Đậu cove là một trong những loại đậu ưa chuộng của người Việt. Bạn thường thấy chúng trong những bữa ăn gia đình hay cả những mâm cúng giỗ,… Do đó, hiện nay nhiều bà nội trợ tự trồng đậu cove tại nhà để cung cấp đậu sạch cho cả gia đình mà không lo lắng vấn đề dư lượng thuốc trừ sâu. Hãy cùng Khuyến Nông TPHCM học cách trồng đậu cove bằng thùng xốp mà vẫn có quả ăn quanh năm nhé! Chắc chắn sẽ có nhiều thông tin bổ ích dành cho bạn đấy!
Chúng còn có tên gọi khác là đậu que, đậu ve hay đậu a-ri-cô-ve [do biến âm từ tiếng Pháp]. Tên khoa học của chúng là Phaseolus vulgaris. Loại đậu này có nguồn gốc từ khu vực Mesoamerica và Andes cổ đại của Trung Mỹ. Hiện nay chúng đã phổ biến ở khá nhiều nước trên thế giới với hình thức dùng quả tươi hoặc lấy hạt khô. Ở nước ta, hiện có nhiều giống đậu cove khác nhau với hương vị và màu sắc khác nhau đôi chút. Có giống màu xanh lục, có giống xanh nhạt, có loại lại màu vàng hay màu tím,…
Đây là loại cây thân leo, tuổi thọ chỉ 1 năm. Lá thuộc dạng lá kép với 3 lá chét hình tam giác. Hoa mọc thành chùm màu trắng hoặc tím. Quả hình trụ hơi dẹt, kích thước dài từ 8 – 20cm tùy giống, bên trong quả đậu cove chứa nhiều hạt hình thận. Màu sắc hạt cũng đa dạng, có loại đồng nhất một màu nhưng có loại lại nhiều màu hỗn hợp như trắng, trắng ngà, đen, nâu, nâu đỏ hay màu cà phê sữa…
Điều kiện trồng đậu cove thích hợp là những nơi khí hậu ôn hòa, ấm áp, cụ thể là từ 18 – 30 độ C. Những nơi có thời gian chiếu sáng từ 10 – 13giờ mỗi ngày là phù hợp. Độ ẩm đất từ 70 – 80% sẽ giúp cây sinh trưởng mạnh mẽ nhất. Nếu thiếu nước, thân và lá sẽ cằn cỗi, chậm phát triển, dễ bị rụng hoa, rụng nụ, chất lượng quả giảm sút.
Nếu chọn trồng trong thùng xốp thì bạn lựa chọn những thùng có kích thước tối thiểu là 50x30x37cm. Ngoài ra, bạn cũng có thể tận dụng những khay chậu khác mà có lỗ thoát nước để không úng ngập cây.
Về đất trồng đậu cove phù hợp nhất là loại đất tơi xốp, thoáng khí, đảm bảo giàu dinh dưỡng. Trước khi trồng bạn nên bón lót bằng phân hữu cơ, phân chuồng ủ hoai và trộn tro trấu, xơ dừa để đất thêm tơi xốp.
Hiện thị trường có khá nhiều giống đậu cove. Tùy theo sở thích cá nhân và gia đình mà bạn chọn loại phù hợp. Quan trọng là cần lựa chọn nơi uy tín để có hạt giống chất lượng nhằm đảm bảo tỷ lệ nảy mầm cao.
Để kích thích hạt giống nảy mầm và tiêu diệt mầm bệnh, bạn cần ngâm ủ hạt giống trong nước ấm 50 độ C trong 30 phút. Sau đó, ủ hạt trong khăn ấm khoảng 1 ngày cho hạt nứt nanh thì gieo vào đất.
Khi gieo hạt giống đậu cove, bạn đảm bảo khoảng cách từ 15 – 20cm một hốc hạt, mỗi hốc gieo 2 – 3 hạt. Gieo xong bạn lấp một lớp đất 1 – 2cm rồi tưới nhẹ nhàng để cấp ẩm cho đất. Dùng bìa carton che thùng lại để hạn chế bị nắng mưa ảnh hưởng đến tốc độ nảy mầm. Khi cây con xuất hiện bạn mới gỡ bỏ lớp che phủ này. Mỗi ngày tưới nước đều đặn 2 lần cho cây.
Duy trì tưới nước đều đặn mỗi ngày 2 lần vào buổi sáng sớm và chiều mát để cây được cung cấp nước đầy đủ nhất. Đặc biệt là thời điểm cây ra hoa kết trái nhu cầu nước khá cao.
Tuyệt đối không để đất quá khô hạn cây đậu không phát triển khỏe mạnh được. Ngoài ra, bạn tuyệt đối không được tưới vào ban đêm dễ khiến cây bị sâu bệnh.
Quá trình cây đậu cove sinh trưởng và phát triển bạn cần làm sạch cỏ quanh gốc để cây không bị cạnh tranh dinh dưỡng.
Do đặc điểm cây thân leo nên bạn cần làm giàn để cây leo và cho nhiều quả. Thời điểm làm giàn thích hợp là khi cây bắt đầu bỏ vòi. Giàn cây có chiều cao từ 2,5 – 3m, có thể được làm bằng cây sậy già hoặc những loại gỗ hay cũng có thể dùng lưới. Nên làm giàn chữ X.
Với việc trồng đậu cove tại nhà, bạn nên bón phân hữu cơ gồm những loại phân chuồng ủ hoai để cây được cung cấp đầy đủ chất dinh dưỡng. Bạn chỉ cần hòa loãng phân bón vào nước rồi tưới vào gốc cây.
Sau khi trồng từ 50 – 55 ngày là bạn đã có thể bắt đầu thu hoạch những quả đậu tươi đầu tiên. Nên thu hái khi quả còn non, vỏ màu xanh mượt và mới có hạt.
Thời điểm thu hái quả rất quan trọng vì nếu để quá lâu, quả sẽ có nhiều xơ, hạt bị cứng, ăn không ngon.
Đậu cove là loại quả giàu dinh dưỡng lại dễ trồng và nhanh thu hoạch. Bạn chỉ cần dùng thùng xốp hay những khay chậu là có thể trồng được. Nên chăm bón cây cần thận để cây cho nhiều quả và gia đình có quả ăn quanh năm. Nếu có không gian, hãy tận dụng để tự trồng tại nhà để cả gia đình có nguồn rau sạch dùng thường xuyên nhé!
Chúc bạn và gia đình luôn khỏe mạnh và bình an!
| |
| Đậu cô ve leo có thể trồng 2 vụ trong năm. Ảnh :nhanong.com.vn |
1. Thời vụ: Đậu cô ve leo có thể trồng 2 vụ trong năm: – Vụ Xuân: gieo hạt từ tháng giêng đến tháng 3. – Vụ Thu: gieo hạt vào tháng 9 – 10.
2. Làm đất, bón phân và gieo hạt
Sau khi làm đất lên luống với kích thước: rộng 1m, cao 0,2m, rãnh luống 0,2 – 0,25m. Mỗi hecta bón lót 10 – 15 tấn phân chuồng hoai mục, 150 kg supe lân và 50 kg kali clorua. Gieo 2 hàng trên luống và khoảng cách hàng 60cm, khoảng cách hạt 12 – 15cm. Lượng hạt gieo 55-60 kg/ha [2kg/sào]. Gieo xong phủ một lớp đất bột dầy 1 cm. Do cấu tạo vỏ hạt mỏng, khả năng hút trương nhanh nên không vội tưới. Sau 1-2 ngày dùng ô-doa tưới nhẹ mặt luống.3. Chăm sóc đậu cô ve
Do đậu cô ve leo có bộ lá lớn, hệ số thoát hơi nước cao nên phải thường xuyên giữ ẩm đất, nhất là thời kỳ cây ra hoa, tạo quả. Thời điểm này cần độ ẩm đất thường xuyên 70%. Nhu cầu phân bón cho đậu không cao, nhưng ngoài lượng phân lót, mỗi ha có thể bón thúc thêm 30kg đạm urê và 30kg kali/lần vào 2 thời điểm: cây ra tua cuốn và lúc rộ hoa.Khi cây có tua cuốn, cần làm cỏ, xới vun và bón thúc; sau đó cắm giàn ngay cho cây leo. Mỗi hecta cần 50.000 cây dóc cắm [mỗi sào 1.700 cây]. Khi cây có hoa tiến hành tỉa dần lá già, những lá bị bệnh, những khoảng giữa có mật độ lá đậm đặc để tạo sự thông thoáng cho cây, tăng khả năng tạo quả.4. Phòng trừ sâu bệnh trên đậu cô ve
Các loài sâu bệnh hại chính – Ruồi đục lá Liriomyza sativae Blanch.: Sâu non nằm giữa 2 lớp biểu bì lá ăn phần diệp lục để lại đường đục ngoằn nghèo trên lá. Thường xuất hiện và gây hại suốt thời gian sinh trưởng của cây nhưng mật độ cao thường ở thời kỳ cây bắt đầu ra hoa – quả, chúng có khả năng gây hại nặng ở vụ xuân. – Rệp Aphis craccivora Koch: Chúng thường xuất hiện trong điều kiện thời tiết khô hanh, hạn hán. Mật độ thường tăng rất nhanh do chúng đẻ ra con, trên đậu cô ve leo chúng thường gây hại nặng vào các tháng 3-4 và cuối tháng 9-10. – Nhện đỏ Tetranychus cinnabarinus Boisd.: Nhện gây hại trên lá là chủ yếu, chúng thường gây hại nặng trên đậu cô ve vụ thu đông khi thời tiết hanh khô, chăm bón kém. – Sâu đục quả đậu Maruca vitrata Geyer: Chúng gây hại trên nụ, hoa, quả là chính, khi mật độ cao chúng gây hại cả trên búp lá non. Đậu cô ve vụ thu đông sớm thu quả cuối tháng 9-10 bị hại nặng hơn vụ xuân thu quả tháng 3-4. Đỉnh cao mật độ thường vào lúc hoa – quả rộ đầu vụ thu hoạch khi thời tiết ấm. Chính vụ khi thời tiết lạnh, nhiệt độ thấp ít khi bị sâu đục quả gây hại. – Bệnh lở cổ rễ: Do nhóm nấm trong đất xâm nhập và gây hại [gây ra bởi các nấm trong đất nhưFusarium sp.; Pythium sp.,…]. Chúng xâm nhập vào cây đậu cô ve qua hệ rễ sau đó làm chết cây. – Bệnh thán thư Collectotrichum sp.: Bệnh gây hại cả trên lá, thân, cành quả. Đậu cô ve vụ thu đông thường bị hại nặng hơn vụ xuân. – Bệnh phấn trắng Erysiphe cichoracearum: Bệnh xuất hiện suốt thời gian sinh trưởng của cây hại cả thân, lá và thường gây hại nặng trên đậu cô ve vụ xuân sau đó đến thu đông. Ngoài ra trên đậu cô ve còn xuất hiện một số loài sâu bệnh hại khác như ruồi đục quả, sâu xanh, bọ trĩ, sâu róm, bệnh đốm xám,… chúng cũng xuất hiện và gây hại cục bộ tuỳ theo từng năm. Biện pháp phòng trừ tổng hợp: * Biện pháp canh tác: – Thu gom, tiêu huỷ tàn dư cây đậu và các cây trồng khác vụ trước ngay sau khi thu hoạch. – Cày đất, để ải đất 2 – 3 tuần. – Áp dụng luân canh và xen canh đối với đậu ăn quả, tốt nhất nên luân canh với cây lúa, luân canh & xen canh với rau họ thập tự như bắp cải, su hào, cải ăn lá… không luân canh & xen canh với các cây họ bầu bí, họ cà. – Bón phân, chăm sóc, tưới nước hợp lý. Làm cỏ xới xáo kịp thời để giảm sự cư trú của sâu hại, kết hợp ngắt, bắt các ổ trứng hoặc sâu non mới nở của sâu khoang, sâu róm,… * Biện pháp sinh học: – Bảo vệ duy trì phát triển quần thể những thiên địch tự nhiên [bọ rùa, dòi ăn rệp, nhện bắt mồi, các loài ong ký sinh] bằng cách sử dụng thuốc hoá học hợp lý, không phun thuốc trừ sâu định kỳ trên đậu ăn quả. – Sử dụng Elincol 12ME, Vertimex 1.8EC để trừ dòi đục lá đậu * Biện pháp hoá học: – Giai đoạn cây con từ gieo hạt đến trước khi cây ra hoa:Nếu ruồi đục lá đậu, rệp đậu màu đen, nhện đỏ, bọ trĩ phát sinh gây hại cục bộ thì sử dụng một trong các loại thuốc trừ sâu sau: Sherpa 25EC, Elsin 10EC, Confidor 100SL, Ortus 5SC, Comite 73EC. Giai đoạn này chỉ cần phun thuốc 1 hoặc 2 lần vào thời điểm khoảng 20 – 35 ngày sau trồng. – Giai đoạn từ khi ra hoa đến kết thúc thu hoạch: Việc dùng thuốc trừ sâu ở giai đoạn này chủ yếu để trừ sâu đục quả đậu, ruồi đục lá đậu,… Nên dùng các loại thuốc sau: Elincol 12ME, Sherpa 25EC, Sumicidin 20EC, Fastac 5EC, các loại thuốc Bt. Thời điểm phun thuốc tốt nhất là lúc cây đậu có hoa rộ và bắt đầu có quả [khoảng 55 – 60 ngày sau trồng]. Phun thuốc 3 lần, khoảng cách giữa các lần phun từ 5 – 7 ngày. Khi phun thuốc cần lưu ý: + Các loại thuốc hoá học cần sử dụng đúng liều lượng, nồng độ theo khuyến cáo trên nhãn bao bì của từng loại thuốc. +Trước mỗi đợt phun thuốc phải thu hoạch hết những quả đạt tiêu chuẩn thu hái. Trong thời gian đang thu hoạch quả chỉ sử dụng các thuốc thuộc nhóm Pyrethroit, thuốc sinh học thời gian cách ly tối thiểu là 3 ngày.
5. Thu hoạch
Trong vụ xuân, lứa đầu được thu sau 50-60 ngày, vụ thu muộn hơn 10 ngày. Thu quả đủ độ chín nhưng không già [quả chuyển từ xanh đậm sang xanh nhạt, thấy rõ vết hạt ở thân quả]. Vào thời điểm rộ, thu mỗi ngày 1 lần vào sáng sớm. Trường hợp phải phun thuốc hoá học có thời gian cách ly ngắn từ 2-3 ngày, thu sau phun 3 ngày, loại bỏ quả già, chỉ sử dụng quả đủ chất lượng thương phẩm.
- trồng đậu
- cô ve leo
- VietGAP