Vận dụng quan điểm thực tiễn vào học tập
Trường Chính trị tỉnh Bình Phước https://truongchinhtri.edu.vn/home/uploads/logotc108t.png Chủ tịch Hồ Chí Minh đã để lại cho chúng ta một di sản tinh thần vô giá, đó là hệ thống các quan điểm, tư tưởng của Người trên nhiều lĩnh vực, về nhiều vấn đề trong đó có quan điểm lý luận gắn với thực tiễn. Có thể nói, trong giai đoạn hiện nay việc tiếp tục nghiên cứu, vận dụng quan điểm này của Hồ Chí Minh vào trong hoạt động giảng dạy nói chung, giảng dạy lý luận chính trị nói riêng là một vấn đề có ý nghĩa hết sức quan trọng cả về phương diện lý luận và thực tiễn. Trước hết, bàn về lý luận, Hồ Chí Minh cho rằng: Lý luận là sự tổng kết kinh nghiệm của loài người, là tổng hợp những tri thức về tự nhiên và xã hội tích trữ lại trong quá trình lịch sử. Như vậy, với Hồ Chí Minh, lý luận được hình thành trên cơ sở tổng kết, khái quát kinh nghiệm thực tiễn; song không phải lúc nào và bao giờ cứ có kinh nghiệm thực tiễn là có được lý luận. Bởi, lý luận không thể ra đời một cách tự phát, không phải là mục đích tự thân mà nó đòi hỏi phải được bổ sung, hoàn thiện, phát triển thông qua tổng kết kinh nghiệm thực tiễn. Một khi lý luận xuất phát từ thực tiễn, được chứng minh trong thực tiễn và khi vận dụng vào thực tiễn, lý luận sẽ trở nên phong phú và sâu sắc hơn, phản ánh đầy đủ hơn, chuẩn xác hơn các quy luật vận động và phát triển của tự nhiên, của xã hội và của con người. Mặc dù lý luận được tổng kết từ thực tiễn nhưng nó có vai trò quan trọng trong việc chỉ ra cách thức, phương hướng cho con người trong hoạt động thực tiễn. Về vấn đề này, Hồ Chí Minh chỉ rõ: Lý luận như cái kim chỉ nam, nó chỉ phương hướng cho chúng ta trong công việc thực tế. Không có lý luận thì lúng túng như nhắm mắt mà đi. Lý luận là quan trọng, là cần thiết trong chỉ đạo thực tiễn, do vậy lý luận phải luôn gắn với thực tiễn và lý luận gắn với thực tiễn được xem là một trong những nguyên tắc căn bản trong tư duy của Hồ Chí Minh. Có thể thấy, trong tư duy của Hồ Chí Minh, lý luận bao giờ cũng gắn với thực tiễn, lý luận và thực tiễn có mối quan hệ biện chứng với nhau, không tách rời nhau. Cụ thể, theo Hồ Chí Minh lý luận là xuất phát từ thực tiễn và phải được ứng dụng vào trong thực tiễn, nếu lý luận không được áp dụng vào trong thực tế, không được thực tiễn kiểm nghiệm, chứng minh thì nó sẽ trở thành lý luận suông, lý luận đơn thuần, lý luận của lý luận. Hồ Chí Minh nhấn mạnh: Lý luận cốt để áp dụng vào công việc thực tế. Lý luận mà không áp dụng vào thực tế là lý luận suông. Dù xem được hàng ngàn, hàng vạn quyển lý luận, nếu không biết đem ra thực hành, thì khác nào một cái hòm đựng sách. Cũng đề cập đến mối quan hệ giữa lý luận và thực tiễn, Hồ Chí Minh đã sử dụng rất nhiều cụm từ với nhiều cách diễn đạt khác nhau nhằm làm rõ hơn về mối quan hệ này, trong đó có thể kể đến như: Lý luận liên hệ với thực tế, Lý luận kết hợp với thực hành", Lý luận đi đối với thực tiễn. Có thể nói, khi Hồ Chí Minh sử dụng các Cụm từ liên hệ kết hợp", đi đôi", tức là Người muốn nói đến sự gắn bó chặt chẽ giữa lý luận và thực tiễn và từ sự diễn đạt đó Hồ Chí Minh đã đi đến khẳng định: Thống nhất giữa lý luận và thực tiễn là một nguyên tắc căn bản của chủ nghĩa Mác - Lênin". Không dừng lại ở đó, khi đề cập về mối quan hệ biện chứng giữa lý luận và thực tiễn, Hồ Chí Minh còn nhấn mạnh: Thực tiễn không có lý luận hướng dẫn thì thành thực tiễn mù quáng. Lý luận mà không có liên hệ với thực tiễn là lý luận suông. Ngoài ra, nhằm khẳng định về mối quan hệ, sự thống nhất giữa lý luận và thực tiễn Hồ Chí Minh còn mượn những hình ảnh rất quen thuộc, đời thường trong cuộc sống để làm ví dụ minh hoạ. Cụ thể, Người cho rằng: Lý luận cũng như cái tên (hoặc viên đạn). Thực hành cũng như cái đích để bắn. Có tên mà không bắn, hoặc bắn lung tung, cũng như không có tên. Như vậy, trong tư duy Hồ Chí Minh, sự gắn bó giữa lý luận và thực tiễn mang tính biện chứng, trong đó thực tiễn phải có lý luận soi đường, hướng dẫn, còn lý luận phải dựa trên cơ sở thực tiễn, phản ánh thực tiễn và phải luôn liên hệ với thực tiễn. Lý luận chỉ có ý nghĩa khi nó được vận dụng vào thực tiễn, phục vụ thực tiễn trong vai trò dẫn dắt, chỉ đạo thực tiễn đi tới kết quả. Đó là sự tác động tương hỗ giữa lý luận và thực tiễn trong sự phát triển. Không có lý luận sẽ dễ rơi vào chủ nghĩa kinh nghiệm, thiếu thực tiễn sẽ dễ sa vào chủ nghĩa giáo điều.. . Ngoài việc diễn giải một cách sâu sắc về mối quan hệ biện chứng giữa lý luận và thực tiễn, Hồ Chí Minh còn chỉ rõ để có thể thực hành trong thực tế nguyên tắc này thì cần phải làm gì, làm như thế nào. Theo Hồ Chí Minh, để thực hiện nguyên tắc thông nhất giữa lý luận và thực tiên cần phải khắc phục bệnh coi khinh lý luận và tránh bệnh lý luận suông, giáo điều. Người cho rằng việc xem thường lý luận, coi khinh lý luận nhất định sẽ dẫn tới bệnh kinh nghiệm, tuyệt đối hoá kinh nghiệm. Người chỉ rõ: Có kinh nghiệm mà không có lý luận cũng như một mắt sáng một mắt mờ". Bác Hồ dùng thử máy cấy lúa với cán bộ, nhân dân tại Trại thí nghiệm lúa thuộc Sở Nông lâm Hà Nội năm 1960. Nguồn: dantri.com.vn Phải thấy rằng những quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh về lý luận và thực tiễn" trong giai đoạn hiện nay vẫn còn mang một giá trị, một triết lý hết sức sâu sắc trong chỉ đạo hoạt động thực tiễn cũng như trong hoạt động nghiên cứu, giảng dạy nhất là giảng dạy lý luận chính trị. Là một đơn vị thực hiện chức năng đào tạo, bồi dưỡng, đặc biệt là đào tạo về lý luận chính trị cho cán bộ, đảng viên; vì vậy việc nghiên cứu, vận dụng quan điểm của Hồ Chí Minh về lý luận gắn với thực tiễn vào trong hoạt động giảng dạy tại nhà trường là một yêu cầu hết sức cần thiết. |