Tại sao cấm người mất năng lực hành vi dân sự kết hôn

Người mất năng lực hành vi dân sự có được phép kết hôn hay không?

Câu hỏi: Tôi có một người anh trai năm nay 27 tuổi. Từ năm lên 8 tuổi, anh trai tôi bị mắc bệnh viêm màng não dẫn đến mất năng lực hành vi dân sự. Tuy nhiên, bố mẹ tôi vẫn muốn cho anh trai tôi lấy vợ để có người ở bên chăm sóc anh đỡ đần bố mẹ. Vậy xin hỏi, trường hợp của anh trai tôi có được phép đăng ký kết hôn hay không?

Tại sao cấm người mất năng lực hành vi dân sự kết hôn

Trả lời: (Câu trả lời chỉ mang tính chất tham khảo)

Chào bạn, cảm ơn bạn đã quan tâm và gửi câu hỏi đến hộp thư tư vấn của Phamlaw. Đối với trường hợp của gia đình bạn, chúng tôi hiểu và rất thông cảm cho mong muốn của cha mẹ bạn bởi trong cuộc sống, cha mẹ không thể bên cạnh để chăm sóc con cái mãi được, nhất là đối với người con bị mất năng lực hành vi dân sự thì cuộc sống sẽ càng gặp nhiều khó khăn hơn.

Về vấn đề của gia đình bạn, chúng tôi xin được trả lời như sau:

Theo quy định tại điểm c khoản 1 Điều 8 Luật hôn nhân và gia đình năm 2014 về điều kiện đăng ký kết hôn thì người bị mất năng lực hành vi dân sự không đủ điều kiện để đăng ký kết hôn. Tuy nhiên, trường hợp này lại không nằm trong các hành vi bị cấm theo quy định tại Điều 5 Luật hôn nhân và gia đình.

Mặt khác, theo quy định tại khoản 1 Điều 22 BLDS 2015 lại có quy định: Khi một người do bị bệnh tâm thần hoặc mắc bệnh khác mà không thể nhận thức, làm chủ được hành vi của mình thì theo yêu cầu của người có quyền, lợi ích liên quan, Toà án ra quyết định tuyên bố mất năng lực hành vi dân sự trên cơ sở kết luận của tổ chức giám định.

Như vậy, trong trường hợp bố, mẹ của bạn chưa yêu cầu Tòa án tuyên bố anh trai bạn bị mất năng lực hành vi dân sự hoặc đã yêu cầu nhưng chưa có quyết định có hiệu lực của Tòa án tuyên bố anh trai bạn bị mất năng lực hành vi dân sự thì anh trai bạn vẫn có thể đăng ký kết hôn nếu có đầy đủ các điều kiện quy định tại Điều 8 Luật hôn nhân và gia đình năm 2014.

Trong trường hợp anh trai bạn đã bị Tòa án tuyên bố mất năng lực hành vi dân sự thì khi đó, anh trai của bạn sẽ không đủ điều kiện đăng ký kết hôn.

Trên đây là giải đáp của chúng tôi về vấn đề của quý khách liên quan đến câu hỏi “Người mất năng lực hành vi dân sự có được phép kết hôn hay không?”. Nếu quý khách còn bất kỳ vấn đề gì  thắc mắc xin vui lòng liên hệ với chúng tôi theo số điện thoại 097 393 8866 hoặc tổng đài 1900 6284 để được tư vấn hỗ trợ.

Xin trân trọng cảm ơn!

Xem thêm:

  • phân chia tài sản khi ly hôn
  • thời gian giải quyết ly hôn đơn phương

Xin chào luật sư, luật sư cho tôi hỏi: Tôi có một người con trai năm nay 30 tuổi, trong một lần sốt nặng vào năm ngoái cháu đã bị ảnh hưởng đến não và hậu quả là cháu được xác định mắc bệnh tâm thần. Cháu nhà tôi trước lúc bị bệnh nó có yêu cái A, hai đứa rất yêu thương nhau, chúng tôi dự định năm nay sẽ tổ chức đám cưới cho hai đứa. Tuy nhiên sự việc bất ngờ xảy ra, con tôi giờ thành người mất nhận thức, không còn điều khiển được hành vi. Tuy vậy nhưng A vẫn sang chăm sóc con tôi hàng ngày và có xin tôi cho được cưới con tôi để tiện bề chăm sóc. Chúng tôi rất vui khi nghe A xin như vậy bởi thực lòng chúng tôi cũng quý con bé lắm. Tuy nhiên, con chúng tôi bây giờ mất hoàn khả năng nhận thức, khả năng hồi phục rất nhỏ đồng thời tôi tìm hiểu thì được biết người mất năng lực hành vi dân sự không được phép kết hôn. Xin luật sư tư vấn cho chúng tôi có còn cách nào để cho hai đứa kết hôn được với nhau nữa không? Tôi cám ơn.

Trả lời:

Cám ơn Bạn đã gửi thắc mắc về cho TƯ VẤN NHƯ Ý, đối với vấn đề này, NHƯ Ý xin được đưa ra quan điểm tư vấn như sau:

Thứ nhất, về điều kiện đăng ký kết hôn tại Điều 8 Luật hôn nhân và gia đình 2014 có quy định:

Điều 8. Điều kiện kết hôn:

1. Nam, nữ kết hôn với nhau phải tuân theo các điều kiện sau đây:

     a) Nam từ đủ 20 tuổi trở lên, nữ từ đủ 18 tuổi trở lên;

     b) Việc kết hôn do nam và nữ tự nguyện quyết định;

     c) Không bị mất năng lực hành vi dân sự;

     d) Việc kết hôn không thuộc một trong các trường hợp cấm kết hôn theo quy định tại các điểm a, b, c và d khoản 2 Điều 5 của Luật này.

2. Nhà nước không thừa nhận hôn nhân giữa những người cùng giới tính.

Thứ hai, về quy định "người bị mất năng lực hành vi dân sự", Điều 22 Bộ luật dân sự 2015 quy định:

Điều 22. Mất năng lực hành vi dân sự:

1. Khi một người do bị bệnh tâm thần hoặc mắc bệnh khác mà không thể nhận thức, làm chủ được hành vi thì theo yêu cầu của người có quyền, lợi ích liên quan hoặc của cơ quan, tổ chức hữu quan, Tòa án ra quyết định tuyên bố người này là người mất năng lực hành vi dân sự trên cơ sở kết luận giám định pháp y tâm thần.

Khi không còn căn cứ tuyên bố một người mất năng lực hành vi dân sự thì theo yêu cầu của chính người đó hoặc của người có quyền, lợi ích liên quan hoặc của cơ quan, tổ chức hữu quan, Tòa án ra quyết định hủy bỏ quyết định tuyên bố mất năng lực hành vi dân sự.

2. Giao dịch dân sự của người mất năng lực hành vi dân sự phải do người đại diện theo pháp luật xác lập, thực hiện.

Như vậy, theo các quy định trên thì trường hợp người bị mất năng lực hành vi dân sự rơi vào trường hợp không đáp ứng đủ điều kiện và không được phép kết hôn theo quy định của Luật hôn nhân và gia đình 2014. Và một người bị xem là mất năng lực hành vi dân sự khi có Quyết định của Tòa án nhân dân tuyên bố người này là người mất năng lực hành vi dân sự trên cơ sở kết luận giám định pháp y tâm thần.

Quy định này là cần thiết, bởi lẽ, người không nhận thức được hành vi của mình thì không có khả năng thực hiện một cách đúng đắn ý chí của mình trong vấn đề kết hôn; không thể nhận thức và thực hiện trách nhiệm làm vợ, làm chồng, làm cha, làm mẹ trong đời sống gia đình. Nếu họ kết hôn sẽ ảnh hưởng đến cuộc sống, quyền lợi, sức khỏe của vợ, chồng, con cái. 

Đối với trường hợp của con trai bạn. Hiện bạn không nêu rõ con bạn bị mất năng lực hành vi dân sự do Tòa án tuyên hay do bạn tự nhận thức dựa trên tình trạng của con bạn. Theo quy định tại Điều 22 BLDS 2015 thì một người được chính thức thừa nhận là mất năng lực hành vi dân sự (tức có quyền và nghĩa vụ của một người mất năng lực hành vi dân sự theo quy định pháp luật) khi và chỉ khi được người nhà yêu cầu và có quyết định tuyên bố mất năng lực hành vi dân sự của Tòa án. Vì vậy, đối với trường hợp của con bạn, có hai hướng có thể giải quyết như sau:

     - Nếu con trai bạn bị Tòa án tuyên bố mất năng lực hành vi dân sự thì không đủ điều kiện kết hôn theo quy định tại điểm c khoản 1 Điều 8 Luật hôn nhân và gia đình.

     - Trường hợp không có quyết định của phía Tòa án tuyên bố việc con bạn mất năng lực hành vi dân sự, con bạn vẫn được xác định là không bị mất năng lực hành vi dân sự. Do đó, con bạn vẫn có thể tiến hành việc đăng ký kết hôn bình thường nếu đã đáp ứng đủ các điều kiện khác theo quy định tại Điều 8 Luật hôn nhân và gia đình.

Về mặt pháp luật, đối với trường hợp thứ nhất thì con bạn không đáp ứng đủ điều kiện để tiến hành đăng ký kết hôn với A, nhưng về vấn đề tình cảm, như bạn đã trình bày thì hai bên đều rất yêu thương nhau, A tình nguyện ở bên cạnh chăm sóc con bạn như vợ chồng, nếu như vậy thì bạn có thể để A về chung sống với con mình mà không cần đăng ký kết hôn (pháp luật không cấm điều này). Về vấn đề tài sản hay vấn đề liên quan khác, có thể thực hiện theo hình thức chuyển nhượng hoặc tặng cho theo quy định pháp luật.

Trên đây là những tư vấn của Tư vấn Như Ý về vấn đề này, rất mong bài viết sẽ hữu ích cho bạn.

Nếu có bất kỳ thắc mắc hay cần tư vấn về thủ tục liên quan đến doanh nghiệp, đầu tư, sở hữu trí tuệ, thuế - kế toán và giấy phép hoạt động, bạn có thể liên hệ với chúng tôi thông qua:

        Facebook: www.facebook.com/nhuylawfirm

        Hotline: (028) 2202.89.89 hoặc 0914.39.47.96

        Email: 

     

 Tác giả bài viết: Thu Phương.

Câu hỏi:

Chào Luật sư, tôi là Nguyễn Thái ở Hà Nam, tôi có thắc mắc muốn luật sư giải đáp giúp tôi như sau: Con trai tôi năm nay 27 tuổi. Năm 2014, không may trên đường đi công tác nó bị tai nạn giao thông nên bị mắc bệnh tâm thần. Trước nó có yêu cháu Lan, hai đứa yêu thương nhau lắm và dự định làm đám cưới vào năm nay, Lan rất hay vào nhà tôi chơi và giúp đỡ chúng tôi rất nhiều trong việc chăm sóc con trai mình. Hai vợ chồng tôi rất quý cháu và cháu Lan hiện dù biết con trai tôi bị bệnh tâm thần nhưng cháu vẫn muốn kết hôn với con trai tôi. Chúng tôi rất cảm kích và mừng cho hai đứa nhưng theo tôi được biết theo quy định mới những người bị mất năng lực hành vi dân sự như con tôi thì không được phép kết hôn. Vậy, kính mong luật sư tư vấn cho chúng tôi cách để con trai tôi và Lan có thể kết hôn được? Xin chân thành cảm ơn quý luật sư!

Trả lời:

Với câu hỏi của bạn Luật Hoàng Phi xin trả lời như sau:

Điều 8 Luật hôn nhân và gia đình 2014 các điều kiện kết hôn được quy định như sau:

“1. Nam, nữ kết hôn với nhau phải tuân theo các điều kiện sau đây:

a) Nam từ đủ 20 tuổi trở lên, nữ từ đủ 18 tuổi trở lên;

b) Việc kết hôn do nam và nữ tự nguyện quyết định;

c) Không bị mất năng lực hành vi dân sự;

d) Việc kết hôn không thuộc một trong các trường hợp cấm kết hôn theo quy định tại các điểm a, b, c và d khoản 2 Điều 5 của Luật này.

2. Nhà nước không thừa nhận hôn nhân giữa những người cùng giới tính.”.

Đồng thời, Điều 22 Bộ luật dân sự 2015 quy định về người bị mất năng lực hành vi dân sự như sau:

“Điều 22. Mất năng lực hành vi dân sự

1. Khi một người do bị bệnh tâm thần hoặc mắc bệnh khác mà không thể nhận thức, làm chủ được hành vi thì theo yêu cầu của người có quyền, lợi ích liên quan hoặc của cơ quan, tổ chức hữu quan, Tòa án ra quyết định tuyên bố người này là người mất năng lực hành vi dân sự trên cơ sở kết luận giám định pháp y tâm thần.

Khi không còn căn cứ tuyên bố một người mất năng lực hành vi dân sự thì theo yêu cầu của chính người đó hoặc của người có quyền, lợi ích liên quan hoặc của cơ quan, tổ chức hữu quan, Tòa án ra quyết định hủy bỏ quyết định tuyên bố mất năng lực hành vi dân sự.

2. Giao dịch dân sự của người mất năng lực hành vi dân sự phải do người đại diện theo pháp luật xác lập, thực hiện.”.

Như vậy, theo các quy định trên thì những trường hợp được coi là mất năng lực hành vi dân sự được coi là một trong những trường hợp không đủ điều kiện để kết hôn theo quy định của Luật hôn nhân và gia đình năm 2014. Quy định này là hoàn toàn đúng đắn và cần thiết, bởi vì, người không nhận thức được hành vi của mình thì không có khả năng thực hiện một cách đúng đắn ý chí của mình trong vấn đề kết hôn, không thể nhận thức và thực hiện trách nhiệm làm vợ, làm chồng, làm cha, làm mẹ trong đời sống gia đình. Nếu họ kết ôn sẽ ảnh hưởng đến cuộc sống, quyền lợi, sức khỏe của vợ, chồng, con cái họ.

Với trường hợp của con trai bạn, bạn chỉ nêu con trai bạn bị mắc bệnh tâm thần sau một vụ tai nạn giao thông mà không thông tin rõ Tòa án đã tuyên con bạn mất năng lực hành vi dân sự chưa? Do vậy:

+ Nếu nếu con trai bạn bị Tòa án tuyên bố mất năng lực hành vi dân sự thì không đủ điều kiện kết hôn theo quy định tại điểm c khoản 1 Điều 8 Luật hôn nhân và gia đình.

+ Trường hợp không có quyết định của phía Tòa án tuyên bố việc con bạn mất năng lực hành vi dân sự, con bạn vẫn được xác định là không bị mất năng lực hành vi dân sự, do đó, con bạn vẫn có thể tiến hành việc đăng ký kết hôn bình thường nếu đã đáp ứng đủ các điều kiện khác theo quy định tại Điều 8 Luật hôn nhân và gia đình.

Về mặt pháp luật, nếu rơi vào trường hợp thứ nhất, con trai bạn đã bị tuyên mất năng lực hành vi dân sự thì đương nhiên sẽ không đủ điều kiện để đăng ký kết hôn với cháu Lan được. Tuy nhiên, về mặt tình cảm, như bạn trình bài, cháu Lan dù biết con bạn bị bệnh tâm thần nhưng vẫn yêu và có nguyện ý chăm sóc cho con trai bạn thì theo chúng tôi con trai bạn va Lan có thể cứ sống chung với nhau, quan trọng là tất cả đều cảm thấy vui vẻ, thoải mái, hạnh phúc là đủ. Vấn đề tài sản và các vấn đề liên quan khác có thể thực hiện theo các hình thức tặng cho, chuyển nhượng trên giấy tờ hay nhiều cách khác.

Trong trường hợp cần tư vấn thêm, khách hàng có thể liên hệ với Luật sư của Luật Hoàng Phi qua TỔNG ĐÀI TƯ VẤN LUẬT MIỄN PHÍ 19006557 để được tư vấn.