- Xét nghiệm nước tiểu là một xét nghiệm phân tích trên mẫu nước tiểu được thực hiện bằng cách lấy mẫu nước tiểu để đo hàm lượng một số chất nhất định trong nước tiểu hoặc thành phần nước tiểu khác nhau. Xét nghiệm nước tiểu có thể được thực hiện để tìm các dấu hiệu bệnh hoặc các tác nhân gây bệnh, kiểm tra thành phần nước tiểu hoặc để đánh giá hiệu quả của các phương pháp điều trị.
- Hệ bài tiết nước tiểu hay hệ thống đường tiết niệu bao gồm các cơ quan quan trọng trong cơ thể như: thận, niệu quản, bàng quang, niệu đạo. Các cơ quan này tham gia vào bộ máy điều chỉnh cân bằng nước trong cơ thể, loại bỏ những cặn bẩn, chất độc trong cơ thể ra ngoài qua đường tiểu. Khi nước tiểu có các dấu hiệu như màu sắc bất thường, mùi hôi khó chịu, tiểu buốt, tiểu rắt, thường xuyên buồn tiểu cho thấy cơ thể đang gặp vấn đề. Bạn cần đi xét nghiệm nước tiểu để xác định tình trạng bệnh mình đang gặp phải.
- Tại HEALTH VIỆT NAM, xét nghiệm nước tiểu được thực hiện bởi những bác sĩ, kỹ thuật viên có trình độ chuyên môn cao, hỗ trợ bởi những thiết bị y tế hiện đại, tiên tiến cho kết quả nhanh chóng, sớm phát hiện ra một số bệnh lý nguy hiểm như:
+ Nhiễm trùng đường tiểu: Được phát hiện qua kiểm tra xét nghiệm tế bào bạch cầu và hợp chất do vi khuẩn sinh ra. Nếu trong nước tiểu có xuất hiện những hợp chất này chứng tỏ bạn đang mắc bệnh nhiễm trùng đường tiểu.
+ Các bệnh lý ở bàng quang: Bàng quang là cơ quan trực tiếp chứa nước tiểu và kết hợp cùng các cơ quan khác đào thải nước tiểu ra ngoài khi bàng quang đầy. Vì vậy, khi xét nghiệm nước tiểu thấy có máu hoặc vi khuẩn thì có thể phát hiện các bệnh lý ở bàng quang như viêm nhiễm, ung thư bàng quang …
+ Các bệnh về thận: Các xét nghiệm protein, axit, tế bào hồng cầu… trong nước tiểu nếu có dấu hiệu bất thường sẽ cho biết người bệnh có bị suy thận, viêm bể thân, sỏi thận… hay không. Điều này có ý nghĩa rất quan trọng vì thận còn có chức năng lọc máu trong cơ thể, nếu không phát hiện sớm sẽ nguy hiểm đến tính mạng người bệnh.
+ Phát hiện bệnh tiểu đường: Các chỉ số xét nghiệm nước tiểu như Xeton, độ pH có thể là căn cứ để xác định bệnh tiểu đường.
+ Các bệnh lý ở gan: Bao gồm các xét nghiệm UBG và BIL để phát hiện các bệnh lý thường gặp ở gan như xơ gan, viêm gan, viêm túi mật …
+ Các bệnh xã hội ở cơ quan sinh dục: Xét nghiệm nước tiểu cũng có thể giúp người bệnh phát hiện mình có mắc một số bệnh xã hội phổ biến như lậu, giang mai … hay không khi bệnh vẫn đang trong giai đoạn ủ bệnh.
Dù là mắc bệnh gì thì sức khỏe của bạn cũng có thể bị đe dọa nếu không phát hiện và điều trị kịp thời. Nhờ có y học tiên tiến và hiện đại ngày nay mà các bệnh lý nguy hiểm đó có thể phát hiện qua các xét nghiệm đơn giản như xét nghiệm nước tiểu.
Ý nghĩa của xét nghiệm nước tiểu
+ Nước tiểu được sản xuất bởi thận. Thận lọc chất thải ra khỏi máu, giúp điều chỉnh lượng nước trong cơ thể và bảo tồn protein; các chất điện giải và các hợp chất khác mà cơ thể có thể tái sử dụng. Các chất gì không cần thiết đều được thận cố gắng loại bỏ trong nước tiểu.
+ Nước tiểu bình thường có màu vàng nhạt và tương đối trong suốt; nhưng đối với mỗi lần đi tiểu của một người thì màu sắc, số lượng, nồng độ và hàm lượng các chất trong nước tiểu sẽ hơi khác nhau do các thành phần khác nhau. Các chỉ số xét nghiệm nước tiểu bao gồm glucose, protein, bilirubin, hồng cầu, bạch cầu, tinh thể và vi khuẩn. Chúng có mặt có thể do:
- Có hàm lượng cao trong máu và cơ thể phản ứng bằng cách loại bỏ sự dư thừa ra nước tiểu.
- Có bệnh thận.
- Nhiễm trùng đường tiết niệu.
Xét nghiệm nước tiểu bất thường gợi ý những bệnh gì
Nhiều chất thường chỉ được tìm thấy với một lượng nhất định trong nước tiểu, do đó mức cao hơn hoặc thấp hơn cho thấy có thể có liên quan với một tình trạng bệnh lý nào đó. Các chất sau đây có thể được kiểm tra bằng xét nghiệm nước tiểu nhanh:
+ Giá trị pH: đo độ axit của nước tiểu. Giá trị bình thường tùy thuộc vào chế độ ăn uống, trong khoảng từ 5 đến 7, trong đó các giá trị dưới 5 quá axit gợi ý đến nguy cơ nhiễm toan cơ thể [biến chứng của tiểu đường, tiêu chảy, ...] và giá trị trên 7 không đủ axit gợi ý các bệnh nhiễm trùng.
+ Protein: không thường thấy trong nước tiểu, chỉ số cho phép: trace [vết, không đáng kể]: 7.5-20mg/dL hoặc 0.075-0.2 g/L. Nếu tăng có thể là dấu hiệu bệnh lý ở thận, có máu trong nước tiểu hoặc nhiễm trùng đường tiểu. Tăng protein nước tiểu cũng là dấu hiệu của bệnh lý tiền sản giật trong thai kỳ.
+ Đường [glucose]: không thường thấy trong nước tiểu, chỉ số cho phép: 50-100 mg/dL hoặc 2.5-5 mmol/L. Glucose tăng cao trong nước tiểu khi giảm ngưỡng thận, có bệnh lý ống thận, tiểu đường, viêm tụy, glucose niệu do chế độ ăn uống hoặc ở phụ nữ mang thai.
+ Nitrite: không thường thấy trong nước tiểu, chỉ số cho phép: 0.05-0.1 mg/dL. Nếu tăng gợi ý nhiễm trùng hệ tiết niệu, nhất là E.Coli
+ Ketone: một sản phẩm trao đổi chất, thường không được tìm thấy trong nước tiểu, chỉ số cho phép: 2.5-5 mg/dL hoặc 0.25-0.5 mmol/L. Tăng ketone nước tiểu thường gặp ở bệnh nhân tiểu đường không kiểm soát, chế độ ăn ít chất carbohydrate, nghiện rượu, nhịn ăn trong thời gian dài. Đôi khi ketone xuất hiện ở mức độ thấp đối với phụ nữ mang thai.
+ Bilirubin: sản phẩm phân hủy của huyết sắc tố, không thường thấy trong nước tiểu, chỉ số cho phép: 0.4-0.8 mg/dL hoặc 6.8-13.6 mmol/L. Nếu tăng gợi ý đến các bệnh gan mật như: xơ gan, viêm gan, sỏi mật...
+ Urobilinogen: sản phẩm phân hủy của bilirubin, không thường thấy trong nước tiểu, chỉ số cho phép: 0.2-1.0 mg/dL hoặc 3.5-17 mmol/L. Nếu tăng gợi ý đến các bệnh gan mật như: xơ gan, viêm gan, sỏi mật...
+ Tế bào hồng cầu: không thường thấy trong nước tiểu, chỉ số cho phép: 0.015-0.062 mg/dL hoặc 5-10 Ery/ UL. Nếu dương tính gợi ý đến viêm thận cấp, viêm cầu thận, thận hư, thận đa nang, nhiễm trùng tiết niệu, nhiễm khuẩn nước tiểu, xơ gan...
+ Tế bào bạch cầu: thường không được tìm thấy trong nước tiểu, Chỉ số cho phép: 10-25 Leu/UL, nếu tăng gợi ý đến nhiễm trùng tiết niệu.
Tóm lại, nếu kết quả xét nghiệm là bất thường, bạn cần gặp bác sĩ. Như với tất cả các xét nghiệm, kết quả xét nghiệm nước tiểu và xét nghiệm máu là 2 xét nghiệm cơ bản nhưng lại mang tầm quan trọng gợi ý sớm đến các bệnh lý bạn đang mắc phải. Bạn nên dành thời gian đến HEALTH VIỆT NAM để kiểm tra sức khỏe một cách toàn diện nhất.
Quy trình xét nghiệm nước tiểu health việt nam
Trước khi xét nghiệm nước tiểu, bạn cần chuẩn bị những gì:
- Nếu bạn chỉ thực hiện phân tích nước tiểu, bạn có thể ăn, uống bình thường trước khi lấy mẫu xét nghiệm. Tuy nhiên, khi bạn có những kiểm tra khác cùng lúc, bạn cần phải nhịn ăn trong một khoảng thời gian nhất định trước khi kiểm tra tùy thuộc vào loại xét nghiệm. Bác sĩ sẽ hướng dẫn cụ thể cũng như lưu ý những gì bạn cần thực hiện trước khi tiến hành xét nghiệm.
- Ngoài ra, nhiều loại thuốc bao gồm cả thuốc không kê đơn, thực phẩm chức năng… có thể ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm. Vì vậy, trước khi lấy mẫu nước tiểu, bạn hãy thông báo với bác sĩ về bất kỳ loại thuốc, vitamin hoặc các thực phẩm chức năng bạn đang sử dụng.
- Một số thuốc có thể ảnh hưởng đến kết quả xét nghiệm nước tiểu bao gồm:
+ Thực phẩm bổ sung vitamin C
+ Metronidazole
+ Riboflavin
+ Thuốc nhuận tràng nhóm anthraquinon
+ Methocarbamol
+ Nitrofurantoin
Quy trình xét nghiệm nước tiểu:
- Tùy thuộc vào điều kiện và tình trạng sức khỏe, bạn có thể lấy mẫu nước tiểu tại nhà hoặc tại cơ sở y tế. Nhân viên y tế sẽ đưa cho bạn một lọ đựng mẫu nước tiểu và thường mẫu đầu tiên được lấy vào buổi sáng, vì khi đó nước tiểu cô đặc hơn, kết quả có thể rõ ràng hơn. Bạn cũng được phát phiếu để ghi thông tin cá nhân và điền thông tin trên lọ đựng mẫu hoặc kỹ thuật viên ghi để tránh thất lạc.
- Phương pháp “lấy nước tiểu giữa dòng” là phương pháp thông dụng nhất.
- Đối với trẻ sơ sinh và những bệnh nhân không thể lấy nước tiểu theo cách này, bác sĩ có thể phải đặt sonde tiểu vào bàng quang.
- Ngoài ra còn cách lấy mẫu khác là chọc hút kim trên xương mu để đi vào bàng quang. Đây là mẫu nước tiểu đảm bảo nhất cho xét nghiệm vi khuẩn niệu. Tuy nhiên, việc lấy nước tiểu bằng chọc hút phức tạp hơn lấy mẫu nước tiểu giữa dòng hoặc qua sonde bàng quang. Vì vậy, kỹ thuật này chủ yếu được tiến hành trong những trường hợp đặc biệt.
Hãy gọi số hotline 0896 108 108 hoặc tổng đài tư vấn sức khỏe 1900 633 902 của Health Việt Nam để nhận tư vấn miễn phí từ chuyên gia về kết quả xét nghiệm cũng như về các vấn đề sức khỏe, bệnh tật mà bạn và/ hoặc người thân gặp phải. Đội ngũ chuyên gia, BS của Health Việt Nam hân hạnh được tư vấn, hỗ trợ bạn 24/7.
HEALTH VIỆT NAM - Lá chắn an toàn cho sức khỏe người Việt!
Xét nghiệm nước tiểu được coi là một trong những xét nghiệm cung cấp rất nhiều thông tin về sức khỏe đơn giản và rẻ tiền nhất. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu rõ về mục đích, ý nghĩa cùng những lưu ý quan trọng khi tiến hành xét nghiệm này. Chính vì thế, thông qua bài viết này, Bidimin sẽ mang đến cho bạn một cái nhìn trọn vẹn về các xét nghiệm nước tiểu. Cùng tìm hiểu với Bidimin nhé!
1. Xét nghiệm nước tiểu là gì?
Xét nghiệm nước tiểu được hiểu đơn giản là phân tích nước tiểu về tính chất vật lý [màu sắc, mùi, độ trong đục, lượng nước tiểu..] và tính chất hóa học [thành phần của nước tiểu].
Nước tiểu là sản phẩm trong quá trình loại bỏ chất thải, chất lỏng và các chất khác từ máu của thận. Do đó, nước tiểu sẽ chứa nhiều “manh mối” khác nhau về chức năng của các cơ quan trong cơ thể.
Thông qua các xét nghiệm nước tiểu [phân tích mẫu nước tiểu], bác sĩ sẽ thấy được các chỉ số bất thường về sự xuất hiện, nồng độ của chất nào đó trong nước tiểu. Mỗi chỉ số xét nghiệm lại đặc trưng cho tình trạng nào đó nên căn cứ vào kết quả xét nghiệm, các bác sĩ sẽ đánh giá được tình trạng sức khỏe hiện tại của bạn.
Nói chung, phân tích nước tiểu là một xét nghiệm đơn giản và có thể cung cấp nhiều thông tin hữu ích về các bệnh và tình trạng sức khỏe khác nhau. Một số bác sĩ gọi phân tích nước tiểu là “sinh thiết thận cho người nghèo” vì với chi phí rẻ mà có thể thu được rất nhiều thông tin về sức khỏe của thận hoặc các bệnh nội khoa khác bằng xét nghiệm đơn giản này.
2. Khi nào cần thực hiện các xét nghiệm nước tiểu?
Bác sĩ có thể yêu cầu bạn thực hiện các xét nghiệm nước tiểu vì một trong các lý do dưới đây:
- Kiểm tra sức khỏe tổng thể: Xét nghiệm nước tiểu là loại xét nghiệm thường quy khi bạn đi kiểm tra sức khỏe định kỳ, kiểm tra trong thai kỳ hay trước phẫu thuật hoặc nhập viện, giúp sàng lọc một số bệnh rối loạn như bệnh gan, thận, đái tháo đường…
- Chẩn đoán bệnh: Khi bạn đến khám bệnh vì một triệu chứng bất thường nào đó [đau bụng, tiểu đau, sốt, tiểu máu, tiểu đêm, tiểu buốt,…], các xét nghiệm nước tiểu sẽ được tiến hành, là cơ sở để bác sĩ chẩn đoán chính xác căn bệnh của bạn.
- Theo dõi tiến triển bệnh và đáp ứng với điều trị bệnh.
- Thử thai: Nếu kinh nguyệt của bạn bị trễ, rất có thể bạn đã mang thai. Để kiểm tra nhanh chóng, bạn có thể mua các que thử thai tại các hiệu thuốc để kiểm tra. Tuy nhiên, nó không hoàn toàn chính xác.
- Sàng lọc thuốc: Thuốc cũng có thể được phát hiện trong nước tiểu sau khi sử dụng một thời gian. Tùy thuộc vào từng loại xét nghiệm, cần sa có thể được phát hiện sau vài tuần sau khi sử dụng. Còn các loại thuốc khác như cocaine, thuốc lắc hoặc heroin có thể xuất hiện trong kết quả xét nghiệm trong tối đa 5 ngày.
3. Các phương pháp xét nghiệm nước tiểu
Có 3 cách để phân tích nước tiểu. Tùy thuộc vào mục đích và tình trạng sức khỏe của bạn mà bác sĩ sẽ chỉ định thực hiện một, hai hoặc tất cả chúng.
1. Kiểm tra trực quan
Nước tiểu sẽ được kiểm tra màu sắc, mùi, thể chất, trạng thái,..nói chung là kiểm tra các tính chất vật lý bằng mắt thường. Nếu nước tiểu có màu đỏ hoặc nâu sẫm, có thể là do nó có chứa lẫn máu. Nước tiểu có bọt có thể là dấu hiệu của bệnh thận, trong khi đó nước tiểu đục phổ biến bởi nguyên nhân nhiễm trùng.
2. Kiểm tra qua kính hiển vi
Kính hiển vi sẽ giúp nhân viên y tế thấy được những thành phần quá nhỏ trong nước tiểu không thể nhìn thấy bằng mắt thường. Chẳng hạn như:
- Hồng cầu – Cảnh báo dấu hiệu rối loạn đông máu, bệnh thận, hoặc nhiều bệnh lý nguy hiểm khác như viêm đường tiết niệu, ung thư bàng quang,…
- Bạch cầu – Bạch cầu tăng cao là dấu hiệu của nhiễm trùng.
- Tinh thể - Tinh thể các khoáng chất là dấu hiệu của bệnh sỏi thận.
- Tế bào biểu mô – Tế bào lót niệu quản, bàng quang và niệu đạo. Có thể chỉ ra khối u.
- Vi khuẩn, nấm men – Cho thấy nguy cơ nhiễm trùng.
Để đánh giá và điều trị nhiễm trùng, nước tiểu của bạn có thể sẽ được đem đi NUÔI CẤY trước khi quan sát.
Bạn có thể hiểu đơn giản về nuôi cấy nước tiểu là một xét nghiệm được thực hiện trong phòng thí nghiệm để xem liệu nước tiểu có chứa vi trùng hay không. Mẫu nước tiểu sẽ được đưa vào “thùng chứa” loại môi trường thuận lợi cho sự phát triển của vi trùng trong 1 -2 ngày. Chúng sẽ phát triển và tạo nên một “cộng đồng” vi trùng [y học gọi là khuẩn lạc] và bác sĩ có thể quan sát được nó.
Thông qua đặc điểm kích thước, hình thức và màu sắc của khuẩn lạc, bác sĩ sẽ xác định được loại vi khuẩn, nấm trong nước tiểu của bạn. Và điều này giúp bác sĩ kê đơn loại thuốc kháng sinh thích hợp nhất với tác nhân gây bệnh của bạn.
3. Xét nghiệm bằng que thử
Đây là cách nhanh nhất để kiểm tra các thành phần hóa học trong nước tiểu. Mỗi que thử là các dải nhựa mỏng, chứa hóa chất trên đó. Sau khi nhúng que thử vào nước tiểu, đợi một chút, nếu nước tiểu của bạn có chứa các chất bất thường [bình thường nước tiểu người khỏe mạnh không chứa các chất này], hoặc nồng độ cao hơn bình thường của các chất vốn luôn xuất hiện trong nước tiểu, que thử sẽ đổi màu.
Tùy thuộc vào nồng độ của chất cụ thể mà bạn đang kiểm tra, màu xuất hiện sẽ khác nhau. So sánh với bảng màu sẵn có để đánh giá sơ bộ giá sự bình thường và bất thường của chất đó.
Vậy cụ thể thì những chất nào có thể được phát hiện qua xét nghiệm bằng que thử?
pH nước tiểu [độ axit của nước tiểu]: pH nước tiểu bình thường tùy thuộc vào chế độ ăn uống, nằm trong khoảng từ 5-7, trong đó giá trị dưới 5 là quá axit và trên 7 là kiềm [không đủ axit]. Nếu độ pH dưới 5, cảnh báo nguy cơ phát triển sỏi thận. Còn nếu giá trị pH trên 7 có thể là dấu hiệu của nhiễm trùng tiết niệu do vi khuẩn.
Protein [Bình thường, thường nước tiểu không chứa protein]: Tăng “nhẹ” protein trong nước tiểu thường không phải là nguyên nhân đáng lo ngại, nhưng với lượng lớn hơn có thể là dấu hiệu cảnh báo bệnh lý về thận. Vì nếu thận khỏe mạnh nó sẽ loại bỏ các chất dư thừa và giữ lại các chất mà cơ thể cần như protein nên khi bị bệnh thận, các đơn vị lọc thận bị tổn thương, chức năng suy giảm, protein sẽ rò rỉ vào nước tiểu của bạn.
Glucose: Thông thường, đường [glucose] nước tiểu quá thấp để có thể phát hiện được. Do đó, khi nồng độ đường trong nước tiểu tăng cao, khả năng cao là bạn đã bị bệnh tiểu đường.
Ketone: Cũng như glucose, bất kỳ lượng ketone nào được phát hiện trong nước tiểu của bạn, nguy cơ là bạn đã bị bệnh tiểu đường và cần phải xem xét theo dõi.
Bilirubin [Bilirubin là sản phẩm của sự phân hủy hồng cầu và không thường thấy trong nước tiểu]: Thông thường bilirubin được gan chuyển hóa, một phần trở thành thành phần của mật, một phần được loại bỏ qua phân. Vì thế, xét nghiệm thấy bilirubin trong nước tiểu có thể là dấu hiệu của bệnh gan.
Hồng cầu [Trong nước tiểu khỏe mạnh thường không tìm thấy tế bào hồng cầu]: Khi phát hiện hồng cầu có mặt trong nước tiểu, bác sĩ sẽ yêu cầu bạn thực hiện các xét nghiệm bổ sung để chẩn đoán các bệnh tổn thương thận, nhiễm trùng, sỏi thận, sỏi bàng quang, ung thư thận, ung thư bàng quang,…Tuy nhiên, đôi khi không phải là vấn đề y tế nghiệm trọng, ví dụ như khi là do bạn tập thể dục với cường độ cao và mạnh.
Bạch cầu: Cũng như hồng cầu, bạch cầu thường không được tìm thấy trong nước tiểu. Khi bạch cầy được phát hiện trong nước tiểu của bạn, đó có thể là dấu hiệu của bệnh nhiễm trùng đường tiết niệu.
Với các que thử này, bạn có thể theo dõi nước tiểu của mình tại nhà. Và nó cũng được các bác sĩ sử dụng tại bệnh viện để chẩn đoán bệnh cho bệnh nhân. Dẫu vậy, bạn cần lưu ý rằng:
- Tuyệt đối không sử dụng que thử với mục đích tự chẩn đoán bệnh.
- Kết quả xét nghiệm nước tiểu bằng que thử KHÔNG chính xác lắm vì nó rất nhạy cảm với thời gian.
- Que thử nước tiểu cũng cung cấp thông tin rất hạn chế về nước tiểu vì nó là xét nghiệm định tính chứ không phải là xét nghiệm định lượng [tức nó không cho con số chính xác về lượng chất bất thường trong nước tiểu].
Do đó, khi kết quả que thử nước tiểu bất thường, bạn cần sớm gặp bác sĩ để được thực hiện các xét nghiệm chính xác hơn.
4. Xét nghiệm nước tiểu bao nhiêu tiền?
Hiện nay, hầu như tất cả các cơ sở y tế đều trang bị đầy đủ thiết bị xét nghiệm nước tiểu cho người bệnh vì đây cũng là một trong những kỹ thuật chẩn đoán bệnh đơn giản và thường quy nhất. Chi phí xét nghiệm cũng khá rẻ, thường chỉ từ vài chục đến vài trăm nghìn cho một lần xét nghiệm.
5. Chuẩn bị trước buổi xét nghiệm nước tiểu
Thông thường, bạn có thể duy trì chế độ ăn uống bình thường trước khi lấy mẫu nước tiểu xét nghiệm.
Tuy nhiên, đa phần trong các buổi khám bệnh, bác sĩ sẽ yêu cầu bạn thực hiện thêm các loại xét nghiệm khác để có thể kết hợp chẩn đoán chính xác bệnh. Do đó, bạn nên nhịn ăn trong một khoảng thời gian nhất định trước khi khám bệnh để không làm ảnh hưởng đến tất cả các kết quả xét nghiệm.
Ngoài ra, trước khi xét nghiệm, cần đảm bảo là bạn uống nhiều nước để có thể cung cấp đủ mẫu nước tiểu cho nhân viên y tế. Một hoặc hai ly chất lỏng, có thể là nước lọc, nước trái cây, hoặc sữa. Đừng uống quá nhiều nước! Điều này có thể khiến kết quả xét nghiệm không chính xác do pha loãng các chất trong nước tiểu.
Bạn cũng cần chuẩn bị danh sách hoặc ghi nhớ tất cả các loại thuốc mà bạn đang hoặc vừa mới ngừng sử dụng để nói cho bác sĩ của bạn. Bởi một số thuốc sẽ gây ảnh hưởng tới kết quả xét nghiệm nước tiểu, ví dụ như:
- Vitamin C.
- Riboflavin.
- Metronidazol.
- Methocarbamol.
- Nitrofurantoin.
- Thuốc nhuận tràng thuộc nhóm Anthraquinone.
Nói cho bác sĩ trước khi thực hiện xét nghiệm nếu bạn đang có kinh nguyệt. Nó có thể gây nhẫm lẫn với máu trong nước tiểu do bệnh lý.
6. Quy trình lấy mẫu nước tiểu xét nghiệm
Tùy thuộc vào tình trạng và điều kiện sức khỏe, bạn sẽ được yêu cầu lấy mẫu nước tiểu tại nhà rồi chuyển nó đến cơ sở y tế hoặc phải lấy nó ngay tại cơ sở y tế.
Lượng nước tiểu được lấy trong các khoảng thời gian khác nhau như buổi sáng, nước tiểu 12 giờ, hoặc 3 giờ, hoặc 24 giờ tùy mục đích xét nghiệm.
6.1. Lấy nước tiểu giữa dòng
>>> Nhân viên y tế sẽ đưa cho bạn một lọ đựng mẫu nước tiểu và thường họ sẽ dặn bạn lấy nước tiểu vào buổi SÁNG SỚM vì đây là lúc mà nước tiểu của bạn cô đặc hơn nên sẽ dễ thấy được chỉ số bất thường hơn.
Đặc biệt, bạn cần lưu ý rằng, nước tiểu rất dễ dàng bị ô nhiễm bởi vi khuẩn, tế bào và các chất khác. Vì vậy bạn nên làm sạch vùng sinh dục bằng nước chứ không phải xà phòng trước khi tiểu lấy mẫu. Để có được kết quả chính xác và tránh ô nhiễm vi khuẩn, tốt nhất là lấy nước tiểu giữa dòng.
Để thu được nước tiểu giữa dòng và tránh nhiễm bẩn:
Bước 1: Bạn cần làm sạch lỗ tiểu. Có một vài điểm khác nhau về thao tác làm sạch ở nam và nữ như sau:
- Đối với nữ giới: Bạn cần làm sạch khu vực xung quanh niệu đạo bằng khăn lau đặc biệt, bằng cách làm sạch bộ phận sinh dục bên ngoài [môi âm hộ] theo chiều từ trước ra sau [về phía hậu môn].
- Đối với nam giới: Đơn giản hơn nữ giới, bạn chỉ cần dùng khăn lau đầu dương vật.
Bước 2: Tiểu lượng nước tiểu đầu [trong vòng vài giây] vào nhà vệ sinh.
Bước 3: Hứng phần nước tiểu giữa vào cốc đựng được phát. Được khoảng 30 – 60 mL [khoảng 3 đến 5 muỗng canh] thì dừng lại. Tránh chạm tay vào trong cốc để không truyền vi trùng từ tay nhiễm sang nước tiểu.
Bước 4: Tiểu nốt phần nước tiểu còn lại vào nhà vệ sinh.
Bước 5: Đóng chặt nắp và đưa mẫu cho bác sĩ. Bạn cần đưa mẫu nước tiểu cho bác sĩ trong vòng 60 phút sau khi lấy mẫu. Tuy nhiên, nếu điều kiện không cho phép, bạn phải đặt mẫu nước tiểu trong tủ lạnh hoặc thêm chất bảo quản.
6.2. Lấy nước tiểu 24 giờ
Ít phổ biến hơn, có những bệnh nhân sẽ phải xét nghiệm mẫu nước tiểu thu được trong 24h. Xét nghiệm mẫu nước tiểu 24 giờ giúp tìm ra Lượng – Chất nhất định [[như protein, hormone, muối và các sản phẩm trao đổi chất] được bài tiết ra khỏi cơ thể.
Ví dụ như có bao nhiêu protein và creatinine trong nước tiểu. Nếu quá ít sản phẩm chuyển hóa creatinine được thận lọc ra khỏi máu, thận có thể không hoạt động tốt. Nồng độ protein cao trong nước tiểu, được gọi là protein niệu, có thể được gây ra bởi các tình trạng như suy tim, tiểu đường, viêm xương chậu thận, nhiễm trùng đường tiết niệu, bệnh thận hoặc ung thư thận.
Một số rối loạn của hệ thống nội tiết [nội tiết tố] làm tăng lượng hormone và các sản phẩm trao đổi chất của chúng trong nước tiểu. Để phát hiện những rối loạn đó, nước tiểu thường được thu thập trong khoảng thời gian 24 giờ trong vài ngày và sau đó được kiểm tra.
Bác sĩ sẽ đưa cho bạn hộp đựng nước tiểu. Và thường thì trong các thùng chứa này đều đã sẵn có chất bảo quản [ngăn chặn vi khuẩn phát triển trong khi nước tiểu vẫn đang được thu thập]. Tốt hơn, nước tiểu nên được giữ trong tủ lạnh trong suốt 24 giờ.
Vậy bạn cần làm gì để thu thập mẫu nước tiểu 24 giờ?
Bước 1: Khi bạn thức dậy, bạn sẽ đi tiểu nhưng mẫu nước tiểu đầu tiên này không được sử dụng. Khi này, bạn chỉ ghi lại thời điểm này và bắt đầu tính 24 giờ từ đây. Ví dụ là 6h sáng.
Bước 2: Toàn bộ nước tiểu trong 24 giờ tiếp theo đều được thu thập vào bình chứa. Mỗi lần hứng xong phải đậy kín nắp. Sau khi hết 24 giờ, tức 6h sáng hôm sau, bạn đi tiểu lần cuối và cũng cho nước tiểu vào mẫu đã thu thập.
Bước 3: Mang toàn bộ bình chứa nước tiểu đến phòng xét nghiệm.
Tương tự với nước tiểu 3 giờ, 12 giờ.
>>> LƯU Ý: Ở những người không thể kiểm soát việc tiểu tiện tự nhiên hoặc không thể làm theo hướng dẫn [như trẻ sơ sinh], bác sĩ sẽ chèn ống thông qua lỗ mở đường tiết niệu, vào bàng quang để lấy nước tiểu trực tiếp từ bàng quang.
Xét nghiệm nước tiểu không thể trả lời tất cả các câu hỏi về sức khỏe của bạn được. Nó chỉ cung cấp một số manh mối nhất định. Do đó, để có thể chẩn đoán chính xác bệnh, tùy thuộc vào tình trạng sức khỏe của bạn mà bác sĩ sẽ yêu cầu bạn thực hiện thêm các xét nghiệm bổ sung như chụp X – quang, nội soi, sinh thiết, xét nghiệm máu,…
Tuy nhiên, vì nước tiểu là một trong những cách đơn giản để bạn có thể theo dõi sức khỏe của mình nên tôi khuyên bạn đừng vội xả nước khi đi vệ sinh, hãy dành một vài giây để quan sát nước tiểu của bạn trước đã. Ít nhất bạn có thể biết được nước tiểu của mình có màu sắc, độ đục, hay mùi gì bất thường hay không. Các nhân viên y tế cũng làm những điều này khi xét nghiệm nước tiểu của bạn, hay còn được gọi là kiểm tra trực quan nước tiểu.
Ds. Thu Hương