Côn trùng chui vào mũi phải làm sao

Tại phòng khám Tai - Mũi - Họng, một bệnh nhân là nông dân miền Tây Nam bộ đến khám vì có cảm giác lạ trong tai. Khi soi khám thì thấy trong tai bệnh nhân lúc nhúc một đám ấu trùng có lẽ cùa một loại côn trùng thủy sinh nào đó. Đó là một tình huống dị vật chui vào tai khá êm ái! Nhiều tình huống khác thì căng thẳng hơn nhiều.

[Ảnh minh họa]

Phân loại dị vật tai

Có một số cách phân loại dị vật tai khác nhau, cách phân loại và xử lý phổ biến là chia theo 2 nhóm:

• Dị vật là côn trùng
• Dị vật là vật thể

Mặt khác, cách xử trí trong thời gian trước khi gặp được bác sĩ chuyên khoa hiệu quả mức nào còn tùy thuộc bệnh nhân là người lớn hay trẻ nhỏ.

Trong thực tế chữa trị, dị vật trong tai là bệnh lý [hay nói đúng hơn là tai nạn] khá thường gặp trong lĩnh vực Tai - Mũi - Họng và xảy ra ở trẻ nhỏ nhiều hơn người lớn.

Mặc dù không phải là bệnh lý nguy hiểm nhưng dị vật trong tai sẽ gây ra khá nhiều sự khó chịu hoặc thậm chí là khá đau đớn, nếu xảy ra ở trẻ nhỏ thì hầu như chắc chắn sẽ làm các bậc phụ huynh rất lo lắng và bối rối.

Vậy nếu bản thân hoặc người thân bị dị vật tai thì nên hành động thế nào? Bài viết dưới đây sẽ giúp các bạn có một cái nhìn tổng quan và cách thức xử lý dị vật trong tai phù hợp để tránh gây thêm tổn thương không đáng có cho tai.

Cách xử trí đối với từng loại dị vật tai

Dị vật là côn trùng

Dị vật tai là côn trùng thì ít gặp hơn [nhưng gây cảm giác kinh khủng hơn!].

Thủ phạm

Các loại côn trùng chui vào tai bệnh nhân mà chúng tôi hay gặp ở các phòng khám là gián, kiến, muỗi, ruồi nhặng, ong ruồi...

Khi chui vào tai, các côn trùng này thường di chuyển, cắn, quẫy đạp...gây đau đớn, phù nề hoặc chảy máu trong tai, đôi khi có thể gây tổn thương màng nhĩ.

Và khi côn trùng là gián hoặc dế thì các gai nhọn ở chân sẽ có thể gây rách da ống tai hay tổn thương màng nhĩ.

Xử trí

Trường hợp đã bị côn trùng chui vào trong ống tai thì cần bình tĩnh, không chọc ngoáy, khều móc lung tung vì có thể làm côn trùng di chuyển, quẫy đạp mạnh hơn nên sẽ đau đớn khó chịu hơn.

Cách xử lý đúng là nhỏ cồn hoặc rượu vào tai [không dùng xăng hay dầu lửa,dễ gây bỏng hoặc gây kích ứng mạnh cho tai]. Nồng độ các thứ này sẽ làm côn trùng chui ngược ra ngoài hoặc bị chết.

Nếu chúng chết trong tai thi dùng bơm tiêm bơm nước sạch vào tai [hướng đầu bơm lên trần ống tai], dòng nước sẽ di chuyển và đẩy xác côn trùng ra ngoài.

Còn có cách khác là cho bệnh nhân nằm vào phòng tối rồi để 1 nguồn sáng nhỏ [nến, đèn pin...] bên ngoài tai, theo bản năng, côn trùng sẽ di chuyển về hướng các nguồn sáng nên sẽ ra ngoài [thực tế cách này hiếm khi sử dụng vì hơi lâu có kết quả!].

Nếu đã làm theo cách trên mà vẫn không lấy được dị vật ra thì còn cách cuối cùng chắc chắn hiệu quả: Đến gặp bác sĩ chuyên khoa Tai Mũi Họng gần nhất nhờ họ lấy côn trùng ra!

Phòng tránh

Ngoại trừ tai nạn do côn trùng ngẫu nhiên bay lọt vào tai thì chúng ta có thể phòng tránh bằng cách giữ môi trường sống sạch sẽ, thoáng đãng, sáng sủa.

Hạn chế nằm ngủ dưới đất vì côn trùng thường sống và hoạt động gần mặt đất, ở nơi tối tăm, ẩm thấp.

Dị vật là vật thể

Loại này thì thường xuyên gặp hơn. Và xảy ra với trẻ nhỏ nhiều hơn.

Thủ phạm

Dị vật loại này có thể do cơ thể tự tạo ra [nút ráy tai, nút biểu bì ống tai].

Hoặc do người bệnh chủ động đưa từ ngoài vào như khi ngoáy tai bằng que gòn và đầu gòn bị rơi vào trong tai.

Đặc biệt đối với các trẻ nhỏ, chúng hồn nhiên nhét vào tai của chúng với đủ mọi thứ trên đời: từ viên giấy nhỏ, mẩu bánh kẹo cho đến hạt đậu, hạt cườm, viên bi nhỏ, thậm chí là tự đổ cát vô tai...

Xử trí

Với các dị vật to, nằm lấp ló ra ngoài chúng ta đảm bảo gắp, kéo nhẹ nhàng ra.

Phần lớn trường hợp, dị vật sâu hơn, không dễ dàng kéo hay gắp ra thì chúng ta không nên cố sức khều móc vì phần nhiều, trong thực tế, là sẽ đẩy dị vật vô sâu thêm [nhất là các dị vật tròn, trơn].

Hoặc cứ cố khều móc, dị vật di chuyển theo hướng không phù hợp lại gây tổn thương ống tai, tổn thương màng nhĩ [nếu là dị vật cứng, sắc nhọn].

Đối với trẻ em, chúng sẽ khóc, quẫy đạp nhiều nên khi cứ cố tìm cách khều móc dị vật thì nguy cơ gây tổn thương nặng thêm cho tai là rất cao!

Có thể xử lý bằng cách bơm nước như đã trình bày ở phần trên [hướng đầu bơm lên trần ống tai để dòng nước sẽ di chuyển và đẩy dị vật ra ngoài].

Nếu không có kết quả thì tốt nhất là đến gặp bác sĩ Tai - Mũi - Họng để các bác sĩ lấy dị vật ra càng sớm càng tốt!

Tóm lại, nếu bản thân hoặc trẻ em trong nhà bị tình trạng có dị vật trong tai dù là dị vật loại nào thì cũng nên ghi nhớ các nguyên tắc:

• Bình tĩnh nhận dạng dị vật - không quá cố gắng hay thô bạo lấy dị vật nếu nạn nhân không hợp tác hoặc dị vật ở vị trí khó.
• Nếu nạn nhân hợp tác tốt thì có thể thử lấy bằng cách thức nhẹ nhàng đã nói ở các phần xử trí nêu trên.
• Và cách xử lý tối ưu cuối cùng vẫn là nên đưa đến bác sĩ chuyên khoa Tai Mũi Họng để xử lý.

Tình trạng côn trùng chui vào tai hiện nay đang ngày càng phổ biến, mới đây khoa Tai mũi họng - Bệnh viện Việt Nam - Thụy Điển Uông Bí tiếp tục xử trí một trường hợp gián chui vào tai trong lúc ngủ. Điều đáng nói là đến khi các bác sĩ can thiệp thì con vật này vẫn còn sống cử động gây đau tai người bệnh.

Hình ảnh con gián gây đau tai người bệnh


Hình ảnh con gián gây đau tai người bệnh

Đó là trường hợp người bệnh 34 tuổi, cư trú tại thành phố Cẩm Phả, tỉnh Quảng Ninh. Trong lúc đang ngủ dưới sàn nhà thấy có hiện tượng ngứa sau đó đau trong tai. Nghi ngờ có côn trùng chui vào tai ngay sau đó người bệnh đã được đưa đến Bệnh viện cấp cứu. Qua thăm khám và khai thác tiền sử bệnh các bác sĩ phát hiện bên ngoài ống tai người bệnh có chân của côn trùng đang cử động. Nội soi tai mũi họng phát hiện một con gián kích thước khoảng 1,5 - 2 cm đang chui trong ống tai. Ngay sau đó các bác sĩ đã tiến hành gắp côn trùng ra khỏi tai người bệnh. Tuy nhiên trước khi thực hiện thủ thuật các bác sĩ đã làm chết con gián để giảm tác động gây đau cho người bệnh.

Qua đây, Bác sĩ chuyên khoa I Uông Hồng Hợp - Trưởng khoa Tai Mũi Họng khuyến cáo: “Khi côn trùng chui vào tai người bệnh cần bình tĩnh xử trí bằng cách dùng nước sạch [nước lọc hoặc nước muối] đổ vào tai nghi ngờ có dị vật, giữ nguyên 10 -15 phút để côn trùng chết hoặc bay ra khỏi tai. Sau đó đưa người bệnh đến cơ sở y tế có chuyên khoa gần nhất để can thiệp”. Bên cạnh đó bác sĩ khuyến cáo cần dọn dẹp nhà cửa sạch sẽ, khi đi ngủ cần mắc màn để hạn chế tối đa tình trạng trên.

Côn trùng bay vào tai, mũi là một trong những tai nạn nhiều người gặp phải, nhưng không biết phải xử trí sao cho đúng.Mới đây có trường hợp chị H., 41 tuổi trong lúc đang lái xe máy đi làm lúc 4h sáng, do quên đeo khẩu trang nên đã bị con bướm bay vào mũi trái, là lời cảnh báo cho tất cả mọi người khi ra đường vào sáng sớm mà không đeo khẩu trang, rất dễ bị côn trùng bay vào mũi.

Khi bay vào mũi chị H., con bướm ra sức giãy dụa tìm lối thoát ra, nhưng càng giãy càng chui sâu và bị mắc kẹt trong khe mũi chị H. Không chỉ khó chịu, mùi hôi từ con bướm tiết ra khiến cho chị H. nôn ọe, chị H. nhờ người khác khều con bướm ra nhưng không được nên buộc phải vào Bệnh viện Xanh Pôn nhờ bác sĩ trợ giúp.Đây không phải là trường hợp hy hữu, trước đó từng có rất nhiều người bị côn trùng như bướm hoặc gián chui vào hốc mũi khi đang ngủ. Vậy khi gặp trường hợp này, bạn nên xử lý thế nào để không gây tổn thương?

Hình ảnh nội soi cho thấy côn trùng còn sống trong mũi trái chị H..

Cách xử lý nhanh khi côn trùng chui vào tai, mũi- Khi không may bị côn trùng chui vào tai, mũi khi tham gia giao thông hoặc trong lúc ngủ.. trước hết bạn cần thật bình tĩnh, tìm cách xử lý đúng nhất để không gây tổn thương cho tai hay niêm mạc mũi.- Trường hợp côn trùng chui vào mũi, bạn nên dùng nước sạch bơm nhẹ vào mũi rồi xì ra.- Trong trường hợp xì mũi mà côn trùng vẫn không ra được thì cần phải tới bệnh viện càng nhanh càng tốt để được bác sĩ dùng đồ chuyên dụng gắp côn trùng ra ngoài.- Trường hợp côn trùng chui vào tai, nếu quá khó lấy nhất là khi côn trùng còn sống thì tốt nhất là nên đến cơ sở y tế gần đó để nhờ trợ giúp một cách nhanh chóng nhất.Những việc không nên làm khi bị côn trùng chui vào tai, mũi1. Tuyệt đối không sử dụng dụng cụ để khều, ngoáy tai, mũi: Tuyệt đối không sử dụng bông tăm, que hay bất cứ vật dụng nào khác để ngoáy tai, mũi để lấy côn trùng ra. Bởi làm vậy chỉ khiến côn trùng giãy giụa hoặc bị đẩy sâu vào bên trong khiến tình hình trở nên nghiêm trọng hơn.Ngay cả trong trường hợp bạn may mắn kéo được côn trùng ra ngoài cũng có thể gây tổn thương, chảy máu, phù nề, viêm nhiễm trong tai, mũi.2. Tuyệt đối không dùng tay bít lỗ tai, bịt mũi: Nếu làm như vậy sẽ khiến tai bị đau hơn, thậm chí làm cho côn trùng sợ hãi và chui sâu vào phía bên trong.3. Không dùng lá hơ, xông hơi: Nhiều người khi bị côn trùng chui vào tai, mũi, đã áp dụng những cách truyền miệng như dùng lá hơ hoặc xông để côn trùng ra, nhưng điều này có thể khiến côn trùng hoảng sợ mà giãy hoặc chui vào sâu hơn.Phòng ngừa côn trùng chui vào mũi, tai- Đeo khẩu trang, kính mắt khi tham gia giao thông. Đi chậm vào khoảng thời gian chiều tối vì thời điểm này thường nhiều côn trùng.- Không nên ăn uống để thức ăn vung vãi trên giường, nệm ngủ gây thu hút côn trùng.- Nhà cửa cần được dọn sạch sẽ, thoáng mát để hạn chế côn trùng ẩn náu như ruồi, mũi, gián...- Nên mắc màn khi đi ngủ và ngủ giường, hạn chế ngủ trên đất hay những nơi ẩm thấp.- Với trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ, phải vệ sinh sạch sẽ sau khi bé bú sữa, ăn uống. Thay quần áo, ga, áo gối thường xuyên để tránh mùi thu hút côn trùng- Nếu đang ngủ bị đau tai đột ngột, nên soi tai xem có gì trong tai không, nếu thấy có con kiến, hay con gì khác cũng đừng cố lấy ra như cảnh báo nêu trên.