Hướng dẫn trò chơi phát triển ngôn ngữ cho trẻ mầm non

Sáng kiến kinh
nghiệm phát triển
ngôn ngữ cho trẻ
mầm non

Nguyễn Thị Thúy Cải

TRƯỜNG MẦM NON ĐÀO VIÊN

Sáng kiến kinh nghiệm phát triển ngôn ngữ cho trẻ mầm non

Nguyễn Thị Thúy Cải

Mục lục
Trang
Phần I: Đặt vấn đề ……………………………………………………………………………..
Phần II: Giải quyết vấn đề ……………………………………………………………………
1. Cơ sở lý luận ………………………………………………………………………………..
2. Cơ sở thực tiễn ……………………………………………………………………………...
2.1. Thuận lợi ..………………………………………………………………………………
2.2. Khó khăn ………………………………………………………………………………..

2
3
3
3
4
4

3. Một số biện pháp: Sáng kiến kinh nghiệm phát triển ngôn ngữ cho trẻ ……………… 4

3.1. Biện pháp 1: Lựa chọn các trò chơi dân gian phù hợp với độ tuổi nhà trẻ 24 – 36 tháng tuổi
………………………………………………………………………………
4
3.2. Biện pháp 2: Chuẩn bị đầy đủ các yếu tố cần thiết trước khi tổ chức cho trẻ chơi các trò chơi
…………………………………………………………………………… 10
3.3. Biện pháp 3: Sáng tạo một số trò chơi nhằm phát triển khả năng nghe, phát triển khả năng
ngôn ngữ cho trẻ và tổ chức các trò chơi phù hợp với các hoạt động trong ngày
……………………………………………………………………………… 11
3.4. Biện pháp 4: Tạo hứng thú cho trẻ tham gia các trò chơi ………………………… 17
3.5. Biện pháp 5: Một số trò chơi kết hợp lời đồng dao tự sáng tác ………………….. 18
3.6. Biện pháp 6: Phối kết hợp với phụ huynh ………………………………………….. 21
Phần III: Kết thúc vấn đề ……………………………………………………………………… 21
1. Kết quả ……………………………………………………………………………………..... 21
2. Bài học kinh nghiệm ………………………………………………………………………... 21
3. Một số khuyến nghị sau khi thực hiện đề tài …………………………………………….. 22
Tham khảo ………………………………………………………………………………………. 22
Tôi xin chân thành cám ơn!

2

Trường mầm non Đào Viên

Sáng kiến kinh nghiệm phát triển ngôn ngữ cho trẻ mầm non

Nguyễn Thị Thúy Cải

Sáng kiến kinh nghiệm phát
triển ngôn ngữ cho trẻ mầm non
Sáng kiến kinh nghiệm phát triển ngôn ngữ nhà trẻ, sáng kiến kinh nghiệm phát triển

ngôn ngữ cho trẻ mầm non.
PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ
Sáng kiến kinh nghiệm phát triển ngôn ngữ cho trẻ. Ngôn ngữ đối với con người nói
chung, với sự phát triển của trẻ mầm non nói riêng (đặc biệt là trẻ 2 – 3 tuổi) có một vị thế
hết sức quan trọng. Nó là một trong những cơ sở, tiền đề để cho trẻ phát triển toàn diện về cả
thể chất lẫn tinh thần. Ngôn ngữ giúp cho sự phát triển tư duy của trẻ. Ngôn ngữ là phương
tiện giúp cho chúng ta và nhất là trẻ em giao tiếp với mọi người và giúp trẻ dễ dàng hoà đồng
vào cuộc sống một cách thân thiện nhất, nói sao cho mọi người hiểu, hiểu khi người khác nói
đó là điều cần thiết khi giao tiếp. Đồng thời, thông qua giao tiếp giúp trẻ phát triển trí tuệ để
nhận biết thế giới xung quanh và phát triển tình cảm của trẻ.
Trẻ ở độ tuổi Nhà Trẻ (trẻ 24- 36 tháng) chủ yếu sử dụng ngôn ngữ nói để giao tiếp và tìm
hiểu về thế giới xung quanh và là thời kỳ tích luỹ vốn từ của trẻ. Để trẻ không bị mắc các tật
về ngôn ngữ sau này, thời kỳ này các giáo viên cần hết sức chú ý đến rèn luyện phát âm
và phát triển ngôn ngữ cho trẻ. Đặc điểm tâm lý của trẻ trong giai đoạn 24 – 36 tháng tuổi là
trẻ hết sức hiếu động, hoạt động với đồ vật là hoạt động chủ đạo của trẻ. Để thực hiện việc
giáo dục trẻ ở bậc học mầm non đạt kết quả tốt thì cần nắm chắc đặc điểm phát triển tâm lý
của trẻ và thực hiện phương châm giáo dục “học qua chơi, chơi mà học”. Trò chơi là một
trong những phương tiện quan trọng nhất để phát triển trí tuệ, đạo đức, thẩm mỹ và thể lực.
Riêng với trẻ 2 – 3 tuổi, ngoài hoạt động đối với đồ vật là hoạt động chủ đạo thì trò chơi
không thể thiếu trong cuộc sống của trẻ. Chơi là nhu cầu tự nhiên của trẻ, trẻ cần chơi như
cần cơm ăn, nước uống, không khí để thở. Qua trò chơi giúp trẻ lĩnh hội những trí thức tiên
tiến, khoa học một cách nhẹ nhàng, thoải mái giúp trẻ phát triển ngôn ngữ tích luỹ vốn từ.
Trò chơi còn giúp trẻ phát triển các tố chất vận động nhanh, mạnh và khéo léo. Việc tổ chức,
hướng dẫn trẻ chơi các trò chơi có mục đích, có nội dung phong phú theo yêu cầu và nhiệm
vụ giáo dục sẽ có tác động mạnh mẽ đến trẻ về cả ý thức tình cảm, ý chí và hành vi của trẻ.
Ý thức được điều đó, là một giáo viên được phân công dạy trẻ ở lứa tuổi 24 – 36 tháng
bản thân tôi nhận thấy ở lớp tôi có rất nhiều cháu nghe, hiểu tốt nhưng khả năng phát âm và
diễn đạt bằng lời lại hạn chế. Từ đó , tôi luôn băn khoăn, trăn trở suy nghĩ làm thế nào để
phát triển tốt ngôn ngữ cho trẻ, giúp trẻ phát âm đúng, diễn đạt được ý muốn của mình.
Qua một thời gian tìm tòi, sáng tạo, tôi đã mạnh dạn chọn đề tài:

“Một số sáng kiến kinh nghiệm rèn kỹ năng phát âm và phát triển ngôn ngữ cho trẻ mầm
non 24 – 36 tháng tuổi thông qua trò chơi”.
Với mục đích trao đổi cùng đồng nghiệp một phần nhỏ trong phương pháp giáo dục trẻ. Rất
mong được sự góp ý của đồng nghiệp.

3

Trường mầm non Đào Viên

Sáng kiến kinh nghiệm phát triển ngôn ngữ cho trẻ mầm non

Nguyễn Thị Thúy Cải

* Mục đích nghiên cứu:
– Đánh giá thực trạng của việc tổ chức các trò chơi cho trẻ nhà trẻ 24 – 36 tháng tuổi qua các
hoạt động ở trường mầm non Đào Viên.
– Đề xuất những kiến nghị và giải pháp thực hiện nhằm nâng cao chất lượng của việc tổ chức
trò chơi cho trẻ nhà trẻ 24 – 36 tháng tuổi ở trường mầm non Đào Viên.
– Đề xuất phương án rèn luyện kỹ năng phát âm và phát triển ngôn ngữ cho trẻ mầm non
thông qua trò chơi.
* Đối tượng và phạm vi nghiên cứu:
– Thực trạng của quá trình tổ chức trò chơi cho trẻ nhà trẻ 24 – 36 tháng tuổi ở trường mầm
non Đào Viên.
* Kế hoạch nghiên cứu: Sáng kiến kinh nghiệm phát triển ngôn ngữ cho trẻ
– Tôi nghiên cứu và chọn đề tài sáng kiến kinh nghiệm vào tháng 10 năm 2015.
– Xây dựng đề cương sáng kiến kinh nghiệm vào tháng 11, 12 năm 2015.
– Viết các biện pháp sáng kiến kinh nghiệm vào tháng 1, tháng 2 năm 2016.
– Sửa sáng kiến kinh nghiệm vào tháng 3 năm 2016.
– Hoàn thiện và nộp về văn phòng BGH sửa sáng kiến kinh nghiệm vào giữa tháng 3 năm

2016.
PHẦN II. GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ
1.

Cơ sở lý luận:

* Tác dụng ý nghĩa của trò chơi đối với sự phát triển tâm lý của trẻ lứa tuổi nhà trẻ.
Trẻ ở lứa tuổi 24 – 36 tháng thì trò chơi hoạt động với đồ vật là trò chơi chủ yếu. Trò chơi
làm nảy sinh, kích thích sự phát triển về thể chất, các mối quan hệ xã hội và các phẩm chất
tâm lý. Macxim Gooki đã viết: “Vui chơi là con đường trẻ nhận thức thế giới, trong đó trẻ em
có nhiệm vụ sống và cải tạo nó”. Trẻ hoạt động với phương thức “thử – sai” dần dần trẻ hiểu
được chức năng của đồ vật và biết phương thức sử dụng chúng, từ đó làm giàu ở trẻ các biểu
tượng về thế giới xung quanh, nó giúp cho việc hình thành các hoạt động khác. Hoạt động vui
chơi học tập, năng lực… Hình thành nên những yếu tố đầu tiên của nhân cách con người.
Chính hoạt động vui chơi là nơi để trẻ thể hiện tốt nhất tính độc lập của mình là nơi thoả mãn
nhu cầu tự khẳng định, nhu cầu tìm kiếm, khám phá thế giới xung quanh. Từ đó giúp trẻ hình
thành động cơ chơi. Đây chính là nền tảng để chuyển sang giai đoạn mới, tuổi mẫu giáo. Trò
chơi có tác dụng rất lớn đối với trẻ, trò chơi nhằm thu hút sự tập trung chú ý, nó giúp cho trẻ
tham gia một cách hào hứng, thoải mái và khắc sâu ở trẻ những kiến thức đã thu lượm được
trong bài học đồng thời mở rộng ra tất cả những kiến thức về đời sống xung quanh một cách
hợp lý. Đặc biệt, quan sát trẻ giao tiếp trong khi trẻ chơi, kích thích trẻ phát triển ngôn ngữ
một cách tích cực. Tôi thấy một số trò chơi dân gian rất phù hợp để phát triển các khả năng
trên của trẻ, đặc biệt là rèn luyện khả năng nghe, luyện phát âm, từ đó phát triển ngôn ngữ
cho trẻ.
2.

Cơ sở thực tiễn:
4

Trường mầm non Đào Viên

Sáng kiến kinh nghiệm phát triển ngôn ngữ cho trẻ mầm non

Nguyễn Thị Thúy Cải

Trường mầm non Đào Viên được thành lập năm 1997 là trường mầm non Dân lập, Đến tháng
4 năm 2011 trường mới chuyển sang là trường mầm non Công lập. Trường có 10 điểm
trường năm dải dác ở các thôn, thực hiện đề án luân chuyển học sinh về học tập trung hiện
nay trường còn 5 điểm trường với 24 nhóm lớp số trẻ 617 trẻ cụ thể như sau:
-

Khu trung tâm Đông Du: 8 nhóm lớp : 250 Cháu

-

Khu Thi Hôm:

6 nhóm lớp: 159 Cháu

-

Khu Lầy:

4 nhóm lớp: 77 Cháu

-

Khu Cổng:

3 nhóm lớp: 77 Cháu

-

Khu Đông:

3 nhóm lớp: 54 Cháu

100% số nhóm lớp được học 2 buổi/ngày. 5/5 khu tổ chức cho trẻ ăn bán trú tại trường.
Tổng số 41 cán bộ - giáo viên đạt trình độ trên chuẩn cao.
Năm học 2015– 2016 tôi được BGH nhà trường phân công cho tôi là cô: Nguyễn Thị Thúy
Cải phụ trách lớp 2 tuổi D5. Số trẻ phụ trách là 10 cháu, các cháu ngoan có sức khoẻ và thể
lực tốt.
2.1. Thuận lợi:
– Ban giám hiệu nhà trường luôn quan tâm động viên tạo mọi điều kiện về cơ sở vật chất và
chuyên môn cho giáo viên.
– Cô giáo luôn sáng tạo, mềm dẻo và linh hoạt tìm tòi những trò chơi mới, có nội dung trong
sáng, lành mạnh, cách thức chơi phù hợp với trẻ.
– Trẻ khỏe mạnh, nhanh nhẹn và hoạt bát, thích vận động.
– Phụ huynh học sinh luôn quan tâm đến công tác chăm sóc – giáo dục và các hoạt động của
lớp
2.2. Khó khăn:
– Khả năng tâm sinh lý của trẻ không đồng đều, có cháu sức khoẻ yếu nên phần nào ảnh
hưởng đến quá trình nhận thức cũng như củng cố kiến thức, nề nếp thói quen trong sinh hoạt
và học tập cho trẻ.
– Một số cháu còn nói ngọng, gia đình chưa chú ý rèn luyện thường xuyên.
– Khả năng chú ý có chủ định của trẻ còn kém. Trẻ dễ dàng nhập cuộc chơi nhưng cũng
nhanh chóng tự rút ra khỏi trò chơi nếu nó không còn hứng thú.
– Có một số trẻ đi học chưa đều, đến lớp hay quấy khóc. Đây là giai đoạn đầu tiên trẻ đến lớp
nên đa số trẻ tính tình còn nhút nhát, có một số trẻ chậm nói nên quá trình thực hiện đề tài

còn khó khăn.
3.

Một số biện pháp: Sáng kiến kinh nghiệm phát triển ngôn ngữ cho trẻ
5

Trường mầm non Đào Viên

Sáng kiến kinh nghiệm phát triển ngôn ngữ cho trẻ mầm non

Nguyễn Thị Thúy Cải

3.1. Biện pháp 1: Lựa chọn các trò chơi dân gian phù hợp với độ tuổi nhà trẻ 24 – 36
tháng tuổi.
Như chúng ta biết kho tàng các trò chơi Việt Nam vô cùng phong phú và đa dạng, nhưng
không phải trò chơi nào cũng phù hợp với trẻ nhỏ. Vì thế giáo viên nên có sự cân nhắc lựa
chọn cho trẻ chơi các trò chơi có luật chơi, cách chơi đơn giản, dễ nhớ, dễ hiểu. Giáo viên
không nên chọn trò chơi có nội dung quá khó vì những trò chơi phức tạp không những không
giúp trẻ phát triển mà ngược lại trẻ sẽ rất lúng túng, thụ động, chán nản trong quá trình chơi.
Bên cạnh đó trong trường mầm non lại có sự phân chia trẻ theo nhiều độ tuổi. Mỗi độ tuổi lại
có mức độ nhận thức và khả năng chú ý có chủ định khác nhau. Chính vì thế các trò chơi
cũng cần phải được lựa chọn cho phù hợp từng độ tuổi, đặc điểm tâm sinh lý của trẻ.
Cụ thể như sau:
Với trẻ lứa tuổi nhà trẻ 24 -36 tháng tuổi : khả năng chú ý có chủ định còn kém, nhận thức
còn đơn giản. Vì vậy trẻ chỉ có thể chơi được các trò chơi dễ, đơn giản mang tính bắt chước
và luật chơi không quá phức tạp như: “ Chi chi chành chành”, “ Tập tầm vông”, “ Nu na nu
nống”, “Cưỡi ngựa nhong nhong”….
* Khi lựa chọn các trò chơi cho trẻ nhà trẻ, tôi thực hiện theo các tiêu chí sau:
 Trò chơi đơn giản, dễ nhớ, dễ hiểu. Lời đồng dao ngắn gọn.

 Đồ dùng đồ chơi phục vụ cho trò chơi dễ kiếm, dễ tìm.
 Trò chơi phải gây được sự hứng thú, thu hút sự chú ý của trẻ.
 Trò chơi khi tổ chức cho trẻ chơi phải có sự tham gia của tập thể lớp hoặc nhòm trẻ
trong lớp.
 Trò chơi giúp củng cố tư duy, phát triển ngôn ngữ, vận động và kỹ năng cho trẻ.
 Từ những tiêu chí trên tôi đã lựa chọn các trò chơi sau cho trẻ nhà trẻ:, “ Kéo cưa lừa
xẻ” . “ Chi chi chành chành” , “Lộn cầu vồng”, “ Nu na nu nống”, “ Dung dăng dung
dẻ”….
* Sử dụng trò chơi dân gian để rèn luyện phát âm và phát triển ngôn ngữ cho trẻ 24 –
36 tháng tuổi.
Trò chơi thứ nhất: Chi chi chành chành
“Chi chi chành chành
Cái đanh thổi lửa
Con ngựa đứt cương
Ba vương ngũ đế
Thấp chế đi tìm
Ù à – ù ập!”
Mục đích:
•
•
•

Kích thích trẻ đọc thông qua cách gieo vần điệu của lời thơ.
Luyện phát âm bằng các từ ngữ được lập đi lập lại (chi chi, chành chành, ù à, ù ập…)
Trò chơi được kết hợp giữa lời nói và hành động nên kích thích trẻ chơi, đặc biệt khi chính
trẻ phát âm.
6

Trường mầm non Đào Viên

Sáng kiến kinh nghiệm phát triển ngôn ngữ cho trẻ mầm non

Nguyễn Thị Thúy Cải

Cách tiến hành:
Cô cho trẻ ngồi xung quanh cô, tay trái của cô xoè ra, ngón trỏ phải cô và cháu chấm vào
lòng bàn tay trái của cô theo nhịp đọc khi đọc đến câu cuối cô đọc chậm rồi nắm tay trái lại
ngón trỏ nhấc lên thật nhanh (khi thì nắm chắc được ngón trỏ, khi thì không nắm được tạo
cho trẻ sự thích thú).

Ảnh 1: Cô và trẻ chơi trò chơi “Chi chi chành chành”

Trò chơi thứ hai: Dung dăng dung dẻ
Mục đích:
• Thông qua trò chơi giúp trẻ phát triển ngôn ngữ nói.
• Trẻ biết chơi cùng bạn – Phát triển vận động ở trẻ.
Cách tiến hành:
Cô giáo và 5 – 7 trẻ dắt tay nhau đi quanh phòng vừa đi vừa đọc.
“Dung dăng dung dẻ
Dắt trẻ đi chơi
Đến ngõ nhà trời
Lạy cậu lạy mợ
Cho cháu về quê
Cho dê đi học
Cho cóc ở nhà
Cho gà bới bếp
Xì xà xì xụp.”
Đến câu cuối “xì xà xì xụp” cô và trẻ cùng ngồi xuống. Sau đó trò chơi lại được lặp lại.

7

Trường mầm non Đào Viên

Sáng kiến kinh nghiệm phát triển ngôn ngữ cho trẻ mầm non

Nguyễn Thị Thúy Cải

Ảnh 2: Cô và trẻ chơi trò chơi “Dung dăng dung dẻ”
Trò chơi thứ ba: Nu na nu nống
Mục đích:
• Luyện tập phản ứng nhanh khi thay đổi tư thế vận động.
• Luyện tập cho trẻ nói nhanh lưu loát.
Cách tiến hành:
Cô cho 6 – 8 trẻ ngồi thành hình vòng cung hai chân dưới thẳng. Cô ngồi đối diện với trẻ,
vừa đọc thơ vừa lần lượt dùng tay chạm hết chân trẻ này đến chân trẻ khác. Khi đọc đến từ
“Chạy” tất cả trẻ chạy trốn mưa. Nhưng lần đầu cô đứng lên chạy và khuyến khích trẻ chạy
theo.
“Nu na nu nống
Thấy động mưa rào
Rủ nhau chạy vào
Chạy ! Chạy ! Chạy!Chạy”
Cô nói “tạnh mưa rồi” trẻ chạy lại chỗ chơi như trước.

8

Trường mầm non Đào Viên

Sáng kiến kinh nghiệm phát triển ngôn ngữ cho trẻ mầm non

Nguyễn Thị Thúy Cải

Ảnh 3: Cô và trẻ chơi trò chơi “Nu na nu nống”
Trò chơi thứ 4: Kéo cưa lừa xẻ
Mục đích:
• Trẻ tập phối hợp với nhịp điệu.
• Luyện phát âm cho trẻ .
Cách tiến hành:
Cô cho trẻ ngồi đối diện nhau từng đội một trẻ cầm tay nhau từ từ kéo về một phía rồi lại đẩy
ra theo nhịp đọc:
“Kéo cưa lừa xẻ
Ông thợ nào khoẻ
Về ăn cơm vưa
Ông thợ nào thua
Về bú tí mẹ.”

9

Trường mầm non Đào Viên

Sáng kiến kinh nghiệm phát triển ngôn ngữ cho trẻ mầm non

Nguyễn Thị Thúy Cải

Ảnh 4: Cô và trẻ chơi trò chơi “Kéo cưa lừa xẻ
Trò chơi thứ 5: Lộn cầu vồng
Mục đích:

• Kích thích hứng thú ở trẻ khi trẻ chơi
• Luyện khả năng phát âm, khả năng đọc lưu loát ở trẻ. Trẻ biết phối hợp chơi cùng
bạn.
Cách tiến hành:
Từng đôi trẻ đứng đối diện nhau đu đưa sang hai bên theo nhịp đọc.
“Lộn cầu vồng
Nước trong nước chảy
Có cô mười bảy
Có chị mười ba
Hai chị em ta
Cùng lộn cầu vồng.”
Đến câu cuối “Cùng lộn cầu vồng” trẻ buông tay nhau ra quay 1 vòng rồi cầm tay nhau chơi
lại từ đầu.

10

Trường mầm non Đào Viên

Sáng kiến kinh nghiệm phát triển ngôn ngữ cho trẻ mầm non

Nguyễn Thị Thúy Cải

Ảnh 5: Cô và trẻ chơi trò chơi “Lộn cầu vồng”

3.2. Biện pháp 2: Chuẩn bị đầy đủ các yếu tố cần thiết trước khi tổ chức cho trẻ chơi
các trò chơi.
Chuẩn bị đồ dùng , đồ chơi cho các trò chơi.
Đồ dùng, đồ chơi của các trò chơi cũng vô cùng đa dạng và phong phú, nó mang tính
đặc trưng và được thiết kế dựa vào cách chơi và luật chơi của từng trò chơi. Mỗi trò chơi có

một hoặc nhiều loại đồ dùng, đồ chơi tương ứng mà thiếu nó trò chơi không thể tiến hành
được.
Ví dụ: Trong trò chơi : “Bịt mắt bắt dê” đòi hỏi phải có dải vải hoặc dải khăn để bịt
mắt: trò chơi “Tập tầm vông” không thể diễn ra nếu thiếu một đồ vật nhỏ để cho trẻ đoán…
Chính vì vậy trước khi tổ chức cho trẻ chơi một trò chơi nào đó giáo viên cần tìm hiểu
kỹ lưỡng về luật chơi, cách chơi, cũng như việc phải chuẩn bị những loại đồ dùng, đồ chơi
phục vụ cho các trò chơi đó.
Lựa chon cho trẻ chơi trò chơi giáo viên cần vận dụng linh hoạt , sáng tạo, nhưng phải
lấy mục tiêu giáo dục phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý, lứa tuổi của trẻ là tiêu chí quan
trọng. Giáo viên có thể thay đổi hình thức chơi, đồ dùng, dụng cụ của trò chơi với chất liệu
khác hiện đại, an toàn hơn nhưng vẫn đảm bảo nội dung chủ yếu và tác dụng giáo dục của trò
chơi.
Dạy trẻ đọc thuộc lời ca của trò chơi ( đối với những trò chơi có lời đồng dao).
Một đặc trưng của trò chơi đó là khi chơi trẻ không bao giờ chỉ miệt mài thực hiện các
vận động của mình mà trẻ thường vừa chơi vừa hát hoặc đọc lời đông dao nào đó. Các lời

11

Trường mầm non Đào Viên

Sáng kiến kinh nghiệm phát triển ngôn ngữ cho trẻ mầm non

Nguyễn Thị Thúy Cải

đồng dao đó khiến cho không khí chơi vui vẻ, nhộn nhịp hơn. Mặc dù không phải bài đồng
dao nào cũng có ý nghĩa, song bài nào cũng phù hợp với tư duy hồn nhiên của trẻ.
Ví dụ như chơi : “ Chi chi chành chành”
Trẻ hát :
“Chi chi chành chành

Cái đanh thổi lửa
Con ngựa đứt cương
Ba vương ngũ đế
Dắt dế đi tìm
Ù à, ù ập.”
Câu hát không có mạch ý nào rõ ràng, nhưng thiếu nó thì trò chơi không thể tiến hành. Trò
chơi chỉ có thể được tổ chức khi trẻ đã thuộc lời đồng dao. Chính vì vậy tôi thường cho trẻ
làm quen với lời đồng dao của các trò chơi dân gian trước khi hướng dẫn trẻ chơi vào các
thời điểm trong ngày của trẻ như : Hoạt động ngoài trời, hoạt động chiều… Khi trẻ đã thuộc
lời đồng dao tôi tổ chức cho trẻ chơi các trò chơi tương ứng với lời đông dao đó vì vậy trẻ
chơi rất hứng thú và tích cực tham gia trò chơi.
Chuẩn bị địa điểm để tổ chức trò chơi.
Mỗi trò chơi có một cách chơi và luật chơi khác nhau. Có nhưng trò chơi vận động
mang tính tập thể rất cao, thường có số lượng người tham gia chơi đông và đòi hỏi địa điểm
chơi phải có diện tích rộng như : “ Rồng rắn lên mây”, “Cưỡi ngựa nhong nhong”, “ Dung
dăng dung dẻ”…Nhưng cũng có trò chơi tĩnh trẻ hay chơi theo các nhóm nhỏ như : “ Kéo
cưa lừa xẻ”, “Tập tầm vông”, “ Chi chi chành chành”, “ Nu na nu nống”…
Chính vì vậy giáo viên cần nắm vững cách chơi , luật chơi, đặc điểm của từng trò chơi,
để từ đó lựa chọn địa điểm cho phù hợp trước khi tổ chức cho trẻ chơi.

3.3. Biện pháp 3: Sáng tạo một số trò chơi nhằm phát triển khả năng nghe, phát triển
khả năng ngôn ngữ cho trẻ và tổ chức các trò chơi phù hợp với các hoạt động trong ngày.
Tổ chức các trò chơi cho trẻ phù hợp với các hoạt động trong ngày là rất quan trọng.
Mỗi hoạt động của trẻ đều nhằm đạt được một mục đích nhất định. Vì thế hoạt động nào
cũng có tính chất riêng của nó. Nếu như hoạt động chung được tổ chức nhằm cung cấp các
kiền thức cho trẻ thì hoạt động ngoài trời lại giúp trẻ được gần gũi với thiên nhiên khám phá
các hiện tượng thiên nhiên và phát triển thể chất, còn ở hoạt động góc trẻ lại được mở rộng
thêm về kinh nghiệm sống và kỹ năng chơi theo nhóm. Chính vì vậy giáo viên cần chú ý lựa
chọn thời điểm tổ chức các trò chơi cho phù hợp với từng hoạt động trong ngày cho trẻ nhà
trẻ 24 – 36 tháng tuổi ở trường mầm non.

12

Trường mầm non Đào Viên

Sáng kiến kinh nghiệm phát triển ngôn ngữ cho trẻ mầm non

Nguyễn Thị Thúy Cải

*Hoạt động ngoài trời: Tận dụng không gian rộng và thoáng mát, giáo viên nên tổ chức cho
trẻ chơi các trò chơi vận động nhằm rèn luyện và phát triển thể lực cho trẻ như: “ Bịt mắt bắt
dê” , “Cưỡi ngựa nhong nhong”, “Dung dăng dung dẻ” ….
*Hoạt động chung và hoạt động chiều (chủ yếu diễn ra trong phòng nhóm): Nên tổ chức
cho trẻ chơi các trò chơi tĩnh nhằm phát triển nhận thức cho trẻ: “Tập tầm vông”, “ Vấn đáp”.
*Hoạt động góc: Nên tổ chức cho trẻ các trò chơi có thể chơi theo nhóm nhỏ trong một
không gian hẹp như: “ Kéo cưa lừa xẻ”, “ Chi chi chành chành”, “ Dệt vải”…

Ảnh 6: Cô và trẻ chơi trò chơi “Tập tầm vông”
Đặc biệt khi tích hợp trò chơi trong hoạt động chung giáo viên cần lực
chọn trò chơi phù hợp với đặc điểm của từng môn học.
Ví dụ:

– Với môn thể dục: Nên lựa chọn các trò chơi vận động nhằm rèn luyện thân thể khỏe mạnh,
hoạt bát và năng động. Nhiều trò chơi đòi hỏi trẻ phải mạnh mẽ, nhanh chân nhanh mắt,
nhanh miệng. Trẻ phải có sức khỏe mới có thể tham gia vui chơi và ngược lại vui chơi giúp
cho trẻ thêm khỏe mạnh và năng động.
Trò chơi : “ Chi chi chành chành” buộc trẻ phải nhanh tay, nhanh miệng vì nếu câu cuối bài
là “ù à ù ập” được đọc xong mà trẻ không rút kịp tay ra, ngón tay của trẻ bị giữ lại như thế là
thua.

13

Trường mầm non Đào Viên

Sáng kiến kinh nghiệm phát triển ngôn ngữ cho trẻ mầm non

Nguyễn Thị Thúy Cải

Với trò chơi: “ Dung dăng dung dẻ” trẻ nắm tay nhau dàn hàng ngang đọc hết bài đồng dao
thì cùng nhau ngồi thụp xuống, rồi lại đứng lên đọc tiếp. Như vậy, trẻ phải được tham gia
thường xuyên giúp trẻ rèn luyện và phát triển các vận động tinh và vận động thô. Từ đó trẻ có
cơ thể khỏe mạnh, nhanh nhẹn để tham gia tốt các trò chơi.
Trò chơi : “ Cưỡi ngựa nhong nhong” : Trẻ vừa chạy vừa làm động tác cưỡi ngựa. Qua trò
chơi rèn luyện thân thể khỏe mạnh , hoạt bát và năng động.
– Với môn nhận biết tập nói, nhận biết phân biệt, văn học khi lựa chọn các
trò chơi cần đáp ứng được các tiêu chí sau.
•
•
•
•

Nhằm phát triển nhận thức cho trẻ.
Phát triển ngôn ngữ cho trẻ.
Rèn luyện trí nhớ và khả năng tư duy cho trẻ.
Cung cấp cho trẻ những kỹ năng hoạt động theo nhóm, kỹ năng sử dụng dồ dùng ,đồ
chơi.

Ví dụ: Lời đồng dao của trò chơi “ Cưỡi ngựa nhong nhong”
“Nhong nhong nhong

Ngựa ông đã về
Cắt cỏ bồ đề
Cho ngựa ông ăn”
Lời đồng dao đã giúp trẻ nhận biết được con vật quen thuộc.
Trò chơi : “Tập tầm vông” giúp trẻ nhận biết được đồ vật quen thuộc, màu sắc của đồ vật.
– Với môn âm nhạc ; nên chọn các trò chơi có giai điệu và lời hát như các trò chơi : “ Kéo
cưa lừa xẻ” , “ Tập tầm vông”…
– Ngoài ra, khi lựa chọn các trò chơi trong hoạt động chung, một điều cần lưu ý đó là: phải
lựa chọn phù hợp với đề tài và chủ đề của bài dạy.
Chẳng hạn như:
Chủ đề : Mẹ và những người thân yêu của bé
– Mục đích:
 Giúp trẻ ôn lại đặc điểm một số đồ dùng, nhận dạng hình dáng đặc

trưng, vị trí và mối quan hệ của các thành viên trong gia đinh mình.
 Giúp trẻ thư giăn trong các hoạt động nhận thức.
 Phát triển ngôn ngữ, thể lực, rèn cơ quan phát âm cho trẻ..
– Hướng dẫn:
 Tập trẻ đọc thuộc lời của bài thơ.
 Tập trẻ đọc kết hợp với động tác minh họa của lời của trò chơi.

* Trò chơi: Mẹ và bé
14

Trường mầm non Đào Viên

Sáng kiến kinh nghiệm phát triển ngôn ngữ cho trẻ mầm non

Nguyễn Thị Thúy Cải

Tùng dinh tùng dinh (đưa 2 tay làm như đang đánh trống)
Con đẹp con xinh (2 tay múa qua 2 bên)
Như hoa hồng nhỏ (2 tay chụm lại như nụ hoa)
Mẹ hôn mỗi ngày(2 tay chỉ lên má)
* Trò chơi: Chiếc quạt máy
Nhà em có cây quạt (2 tay nắm lại tạo thành 1 chiếc quạt to)
Quay nhanh rồi quay chậm ( 2 tay quay chậm trước ngực)
Mang gió đến mọi người.(2 tay rung cao và đưa qua đưa lại)
* Trò chơi: Nhà em
Nhà em có 4 người (đưa 4 ngón tay)
Ba em thì cao lớn (vươn người cao lên)
Mẹ em thì hiền dịu (vỗ 2 tay để chéo trước ngực)
Chị em hay vỗ tay (vỗ tay)
Mỗi khi em được điểm 10 (đưa 10 ngón tay lên lắc qua lắc lại)
Chủ đề : Những con vật đáng yêu
– Mục đích:
 Trẻ ôn lại các biểu tượng, đặc điểm về các con vật, tiếng kêu, hình dáng và ích lợi của
chúng đối với con người.
 Giúp trẻ thư giãn các hoạt động nhận thức.
 Phát triển ngôn ngữ, rèn luyện cơ quan phát âm cho trẻ.
– Hướng dẫn:
 Tập cho trẻ đọc thuộc lời của trò chơi.
 Trẻ đọc kết hợp với động tác minh họa của trò chơi.
* Trò chơi: Chị gà mái
Con gà cục tác cục ta (Đưa 2 tay ngang vai, bàn tay nắm và mở theo yêu cầu)
Hay đỗ đầu hè hay chạy rong rong (2 tay đặt lên vai rôi xoay tṛn trước bụng)
Má gà thì đỏ hồng hồng (2 tay chỉ 2 má, nghiêng đầu qua lại)
Cái mỏ thì nhọn, cái mào thì tươi (2 tay chụm trước miệng, rồi đưa lên đầu)
Cái chân hay đạp hay bươi (trẻ dậm 2 chân, tay chống hông)

Cái cánh hay vỗ lên trời gió bay (2 tay vỗ vào hai bên hông)
* Trò chơi: Chú thỏ con
5 chú thỏ con mà tôi được biết(đưa 5 ngón tay phía trước và lắc qua lắc lại)
Thỏ nhảy qua bên phải (đưa 2 tay lên lại làm tai thỏ và nhảy qua phải)
Thỏ nhảy qua bên trái (đưa 2 tay lên lại làm tai thỏ và nhảy qua trái)
Thỏ nhặt quả rụng là thỏ nhặt quả rụng (1 tay chống hông làm giỏ, tay còn lại làm động tác
bỏ quả vào giỏ)
Thỏ rung cây quả rụng (đọc 2 lần)(2 tay đưa lên cao làm động tác rung cây)
Nhiều quả thỏ thích quá (đọc 2 lần) ( trẻ vỗ tay)
* Trò chơi: Con trâu nhỏ
15

Trường mầm non Đào Viên

Sáng kiến kinh nghiệm phát triển ngôn ngữ cho trẻ mầm non

Nguyễn Thị Thúy Cải

Ông có con trâu (Đặt hai tay lên vai lắc qua lắc lại)
Đôi sừng cong cong (2 tay đưa cao đầu làm sừng)
Lúc ra cách đồng (dậm chân tại chỗ)
Giúp ông cày ruộng (1 tay đưa cao, 1 tay thấp làm như chèo thuyền)
* Trò chơi: Đàn gà
Chú gà con (2 bàn tay chụm lại)
Lon ta lon ton (1 bàn tay x xe và đặt 2 ngón (trỏ và giữa) như đang đi
Quanh quẩn bên mẹ (2 bàn tay xoay tròn vào nhau)
Đôi chân bé xíu (2 tay vỗ lên 2 chân)
Chiếc mỏ tẻo teo (2 bàn tay chụm lại để trước miệng)
Chiếp chiu chíp chíp (2 bàn tay chụm lại để trước miệng và mổ vào nhau)

* Trò chơi : Mèo đi câu cá.
Trẻ dùng cần để câu cá và gọi tên màu con cá mà trẻ câu được.
Cách chơi: Cô cho trẻ đứng xung quanh hồ nước, cô và trẻ cùng câu, câu được con cá nào thì
trẻ phải gọi tên màu của con cá đó.
* Trò chơi : Năm chú vịt.
Năm chú vịt con mà tôi được biết (2 tay xòe trước ngực đưa qua đưa lại)
Chú thì cao nhồng, (nhón gót) lùn tịt (tay đưa xuống thấp, ngồi xổm)
Chú thì ốm nhom (2 tay chụm lại đưa ra trước ngực)
Chú thì mập ú (2 tay làm thành vòng tròn)
Chú thì điệu quá (2 tay chụm lại lắc người)
Chú thì bé tẹo teo (đưa ngón tay út ra phía trước lắc qua lắc lại)
Nhưng các chú vịt này rất yêu thương nhau (2 tay xoay xoay trước ngực)
Là lá la la la ( 2 tay lắc lư và nhảy vòng tròn)
Là lá la la la ( 2 tay lắc lư và nhảy vòng tròn)
Chủ đề: Cây và những bông hoa đẹp
– Mục đích:
 Luyện cho trẻ khả năng phân biệt màu sắc của những bông hoa.
 Trẻ gọi tên được một số loài hoa nhằm phát triển ngôn ngữ cho trẻ.
– Hướng dẫn:
 Tập cho trẻ đọc thuộc lời của trò chơi
 Trẻ đọc kết hợp với động tác minh họa của trò chơi
* Trò chơi: Hái hoa
– Cô cho trẻ xem giỏ hoa và cho trẻ gọi tên từng loại hoa, yêu cầu trẻ lấy
những bông
hoa có màu sắc
đúng theo yêu cầu của cô và gọi tên bông hoa đó.
“Hái hoa bỏ giỏ
Hoa đỏ giỏ đỏ
Hoa vàng giỏ vàng
16

Trường mầm non Đào Viên

Sáng kiến kinh nghiệm phát triển ngôn ngữ cho trẻ mầm non

Nguyễn Thị Thúy Cải

Hoa xanh giỏ xanh
Nhiều hoa đẹp quá.”
Chủ đề: Các bác các cô trong nhà trẻ
– Mục đích:
 Luyện cho trẻ khả năng phân biệt các đồ dùng của cô giáo, các bác
cấp dưỡng.
 Trẻ gọi tên được một số loài đồ dùng của cô giáo, các bác cấp dưỡng
nhằm phát triển ngôn ngữ cho trẻ.
– Hướng dẫn:
 Tập cho trẻ đọc thuộc lời của trò chơi.
 Trẻ đọc kết hợp với động tác minh họa của trò chơi.

* Trò chơi: Nấu ăn
Cái chảo cái nồi (2 tay làm hình vòng tròn to và nhỏ)
Cái chiên cái nấu (2 tay làm động tác cầm xan xới)
Cái to cái nhỏ (2 tay đưa trước ngực xòe ra (to),chụm lại (nhỏ))
Giúp bé nấu cơm( 1 tay làm động tác cầm bát, 1 tay làm động tác cầm muỗng múc cơm).
* Trò chơi: Cô giáo
Cô giáo em
Là lá la (2 tay vỗ vào vai)
Cô hay cười (2 tay chỉ lên miệng)
Đầu rung rung (lắc đầu rung rung)

Chủ đề : Bé và các bạn
– Mục đích:
 Giúp trẻ ôn lại đặc điểm một số bộ phận trên cơ thể, nhận dạng hình dáng đặc trưng,
vị trí và mối quan hệ của bản thân và các bạn.
 Giúp trẻ thư giãn trong các hoạt động nhận thức.
 Phát triển ngôn ngữ, thể lực, rèn cơ quan phát âm cho trẻ..
– Hướng dẫn:
 Tập trẻ đọc thuộc lời của bài thơ.
 Tập trẻ đọc kết hợp với động tác minh họa của lời của trò chơi.
* Trò chơi : Em vẽ
Em thích vẽ (1 cánh tay đưa lên như đang cầm cọ)
Vẽ ngôi trường (làm như đang vẽ)
Có bạn em (chỉ sang một bạn bên cạnh)
Cùng hát múa (rung 2 tay như đang múa)
* Trò chơi: Bè bạn
17

Trường mầm non Đào Viên

Sáng kiến kinh nghiệm phát triển ngôn ngữ cho trẻ mầm non

Nguyễn Thị Thúy Cải

Bé và bạn (Đưa 2 bàn tay chỉ vào mình và bạn)
Oẳn tù xì (2 trẻ quay vào nhau và oẳn tù tì)
Chơi bắn bi (Làm động tác bắn bi)
Ôi thích quá (vỗ tay)
* Trò chơi: Hai bàn tay
Bàn tay nắm lại – 2lần (lần lượt nắm từng bàn tay đưa lên trước ngực)

Đập bàn tay nhé (vỗ tay)
Bàn tay nắm lại -2lần (lần lượt nắm từng bàn tay đưa ngang vai)
Lắc chúng xoay đi nào (hai tay ngang vai và xoay tròn bàn tay)
Chủ đề: Đồ dùng đồ chơi của lớp bé
– Mục đích:
 + Luyện cho trẻ khả năng phân biệt các đồ dùng trong lớp.
 + Trẻ gọi tên được một số đồ dùng, đồ chơi trong lớp nhằm phát triển ngôn ngữ cho
trẻ.
– Hướng dẫn:
 + Tập cho trẻ đọc thuộc lời của trò chơi.
 + Trẻ đọc kết hợp với động tác minh họa của trò chơi.
* Trò chơi: Cái ca
Con có cái ca (nắm 1 bàn tay đưa ra phía trước)
Cô cắt quả cà (2 bàn tay xòe ra và đánh lên đánh xuống)
Con cầm cái ca (2 tay nắm lại)
Cùng cười ha ha (Trẻ đọc và cười)
* Trò chơi: Ghế ngồi
Bé có cái ghế(1 chân đứng, chân còn lại bắt chéo qua như ngồi ghế)
Lúc thấp, lúc cao (trẻ ngồi xuống rồi đứng lên)
Giúp bé học bài (làm động tác viết bài)
Điểm mười thật vui (vỗ tay).

3.4. Biện pháp 4: Tạo hứng thú cho trẻ tham gia các trò chơi.
Một ưu thế của các trò chơi chính là chỗ nó có thể thu hút tất cả những ai muốn chơi.
Không bao giờ các trò chơi quy định số người tham gia chơi nhất định. Vì vậy tôi luôn
khuyến khích động viên tất cả các trẻ trong lớp tham gia chơi các trò chơi cô tổ chức.
Nếu chơi “ Bịt mắt bắt dê” mỗi khi có trẻ vào chơi thêm vòng tròn chỉ rộng thêm gia một
chút chứ trò chơi không thay đổi. Còn trò chơi “Cưỡi ngựa nhong nhong” thêm một trẻ vào
chơi thì hàng ngang thêm dài ra và tất cả trẻ đều được chơi, được chạy như nhau.
18

Trường mầm non Đào Viên

Sáng kiến kinh nghiệm phát triển ngôn ngữ cho trẻ mầm non

Nguyễn Thị Thúy Cải

Những trò chơi “Chi chi chành chành” , “Dung dăng dung dẻ”, “Nu na nu nống”, “Tập tầm
vông”… Cũng tương tự như vậy.
Tất cả trẻ tham gia các trò chơi cô tổ chức đều bình đẳng như nhau qua đó tinh thần tập thể
của trẻ được nâng lên rất nhiều, trẻ biết chơi cùng các bạn trong lớp.

3.5. Biện pháp 5: Một số trò chơi kết hợp lời đồng dao tự sáng tác
Như chúng ta đã biết , kho tàng các trò chơi Việt Nam vô cùng phong phú và đa dạng,
những trò chơi, bài đồng dao dành cho trẻ nhà trẻ 24 – 36 tháng tuổi theo các chủ đề chưa
phong phú, chủ yếu các lời đồng dao về cuộc sống sinh hoạt của nhân dân lao động. Bên cạnh
đó trẻ học ở trường mầm non được học rất nhiều các chủ đề khác nhau. Chính vì vậy, đặt lời
đồng dao mới là biện pháp vô cùng quan trọng không thể thiếu được. Trong năm học tôi đã
đặt lời được một số bài đồng dao dựa trên lời các bài đồng dao cổ, các trò chơi có sẵn để dạy
phù hợp với độ tuổi của trẻ theo các chủ đề nhằm ôn luyện củng cố các kiến thức và rèn kỹ
năng chơi các trò chơi và góp một phần nhỏ bé của mình vào việc rèn luyện phát âm và phát
triển ngôn ngữ cho trẻ.
1. Trò chơi: Chi chi chành chành

Chi chi chành chành
Nhớ rút cho nhanh
Tay xòe ngón đặt
Miệng đọc mắt nhìn
Đi trốn đi tìm

Ù à ù ập!

* Mục đích:
– Kích thích trẻ đọc thông qua cách gieo vần điệu của bài thơ.
– Luyện phát âm bằng các từ ngữ được lặp đi lặp lại( chi chi, chành
chành, ù à, ù ập…)
– Trò chơi được kết hợp giữa lời nói và hành động nên kích thích trẻ
chơi, đặc biệt khi chính trẻ phát âm.
* Cách tiến hành:
Cô cho trẻ ngồi xung quanh cô, tay trái của cô xòe ra, ngón trỏ phải
cô và cháu chấm vào lòng bàn tay trái của cô theo nhịp đọc khi đọc đến
câu cuối cô đọc chậm rồi nắm tay trái lại ngón trỏ nhấc lên thật
nhanh( Khi thì nắm chắc được ngón tay trỏ, khi thì không nắm được tạo
cho trẻ sự thích thú).
2. Trò chơi: Thả đỉa ba ba 1
Thả đỉa ba ba
Chớ có ngồi xa
Nào ta cùng thả
Thả ra cái ca
Cho em uống nước
Thả ra cái bát
19

Trường mầm non Đào Viên

Sáng kiến kinh nghiệm phát triển ngôn ngữ cho trẻ mầm non

Nguyễn Thị Thúy Cải

Cho em ăn cơm
Thả ra cái bàn
Cho em ngồi học
Thả ra cái ghế
Chị ngồi nhặt rau
Thả ra đôi giầy
Vào ai thì nhảy.
* Mục đích:
–
–

Luyện phát âm và làm giầu vốn từ về đồ dùng gia đình cho trẻ.
Trẻ biết chơi cùng bạn.

* Cách tiến hành:
Cô giáo và 5 -7 trẻ ngồi vòng tròn. Cô là chủ trò chơi cùng trẻ đọc bài đồng dao. Đọc
đến từ nào cô lần lượt đặt tay vào từng trẻ cho đến từ “nhảy“, đến trẻ nào thì trẻ đó phải nhảy
xung quanh nhóm chơi.
3. Trò chơi: Lộn cầu vồng.
Lộn cầu vồng
Nước trong nước chảy
Cá rô đang nhảy
Cùng cá mè ranh
Có chú ếch xanh
Ngồi trên tàu lá
Có con rùa đá
Chầm chậm đến gần
Há miệng hô to
Nào ta cùng lộn.
* Mục đích:

– Luyện khả năng phát âm, khả năng đọc lưu loát ở trẻ thông qua cách gieo vần
đồng dao. trẻ biết phối hợi chơi cùng bạn.
– Mở rộng vốn từ cho trẻ về tên gọi mộ số động vật sống dưới nước: Cá rô, ếch
xanh, rùa đá.
* Cách tiến hành:
Từng đôi trẻ đứng đối diện nhau đu đưa sang hai bên theo nhịp đọc. Đến câu cuối
“Nào ta cùng lộn” trẻ buông tay nhau ra quay một vòng tròn rồi cầm tay nhau chơi lại từ đầu.
4. Trò chơi: Thả đỉa ba ba 2
Thả đỉa ba ba
Hay xòe tay ra
Làm ngỗng làm gà
Làm anh lợn ỉn
Ủn ỉn trong chuồng
Làm cô vịt bầu
Dáng đi lạch bạch
Làm chú chó vện
Hay hỏi đâu đâu
Làm bạn mèo vàng
20

Trường mầm non Đào Viên

Sáng kiến kinh nghiệm phát triển ngôn ngữ cho trẻ mầm non

Nguyễn Thị Thúy Cải

Vào ai thì chạy!
* Mục đích:
–

–

Luyện phát âm và làm giầu vốn từ về con vật nuôi trong gia đình cho trẻ
Phát triển vận động cho trẻ, trẻ biết chơi cùng bạn.

* Cách tiến hành:
Trẻ đứng thành vòng tròn, cô đi giữa làm đỉa. Tất cả cùng đọc bài đồng dao, tới câu
cuối “Vào ai thì chạy”, cô chỉ vào bạn nào thì các bạn chạy đuổi bắt bạn đó.
5. Trò chơi: Hái hoa bỏ giỏ.
Hái hoa bỏ giỏ
Hoa đỏ giỏ đỏ
Hoa vàng giỏ vàng
Hoa xanh giỏ xanh
Nhiều hoa đẹp quá!.
* Mục đích:
– Luyện cho trẻ khả năng phân biệt màu sắc của những bông hoa.
– Trẻ gọi tên được một số loại hoa nhằm phát triển ngôn ngữ cho trẻ.
* Cách tiến hành:
Cô cho trẻ ngồi vòng tròn quanh cô đọc bài đồng dao và làm động tác hái hoa, bỏ giỏ.
6. Trò chơi: Trồng nụ trồng hoa.

Trồng nụ trồng hoa
Cùng xòe tay ra
Trồng hoa trồng nụ
Tay nắm làm nụ
Tay xòe làm hoa
Một nụ hai nụ
Một hoa hai hoa
Hai tay chụm vào
Cho hoa kết quả.

* Mục đích:
– Luyện phát âm cho trẻ bằng cách gieo vần vào các từ cuối mỗi câu.
* Cách tiến hành:
Cô giáo cùng trẻ ngồi vòng tròn và đọc đồng dao, trẻ nắm tay để làm nụ, xòe tay làm
hoa và chụm hai tay vào làm quả.
7. Trò chơi: Dung dăng dung dẻ.

Dung dăng dung dẻ
Dắt trẻ đi chơi
Đến hỏi ông trời
Xin vài cái bánh
Gặp xe thì tránh
Đội mũ trên đầu
21

Trường mầm non Đào Viên

Sáng kiến kinh nghiệm phát triển ngôn ngữ cho trẻ mầm non

Nguyễn Thị Thúy Cải

Đi chậm đi mau
Lâu lâu ngồi lại
Xì xà xì xụp!.
* Mục đích:
–
–
–

Thông qua trò chơi giúp trẻ phát triển ngôn ngữ nói.
Trẻ biết chơi cùng bạn.
Phát triển vận động ở trẻ.

* Cách tiến hành:
Cô giáo và 5 -7 trẻ dắt tay nhau đi quanh phòng vừa đi vừa đọc. Đến câu cuối “ Xì xà xì
xụp” Cô và trẻ cùng ngồi xuống. Sau đó trò chơi lại được lặp lại.

22

Trường mầm non Đào Viên

Sáng kiến kinh nghiệm phát triển ngôn ngữ cho trẻ mầm non

Nguyễn Thị Thúy Cải

3.6. Biện pháp 6: Phối kết hợp với phụ huynh
Qua cuộc họp phụ huynh đầu năm học, sơ kết học kỳ một. Trong các giờ đón, trả trẻ
hàng ngày, tôi trao đổi về tình hình chung của trẻ ở lớp, yêu cầu cần đạt về mọi mặt của độ
tuổi nói chung, kỹ năng chơi các trò chơi nói riêng.Từ đó tôi đã phô tô các trò chơi, các bài
đồng dao theo chủ đề cho phụ huynh ở nhà hướng dẫn trẻ thêm. Tôi trao đổi với phụ huynh ở
lớp còn một số trẻ nói ngọng , nói lắp, phụ huynh chú ý sửa nói ngọng , nói lắp, đọc sai, hát
sai lời mỗi khi trẻ đọc hát ở nhà.
Cô giáo còn phối kết hợp với phụ huynh sưu tầm các trò chơi, các bài đồng dao để dạy trẻ tại
nhà và mang đến đóng góp cho lớp. Qua đó, trẻ được củng cố kỹ năng chơi các trò chơi.
PHẦN III: KẾT THÚC VẦN ĐỀ
1. Kết quả:

Phát triển ngôn ngữ cho trẻ em lứa tuổi mầm non có tác dụng giúp cho sự phát triển

trí tuệ của trẻ, đồng thời ngôn ngữ còn là phương tiện quan trọng để trẻ học tập có hiệu quả.
Qua một năm áp dụng trò chơi phát triển ngôn ngữ cùng với các phương pháp khác
nhằm phát triển ngôn ngữ cho trẻ, tôi nhận thấy trẻ ở lớp tôi có nhiều tiến bộ. Nếu như đầu
năm lớp tôi còn có trẻ chưa biết nói thì nay 100% trẻ đã biết nói. Số trẻ nói ngọng hoặc nói
chưa rõ từ cũng giảm nhiều so với đầu năm. Đa số trẻ đã nói được cả câu, diễn đạt mạch lạc.
Một số trẻ còn biết kể lại truyện diễn cảm và sử dụng ngôn ngữ của mình để kể chuyện sáng
tạo theo tranh. Đa số các trò chơi mà tôi tổ chức đã thu hút được đông các cháu tham gia và
tăng cường tính cộng đồng cho trẻ. Đồng thời, thông qua việc cho trẻ chơi các trò chơi dân
gian góp phần giữ gìn và phát huy bản sắc văn hoá của dân tộc.
Chính vì vậy, việc xây dựng hệ thống các trò chơi nhằm phát triển ngôn ngữ cho trẻ là
rất cần thiết và quan trọng đối với nhiệm vụ giáo dục trẻ mầm non , đặc biệt là đối với trẻ 2 –
3 tuổi vì đây là thời kỳ “phát cảm ngôn ngữ”.
2. Bài học kinh nghiệm :

Phát triển ngôn ngữ và rèn luyện phát âm cho trẻ 24 – 36 tháng không phải là việc làm
ngày một ngày hai mà cần phải có cả một quá trình luyện tập, hướng dẫn tỉ mỉ, có khi phải
lặp đi lặp lại nhiều lần trong ngày. Vì vậy, đối với giáo viên lớp nhà trẻ rất cần có tình thương
yêu trẻ, lòng nhiệt tình, cần cù, chịu khó.
Luôn phải chú ý đến công tác phát triển ngôn ngữ, rèn luyện phát âm cho cá nhân trẻ
thông qua các hoạt động học tập, vui chơi của trẻ.
o Người giáo viên phải có trình độ chuyên môn vững vàng, tâm huyết với nghề, không
ngừng học hỏi để hoàn thành tốt nhiệm vụ.
o Cần có sự chỉ đạo sát sao, động viên kịp thời của Ban giám hiệu , đồng thời cần phát
huy sáng tạo các nội dung, hiểu biết về lý luận và cách tổ chức hướng dẫn việc phát
triển ngôn ngữ cho trẻ.
o

23

Trường mầm non Đào Viên

Sáng kiến kinh nghiệm phát triển ngôn ngữ cho trẻ mầm non

Nguyễn Thị Thúy Cải

3. Một số khuyến nghị sau khi thực hiện đề tài:
 Phòng giáo dục cần tổ chức tập huấn cho giáo viên mầm non một cách cụ thể về nội

dung và biện pháp phát triển ngôn ngữ cho trẻ.
 Nhà trường cần bổ sung thêm hệ thống tài liệu về các trò chơi dân gian nhằm phát
triển ngôn ngữ cho trẻ nhà trẻ 24 – 36 tháng.
 Trên đây là một số sáng kinh nghiệm mầm non rèn kỹ năng phát âm và phát triển
ngôn ngữ cho trẻ 24 – 36 tháng thông qua trò chơi.. Rất mong nhận được sự đóng góp
ý kiến của các cấp lãnh đạo cho bản sáng kiến kinh nghiệm của tôi thêm đầy đủ để
góp phần nâng cao chất lượng chăm sóc giáo dục trẻ.
Tham Khảo:
Một số hình ảnh và tài liệu được lấy trên internet, dẫn nguồn internet.
Các trò chơi dân gian, các bài đồng giao được dẫn nguồn kho tàng trò chơi dân gian việt nam.
Tôi xin chân thành cám ơn!

24

Trường mầm non Đào Viên