Nếu đã có duyên gặp gỡ, mong bạn hãy nán lại chút nữa để tìm thấy điều ý nghĩa tại nơi đây. Nếu có thời gian, bạn có thể tìm hiểu thêm về người kể chuyện ở địa chỉ này: trieunguyenhuyentrang.com
Cảm ơn bạn.
-
Chuyện "vùng an toàn" - Bước ra biển lớn #Radio23
Chủ đề của hôm nay, chúng ta sẽ nói về quá trình vượt khỏi vùng an toàn để phát triển bản thân. Những câu chuyện đủ rùng rợn với cái kết vừa hạnh phúc vừa đau thương sẽ đưa mình và các bạn đi hết con đường cũ.
Ở điểm cuối, chúng ta sẽ có đáp án cho câu hỏi: Tại sao ta phải vượt khỏi vùng an toàn?
Spotify is unavailable on this browser. For the best listening experience update your browser or download the Spotify app.
Kì thi tốt nghiệp trung học phổ thông năm nay đã qua nhưng sức nóng của đề thi Ngữ văn thì vẫn còn hiện hữu. Trên mạng xã hội Facebook, giáo viên không ngớt bàn tán, mổ xẻ về đề thi Ngữ văn, nhất là sau khi Bộ Giáo dục công bố phổ điểm thi tốt nghiệp.
Học sinh đạt điểm cao hay điểm thấp, điểm số của tỉnh này vượt tỉnh kia… đều có một phần nguyên nhân ở ngữ liệu phần Đọc hiểu.
Bàn về ngữ liệu đề thi tốt nghiệp môn Ngữ văn [đợt 1], Thạc sĩ Triệu Nguyễn Huyền Trang [Truyền thông số và Xuất bản - INFOCOM] đã có những phân tích trong sự đối sánh bản dịch tiếng Việt với nguyên tác tiếng Anh, từ đó góp thêm một tiếng nói những mong ban ra đề thi rút kinh nghiệm cho những năm tới.
Các đoạn văn bản trong bản tiếng Anh cuốn "Bí mật của nước", tác giả Masaru Emoto. [Ảnh do tác giả cung cấp] |
Ngữ liệu phần Đọc hiểu đầy rẫy lỗi cú pháp, ngữ pháp và khó hiểu
Ngay từ câu thứ 2 của đoạn trích đã có 1 câu rất dài và chồng chéo nhiều mệnh đề, đảm bảo gây khó cho hầu hết người đọc.
Câu đó như sau: “Từ một dòng nước nhỏ, nước hòa vào với nước tươi mát rơi từ trên trời và nước thấm vào đất để tạo nên một dòng suối nhỏ cứ chảy mãi xuống cho tới khi, một dòng sông ra đời.”
Tôi nhận xét đây là một câu lỗi cú pháp, khi người dịch đã không xây dựng được câu văn với các thành phần rõ ràng.
Bằng tư duy ngôn ngữ của một cựu học sinh [lớp song ngữ Pháp - Anh, Trường trung học phổ thông chuyên Vĩnh Phúc - tác giả chú thích] được 9 điểm Ngữ văn kì thi đại học, cùng với tiếng Pháp trình độ DALF C1, tiếng Anh IELTS 6.5, tôi đã hình dung câu này trong ngôn ngữ khác.
Người đọc [ở trình độ của tôi] hoàn toàn có thể hiểu câu trên như thế này:
Trạng ngữ: “Từ một dòng nước nhỏ”; mệnh đề chính [1]: “nước hòa vào với [nước tươi mát rơi từ trên trời “và” nước thấm vào đất]; mệnh đề tiếp theo [2]: “để tạo nên một dòng suối nhỏ cứ chảy mãi xuống cho tới khi, một dòng sông ra đời”.
Các đoạn văn bản trong bản tiếng Việt cuốn "Bí mật của nước", tác giả Masaru Emoto. [Ảnh do tác giả cung cấp] |
Bản dịch sai và dở
Với mong muốn hiểu rõ ngữ liệu đề thi, tôi đã tìm ra bản tiếng Anh của cuốn sách [Bí mật của nước, Masaru Emoto, Nhà xuất bản Lao động, 2019, trang 90-93 – tác giả]. Sự thật... không có gì bất ngờ, vì bản dịch sai và dở.
Nguyên văn câu tiếng Anh như sau: “From a tiny spring, water merges with other water fallen fresh from the sky and water permeating the soil to form a small stream that makes its downward until, eventually, a river is born.”
Phân tích cú pháp:
Cụm trạng từ: “From a tiny spring”; mệnh đề [1]: “water merges with other water fallen fresh from the sky and water permeating the soil”.
Cấu trúc: “water” [chủ ngữ] + “merges” [động từ chính] + “with” + noun [1] và noun [2]
Noun [1]: “water fallen fresh from the sky” => mệnh đề quan hệ ở dạng câu bị động và được rút gọn thành quá khứ phân từ.
Noun [2]: water permeating the soil => mệnh đề quan hệ ở dạng câu chủ động và được rút gọn còn V-ing. Sau đó đến các thành phần còn lại.
Tức là ở đây có 3 nguồn nước tạo nên “stream”: nước từ suối nguồn [spring]; nước mưa từ trên trời [water fallen...]; nước ngầm trong lòng đất [water permeating...].
Từ đó, ta có thể dịch lại cả câu như sau:
“Từ những khe nứt dưới lòng đất trào lên dòng nước mát lạnh và tinh khiết. Từ một dòng suối nhỏ, nước hoà cùng với nguồn nước thanh mát từ trên trời rơi xuống và nguồn nước ngấm trong lòng đất. Tất cả cùng tạo nên một dòng chảy nhỏ, chảy mãi xuống nơi thấp hơn cho đến khi cho ra đời một dòng sông.”
Có thể nhận thấy, dịch giả đã dịch “word-by-word”, để nguyên từng từ, từng dấu câu trong bản tiếng Anh rồi chuyển ngữ sang tiếng Việt.
Nhắc lại lời của cố Giáo sư Cao Xuân Hạo, “dịch thuật sát từng chữ là cách tốt nhất để dịch sai và dịch dở”, tôi hoàn toàn có thể khẳng định rằng, đoạn trích này là một bản dịch vừa sai vừa dở. Ngoài những câu văn như đã phân tích, bản dịch có một số lỗi sai nữa.
Trách nhiệm của ban ra đề thi
Trong cuốn sách, vấn đề của đoạn văn trên thuộc về mặt dịch thuật. Nhưng trong đề thi, nó đã trở thành vấn đề của tiếng Việt. Không biết vì lý do gì mà người ra đề không nhìn ra được sự trúc trắc, mâu thuẫn, mập mờ,... trong việc xây dựng câu văn?
Vì không nhìn ra nên không tìm hiểu lại bản trích tiếng Anh, và đưa một đoạn văn được dịch vừa sai vừa dở vào đề thi tốt nghiệp trung học phổ thông?
Giáo sư Trần Đình Sử đã từng nói, “để đọc hiểu văn bản đó cần phải bắt đầu từ kênh chữ, từ đọc hiểu từ ngữ, câu văn, cách biểu đạt mà suy ra nội hàm hình tượng và ý nghĩa, không nên bắt đầu từ kênh hình tượng một cách tiên nghiệm ...”.
Thế nhưng, ngữ liệu này khiến thí sinh đọc mà không hiểu thì không có gì để cảm thụ cả. Rất tiếc, thí sinh vừa phải cố đọc, cố hiểu, cố cảm thụ một đoạn văn mà sai ngay từ câu văn, cách biểu đạt.
[*] Văn phong, nội dung bài viết thể hiện góc nhìn, quan điểm của tác giả.
Cao Nguyên [ghi]
Từ một cô nàng “ mọt sách ” trở thành Hoa khôi tài năng
Triệu Nguyễn Huyền Trang [SN 1995] là cựu học sinh lớp song ngữ Pháp – Anh, trường THPT chuyên Vĩnh Phúc, hiện cô bạn đang là sinh viên khoa Thuyền thông và Văn hóa đối ngoại của Học viện Ngoại giao.
Huyền Trang được biết đến thông qua các cuộc thi sắc đẹp dành cho nữ sinh và gặt hái được một vài thành tích nổi bật. Khi còn là học sinh cấp 3, cô tham gia thi Hoa Học Trò ICON và được Đoàn trường cử đi tham gia cuộc thi Hoa khôi tuổi trẻ Vĩnh Phúc mở rộng.
Ở cuộc thi này, Huyền Trang đã xuất sắc ẵm hai giải: Hoa khôi Tài năng và Á khôi 1.
Nữ sinh Ngoại giao Triệu Nguyễn Huyền Trang
Trang chia sẻ rằng khi học cấp 3, cô còn khá nhút nhát, thiếu tự tin và chỉ là một nữ sinh "mọt sách". Thế nhưng nhờ sự cổ vũ ủng hộ rất lớn từ phía gia đình và thầy cô nên Trang mới mạnh dạn đi thi và đạt những thành tích bất ngờ như vậy.
“Thật ra lúc đầu mình không tự tin lắm vì bản thân không có tài năng gì nổi trội, lại khá nhút nhát.
Mẹ đã gửi giúp mình hồ sơ vào một số cuộc thi vì muốn con gái được trải nghiệm nhiều hơn, tự tin hơn. Thầy cô ở trường THPT thì đào tạo, dạy mình tỉ mỉ từ cách đi đứng, chào hỏi, cho đến các phần thi….
Được gia đình và thầy cô ủng hộ, nhất là mẹ luôn sát cánh nên mình có động lực tham gia khá nhiều cuộc thi bổ ích và cũng đạt được một số thành tích nho nhỏ và kỉ niệm khó quên”, Huyền Trang chia sẻ
Khi lên đại học, Huyền Trang tiếp tục thử sức mình với Miss Sunplay 2014 và xuất sắc trở thành đại diện cho miền Bắc vào vòng chung kết được tổ chức ở TP. Hồ Chí Minh.
Đam mê viết truyện và làm bánh
Với năng khiếu về văn chương, cô bạn sinh năm 1995 này còn thường hay viết truyện rồi đăng tải trên trang cá nhân và nhận được những phản hồi tích cực từ người đọc. Thậm chí, Trang còn chủ động gửi truyện tới một vài nhà xuất bản.
Không chỉ xinh đẹp, Huyền Trang còn sở hữu khá nhiều tài lẻ như viết truyện, làm bánh
Không chỉ vậy, cô bạn còn rất yêu thích làm bánh và mong ước có một cửa hàng bánh của riêng mình. Trang chia sẻ bản thân tự tìm hiểu cách làm bánh qua mạng và sáng tạo theo phong cách của riêng mình.
Tuy gặp nhiều khó khăn và sai sót trong quá trình học nhưng đối với Trang, đó cũng là cách dạy cho cô tính kiên nhẫn và cách kìm chế sự nóng giận.
“Mỗi lần làm xong một chiếc bánh mình thường mang đi nhờ người thân, bạn bè kiểm nghiệm chất lượng. Mọi người đùa là “đem bán được rồi”, mình thử bán xem sao.
Tết Nguyên đán 2014 mình làm mứt dừa, Trung thu 2014 làm bánh trung thu handmade, còn Valentine, có lẽ làm món gì đó biến tấu từ socola chăng?”, Trang cho biết.
Hiện tại, Huyền trang đã tự lập một website riêng để chia sẻ những sản phẩm bánh nghệ thuật của mình và kèm theo công thức làm. Và trang website này cũng đã thu hút hàng trăm lượt truy cập mỗi ngày.
Ảnh: NVCC