ các chất điện phân có nồng độ đậm đặc tại các buồng bệnh, đặc biệt ở những nơi có người bệnh rối loạn hành vi hoặc trẻ nhỏ. + Tất cả các dung dịch điện phân đậm đặc phải hạn chế để ở các khoa và chịu sự kiểm tra, giám sát của khoa Dược. + Khi thực sự cần thiết mới cho phép các chất điện phân chưa pha loãng để tại phòng bệnh nhân + Phải kiểm soát việc sử dụng các dung dịch này và phải có biện pháp phòng ngừa thích hợp để tránh việc các dung dịch đậm đặc bị dùng nhầm với những loại thuốc có bao bì giống với bao bì của dung dịch. + Phải có nhãn cảnh báo dễ nhìn, dễ thấy ở nơi chứa thuốc. * Nguyên tắc 3: Thực hiện đúng các quy trình + Quy trình đóng gói thuốc điều trị người bệnh theo phiếu công khai thuốc của các khoa lâm sàng. + Quy trình cấp phát thuốc, vật tư tiêu hao, hóa chất, y dụng cụ tại khoa Dược. + Quy trình quản lý và sử dụng thuốc tại các khoa lâm sàng. Dị ứng thuốc nếu không được chữa trị sớm và đúng cách có thể khiến bệnh nhân gặp phải nguy hiểm, đe dọa đến cả tình mạng. Vậy dị ứng thuốc là gì? Cách xử lý khi bị dị ứng thuốc ra sao? Cùng tìm hiểu rõ hơn các thông tin về vấn đề này thông qua bài viết sau đây. Sử dụng các loại thuốc tây để điều trị bệnh là phương pháp được nhiều người lựa chọn. Bởi chúng có ưu điểm là tiện lợi, đem lại tác dụng mau chóng. Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp, thuốc tây lại trở thành “con dao hai lưỡi”. Nếu dùng không đúng cách hoặc lựa chọn sai thuốc, nó có thể gây nên các vấn đề nghiêm trọng cho sức khỏe của người dùng. Trong đó, nhiều trường hợp bị dị ứng thuốc. Tuy nhiên, đây lại là một khái niệm khá mơ hồ, do đó nhiều người vẫn chưa rõ liệu dị ứng thuốc là gì. Thực chất, dị ứng thuốc còn được gọi là tình trạng mẫn cảm với thuốc. Nó là một phản ứng có hại cho cơ thể, xảy ra khi hệ miễn dịch phản ứng quá mức với các loại thuốc đang dùng và đang cố gắng để chống lại các loại thuốc này. Tuy nhiên, cần chú ý phân biệt dị ứng thuốc và tác dụng phụ của thuốc. Vì tác dụng phụ của thuốc là các vấn đề không mong muốn do thuốc gây ra và có thể gặp phải ở bất cứ bệnh nhân nào. Trong khi đó, dị ứng thuốc chỉ xảy ra ở một số đối tượng có cơ địa nhạy cảm đặc biệt. Dị ứng thuốc chỉ xảy ra ở một số đối tượng có cơ địa đặc biệt. Tuy nhiên, với những người thuộc một trong những đối tượng dưới đây sẽ có nguy cơ bị dị ứng thuốc cao hơn:
Dị ứng thuốc được chia thành 2 dạng, bao gồm: Dị ứng “tức thời” và dị ứng “chậm”. Tùy vào mức độ phản ứng nhanh hay chậm mà các biểu hiện dị ứng thuốc cũng xảy ra ở những mức độ khác nhau. Cụ thể như sau: Đây được cho là loại dị ứng nghiêm trọng, bởi những biểu hiện của nó khởi phát và diễn tiến nhanh. Các triệu chứng sẽ bắt đầu xuất hiện sau khi uống thuốc khoảng 1 giờ hoặc lâu hơn. Tình trạng này thường xảy ra khi bệnh nhân sử dụng các loại thuốc trước đó đã dùng mà không gây ra triệu chứng gì. Lúc này, bệnh nhân thường có các biểu hiện như sau:
Dị ứng “tức thời” được xem là loại dị ứng nghiêm trọng do nó có thể trở nên nặng nề hơn khi người bệnh vẫn cứ tiếp tục sử dụng thuốc. Lúc này, bệnh nhân có thể bị sốc phản vệ và đe dọa đến tính mạng. So với dị ứng “tức thời”, dị ứng “chậm” thường diễn ra phổ biến hơn. Các biểu hiện dị ứng thường xảy ra sau khi uống thuốc khoảng vài ngày và thường không gây ra nhiều vấn đề nghiêm trọng. Lúc này, bệnh nhân có thể bị phát da, tình trạng này có thể lan đến nhiều vùng khác nhau, đôi khi kèm theo cảm giác ngứa hoặc không. Dị ứng “chậm” hiếm khi gây ra các triệu chứng như khó thở, sưng, nghẹt họng hoặc những biểu hiện khác như ở dị ứng “tức thời”. Do đó, nó cũng sẽ ít gây nên các biểu hiện trầm trọng hoặc làm ảnh hưởng đến các cơ quan ngoài da khác. Nếu trong gia đình không may có người bị dị ứng thuốc, hãy liên hệ ngay lập tức với các cơ sở y tế gần nhất khi thấy có các dấu hiệu sau:
Tiếp theo, áp dụng các cách chữa dị ứng thuốc tại nhà sau đây:
Cách chữa trị dị ứng thuốc tại nhà chỉ đóng vai trò sơ cứu nhằm kéo dài thời gian trong khi chờ sự cấp cứu của các nhân viên y tế. Do đó, hãy đảm bảo đưa người bệnh đến bệnh viện càng sớm càng tốt để nhận được sự cấp cứu từ bác sĩ. Tại đây, các bác sĩ sẽ tiến hành điều trị như sau:
Để hạn chế được tình trạng dị ứng thuốc, hãy tham khảo và thực hiện theo một số biện pháp sau đây:
Trên đây là các thông tin và cách xử lý khi dị ứng thuốc. Trong nhiều trường hợp, nếu không được cấp cứu kịp thời, tình trạng này có thể khiến bệnh nhân gặp nguy hiểm, đe dọa trực tiếp đến tính mạng. Do đó, nắm rõ các thông tin trong bài viết này sẽ giúp bệnh nhân biết cách xử lý khi không may bị dị ứng thuốc.
|