11 Tháng 05, 2020
Phương pháp đặt thuốc hạ sốt cho bé được nhiều người lựa chọn vì hiệu quả tương đối cao đối với trẻ. Trong bài viết dưới đây, Omi sẽ giới thiệu một số thông tin liên quan đến cách đặt thuốc hạ sốt cho bé đảm bảo an toàn.
1. Nguyên tắc khi đặt thuốc hạ sốt cho bé
Tình trạng sốt ở bé là khi thân nhiệt ở miệng từ 37,5 độ C trở lên, thân nhiệt ở nách từ 37,2 độ C. Nếu nhiệt độ vào khoảng từ 37,5 đến 38,5 thì chưa cần dùng thuốc, mà chỉ cần áp dụng một số cách hạ nhiệt đơn giản như cởi bớt đồ, cho trẻ uống nhiều nước.
Nếu trẻ sốt trên 38,5 độ thì cần cho bé uống thuốc hạ sốt, trong một số trường hợp có thể đặt thuốc hạ sốt ở hậu môn.
Tuy nhiên cần chú ý một số nguyên tắc sau:
- Khi đặt thuốc hạ sốt cho trẻ không được đắp chăn, mở cửa thông thoáng, mở quạt nhẹ. Thuốc là để cơ thể thoát nhiệt, nó tác dụng lên thần kinh trung ương điều khiển cơ thể thoát nhiệt ra ngoài, trong đó quan trọng nhất là thoát trực tiếp ra ngoài môi trường
- Không để trẻ nằm sát đệm hay chiếu vì da không thoát được nhiệt, thay vào đó hãy bế trẻ lên để da tiếp xúc với môi trường
- Không nên dùng cả hai thuốc hạ sốt và thuốc đặt hậu môn vì hai liều quá sát nhau dễ gây nguy hiểm đến tính mạng. Do trong thuốc viên đạn đã có thành phần paracetamol nên khi sử dụng không kết hợp cả thuốc hạ sốt đường uống cùng một lúc sẽ gây hiện tượng quá liều.
- Thuốc cần được bảo quản ở nhiệt độ lạnh, bạn có thể đặt ở ngăn mát tủ lạnh với nhiệt độ khoảng 2 - 8 độ C
- Nếu trẻ không hạ sốt, cha mẹ có thể dùng liều nhắc lại tối thiểu sau 4 giờ, đối với trẻ suy thận thì nhắc lại liều sau tối thiểu 8 giờ
- Khi đặt thuốc phải hết sức nhẹ nhàng, đảm bảo vô trùng không gây tổn thương cho vùng hậu môn của trẻ
- Không tự ý đặt thuốc khi chưa có chỉ dẫn và đặc biệt không được bẻ thuốc hoặc tự đặt 2-3 viên vào hậu môn cùng một lúc
2. Ưu điểm và nhược điểm của loại hạ sốt đặt hậu môn
Bên cạnh biết cách cách đặt thuốc hạ sốt cho trẻ, cách nhét thuốc hạ sốt cho bé, nhét thuốc hạ sốt cho bé… cha mẹ cũng cần hiểu rõ về ưu điểm của loại thuốc này so với các thuốc khác.
- Thuốc có nhiều liều lượng khác nhau sẽ căn cứ theo cân nặng của từng cơ thể
- Thuốc được bào chế kết hợp giữa paracetamol và các tác tá dược khác có khả năng tan chảy ở nhiệt độ 37 độ C, nên khi đặt vào hậu môn, thuốc sẽ nhanh chóng tan ra, thẩm thấu vào mạch máu hậu môn rồi đi thẳng vào hệ tuần hoàn. Hiệu quả của thuốc được đánh giá là nhanh, không đi qua gan nên giảm áp lực cho gan
- Có thể giảm tương tác của thuốc qua hệ tiêu hóa, đáp ứng các trường hợp trẻ sốt mà không bị nôn, không thể sử dụng thuốc đường uống
Về phần nhược điểm, thuốc có các nhược điểm sau:
- Thẩm thấu qua mạch máu vùng hậu môn nên tác dụng chậm hơn so với đường uống
- Có thể gây ra ngứa hậu môn, một vài trường hợp còn có hiện tượng són phân
- Có thể gây đau rát, gây nhiễm khuẩn
- Một số trường hợp có thể đi ngoài
Nếu gặp tác dụng phụ khi dùng thuốc viên đạn thì hãy cho trẻ dừng sử dụng thuốc ngay và gặp bác sĩ điều trị để được tư vấn xử lý.
3. Cách đặt thuốc hạ sốt cho bé
Cách nhét thuốc hạ sốt cho bé hay nhét thuốc hạ sốt cho bé phải được tiến hành rất cẩn thận. Phụ huynh phải tìm hiểu kỹ càng, quan sát các video cách đặt để không làm ảnh hưởng đến cơ thể của trẻ. Nếu dùng sai cách, không chỉ không hạ sốt mà còn khiến trẻ bị ngứa và đau.
Cách đặt thuốc:
Bước 1: lau sạch vùng hậu môn của bé sau đó rửa sạch tay trước khi chạm vào thuốc
Bước 2: cho trẻ nằm nghiêng, co đầu gối vào bụng
Bước 4: bỏ bao thuốc, lấy tay giữ mông rồi đưa thuốc nhẹ nhàng vào hậu môn, lưu ý là đưa đầu nhọn vào trước
Bước 5: đẩy thuốc vào sâu 1 cm [khoảng cách này đảm bảo thuốc được hấp thu tốt và không bị đẩy ra ngoài khi trẻ cử động]
Bước 6: dùng tay giữ hai mông khép lại vài phút để thuốc không rơi ra ngoài, dặn trẻ nằm yên khoảng 10 phút để đảm bảo thuốc thẩm thấu hoàn toàn
Một số thuốc hạ sốt bạn có thể dùng đó là: Viên đặt Efferalgan 150, miếng dán hạ sốt Aikido gel cool patch, miếng dán hạ sốt Cooling Sheet Apple.
Bất kỳ loại thuốc điều trị nào, kể cả thuốc hạ sốt thông thường cho bé cũng phải có chỉ định từ bác sĩ điều trị mới thật sự an toàn cho trẻ. Hơn nữa để đảm bảo sức khỏe cho bé, mẹ cần chăm sóc phòng bệnh tốt cho bé như ăn các đồ ăn giàu dinh dưỡng, đủ chất. Một gợi ý nho nhỏ nữa là nên cho bé bổ sung thêm các vitamin cần thiết như Vitamin Jelly của Nhật, Viên nhai bổ sung Canxi + Vitamin D, Wellbaby - Vitamin tổng hợp cho bé...
Trên đây là một số thông tin về cách đặt thuốc hạ sốt cho bé cha mẹ nên tham khảo.
Thuốc đặt hậu môn [trực tràng] thường được khuyên dùng nhằm mục đích trị táo bón, bệnh trĩ, viêm nhiễm hậu môn. Tác dụng toàn thân là giảm đau hạ sốt, hen suyễn.
Khi đặt thuốc cho trẻ, phụ huynh cần rửa tay sạch bằng xà phòng, tháo bỏ bao thuốc, đặt trẻ nằm nghiêng một bên ở tư thế gối gập vào bụng. Một tay giữ mông và bộc lộ vùng hậu môn, tay còn lại nhẹ nhàng đặt thuốc vào hậu môn của trẻ cách hậu môn khoảng 1 cm [khoảng cách này giúp thuốc hấp thu tốt nhất, thuốc không phải chuyển hóa qua gan], đầu nhọn vào trước. Động tác cuối cùng là khép giữ hai nếp mông trẻ để thuốc không rơi ra ngoài trong 2 - 3 phút.
Quảng cáo
Khi dùng thuốc đặt hậu môn cho trẻ cần lưu ý thuốc phải được bảo quản ở nhiệt độ lạnh, nên để trong ngăn mát tủ lạnh với nhiệt độ từ 2oC - 8 oC. Tốt nhất trước khi dùng nên để vào đá hay ngăn mát tủ lạnh vài phút để bảo đảm đủ độ cứng, dễ dàng đưa thuốc vào trực tràng.
Quảng cáo
Phụ huynh nên dùng đúng liều, không nên dùng đồng thời thuốc đặt có chung tác dụng với thuốc uống vì sẽ gây ngộ độc do quá liều. Thuốc đặt hậu môn có hiệu quả tương đương với thuốc uống và thời gian có tác dụng chậm hơn thuốc uống. Thuốc có thể gây ngứa tại chỗ, gây tiêu chảy nếu dùng nhiều lần hoặc khoảng cách quá gần.
Không dùng thuốc đặt hậu môn cho trẻ đang bị tiêu chảy, viêm da vùng hậu môn - trực tràng, hoặc đang chảy máu hậu môn. Không dùng cho trẻ thường bị táo bón hoặc đang có bệnh lý vùng hậu môn vì ảnh hưởng tới sự hấp thu của thuốc, làm giảm tác dụng của thuốc.
Dược sĩ Trương Anh Thư
Bệnh viện Nhi Đồng 1 TP HCM
Thuốc viên đạn là một dạng thuốc hạ sốt được bào chế có hình dạng viên đạn hoặc hình thủy lôi dùng đặt hậu môn.
Thuốc viên đạn là một dạng thuốc hạ sốt được bào chế có hình dạng viên đạn hoặc hình thủy lôi dùng đặt hậu môn. Loại thuốc này được dùng chủ yếu cho trẻ nhỏ, cũng có khi dùng cho người cao tuổi trong trường hợp đặc biệt. Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc viên đạn không đúng cách có thể gây hại cho sức khỏe của trẻ.
Sốt là một triệu chứng rất thường gặp ở trẻ dưới 5 tuổi với nhiều nguyên nhân khác nhau, trong đó chủ yếu là do nhiễm khuẩn. Khi trẻ sốt trên 38,5oC thì cầnhạ sốt kịp thời, tránh để tình trạng sốt cao kéo dài vì có thể dẫn tới co giật và các biến chứng khác sẽ rất nguy hiểm cho trẻ. Để hạ sốt, có hai cách dùng thuốc là đường uống và đặt hậu môn. Có nhiều bé, đặc biệt là các bé bị sốt do viêm VA, amidan, viêm họng... không chịu uống, uống thuốc hay bị nôn. Bên cạnh đó, trẻ sốt cao li bì sẽ mệt, việc cho trẻ uống thuốc lại càng khó khăn. Do vậy, giải pháp kịp thời để hạ sốt cho trẻ tại gia đình là dùng thuốc đặt hậu môn.
Viên đạn hạ sốt tốt cho đường tiêu hóa nhưng có thể gây một số tác dụng phụ.
Thuốc viên đạn hạ sốt thường chứa paracetamol, ở các liều lượng khác nhau. Để được hấp thu dễ dàng, thuốc đạn được bào chế bằng cách phối hợp dược chất với các tá dược có khả năng tan chảy ở nhiệt độ cơ thể [37oC]. Vì vậy, thuốc tan rã ra nhanh chóng khi đặt vào trực tràng và được giữ ở vị trí cần thiết, không bị đẩy ra bởi lực cản của cơ vòng hậu môn.
Hệ thống tĩnh mạch trực tràng rất dày, lưu lượng máu tuần hoàn khá lớn nên sự hấp thu thuốc qua đường này rất tốt. Đặc biệt, tĩnh mạch trực tràng đi thẳng vào tuần hoàn chung, không qua gan, nên dùng thuốc theo đường này có hiệu quả cao và giảm gánh nặng cho gan trong việc thải độc, đồng thời tác dụng của thuốc cũng cao do không bị phá hủy ở gan. Việc sử dụng thuốc đạn giúp tránh được tương tác với bộ máy tiêu hóa, đặc biệt ở những bệnh nhi đang sốt và bị tổn thương ở đường tiêu hóa. Khi dùng viên đạn hạ sốt không bị ảnh hưởng khi trẻ bị nôn ói hay co giật, hiệu quả nhanh hơn uống.
Tác dụng phụ và lưu ý khi sử dụng
Gây ngứa: Thuốc đạn khi đặt thường gây ngứa hậu môn, mức độ và tần số cơn ngứa thường tăng theo thời gian, khoảng cách giữa các lần dùng thuốc. Đây là nguyên nhân khiến trẻ đang đặt thuốc có biểu hiện khó chịu hay trung tiện, thậm chí són phân.
Đau rát, tiêu chảy: Thuốc viên đạn dễ gây nhiễm khuẩn hậu môn làm hậu môn của trẻ sưng tấy, đau rát. Thuốc còn gây tiêu chảy nếu dùng nhiều lần hoặc khoảng cách các lần dùng quá gần, dùng lâu ngày có thể gây viêm trực tràng.
Nếu cho trẻ đặt thuốc vài ngày mà trẻ có triệu chứng đi ngoài thì cần dừng ngay. Bởi đặt thuốc trong khi trẻ bị đi ngoài, thuốc sẽ không có tác dụng do thuốc bị đào thải ngay ra ngoài. Thậm chí, thuốc còn gây kích thích tại chỗ khiến trẻ đi ngoài nhiều lần hơn.
Dùng sao cho an toàn?
Thuốc phải được bảo quản ở nhiệt độ lạnh, nên để trong ngăn mát tủ lạnh với nhiệt độ từ 2oC-8oC. Trước khi dùng nên kiểm tra viên thuốc phải bảo đảm đủ độ cứng, dễ dàng đưa thuốc vào trực tràng. Bóc thuốc ra phải nhét ngay vào hậu môn vì rời lớp vỏ, thuốc dễ tan nhanh. Trong loại thuốc đạn này có chứa paracetamol, vì vậy không được cho trẻ dùng đồng thời cả thuốc đặt và thuốc uống cùng chứa paracetamol, dễ bị quá liều, gây hạ nhiệt độ quá nhanh lên thân nhiệt của trẻ và ngộ độc thuốc. Khi đặt thuốc cho trẻ, cha mẹ cần vệ sinh sạch sẽ hậu môn cho trẻ rồi rửa tay sạch bằng xà phòng. Đặt tư thế mông trẻ dốc lên để dễ dàng đặt thuốc và phải nhẹ nhàng khi đặt, tránh mạnh tay. Sau đó khép giữ 2 nếp mông trẻ để thuốc không rơi ra ngoài trong 2 - 3 phút.
Không nên coi việc dùng thuốc viên đạn là giải pháp thường xuyên để hạ sốt cho trẻ. Mỗi ngày không nên dùng thuốc đặt hậu môn quá 2 lần và nên xen kẽ giữa các lần dùng thuốc uống và thuốc đặt để đảm bảo việc hạ sốt cho trẻ. Thuốc viên đạn hạ sốt chỉ nên dùng khi trẻ không thể uống được thuốc, trẻ nôn ói nhiều, đang co giật hoặc trẻ đang ngủ mà không muốn đánh thức trẻ dậy.
Không dùng thuốc viên đạn hạ sốt với trẻ bị dị ứng paracetamol, có bệnh nặng ở gan, bị viêm da vùng hậu môn - trực tràng, chảy máu trực tràng, bị tiêu chảy. Không nên dùng cho trẻ thường bị táo bón hoặc đang có bệnh lý vùng hậu môn vì lớp niêm dịch ở trực tràng không bình thường sẽ ảnh hưởng tới sự hấp thu của thuốc, làm giảm tác dụng điều trị.
Lưu ý, khi trẻ sốt, cần thường xuyên cặp sốt cho trẻ. Trong trường hợp trẻ sốt cao trên 38,50C, để tăng hiệu quả của việc dùng thuốc nên cởi bỏ bớt quần áo, tránh ủ trẻ ấm quá, cần cho trẻ uống nhiều nước, ăn lỏng, đặt trẻ nơi thoáng. Thông thường thuốc hạ sốt sẽ có tác dụng sau khi uống chừng 15-30 phút. Trong lúc đợi thuốc có tác dụng, cha mẹ lau mát cho trẻ. Nếu sau khoảng thời gian đó và đã lau mát rồi nhưng trẻ vẫn còn sốt cao, phụ huynh nên đưa trẻ đến cơ sở y tế gần nhất để được thăm khám và điều trị kịp thời, kể cả vào ban đêm.