Ca sĩ quang thọ bao nhiêu tuổi năm 2024

TP - Đêm nhạc Hãy đến với anh của NSND Quang Thọ vừa diễn ra tại Cung Văn hóa Hữu Nghị, Hà Nội mang lại cho khán giả nhiều cảm xúc, nhất là với những ai có duyên nợ với đất mỏ. Nhạc là dịp để giọng ca 70 tuổi thể hiện kỹ thuật mẫu mực trong những bản hùng ca, trường ca đồng thời vẫn đầy cảm xúc trong những nhạc phẩm trữ tình.

Có sự hiện diện của một số lãnh đạo cấp cao, đêm nhạc Hãy đến với anh của NSND Quang Thọ tại Cung Văn hóa Hữu Nghị bắt đầu đúng 8 giờ tối. Sau bài tam ca mở màn hoành tráng Tôi là người thợ lò (Hoàng Vân), chủ nhân hát liền ba bài: Lá đỏ (Hoàng Hiệp) kỷ niệm thời văn công chiến trường, Bài ca xây dựng (Hoàng Vân) đem lại HCV chuyên nghiệp đầu tiên, Đêm đông (Nguyễn Văn Thương)- sáng tác tiêu biểu của nguyên hiệu trưởng Nhạc viện Hà Nội - người có công “bứng” được giọng ca vùng mỏ lên thủ đô.

Từ vị trí khá gần sân khấu, mới đầu người viết ngỡ Quang Thọ… hát nhép. Vì âm thanh vang lên chuẩn như thu âm, miệng nghệ sĩ mở nhỏ, nhưng tiếng hát sâu, đầy nội lực. “May” mà âm thanh bị trục trặc (Quang Thọ đang hát thì mất loa) - như để minh chứng ông đang hát thật. Dù Quang Thọ chưa đạt tới 100% phong độ (không biết có phải vì buổi sáng tổng duyệt như thật) nhưng những gì ông thể hiện cũng đủ để thuyết phục khán giả.

Đêm nhạc ấm tình thầy trò, bè bạn… của NSND Quang Thọ

Ngay việc chọn Hãy đến với anh (Duy Thái) làm chủ đề chương trình đã cho thấy Quang Thọ không muốn chỉ khép mình trong kỹ thuật kinh viện. Ông trẻ lại trong bài chủ đề song ca với học trò Khánh Linh, tình tứ trong Thu quyến rũ (Đoàn Chuẩn) với Lan Anh và dành nhiều đất cho học trò cưng Tùng Dương thể hiện. Dương là khách mời duy nhất được đơn ca hai bài, đều về quê hương của thầy: Trên đỉnh phù vân (Phó Đức Phương) và Hò biển (Nguyễn Cường). Dương kể lần đầu ra mắt thầy đã bị đuổi: “Học thanh nhạc phải to như trâu mộng, đằng này người bé như cái kẹo mút dở thế này làm ăn gì…”. Nhưng dù sao thì sau nhiều năm theo thầy Thọ, Dương bây giờ đã có thể hát không chỉ hay mà còn rất khỏe.

Hãy đến với anh có 8 khách mời (trong đó có Quang Tú - con trai Quang Thọ), không phải ai cũng được đơn ca, và không phải ai cũng là học trò Quang Thọ. Trọng Tấn nói rõ trên sân khấu: không trực tiếp học nhưng được thầy dựng cho khá nhiều bài để đi thi, đi diễn. Có vẻ lời dẫn của MC dễ gây hiểu lầm là tất cả các giọng ca thành danh có mặt trên sân khấu này đều do thầy Thọ dạy dỗ.

NSND Quang Thọ tâm sự chưa bao giờ giao lưu khán giả bằng cách “chạy xuống hàng ghế để dựng khán giả dậy”. Ông giải thích: “Cũng như người độc tấu không thể rời cây đàn (để xuống với khán giả). Tôi biểu diễn, hóa thân cùng "cái đàn" của tôi. Nội lực tiếng hát của mình xuất phát từ đâu thì sẽ đến đấy, nếu từ trái tim ca sĩ thì sẽ đến trái tim khán giả”. Trong đêm nhạc kỷ niệm tuổi 70, ông phá lệ một chút khi từ hàng ghế khán giả bước lên song ca với giọng nữ đồng hương. Thực ra ngay từ họp báo, khi ông nói sẽ có một khách mời phút chót mới lộ diện, một số người đã có thể đoán ra không ai khác ngoài NSND Lê Dung (1951-2001), giọng nữ nổi bật cùng thời với Quang Thọ.

Giọng Lê Dung vang lên chất chứa trong bài hát về quê hương Những ngôi sao ca đêm (Phạm Tuyên). Bài hát có những câu lãng mạn như: “Cẩm Phả đêm nay nằm mơ về nơi ca đêm…”. Và cả hai giọng ca “vàng đen” vút bay trong câu kết: “Tổ quốc trao cho chúng tôi cả đất trời đầy sao”. Họ đã trưởng thành và cống hiến cho quê hương bằng tài năng như thế.

Hiếm có đêm nhạc nào mà ở bài kết, khán giả (là những người đứng đầu tập đoàn than) lại vô tư lên hát, vỗ tay chung vui cùng nghệ sĩ trong bài Tình ca người thợ mỏ (Hoàng Vân). Được biết tập đoàn Than đã mua khá nhiều ghế trong khán phòng. Sau Hà Nội, vùng than Quảng Ninh có lẽ là một trong vài địa danh có nhiều bài hát hay. Đêm nhạc Quang Thọ mới chỉ khai thác một phần trong số đó.

Quang Thọ có kế hoạch tổ chức đêm nhạc đậm chất thính phòng tại phòng hòa nhạc Học viện Âm nhạc Quốc gia để kỷ niệm sinh nhật lần thứ 70 vào tháng 12. Sau đó ông nhận được lời mời từ nhà tổ chức Vietart (nữ giám đốc lại là cháu của bạn cùng lớp cấp 3 với Quang Thọ) nên mới có Hãy đến với anh - khá hoành tráng về sân khấu, dàn nhạc, khách mời hùng hậu và hoa thì vô số kể. Hiếm có đêm nhạc nào lại được đón Phó Thủ tướng cùng nhiều khán giả VIP ngồi dự từ đầu đến cuối như vậy.

Vẫn có một số tiểu tiết chưa được chu toàn trong đêm nhạc Hãy đến với anh của NSND Quang Thọ. Ngoài một số hạn chế về âm thanh, vài hình ảnh đồ họa cũng chưa thực sự trau chuốt. Tuy nhiên, việc quan tâm tôn vinh những giọng ca gạo cội có nhiều cống hiến đã là một ý thức đáng hoan nghênh.

Không chỉ là những giọng ca hàng đầu, NSND Quang Thọ và NSND Lê Dung còn là đồng hương Quảng Ninh thân thiết. Sự đồng điệu về tri thức hát và dòng nhạc, cùng hoàn cảnh trưởng thành từ hầm lò đến chiến trường, giảng đường đã gắn kết Lê Dung và Quang Thọ thành cặp đôi ca sĩ mẫu mực trong dòng nhạc thính phòng cổ điển Việt Nam.

Quang Thọ sinh năm 1948 tại TX Hòn Gai (nay là TP Hạ Long). Năm 1953 ông cùng gia đình chuyển về TX Cẩm Phả (nay là TP Cẩm Phả) sinh sống. Lê Dung sinh 1951, sống cùng cha mẹ trong một căn nhà nhỏ ở khu vực lao động nghèo Cầu 1, Cao Xanh, TX Hòn Gai.

Theo NSND Quang Thọ, được mẹ sinh ra ngay trên thuyền, nên ông gắn bó tận cùng máu thịt với biển, với hương vị mặn mòi của biển cả. Những gì thuộc về biển, về quê hương luôn lan tỏa ấm áp trong trái tim ông.

Cuối năm 1963, khai tăng 2 tuổi, Quang Thọ trở thành thợ điện Mỏ Cọc Sáu. Ông hồi tưởng: "Tuy ăn lương thợ điện nhưng việc chính lại là hát. Trợ cấp đường sữa thay cho cát-xê. Có khi cả năm chỉ đi diễn, hết cho ngành Than lại tới các địa phương trong tỉnh. Bài hát đưa tôi lên sân khấu ca nhạc chuyên nghiệp là một bài về thợ mỏ “Nhịp máy khoan” của nhạc sĩ Trọng Bằng".

Câu chuyện của NSND Quang Thọ đưa chúng ta về bối cảnh nửa thế kỷ trước, khi bom đạn Mỹ trút xuống miền vàng đen Quảng Ninh. Thế nhưng lại bật lên một giọng hát thanh xuân là Quang Thọ đã để lại nhiều dấu ấn sâu đậm qua các ca khúc về thợ mỏ: “Tôi là người thợ lò” của nhạc sĩ Hoàng Vân, “Những ngôi sao ca đêm” của nhạc sĩ Phạm Tuyên. "Đó là những bài hát trở thành niềm tự hào của người Vùng mỏ. Những bài hát về Vùng mỏ và thợ mỏ những năm 60 của thế kỷ trước lên đến hàng trăm bài mà theo tôi có sức sống vĩnh cửu. Đi đâu tôi cũng không thể không hát những bài đó. Trái tim tôi lúc nào cũng hướng về Vùng mỏ và người thợ mỏ" - Quang Thọ chia sẻ.

Hai nghệ sĩ có nhiều điểm tương đồng trong sự nghiệp: Trưởng thành qua phong trào văn nghệ quần chúng ở mỏ than, hát cho các chiến sĩ ở Trường Sơn khói lửa, có thời gian dài giảng dạy ở Học viện Âm nhạc quốc gia. Ở Vùng mỏ, Quang Thọ và Lê Dung cùng hát cho công nhân nghe giữa những ngày bom đạn ác liệt nhất. Họ đã hát giữa công trường, trong những căn hầm, dưới màn đêm không ánh sáng đèn chỉ có ánh chớp và tiếng nổ của bom đạn. Vùng than thời ấy vất vả và gian khó, nhưng với họ luôn là vùng đất ân tình, nơi lưu giữ những ký ức rất đẹp. Và như thể chính vùng than, chính những đêm thức cùng thợ mỏ đã tạo ra tiếng hát vẹn nguyên một tình yêu quê hương xứ sở, làm vơi đi những nhọc nhằn của người thợ mỏ. Nắng, gió, bụi than đất mỏ tôi luyện giọng ca, con người họ. Họ sẵn sàng đứng trên xe thùng đi trên những con đường dốc, xóc từ các mỏ Mông Dương đến Uông Bí mà hát, hát từ 6 giờ sáng cho đến 10 giờ đêm.

NSND Quang Thọ

Sự đồng điệu về dòng nhạc, đồng hương lại chung môi trường hoạt động đã giúp Lê Dung và Quang Thọ luôn là cặp đôi mẫu mực, tạo nên những dấu ấn mãi mãi với thời gian... trong dòng nhạc thính phòng. NSND Lê Dung là một trong những giọng nữ cao đầu tiên áp dụng nhiều kỹ thuật khó của thanh nhạc cổ điển thế giới vào Việt Nam. Lê Dung có một quãng giọng khá rộng, một giọng nữ cao trữ tình cổ điển, hát tới note nào là đẹp note đó. Giọng bà có thể tạo ra những luồng âm lượng lớn, to, vang đầy "bão táp" trên quãng cao. Đây là kỹ năng Lê Dung có được sau thời gian tu nghiệp tại nước ngoài.

NSND Quang Thọ cho rằng, khi còn tại thế, NSND Lê Dung là người song ca ăn ý với ông nhất. Năm 1994, hai nghệ sĩ thực hiện liveshow “Một thời và mãi mãi” đánh dấu hành trình đồng hành suốt nhiều thập niên. Đây là một trong những liveshow đầu tiên tại Việt Nam và còn được biểu diễn tại TP Hồ Chí Minh, Hạ Long, Paris. Liveshow được ghi lại thành đĩa nhân kỷ niệm 50 năm Hội Nhạc sĩ Việt Nam. Nhớ về những ngày tháng đó, NSND Quang Thọ xúc động: “Có thể nói, đó là sự giao cảm gần như là tuyệt đỉnh nhất trong việc biểu diễn chung giữa tôi và Dung cùng với Dàn nhạc giao hưởng Việt Nam. Với nhiều người làm nghề, đây là chương trình giao hưởng thính phòng lớn và thành công nhất từ trước đến nay. Dung hát say sưa, cuồng nhiệt. Và đó cũng là tính cách của cô ấy trong cuộc sống”.

Sở hữu giọng hát điêu luyện, NSND Lê Dung đã truyền tải được sự rung cảm mãnh liệt, sự say mê đến tâm hồn người nghe. Hát lên khao khát của con tim yêu cháy bỏng, Lê Dung đốt cháy mọi thứ như chính những gì chất chứa trong giọng hát của bà, như con tằm rút ruột rút gan.

Năm 2001, khi NSND Lê Dung bị tai biến mạch máu não, NSND Quang Thọ đang ở Pháp. Vợ ông là người trực tiếp chăm sóc cho bà. NSND Quang Thọ bùi ngùi kể: “Khi Dung bước vào những ngày nguy cấp, tôi đang ở Paris, nhưng được vợ thông báo tin tức từng giờ. Gia đình tôi với Lê Dung như anh em trong nhà, Dung bị tai biến là vợ tôi đưa cô ấy vào viện. Nhưng rồi Dung không ở lại được. Rất nhiều dự định lớn trong cuộc đời âm nhạc Dung bỏ dở. Mất mát thực sự cho thanh nhạc khi Lê Dung không còn cất tiếng hát nữa”.

NSND Quang Thọ say sưa khi hát những ca khúc về Vùng mỏ.

Bây giờ, NSND Quang Thọ nhớ về Lê Dung nhiều nhất vẫn là những kỷ niệm. NSND Quang Thọ kể: "Cuối năm 1967, khi Mỹ bắn phá Quảng Ninh, có rất nhiều cuộc biểu diễn ở những nơi sơ tán, trong hầm mỏ. Cô ấy mới đang học lớp 9, nhưng đã bắt đầu theo chúng tôi đi diễn. Có lần tôi chở Dung đi diễn, xa nhà mấy chục cây số. Đi dọc đường, đến Nhà máy điện Cọc 5 thì bị một trận oanh tạc, vội vàng nhảy xuống hầm, xe đạp bị bom cày nát. Tôi vác chiếc xe đạp nát và hai anh em đi bộ suốt đêm về nhà. Ngày đó chúng tôi đi hát vì yêu thích và được phục vụ công nhân mỏ thế thôi, chứ không nghĩ mình sẽ theo con đường này, cũng không nghĩ mình phải trở thành người nổi tiếng. Mỗi đứa đi một hành trình khác nhau, rồi gặp nhau trong từng thời điểm của sự nghiệp. Dung và tiếng hát trong trẻo của cô ấy là điều không chỉ tôi mà nhiều người yêu nhạc Việt Nam luôn nhớ đến".

Quảng Ninh - miền “vàng đen” của Tổ quốc đã sinh ra cặp song ca Quang Thọ và Lê Dung, đỉnh cao một thuở. Nếu như NSND Lê Dung “nửa chừng xuân thoắt gãy cành thiên hương” thì NSND Quang Thọ vẫn bền bỉ tỏa sáng mặc cho những thăng trầm gần 6 thập niên qua.