Những cách trị táo bón cho trẻ theo dân gian được các bà mẹ truyền tai nhau áp dụng tại nhà. Không chỉ khắc phục những triệu chứng của táo bón, những giải pháp này còn có thể hỗ trợ hệ tiêu hóa của bé hoạt động trơn tru hơn. Tuy nhiên, không phải phương pháp nào cũng phù hợp mỗi bé có cơ địa khác nhau.
10 Cách trị táo bón cho trẻ theo dân gian hiệu quả nhanh
Các mẹo trị táo bón cho trẻ bằng dân gian là giải pháp an toàn và lành tính. Các nguyên liệu được sử dụng trong điều trị táo bón cho bé có thể là mật ong, rau mồng tơi, nha đam, bồ kết, lá hẹ… Nếu trẻ đang bị táo bón mức độ nhẹ, ba mẹ có thể thực hiện một số mẹo dân gian như sau.
Trị táo bón cho trẻ bằng mật ong
Ba mẹ có thể áp dụng cách trị táo bón cho trẻ theo dân gian bằng mật ong để nhanh chóng giúp bé đi tiêu tốt hơn. Mật ong có tính nóng và chất nhờn, là gợi ý tuyệt vời để bôi trơn vào hậu môn của trẻ, qua đó kích thích co thắt ở hậu môn và giúp đẩy phân ra bên ngoài. Khi được bôi mật ong, bé còn có thể đi ngoài dễ hơn, không bị đau rát.
Ngoài ra, mẹ có thể dùng mật ong theo đường uống. Cách này cũng rất hữu hiệu sẽ giúp con giảm các triệu chứng của táo bón hiệu quả.
- Mật ong với sữa: Làm ấm sữa rồi cho thêm 1 thìa mật ong. Cho bé uống 1 lần vào buổi sáng
- Mật ong pha ấm: Pha mật ong với chút nước ấm rồi cho trẻ uống ngày 3 lần, mỗi lần 1 thìa.
Mẹo chữa táo bón bằng rau mồng tơi
Rau mông tơi cũng là cái tên đáng chú ý khi nhắc đến cách trị táo bón cho trẻ theo dân gian. Với chất nhờn giúp tạo độ trơn, rau mồng tơi có thể kích thích hậu môn của bé và đẩy môn ra ngoài dễ dàng. Mẹ hãy lấy cọng mồng tơi xanh và non, đem rửa sạch rồi tước bỏ lớp vỏ. Sau đó đưa vào hậu môn của bé và ngoáy khoảng 3 lần.
Nước rau diếp cá
Rau diếp cá nổi tiếng với tính mát và khả năng giải độc cho cơ thể. Cách chữa táo bón bằng rau diếp cá rất phù hợp nếu bé bị bệnh do nóng trong. Không chỉ hỗ trợ giảm táo bón, rau diếp cá cũng cung cấp chất xơ dồi dào cho cơ thể. Ba mẹ làm theo các bước sau để trị táo bón đúng cách cho trẻ.
- Chuẩn bị rau diếp cá tươi
- Ngâm rau với nước muối loãng khoảng 5 phút
- Rửa lại vài lần rồi ép lấy nước
- Cho bé uống 1 ly nước ép này 1 lần 1 ngày để khắc phục táo bón
Xoa bụng cho bé
Phương pháp xoa bụng cũng là mẹo dân gian được nhiều mẹ áp dụng để chữa táo bón cho bé. Xoa bụng hay massage giúp bé dễ dàng đi đại tiện hơn nhờ được kích thích vùng rốn. Mẹ nên thực hiện cách này sau khi bé ăn được 1 giờ để không gây ra nôn trớ cho con. Mỗi ngày, mẹ nên xoa đều và nhẹ nhàng ở vùng rốn của trẻ, khoảng 3 – 5 phút theo chiều kim đồng hồ. Đây cũng là giải pháp phòng ngừa táo bón hiệu quả, ngoài khả năng hỗ trợ trực tiếp.
Mẹo dùng bồ kết
Bồ kết cũng là cái tên thường được nhắc đến khi nói về cách chữa táo bón bằng dân gian nhờ ưu điểm kích thích cơ hậu môn của bé giãn hơn và trơn hơn. Cách làm này khá đơn giản, mẹ thực hiện như sau.
- Lấy 3 quả bồ kết đem nước rồi cho nồi đun sôi cùng 500ml nước, để nguội
- Lấy xi lanh sạch bơn nước bồ kết vào hậu môn của bé
Vừng đen trị táo bón cho trẻ
Với trẻ từ 6 tháng tuổi, ngoài các cách trị táo bón cho trẻ theo dân gian ở trên, mẹ có thể dùng vừng đen để kích thích bé đi tiêu. Rang vừng đen thơm rồi xay nhuyễn vào cháo/ bột cho bé ăn. Với thành phần dinh dưỡng chứa chất xơ, vừng đen sẽ hỗ trợ bé đi ngoài hiệu quả.
Nước ép mơ trị táo bón
Không chỉ chứa nhiều dinh dưỡng như vitamin A, C, K, theo dân gian mơ còn chứa nhiều chất xơ giúp bé tiêu hóa dễ dàng hơn và giảm nhanh các triệu chứng táo bón. Mẹ hãy dùng nước ép mơ pha loãng rồi cho con uống. Mặc dù nước mơ hơi chua khiến nhiều bé cảm thấy khó uống, nhưng mẹ cũng không nên cho đường thêm vì uống nguyên chất sẽ trị táo bón cho con tốt hơn.
Lá bạc hà
Lá bạc hà được sử dụng nhiều trong các bài thuốc dân gian. Lá bạc hà có tính mát và chứa nhiều thành phần tốt giúp bé hoạt động tiêu hóa tốt hơn. Qua đó, tình trạng táo bón thuyên giảm giúp trẻ đi ngoài dễ dàng hơn. Bạn có thể dùng lá bạc hà hãm nước để cho bé uống khi còn ấm. Cách làm này sẽ phù hợp cho trẻ nhỏ đã có thể ăn dặm.
Ngâm hậu môn trong nước ấm
Bạn cũng có thể ngâm hậu môn của con trong nước ấm để kích thích bé đi ngoài. Nước ấm có thể thúc đẩy nhu động ruột hoạt động suôn sẻ, qua đó giúp bé đi đại tiện dễ dàng. Cách trị táo bón cho trẻ theo dân gian bằng phương pháp ngâm nước ấm được nhiều bà mẹ áp dụng vì rất đơn giản.
- Chuẩn bị 1 chậu nước ấm 35-37 độ
- Cho trẻ tắm và ngâm hậu môn khoảng 5-10 phút
- Có thể dùng khăn nước ấm áp vào hậu môn của bé giữ trong khoảng 30 giây
Cách chữa táo bón bằng nha đam
Nha đam cũng là bài thuốc trị táo bón cho trẻ theo dân gian với khả năng giúp nhuận tràn và và giảm viêm nhiễn trong đường ruột. Sửu dụng nha đam giúp làm mềm phân và khiến bé đi tiêu dễ hơn.
- Chuẩn bị nha đam và đường phèn
- Gọt bỏ lớp vỏ nha đam, lấy ruột rồi cắt nhỏ nấu cùng đường phèn
- Để nguội rồi cho bé ăn 3 lần trong ngày
- Nếu thấy phân đã mềm, mẹ nền dừng cho con ăn để tránh gây ra tiêu chảy.
Mẹo dân gian chữa táo bón cho trẻ có an toàn không?
Thông thường, các cách trị táo bón cho trẻ theo dân gian đều an toàn và lành tính. Những phương pháp này có thể hỗ trợ làm mềm phân và giúp bé đi đại tiện dễ dàng hơn mà không bị đau rát. Tuy nhiên, hầu hết mẹo dân gian này chỉ hiệu quả trong trường hợp trẻ bị táo bón nhẹ. Nếu bệnh táo bón đã trở nặng và bé còn có một số biểu hiện khác, việc áp dụng mẹo dân gian chữa táo bón có thể sẽ không còn hữu hiệu.
Ba mẹ cần đặc biệt lưu ý khi áp dụng mẹo chữa táo bón cho trẻ sơ sinh vì bé là đối tượng nhạy cảm nhất, có hệ tiêu hóa chưa hoàn thiện. Ngoài ra, cũng cần chú ý sử dụng những cách phù hợp với từng trẻ nhỏ và trẻ ăn dặm để đảm bảo bé không bị dị ứng với phương pháp và thích nghi tốt với cách chữa trị đó.
Lưu ý khi trị táo bón cho trẻ bằng dân gian
Khi áp dụng cách chữa táo bón cho trẻ dễ đi cầu bằng phương pháp dân gian, ba mẹ cần lưu ý những điều sau đây:
- Thường xuyên bổ sung nước và trái cây cho trẻ vì nước có thể làm mềm phân và thúc đẩy nhu động ruột
- Tăng cường thực phẩm giàu xơ từ rau, củ, quả vì chất xơ sẽ hỗ trợ quá trình tiêu hóa dễ dàng hơn.
- Chỉ nên áp dụng mẹo dân gian nếu bé bị táo bón nhẹ. Ở trường trẻ bị táo bón nặng hơn, tốt nhất là nên đưa bé đi khám.
- Áp dụng các mẹo chữa táo bón chỉ nên thực hiện với các bé từ 1, 2 tuổi trở lên và tham khảo ý kiến từ bác sĩ.
- Khi áp dụng các cách chữa táo bón tại nhà mà bé vẫn khó đi đại tiện, bạn nên dừng lại và đưa bé đến cơ sở y tế. Tuyệt đối không áp dụng liên tục các phương pháp khác nhau.
Nhìn chung, cách trị táo bón cho trẻ theo dân gian đều an toàn và hỗ trợ trị khó tiêu hiệu quả nếu giai đoạn đang ở mức nhẹ. Trong trường hợp thấy bé vẫn khó đi ngoài, và kèm theo một số biểu hiện bất thường, ba mẹ không nên chủ quan mà hãy đưa con đi khám để được chẩn đoán và điều trị phù hợp.
Trẻ bị táo bón là vấn đề nan giải, luôn khiến các bậc cha mẹ lo lắng, đặc biệt khi trẻ bị táo bón lâu ngày. Không chỉ khiến các con khổ sở vì không đi vệ sinh được, bị táo bón lâu ngày còn khiến trẻ dễ đau bụng, chướng bụng, đầy hơi, lâu dần dẫn đến biếng ăn trẻ có nguy cơ suy dinh dưỡng và chậm lớn.
Dấu hiệu nhận biết bé bị táo bón
Nếu mẹ chú ý tới số lần đại tiện của bé thì sẽ dễ dàng phát hiện ngay tình trạng trẻ bị táo bón. Bé có thể bị táo bón khi: Bé sơ sinh đại tiện dưới 2 lần/ngày; Bé từ 6 – 12 tháng tuổi đại tiện dưới 3 lần/tuần; Bé từ 1 tuổi trở lên đại tiện dưới 2 lần/tuần. Phân rắn, dạng xúc xích có nhiều đường rạn trên bề mặt, hoặc lổn nhổn như hạt. Đồng thời, bé có các dấu hiệu chướng bụng, cứng bụng và khó khăn trong việc đi ngoài.
Nguyên nhân gây nên trẻ bị táo bón lâu ngày
Táo bón lâu ngày là tình trạng trẻ bị táo bón thường xuyên và có dấu hiệu tái phát, không cải thiện rõ rệt hoặc trị mãi không dứt. Khi mắc táo bón lâu ngày, bé không bị táo tới mức đau nhức hậu môn hay chảy máu nhưng số lần đi vệ sinh rất ít và đầu phân cứng…
Theo Tiến sỹ, bác sỹ Phan Bích Nga – Giám đốc Trung tâm khám và Tư vấn Dinh dưỡng trẻ em, Viện Dinh dưỡng Quốc gia, có 3 nhóm nguyên nhân chính khiến trẻ bị táo bón:
TS. BS Phan Bích Nga - Giám đốc trung tâm khám & tư vấn dinh dưỡng trẻ em
Khi đã xác định được nguyên nhân gây táo bón ở trẻ, cha mẹ có thể có những cách trị táo bón cho bé phù hợp.
1. Do dinh dưỡng
Chế độ dinh dưỡng không hợp lý là nguyên nhân hàng đầu [chiếm đến 95%] khiến bé bị táo bón.
1.1 Chế độ ăn ít chất xơ
Táo bón lâu ngày do thiếu chất xơ xảy ra khi lượng chất xơ bổ sung cho trẻ từ thực phẩm chưa đủ để chống táo bón. Nguyên nhân này có thể bắt đầu từ việc trẻ ăn ít rau củ quả nhưng lại tiêu thụ quá nhiều lượng đạm động vật. Điều này thường xảy ra ở giai đoạn trẻ đi học..
1.2 Một số thói quen khác
– Uống nước ít: Trẻ không uống đủ nước sẽ làm cho phân đặc hơn, rắn hơn, khó lưu thông dẫn tới thực ăn bị lưu lại ở đại tràng lâu hơn, mất nước gây táo bón ở trẻ em
– Trẻ dùng sữa công thức: Thành phần giàu đạm, phospho, canxi, sắt và chất xơ trong sữa công thức chưa phù hợp hoặc mẹ pha sữa không đúng hướng dẫn cũng là nguyên nhân trẻ bị táo bón.
Sử dụng sữa công thức cùng chế độ ăn ít chất xơ
là nguyên nhân gây nên táo bón ở trẻ em
2. Hậu quả của một số bệnh
Bên cạnh các nguyên nhân về chế độ dinh dưỡng, trẻ bị táo bón có thể bắt nguồn từ một số bệnh lý:
– Loạn khuẩn đường ruột: Trẻ nhỏ khi bị tiêu chảy hoặc mắc các bệnh viêm nhiễm đường hô hấp như ho, viêm họng, viêm phổi,… thường được cho sử dụng kháng sinh đường uống. Kháng sinh không chỉ tiêu diệt các vi khuẩn có hại mà còn làm chết các vi khuẩn có lợi, làm mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột, và hậu quả trẻ bị loạn khuẩn đường ruột, lâu ngày dẫn đến trẻ bị táo bón.
– Phình đại tràng bẩm sinh: là bệnh bẩm sinh làm cho một đoạn đại tràng không co bóp được dẫn tới chất thải trong đại tràng bị ứ đọng, khó lưu thông để thải phân ra ngoài khiến bé bị táo bón.
– Cơ thành bụng yếu hoặc liệt do các nguyên nhân thần kinh: cơ thành bụng có vai trò quan trọng trong điều hòa nhu động ruột. Khi cơ bị liệt hoặc yếu, trẻ sẽ mất phản xạ tống phân ra ngoài, lâu dần dẫn đến trẻ bị táo bón.
– Tác dụng phụ của thuốc trị bệnh: Nhiều trẻ khi sử dụng thuốc ho, thuốc giảm đau, một số loại kháng sinh… cũng gây nên trẻ bị táo bón…
3. Do phản xạ ức chế, tâm lý, thói quen không hợp lý
– Do tâm lý: Trẻ nhịn đi đại tiện vì sợ nhà vệ sinh bẩn tại trường học, sợ la mắng do đi đại tiện không hợp lí, nhất là ở lớp học; sợ đau do nứt kẽ hậu môn vì phải rặn nhiều gây mất phản xạ đi ngoài làm cho táo bón ngày càng nặng hơn.
– Do ít vận động: Các bé lớn hơn 3 tuổi thường được cha mẹ cho chơi game, xem tivi hoặc ngồi một chỗ quá nhiều để học bài làm cho nhu động ruột kém điều hòa và cơ thành bụng yếu. Ít vận động thể lực, thể dục thể thao chính là nguyên nhân gây trẻ bị táo bón lâu ngày. Đặc biệt, khi trời lạnh, trẻ càng lười vận động khiến táo bón trầm trọng hơn.
Cách trị táo bón cho trẻ bị táo bón lâu ngày
Cho trẻ uống nhiều nước: mẹ cần lưu ý cho trẻ bị táo bón uống đủ lượng nước cần thiết mỗi ngày. Mỗi sáng khi thức dậy, mẹ hãy tập thói quen cho các bé uống một cốc nước ấm. Không chỉ giúp rửa trôi các chất thải, chất độc trong cơ thể mà uống nước ấm khi thức dậy còn giúp hạn chế các triệu chứng táo bón cho trẻ, là cách điều trị trẻ bị táo bón đơn giản.
Bổ sung nhiều rau xanh và quả chín trị táo bón: đây là cách tốt nhất để bổ sung chất xơ và các vitamin cho trẻ bị táo bón. Các mẹ nên thêm vào chế độ ăn của trẻ những loại rau có tác dụng nhuận tràng như rau khoai lang, mồng tơi, rau đay hoặc các loại quả đu đủ, cam, bưởi… giúp trị táo bón ở trẻ.
Với các bé bị táo bón không thích ăn rau, mẹ có thể thay đổi cách chế biến, trình bày rau củ theo những hình thù ngộ nghĩnh, đáng yêu để thu hút sự chú ý của trẻ. Ngoài ra, mẹ cũng có thể làm sinh tố hoặc nước ép trái cây để trẻ dễ uống. Trẻ sẽ thích thú với những ly nước cam hoặc đu đủ có màu sắc bắt mắt hơn đấy!
Chế độ ăn giàu rau xanh sẽ bổ sung chất xơ giúp cải thiện chứng táo bón ở trẻ
Tập cho trẻ đi đại tiện đúng giờ hỗ trợ trị táo bón: mẹ nên hình thành thói quen tốt này cho con từ khi còn nhỏ. Việc đi đại tiện đúng giờ, ngồi đúng bô và tập trung khi đại tiện giúp bé hình thành phản xạ có điều kiện, giúp con dễ dàng đi ngoài hơn để chữa trị táo bón. Hơn nữa, tập cho con đi vệ sinh đúng giờ cũng là biện pháp đề phòng trường hợp bé sợ đi vệ sinh ở trường học.
Trị táo bón bằng cách mát-xa bụng cho bé: Đây là phương pháp trị táo bón nhằm kích thích nhu động ruột của trẻ. Mẹ áp lòng bàn tay vào rốn và xoa bụng bé theo chiều từ rốn, qua phải, vòng qua trên rốn sang bên trái, ngược chiều kim đồng hồ và cũng là dọc theo khung đại tràng. Biện pháp mát-xa này vừa giúp bé thoải mái, vừa hỗ trợ trị táo bón ở trẻ.
Bổ sung chất xơ giúp trị táo bón: Chất xơ có tác dụng trị táo bón ở trẻ nhỏ vì khi vào ruột chất xơ hút nhiều nước, trương nở giúp tăng khối lượng của phân và kích thích nhu động ruột làm tăng co bóp để tống phân ra ngoài. Chất xơ cũng là môi trường để vi khuẩn lên men sử dụng làm thức ăn, giúp cân bằng hệ vi sinh đường ruột, đảm bảo cho hệ tiêu hóa khỏe mạnh. Vì vậy, mẹ nên được tăng cường chất xơ trong mỗi bữa ăn của trẻ [100 – 300g hoa quả và 100 – 300g rau xanh 1 ngày, tùy theo tuổi của trẻ].
Tuy nhiên, theo các chuyên gia dinh dưỡng, lựa chọn bổ sung thực phẩm giàu chất xơ là việc cần nhưng chưa đủ đối với việc chữa bệnh táo bón ở trẻ em. Bởi việc chế biến và cho trẻ ăn rau củ quả đúng cách mới cung cấp được đủ hàm lượng chất xơ cần thiết cho trẻ bị táo bón. Ngoài nguyên tắc chung là không chế biến [nấu] rau củ quá kỹ để tránh làm mất đi hàm lượng chất xơ và các loại vitamin có trong rau củ thì cần thiết phải cho trẻ ăn cả phần nước và cái của những thực phẩm này.