Hành trình tìm đường cứu nước của Nguyễn Ái Quốc kéo dài 30 năm kể từ ngày Người ra đi từ Bến cảng Nhà Rồng cho tới lúc trở về Tổ quốc đặt chân lên mảnh đất Cao Bằng. Trong hành trình ấy, bằng ý chí, nghị lực và khát vọng giải phóng dân tộc, đi tới đâu, làm việc gì, Người đều xem xét thấu đáo và suy nghĩ sâu sắc về những điều “mắt thấy, tai nghe” để tìm ra phương pháp cách mạng, hướng đến mục tiêu giải phóng dân tộc, đem lại “cơm no, áo ấm cho đồng bào”.
| Chủ tịch Hồ Chí Minh. Ảnh tư liệu. |
Người đã đến nhiều quốc gia, từ các nước tư bản phát triển đến các nước thuộc địa, quan sát kỹ cuộc sống của người dân ở các nước ấy và rút ra kết luận: Ở đâu chủ nghĩa tư bản cũng tàn ác, vô nhân đạo, ở đâu giai cấp công nhân và người lao động cũng bị áp bức, bóc lột dã man. Rõ ràng, chủ nghĩa đế quốc ở đâu cũng là thù, giai cấp công nhân và nhân dân lao động ở đâu cũng là bạn. Nghiên cứu cuộc cách mạng Mỹ năm 1776 và cuộc cách mạng Pháp năm 1789, Người khẳng định: Nhân dân Việt Nam không thể đi theo con đường cách mạng Mỹ cũng như cách mạng Pháp. Vì những cuộc cách mạng ấymang tínhnửa vời, nó chỉ đem lại lợi ích cho số ít người, chỉ thay đổi hình thức bóc lột này bằng hình thức bóc lột khác. Trong các nước tư bản, công nhân và người lao động vẫn là những tầng lớp bị áp bức,bóc lột.Cách mạng tư sản đã nổ ra nhưng không chuyển giao quyền lực cho dân chúng; quyền lực ấy vẫn nằm trong tay một số người. Làm như thế dân chúng vẫn hy sinh, chưa được hưởng hạnh phúc.
Cách mạng Tháng Mười Nga nổ ra và giành thắng lợi đã thức tỉnh giai cấp công nhân, nhân dân lao động và các dân tộc bị áp bức vùng lên đấu tranh giành lại quyền sống, làm chủ vận mệnh của mình. Đồng thời, mở ra thời đại mới-thời đại quá độ từ chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa xã hội và cách mạng vô sản trên phạm vi toàn thế giới. Kinh nghiệm hoạt động thực tiễn và ý nghĩa to lớn của Cách mạng Tháng Mười Nga đã ảnh hưởng sâu sắc đến những quyết định quan trọng đối với cuộc đời và hoạt động cách mạng của lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc-Hồ Chí Minh.
Sự kiện đánh dấu bước ngoặt quan trọng trong lựa chọn mục tiêu, con đường và phương pháp cách mạng của Nguyễn Ái Quốc là khi Người đọc bản “Sơ thảo lần thứ nhất những luận cương về vấn đề dân tộc và vấn đề thuộc địa” của V.I.Lênin [Luận cương của Lênin] công bố trên Báo Nhân đạo [L’Humanité] Pháp [7-1920]. Luận cương của Lênin đã giải đáp cho Người những băn khoăn, trăn trở về bạn, thù; về vai trò của quần chúng nhân dân trong lịch sử và con đường đấu tranh giành độc lập cho dân tộc; đã trả lời các câu hỏi mà bấy lâu Người thắc mắc: Ai là người lãnh đạo cách mạng, ai tham gia lực lượng cách mạng và mối quan hệ giữa cách mạng giải phóng dân tộc ở các nước thuộc địa với cách mạng vô sản ở chính quốc.
Luận cương của Lênin giúp Người tìm thấy phương hướng và phương pháp cách mạng để đấu tranh giải phóng dân tộc, nhận rõ kẻ thù của dân tộc Việt Nam. Qua đó, Người phát hiện ra động lực to lớn của cách mạng là khối đại đoàn kết toàn dân tộc, nòng cốt là liên minh công-nông-trí, đặt dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản. Người khẳng định: Cách mạng Việt Nam muốn thành công phải đi theo con đường của Cách mạng Tháng Mười Nga, phải có Đảng Cộng sản Việt Nam lãnh đạo. Sau này, khi kể lại cảm xúc lần đầu được đọc bản Luận cương của Lênin về vấn đề dân tộc và thuộc địa, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã nói:“Luận cương của Lênin làm cho tôi rất cảm động, phấn khởi, sáng tỏ, tin tưởng biết bao! Tôi vui mừng đến phát khóc lên. Ngồi một mình trong buồng mà tôi nói to lên như đang nói trước quần chúng đông đảo: “Hỡi đồng bào bị đọa đày đau khổ! Đây là cái cần thiết cho chúng ta, đây là con đường giải phóng chúng ta!”. Từ đó, tôi hoàn toàn tin theo Lênin, tin theo Quốc tế ba”[1].
Với sự nhạy bén chính trị và tầm nhìn thời đại sâu sắc, từ chủ nghĩa yêu nước chân chính, Nguyễn Ái Quốc đã đến với Chủ nghĩa Mác-Lênin, trở thành người chiến sĩ cộng sản; từ khát vọng giải phóng, giành độc lập dân tộc, Người đã tìm thấy con đường cách mạng vô sản đúng đắn cho dân tộc Việt Nam. Người khẳng định: “Muốn cứu nước và giải phóng dân tộc, không có con đường nào khác con đường cách mạng vô sản”[2]. Tầm nhìn xa, trông rộng ấy khẳng định sự hội tụ, kết tinh của chủ nghĩa yêu nước chân chính với chủ nghĩa cộng sản khoa học và chủ nghĩa quốc tế trong sáng ở lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc. Trong đó, phương pháp cách mạng, con đường cứu nước của Nguyễn Ái Quốc-Hồ Chí Minh đã kết tinh những giá trị của chủ nghĩa yêu nước Việt Nam, văn hóa bình đẳng, bác ái của nhân loại tiến bộ và văn hóa giải phóng con người, tất cả vì con người của Chủ nghĩa Mác-Lênin. Chính những giá trị cốt lõi ấy tạo nên phong cách và phương pháp cách mạng Hồ Chí Minh-một nhân cách vĩ đại của người cộng sản quốc tế, danh nhân văn hóa kiệt xuất, anh hùng giải phóng dân tộc.
Hành trình tìm đường cứu nước sau 30 năm là thời gian Người chuẩn bị các điều kiện, tiền đềcần thiếtđể sáng lập Đảng Cộng sản Việt Nam-một chính đảng mác-xít kiểu mới đảm nhận sứ mệnh lãnh đạo cách mạng Việt Nam, chấm dứt sự khủng hoảng về đường lối chính trị, thực hiện thắng lợi Cách mạng Tháng Tám, lập nên Nhà nước công nông đầu tiên ở Đông Nam Á.
110 năm đã trôi qua, nhìn lại chặng đường lịch sử đầy gian truân nhưng rất đỗi tự hào mà Người đã đi qua trong hành trình tìm đường cứu nước đều gắn liền với những mốc son tươi đẹp của Cách mạng Việt Nam. Việc truyền bá Chủ nghĩa Mác-Lênin, lý tưởng Cách mạng Tháng MườiNgavào Việt Nam, trực tiếp sáng lập Đảng Cộng sản Việt Nam và cùng với Đảng lãnh đạo nhân dân ta giành được những thắng lợi to lớn, có ý nghĩa lịch sử, đã khẳng định tính đúng đắn,sáng tạocủa phương pháp cách mạng Hồ Chí Minh, nhất là việc lựa chọn Chủ nghĩa Mác-Lênin, xác định mục tiêu độc lập dân tộc gắn liền với chủ nghĩa xã hội và con đường cách mạng vô sản. Điều đó khẳng định rõ tầm nhìn và phương pháp cách mạng Hồ Chí Minh có giá trị lý luận và thực tiễn sâu sắc. Nhờ có phương pháp cách mạng đúng đắn, sáng tạo, Đảng ta và Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đưa dân tộc Việt Nam đi đến bến bờ vinh quang; dân tộc ta, đất nước ta “có được cơ đồ, tiềm lực, vị thế và uy tín quốc tế như ngày nay”[3].
Tầm nhìn và phương pháp cách mạng Hồ Chí Minh có giá trị và ý nghĩa phương pháp luận hết sức to lớn, cần vận dụng vào các lĩnh vực của đời sống xã hội, trước hết là xây dựng con người, xây dựng đội ngũ cán bộ của Đảng-khâu then chốt của then chốt trong triển khai thực hiện Nghị quyết Đại hội XIII của Đảng. Chủ tịch Hồ Chí Minh dạy rằng: “Cán bộ là cái gốc của mọi công việc”[4]; “Muôn việc thành công hoặc thất bại, đều do cán bộ tốt hoặc kém”[5].Ngoài việc khẳng định giá trị, ý nghĩa của phương pháp cách mạng đối với công tác xây dựng đội ngũ cán bộ và xác định chuẩn mực các phẩm chất,năng lựccủa người cán bộ, phương pháp cách mạng Hồ Chí Minh còn là “cẩm nang” thần kỳ giúp cán bộ quân đội rèn luyện, phấn đấu, luôn đáp ứng tốt các yêu cầu của cách mạng, nhất là trong đấu tranh phòng, chống tham nhũng, lãng phí, quan liêu, suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ hiện nay.
Nghiên cứu, học tập và vận dụngsáng tạophương pháp cách mạng Hồ Chí Minh giúp cán bộ có thêm nhận thức cái mới, không sa vào chủ nghĩa giáo điều, kinh nghiệm trong hoạt động lý luận và thực tiễn. Trung thành, vận dụng sáng tạo phương pháp Hồ Chí Minh cũng như tư tưởng, đạo đức, phong cách của Người, 77 năm qua, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc Phòng, Tổng cục Chính trị luôn quan tâm lãnh đạo, chỉ đạo, tổ chức xây dựng đội ngũ cán bộ và tiến hành công tác cán bộ đáp ứngngày càng tốt hơnyêu cầu của cách mạng.
Thấm nhuần sâu sắc và học tập phương pháp cách mạng Hồ Chí Minh, các thế hệ cán bộ, chiến sĩ Quân đội nhân dân Việt Nam không tiếc máu xương, sẵn sàng xả thân chiến đấu, hy sinh vì độc lập, tự do của Tổ quốc, vì hạnh phúc của nhân dân. Trước yêu cầu nhiệm vụ xây dựng Quân đội, củng cố quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc trong thời kỳ mới, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng,Tổng cục Chính trị, cấp ủyđảngcác cấp trong Đảng bộ Quân đội cần quán triệt sâu sắc các quan điểm, nguyên tắc của Đảng, tư tưởng, phương pháp cách mạng Hồ Chí Minh về công tác cán bộ và xây dựng đội ngũ cán bộQuân độitrong tình hình mới, tạo động lực khuyến khích cán bộ phát huy khả năng sáng tạo, tư duy độc lập; kiên quyết khắc phục tư tưởng ỷ lại, rập khuôn, máy móc, “bệnh” kinh nghiệm chủ nghĩa trong nhận thức và hoạt động thực tiễn quân sự. Trong đó, tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ, nhất là đội ngũ cán bộ cấp chiến dịch, chiến lượcvà cán bộ chủ trì các cấp, bảo đảm số lượng, chất lượng và cơ cấu, đáp ứng yêu cầu về nâng cao phẩm chất chính trị, đạo đức, lối sống, năng lực, phương pháp công tác; nêu cao tính đảng, nói và làm theo nghị quyết, chỉ thị của Đảng.Đây là những vấn đềcần được quan tâm, thực hiện tốt hơn. Trongnắm tình hình,thực hiện chức trách, nhiệm vụ, cán bộ phải luôn chủ động, sáng tạo, quyết đoán, dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm, có ý thức kỷ luật cao, tận tâm, tận lực với công việc, gương mẫu cả trong lời nói và việc làm. Nâng cao năng lực nghiên cứu, lãnh đạo, chỉ huy, quản lý, tham mưu, chú trọng bồi dưỡng năng lực“mềm” đểxử lýtốtnhững vấn đề phức tạp do thực tiễn đặt ra. Trong xây dựng đội ngũ cán bộ, cần lấy kết quả hoàn thành nhiệm vụ và khả năng xử lý các tình huống trên thực tế làm tiêu chí quan trọng để đánh giá cán bộ.
Học tập và vận dụng sáng tạo phương pháp cách mạng Hồ Chí Minh về xây dựng đội ngũ cán bộ, Quân ủy Trung ương, Bộ Quốc phòng cần làm tốt công tác tham mưu với Đảng, Nhà nước triển khai, thực hiệnhiệu quảcác chiến lược quan trọng về quân sự, quốc phòng nhằm bảo vệ Tổ quốc từ sớm, từ xa; qua đó góp phầnphát triểntư duy mới về lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức thực hiện nhiệm vụ chính trị cho đội ngũ cán bộ quân đội. Kết hợp nhuần nhuyễncácphương thức đấu tranh, tăng cường đối thoại, kiên quyết, kiên trì, kiên định mục tiêu độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, bảo vệ vững chắcchủ quyền và lợi ích quốc gia-dân tộc, tạo môi trường hòa bình, ổn định để phát triển kinh tế-xã hội, xây dựng đất nước phồn vinh.
Giá trị và ý nghĩa phương pháp cách mạng Hồ Chí Minh thể hiệnrõ nhấtở sự kiên định và vận dụng sáng tạo Chủ nghĩa Mác-Lênin trong hoạt động thực tiễn xây dựng Quân đội, củng cố quốc phòng, bảo vệ Tổ quốc, đáp ứng yêu cầu. nhiệm vụ mới. Điều đó có nghĩa làkhinghiên cứu, quyết định bấtcứcông việc gì đều phải xem xét thận trọng, rõ ràngtừng sự việc; gặp phải bất kỳ vấn đề gì cũng phải suy tính kỹ lưỡng,cân nhắc thấu đáo trước khi quyết định.Cần nghiên cứu kỹvà thực hiện tốtlời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Gặp mỗi vấn đề: Phải suy tính kỹ lưỡng. Chớ hấp tấp, chớ làm bừa, chớ làm liều. Chớ gặp sao làm vậy”[6]hay “phải xem kỹ hoàn cảnh mà sắp đặt công việc cho đúng. Việc chính, việc gấp thì làm trước. Không nên luộm thuộm, không có kế hoạch, gặp việc nào làm việc ấy, thành thử việc nào cũng là việc chính, lộn xộn không có ngăn nắp”[7].
Học tập và làm theo phương pháp cách mạng Hồ Chí Minh, trong tổ chức thực hiện nhiệm vụ, cần chấp hành nghiêm nguyên tắc, quy chế, quy trìnhcủacông tác cán bộ; gắn xây dựng đội ngũ cán bộ với xây dựng đội ngũ đảng viên, xây dựng đội ngũ cán bộ chủ trì với xây dựng cấp ủy, xem xét kỹ lưỡng, thận trọng từng vấn đề, bảo đảm tính khách quan, khoa học. Tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ có tư duy sáng tạo, năng lực lãnh đạo, chỉ huy giỏi; trình độ, kiến thức chuyên môn cao; có uy tín trong tập thể; sức khỏe và độ tuổi phù hợp, góp phần xây dựng Quân đội cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, một số đơn vị, lực lượng tiến thẳng lên hiện đại. Kế thừa và phát huy những thành quả đạt được trong lãnh đạo, chỉ đạo, tiến hành công tác đảng, công tác chính trị trong tình hình mới, cấp ủy các cấp cần chủ động rà soát, xây dựng quy hoạch, kế hoạch, triển khai đồng bộ các giải pháp về xây dựng đội ngũ cán bộ bảo đảm thực hiện thắng lợi mục tiêu: Từ năm 2030 xây dựng Quân đội nhân dân Việt Namcách mạng, chính quy, tinh nhuệ,hiện đại.
Thống nhất giữa lý luận với thực tiễn, học đi đôi với hành, lời nói gắn liền với hành động là nét nổi bật trong phương pháp cách mạng Hồ Chí Minh. Theo quan điểm của Người, cán bộ phải có lý luận, vì nếu không có lý luận thì hành động sẽ mù quáng. Do đó, cán bộ phải không ngừng trau dồi lý luận, gắn việc học tập, nghiên cứu lý luận với công việc thực tế của mình, bởi “Lý luận cũng như cái tên [hoặc viên đạn]. Thực hành cũng như cái đích để bắn. Có tên mà không bắn, hoặc bắn lung tung, cũng như không có tên”[8]. Nói đi đôi với làm không chỉ là phẩm chất đạo đức, phẩm chất chính trị mà còn là phương pháp cách mạng của người cán bộ. Học tập, rèn luyện phương pháp cách mạng Hồ Chí Minh, mỗi cán bộ phải miệng nói, tay làm, kiên quyết làm gương cho cán bộ, chiến sĩ. Những cán bộ “miệng thì tuyên truyền bảo người ta siêng làm, mà tự mình thì ăn trưa, ngủ trễ; bảo người ta tiết kiệm, mà tự mình thì xa xỉ, lung tung thì tuyên truyền một trăm năm cũng vô ích”[9].
Học tập và làm theo phương pháp cách mạng Hồ Chí Minh, người cán bộ Quân đội cần có phong cách quần chúng.Được lòng quần chúngkhông có nghĩa a dua, theo đuôi quần chúng mà biết dựa vào quần chúng, lắng nghe quần chúng, học hỏi quần chúng, chia sẻ, cảm thông với quần chúng, tin tưởng quần chúng và vì quần chúng. Để làm được việc này, cần quán triệt và thực hiện tốt lời dạy của Chủ tịch Hồ Chí Minh:“...muốn được dân yêu, muốn được lòng dân, trước hết phải yêu dân, phải đặt quyền lợi của dân trên hết thảy, phải có một tinh thần chí công vô tư”[10], “Muốn dân chúng tin mình, phục mình, yêu mình, thì mình phải kính trọng, thương yêu dân chúng”[11].
Thấm nhuần sâu sắc,kế thừa và vận dụng sáng tạophương pháp cách mạng Hồ Chí Minh, đội ngũ cán bộ các cấp trong Quân đội cần thể hiện rõ hơn tình yêu thương con người, nhất là tình yêu thương đồng chí, đồng đội; gắn bó máu thịt với nhân dân. Đoàn kết cán-binh, đoàn kết quân dân trở thành cội nguồn sức mạnh của Quân đội; là giá trị văn hóa tiêu biểu của “Bộ đội Cụ Hồ” thời kỳ mới. Biết tin dân, dựa vào dân, tôn trọng nhân dân, được nhân dân chở che, giúp đỡ, đùm bọc, Quân đội nhân dân Việt Namluônhoàn thành xuất sắc nhiệm vụ được giao. Tình yêu thương đồng chí, đồng đội; sự thủy chung son sắt gắn liền mục tiêu, lý tưởng cách mạng, vì Tổ quốc, vì nhân dân là phẩm giátốt đẹpcủa cán bộ, chiến sĩ Quân đội nhân dân Việt Nam anh hùng.
Tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh là biểu tượng cao đẹp của chủ nghĩa yêu nước và chủ nghĩa anh hùng cách mạng. Trân trọng và bày tỏ lòng biết ơn vô hạn đối với công lao trời biển của Người, mỗi cán bộ, đảng viên,chiến sĩ,mỗi cấp ủy, tổ chức đảng trong Đảng bộ Quân độinguyệntiếp tục phấn đấu thực hiện Chỉ thị số 05 của Bộ Chính trị khóa XII, Chỉ thị số 87 của Thường vụ Quân ủy Trung ương về đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh, Chỉ thị số 855 của Thường vụ Quân ủy Trung ương về đẩy mạnh thực hiện Cuộc vận động “Phát huy truyền thống, cống hiến tài năng, xứng danh “Bộ đội Cụ Hồ” thời kỳ mới”; triển khai có hiệu quả Kết luận số 01-KL/TW ngày 18-5-2021 của Bộ Chính trị về tiếp tục thực hiện Chỉ thị số 05-CT/TW; nỗ lực tu dưỡng, rèn luyện, phấn đấu hoàn thành tốt và hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ, bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc, đóng góp tích cực vào sự nghiệp xây dựng chủ nghĩa xã hội, vì mục tiêu “dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh”, hoàn thành tâm nguyện của Chủ tịch Hồ Chí Minh: Xây dựng đất nước ta ngày càng đàng hoàng hơn, to đẹp hơn.
Đại tướngLƯƠNG CƯỜNG
Ủy viên Bộ Chính trị, Ủy viên Thường vụ Quân ủy Trung ương,
Chủ nhiệm Tổng cục Chính trị QĐND Việt Nam
[1]Hồ Chí Minh:Toàn tập, Nxb Chính trị quốc gia - Sự thật, H.2011, t.12, tr.562.
[2]Hồ Chí Minh:Toàn tập,Nxb Chính trị quốc gia-Sự thật, H.2011, t.11, tr.30.
[3]Đảng Cộng sản Việt Nam [2021],Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ XIII, Nxb Chính trị quốc gia Sự thật, Hà Nội, t.1, tr.104.
[4]Hồ Chí Minh:Toàn tập, Nxb Chính trị quốc gia - Sự thật,H.2011, t.5, tr. 309.
[5]Hồ Chí Minh:Toàn tập, Nxb Chính trị quốc gia - Sự thật, H.2011, t.5, tr.280.
[6]Hồ Chí Minh:Toàn tập, Nxb Chính trị quốc gia - Sự thật, H.2011, t.5, tr.279.
[7]Hồ Chí Minh:Toàn tập,Nxb Chính trị quốc gia - Sự thật, H.2011, t.5, tr.332.
[8]Hồ Chí Minh:Toàn tập, Nxb Chính trị quốc gia - Sự thật, H.2011, t.5, tr.275.
[9]Hồ Chí Minh:Toàn tập, Nxb Chính trị quốc gia - Sự thật, H.2011, t.5, tr.126.
[10]Hồ Chí Minh:Toàn tập, Nxb Chính trị quốc gia - Sự thật, H.2011, t.4, tr.52.
[11]Hồ Chí Minh:Toàn tập, Nxb Chính trị quốc gia - Sự thật, H.2011,t.5, tr.394.