Theo y văn thì hậu sản là giai đoạn sáu tuần kể từ ngày sinh. Sáu tuần sau khi sinh là khoảng thời gian các cơ quan sinh dục dần trở lại bình thường như trước khi sinh. Bất kì phụ nữ nào sau khi sinh cũng bước vào thời kì hậu sản. Tuy nhiên, trong giai đoạn sinh con, phụ nữ cần được chăm sóc đặc biệt, nếu không rất dễ mắc một số bệnh lý được gọi là bệnh hậu sản.
Những biểu hiện và nguyên nhân
Biểu hiện của phụ nữ mắc bệnh hậu sản thường là:
-Gầy gò ốm yếu, không tăng được cân sau khi sinh.
-Ăn không thấy ngon, hoặc không muốn ăn gì cả, hoặc có ăn uống được nhưng không lên được cân.
-Tinh thần suy sụp, không thấy niềm vui hay sự thích thú trong cuộc sống hằng ngày.
-Sau khi sinh được vài tháng mà vẫn cảm thấy uể oải, cơ thể xanh xao, kiệt sức.
-Khóc lóc, bực bội, lo lắng, hoang mang, cảm thấy bất ổn. Phụ nữ mắc hậu sản có cảm giác không muốn đi ra ngoài, hoặc không muốn gặp gỡ ai.
Nguyên nhân dẫn đến bệnh hậu sản ở phụ nữ thường do không được chăm sóc sức khỏe tốt trước sinh như thiếu chất, thể lực kém,… Nguyên nhân tiếp theo là phụ nữ bị căng thẳng, mệt mỏi trước sinh, không hấp thụ dinh dưỡng khiến cơ thể bị kiệt sức, suy nhược. Đối với phụ nữ sau sinh không kiêng cữ, phần phụ của phụ nữ sau sinh cần khoảng thời gian sáu tuần để phục hồi, việc không kiêng cữ mà gần gũi chồng quá sớm sẽ dẫn đến những tổn thương phần phụ cũng là nguyên nhân dẫn đến bệnh hậu sản.
Ngoài ra hậu sản còn do căng thẳng, mệt mỏi do chăm sóc con trong thời gian mới sinh. Vấn đề sinh con gây ra những căng thẳng nhất định về mặt tinh thần và thể chất. Trong quá trình sinh đẻ không được thuận lợi hay không giữ vệ sinh đúng có thể dẫn đến các bệnh phụ khoa sau khi sinh làm ảnh hưởng đến sinh hoạt cũng như sức khỏe của phụ nữ.
Những chứng bệnh hậu sản thường gặp
Trong thời kỳ hậu sản, phụ nữ có thể gặp một số chứng bệnh như cơn đau tử cung, băng huyết, nhiễm khuẩn hậu sản.
Cơn đau tử cung xuất hiện do trong tử cung vẫn còn máu cục, sản dịch… nên thỉnh thoảng tử cung có những cơn co bóp mạnh để tống các chất dư thừa ra ngoài gây nên những cơn đau. Ở người con so thường ít gặp vì chất lượng tử cung còn tốt. Biểu hiện này thường gặp ở người sinh con rạ, càng đẻ nhiều lần càng đau vì chất lượng cơ tử cung yếu dần, tử cung càng cần phải co bóp mạnh hơn những lần trước để đẩy máu cục và sản dịch ra ngoài dẫn đến tử cung có cơn đau.
Trong thời kỳ hậu sản, băng huyết là một trong những tai biến sản khoa phụ nữ thường gặp nhất, nguy cơ cao nhất trong 24 giờ sau khi sinh và là một nguyên nhân chính gây tử vong cho sản phụ. Dấu hiệu chung của băng huyết là chảy máu nhiều ngay sau khi đẻ thai và sổ rau. Khi máu ra nhiều, sản phụ có thể bị choáng, xanh nhợt, mạch nhanh, huyết áp hạ, khát nước, chân tay lạnh, vã mồ hôi…Tùy từng căn nguyên như đờ tử cung, sót rau hoặc rách đường sinh dục… mà có thêm những triệu chứng đặc trưng khác. Phải có biện pháp can thiệp kịp thời và thích hợp cho từng trường hợp.
Bên cạnh đó, phụ nữ cũng có thể bị nhiễm khuẩn hậu sản. Nhiễm khuẩn hậu sản khởi điểm là từ đường sinh dục [âm đạo, cổ tử cung, tử cung vùng rau bám].
Phòng như thế nào?
Để phòng và ngăn ngừa các chứng bệnh sản hậu là rất cần thiết. Khi sinh xong thường cơ thể của sản phụ rất mệt mỏi, yếu, lỗ chân lông thường giãn ra, các cơ quan trong cơ thể phải đào thải những chất cặn bã khi mang thai và phục hồi lại chức năng cho người mẹ.
Vậy cần phải kết hợp cả y học cổ truyền và y học hiện đại trong việc chăm sóc sức khỏe ban đầu cho bà mẹ. Theo đó, người mẹ sinh xong phải được chăm sóc đặc biệt, nghỉ ngơi hoàn toàn, chế độ dinh dưỡng hợp lý.
Tránh kiêng khem không hợp lý gây tình trạng căng thẳng cho thai phụ, mất vệ sinh trực tiếp những bệnh hậu sản. Áp dụng các biện pháp xông hơi đúng cách, tắm gội bằng thảo dược tốt cho sức khỏe người mẹ. Người mẹ cần vệ sinh cá nhân, vệ sinh vùng kín đúng cách giúp phục hồi tránh viêm nhiễm vùng kín; ngâm chân thư giãn, lưu thông các huyệt bàn chân, giúp cơ thể tuần hoàn; giữ tinh thần luôn tươi vui, thoải mái.
Hậu sản mòn nếu không được phát hiện kịp thời có thể làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe mẹ sau sinh. Tuy nhiên, hiện nhiều chị em vẫn chưa biết hậu sản mòn là gì, cách chữa hậu sản mòn sau sinh thế nào cũng như hậu sản mòn có nguy hiểm không?
Hậu sản mòn, một khái niệm khá mới mẻ với các mẹ vừa “vượt cạn” lần đầu. Cùng MarryBaby tìm hiểu khái niệm này là gì cũng như nguyên nhân và các cách thể phòng tránh nhằm bảo vệ sức khỏe của mẹ lẫn bé nhé!
Hậu sản mòn hay còn gọi là hiện tượng phụ nữ sau sinh thiếu cân, quá gầy do chế độ dinh dưỡng không hợp lý và không được chăm sóc cẩn thận sau sinh.
Các mẹ bị hậu sản mòn thường có biểu hiện là cơ thể gầy yếu, khó tăng cân, sức đề kháng kém nên dễ bị nhiều bệnh tật. Bên cạnh đó, sau sinh nếu mẹ bị thiếu cân sẽ dễ bị kiệt sức và suy dinh dưỡng.
Điều này ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng nguồn sữa mẹ và sự phát triển của bé. Khi cơ thể phụ nữ sau sinh thiếu chất, nguồn sữa sẽ không đủ dinh dưỡng để giúp bé phát triển khỏe mạnh và thông minh.
Vì vậy, các mẹ cần chú ý đến sức khỏe của mình, nếu cần thiết, các mẹ nên đến bệnh viện để để điều trị sớm nhất có thể. Thông thường bệnh có 2 dạng biểu hiện là: Bệnh hậu sản mòn thông thường và bệnh hậu sản phù.
Hậu sản mòn có nguy hiểm không?
Tùy thuộc vào tình trạng của mẹ mà bác sĩ sẽ kết luận có nguy hiểm hay không. Đối với tình trạng hậu sản thông thường như mệt mỏi, đau lưng, khớp, cáu gắt do thay đổi tâm lý và chưa quen với việc chăm sóc con cái là những bệnh hậu sản không nguy hiểm.
Tuy nhiên những bệnh hậu sản này lại ảnh hưởng không nhỏ đến cuộc sống của phụ sản. Nếu mẹ gặp tình trạng như băng huyết, sản giật, viêm nhiễm sau sinh… đều là những bệnh khá nghiêm trọng và ảnh hưởng đến tính mạng.
Phụ nữ sau sinh con bị những bệnh này chắc chắn sẽ bị nguy hiểm và có thể ảnh hưởng đến khả năng mang thai lần tới.
Nguyên nhân gây hậu sản mòn sau khi sinh con
Có rất nhiều nguyên nhân gây ra tình trạng này:
- Do quá trình mang thai và sinh con người phụ nữ phải chịu nhiều vất vả, khổ cực nên khiến cơ thể mệt mỏi, căng thẳng dẫn đến không hấp thu được dinh dưỡng, nên dù có ăn nhiều cũng không thể tăng cân.
- Tình trạng kiệt sức do sinh con cũng là một trong những nguyên nhân khiến một số bà mẹ bị hậu sản mòn.
- Chế độ dinh dưỡng cho phụ nữ sau sinh không hợp lý nên dẫn đến tình trạng cơ thể bị thiếu nhiều chất dinh dưỡng.
- Mẹ sau sinh phải suy nghĩ, làm việc quá sức hoặc làm những việc nặng, không hợp với tình trạng cơ thể cũng dẫn đến việc cơ thể bị suy nhược.
- Tình trạng thiếu ngủ, giấc ngủ không liên tục do phải cho con bú đêm.
- Ngoài ra, cơ thể của mẹ cũng có thể đang mắc một bệnh mãn tính nào đó mà mẹ chưa phát hiện ra cũng chưa được chữa trị.
- Việc quan hệ tình dục quá sớm cũng làm cho tử cung hoặc vùng kín của chị em bị ảnh hưởng. Đều này sẽ dẫn đến việc viêm nhiễm và ảnh hưởng đến tình trạng sức khỏe của mẹ, dẫn đến việc gây ra bệnh hậu sản mòn.
Triệu chứng, dấu hiệu hậu sản mòn thường gặp
Cơ thể gầy yếu, khó tăng cân, sức đề kháng kém, dễ bị nhiều bệnh tật là dấu hiệu phổ biến của phụ nữ bị hậu sản mòn.
Với bệnh hậu sản mòn thông thường, cơ thể mẹ sẽ gầy gò, xanh xao cho dù đã được chăm sóc kỹ càng với chế độ dinh dưỡng tốt và nghỉ ngơi đầu đủ.
Người mẹ sút cân nhanh chóng sau sinh hoặc bị giảm cân sau đó vài tuần. Đồng thời, mẹ thường có hiện tượng sôi bụng, xót ruột, không muốn ăn.
Hậu sản phù bao gồm những triệu chứng gần giống bệnh hậu sản mòn thông thường nhưng kèm theo các triệu chứng phức tạp hơn như chân tay bị nổi phù. Một số trường hợp còn bị nổi phù ở mặt.
Hậu sản mòn có chữa được không?
Phụ nữ sau sinh bị hậu sản mòn cần bổ sung nhiều thực phẩm chứa nhiều chất dinh dưỡng. Nếu chưa biết bà đẻ kiêng ăn gì thì mẹ nhớ tuyệt đối không được ăn đồ tanh, đồ lạnh hoặc những thực phẩm khó tiêu hóa.
Đồng thời nên bổ sung thêm các loại vitamin tổng hợp trong đó vitamin C, E, K, thực phẩm chứa nhiều sắt hoặc uống viên sắt tổng hợp mỗi ngày.
Luyện tập thói quen nghỉ ngơi đầy đủ và nên vận động nhẹ nhàng thường xuyên để khí huyết lưu thông, kích thích cảm giác thèm ăn và giúp cơ thể hấp thụ tốt.
Bên cạnh đó, bác sĩ cũng khuyến cáo phụ nữ sinh thường, không nên quan hệ tình dục trước 2 tháng sau sinh.
Vì sau sinh, tử cung và vùng kín của người phụ nữ bị tổn thương. Nếu quan hệ vợ chồng sớm sẽ làm tử cung và vùng kín bị tổn thương nặng hơn, dẫn đến nhiễm trùng, viêm nhiễm…
Điều này cũng ảnh hưởng đến thể trạng và sức khỏe của người mẹ. Đối với phụ nữ sinh mổ, cần chờ vết thương phục hồi hoàn toàn mới được sinh hoạt tình dục.
Nếu tình dục quá sớm sẽ khiến vết mổ bị tổn thương, dễ bị viêm loét rất nguy hiểm cho sức khỏe sản phụ.
Cách chữa hậu sản mòn sau sinh
Một trong những điều quan trọng là mẹ cần bổ sung những thực phẩm dinh dưỡng cho cơ thể vào lúc này. Mẹ nên bổ sung 4 nhóm chất đường bột, đạm, vitamin và chất khoáng và thực hiện theo những diều sau đây:
- Thực đơn hàng ngày nên bổ sung nhiều rau xanh và trái cây.
- Uống đủ 2-3 lít nước mỗi ngày.
- Vận động thường xuyên, nếu chưa thể thực hiện được các bài tập, mẹ nên bắt đầu với những động tác nhẹ nhàng, đơn giản chẳng hạn như đi bộ.
- Chia sẻ bớt gánh nặng chăm con hoặc làm việc nhà với chồng để có thời gian nghỉ ngơi.
- Dành ra một ít thời gian cho bản thân để làm những việc mà mình yêu thích.
- Luôn suy nghĩ lạc quan và giữ tinh thần thoải mái.
- Giữ gìn vệ sinh cơ thể, đặc biệt là những khu vực có vết thương, vì lúc này thể tạng của mẹ rất yếu, nên dễ bị nhiễm bệnh.
- Tiếp tục việc uống thuốc bổ, mẹ nên hỏi ý kiến bác sĩ về loại thuốc mà mình đang dùng.
Mẹ sau sinh bị hậu sản mòn phải làm sao?
Mẹ nên bổ sung cho mình một chế độ dinh dưỡng hợp lý, đừng ngại tăng cân. Nên ăn đầy đủ 4 nhóm thực phẩm là chất béo, bột đường, vitamin và khoáng chất.
Mục đích
Độ dài chu kỳ kinh nguyệt
[ngày]
Số ngày hành kinh
[ngày]
- Mẹ nên ăn những loại thực phẩm như thịt bò, thị gà, sườn, cá, sữa… để giúp mẹ có một cơ thể khỏe mạnh mà còn sản xuất đủ sữa cho con bú.
- Ngoài ra, mẹ nên bổ sung cho cơ thể nhiều loại rau xanh, trái cây để cung cấp vitamin và chất xơ. Các chất này rất cần thiết cho mẹ vượt qua chứng táo bón và bệnh trĩ sau sinh.
- Mẹ nên thường xuyên vận động cơ thể bằng những bài thể dục nhẹ nhàng như đi bộ, lắc vòng, yoga… để tăng sức đề kháng, giúp sức khỏe mau hồi phục.
- Bên cạnh đó, việc giữ cho mình một tinh thần thoải mái, tránh lo âu là vô cùng quan trọng. Để làm được việc này, mẹ đừng ngần ngại chia sẻ công việc chăm sóc bé cho chồng hoặc những người thân trong gia đình.
Mọi người sẽ giúp mẹ tắm cho bé, cho bé bú, thay tã… Từ đó, mẹ sẽ có thời gian để nghỉ ngơi, thư giãn lấy lại sức, tránh tình trạng cơ thể suy nhược.
Hậu quả của hiện tượng hậu sản mòn
Phụ nữ bị hậu sản mòn thường có cơ thể gầy yếu, khó tăng cân, sức đề kháng kém nên dễ bị nhiều bệnh tật. Hơn nữa, khi cơ thể của người mẹ thiếu chất, nguồn sữa sẽ không đảm bảo.
Trẻ bú mẹ sẽ không nhận đủ dưỡng chất cần thiết để phát triển khỏe mạnh và thông minh. Do vậy, các mẹ cần lưu tâm đến sức khỏe của mình, nếu cần thiết nên đến bệnh viện để điều trị sớm nhất có thể.
Các bài viết của MarryBaby chỉ có tính chất tham khảo, không thay thế cho việc chẩn đoán hoặc điều trị y khoa.