Nhà Lê Sơ được thành lập sau khi Lê Lợi phát động cuộc khởi nghĩa Lam Sơn đánh quân Minh giành thắng lợi. Nước Đại Việt thời Lê Sơ phát triển hưng thịnh về mọi mặt từ kinh tế, chính trị đến văn hóa, khoa học, nghệ thuật. Cùng indembassyhavana.org tìm hiểu cụ thể trong bài viết dưới đây về nước Đại Việt thời Lê Sơ.
Tình hình kinh tế, chính trị, quân sự, luật phápTình hình kinh tế xã hội của nước Đại Việt thời Lê SơTình hình Kinh tế nước Đại Việt thời Lê SơTình hình văn hóa – giáo dục của nước Đại Việt thời Lê SơTình hình văn hóa – khoa học – nghệ thuật nước Đại Việt thời Lê Sơ
Tình hình kinh tế, chính trị, quân sự, luật pháp
Tổ chức bộ máy chính quyền
Ở trung ương: Vua nắm mọi quyền hành, giúp vua có 6 bộ [là Lại, Hộ, lễ, Binh, Hình, Công] đứng đầu mỗi bộ có quan Thượng thư, bên cạnh bộ có Hàn Lâm Viện [công văn], Quốc sử viện [biên soạn lịch sử], Ngự sử đài [kiểm tra]. Bỏ chức tướng quốc ,đại tổng quản ,hành khiển; vua trực tiếp làm tổng chỉ huy quân đội, cấm các quan lập quân đội riêng .Ở địa phương: chia cả nước ra làm 13 đạo thừa tuyên do 3 ty cai quản là Đô ty [quân sự], Hiến ty [xử án], Thừa ty [hành chánh]; dưới ty là phủ, châu, huyện, xã.
Đang xem: Văn hóa thời lê sơ
Tổ chức quân đội
Quân đội được tổ chức theo chế độ “ngụ binh ư nông”.Gồm 2 bộ phận chính là: quân ở triều đình và quân ở địa phương .Gồm có bộ binh , thủy binh, tượng binh , kỵ binh ; vũ khí có dao, kiếm, giáo, mác, cung, tên, hỏa đồng, hỏa pháo.Khác với thời Trần, thời Lê Sơ không có quân đội của các vương hầu, quý tộc; vua trực tiếp nắm quyền chỉ huy quân đội
Luật pháp
Vua Lê Thánh Tông cho soạn bộ luật Hồng Đức [Quốc triều hình luật] – đây là bộ luật thành văn đầu tiên của nước taNội dung là bảo vệ vua, hoàng tộc, quan lại, giai cấp thống trị ….bảo vệ chủ quyền quốc gia Trong nội dung của bộ luật có điểm nổi bật là bảo vệ quyền lợi của phụ nữ và khuyến khích phát triển kinh tế.
Tình hình kinh tế xã hội của nước Đại Việt thời Lê Sơ
Tình hình Kinh tế nước Đại Việt thời Lê Sơ
Nông nghiệp
Trong bối cảnh khó khăn, những tàn dư của ách đô hộ nhà Minh vô cùng nặng nề, nhà nước đã có những chính sách phát triển nông nghiệp như:
Cho 25 vạn lính về quê làm ruộng và kêu gọi nhân dân phiêu tán về quê làm ruộng .Chia ruộng đất theo phép quân điền; đặt cơ quan chuyên trách nông nghiệp như khuyến nông sứ, Hà đê sứ, Đồn điền sứBan lệnh cấm giết trâu bò, cấm điều phu vào lúc gặt, cấy .
=> Nông nghiệp phục hồi và phát triển một cách nhanh chóng.
Xem thêm: Ngày Truyền Thống Áo Dài Việt Nam, Tuần Lễ Áo Dài: Nhân Lên Tình Yêu Áo Dài Việt
Công thương nghiệpNghề thủ công truyền thống như kéo tơ, dệt lụa, làm đồ gốm,rèn sắt,… phát triển mạnh mẽ, nhiều làng thủ công ra đời, đặc biệt là Thăng Long với 36 phường thủ công .Các làng, phường thủ công chuyên nghiệp nghiệp ra đời như: đồ gốm Bát Tràng, đúc đồng ở Đại Bái; rèn sắt ở Văn Chàng ; dệt vải lụa ở Nghi Tâm; làm giấy ở Yên Thái; nhuộm điều ở phường Hàng Đào. Xưởng thủ công nhà nước gọi là Bách tác chuyên sản xuất đồ dùng cho nhà vua, vũ khí, đóng thuyền, đúc tiền đồng .
Buôn bán: khuyến khích lập chợ mới, giao thương với người nước ngoài ở Vân Đồn, Vạn Ninh [Quảng Ninh], Hội Thống [Nghệ An], Lạng Sơn, Tuyên Quang
=> Với chính sách và biện pháp khuyến khích phát triển của nhà nước, nhân dân cần cù lao động, nền kinh tế của nước đại việt ta dần được khôi phục và phát triển
Tình hình Xã hội nước Đại Việt thời Lê Sơ
Thời Lê sơ có các giai cấp chính là :
Phong kiến gồm vua, quan , địa chủ . Giai cấp nông dân chiếm đại đa số có rất ít hoặc không có ruộng đất, phải cày thuê cho quan lại địa chủCác tầng lớp khác thợ thủ công, thương nhân, nô tì,… trong xã hội giảm dần và bị xóa bỏ.
Tình hình văn hóa – giáo dục của nước Đại Việt thời Lê Sơ
Tình hình giáo dục nước Đại Việt thời Lê Sơ
Nhà nước Đại Việt thời Lê Sơ rất quan tâm đến giáo dục đào tạo nhân tài thể hiện ở:
Cho dựng lại Quốc Tử Giám ở Thăng Long, mở trường các lộ, mọi người đều có thể học và đi thiTuyển chọn những người có tài, có đạo đức để làm thầy giáoHọc đạo nho, Nho giáo chiếm địa vị độc tôn. Mở các khoa thi hàng để chọn người tài ra làm quan. Người đỗ tiến sĩ được vua ban mũ, áo, phẩm tước, khắc tên vào bia tiến sĩ ở Văn Miếu – Quốc Tử Giám.
Xem thêm: Lễ Hội Đền Hùng Được Tổ Chức Ở Đâu, Lễ Hội Đền Hùng
Tình hình văn hóa – khoa học – nghệ thuật nước Đại Việt thời Lê Sơ
Văn học
Văn học có nội dung yêu nước, thể hiện niềm tự hào dân tộc, khí phách anh hùng của với các tác phẩm tiêu biểu như:
Văn thơ chữ Hán có Quân Trung Từ Mệnh Tập, Bình Ngô Đại Cáo của Nguyễn Trãi; Quỳnh Uyển cửu ca của Lê Thánh TônVăn thơ chữ Nôm có Quốc Âm thi tập của Nguyễn Trãi, Hồng Đức Quốc Âm của Lê Thánh TôngKhoa học, nghệ thuật
Về khoa học:
Sử học có các tác phẩm tiêu biểu như: Đại Việt sử kí [10 quyển] của Lê văn Hưu; Đại Việt Sử Ký Toàn Thư, Lam Sơn thực lục của Ngô Sĩ Liên,…Địa lý gồm có: Hồng Đức bản đồ của Lê Thánh Tông; Dư Địa Chí của Nguyễn Trãi,…..Y học nổi bật là Bản thảo thực vật toát yếu của Phan Phu Tiên .Toán học có Đại Thành toán pháp của Lương Thế Vinh; Lập thành toán pháp của Vũ Hữu
Về nghệ thuật:
Sân khấu có ca, múa, nhạc, chèo; Lương Thế Vinh soạn bộ Hỉ phường phả lục ở nước đại việt thời lê sơ
Trên đây là khái quát về quy trình xây dựng bộ máy nhà nước và khôi phục kinh tế của thời Lê Sơ. Hy vọng sẽ cung cấp cho bạn những kiến thức bổ ích trong quá trình nghiên cứu về nước Đại Việt thời Lê Sơ cũng như lịch sử Việt nam lúc bấy giờ.
See more articles in category: FAQ
Chi tiết Chuyên mục: Bài 20 phần 3: Nước Đại Việt thời Lê Sơ
- Văn học thời Lê sơ phát triển phong phú: Văn học chữ Hán, chữ Nôm đều phát triển.
- Văn thơ thời Lê sơ có nội dung yêu nước sâu sắc, thể hiện niềm tự hào dân tộc, khí phách anh hùng và tinh thần bất khuất của dân tộc.
- Xuất hiện nhiều tác phẩm nổi tiếng, được lưu truyền cho đến nay : Bình Ngô đại cáo, Quốc âm thi tập....
[Nguồn: trang 100 sgk Lịch Sử 7:]
Skip to content
Theo dõi PHEBINHVANHOC trên Bạn đang xem: Văn học Việt Nam thời Lê sơ Tại PHÊ BÌNH VĂN HỌC Bạn đang quan tâm đến Văn học Việt Nam thời Lê sơ phải không? Nào hãy cùng PHE BINH VAN HOC theo dõi bài viết này ngay sau đây nhé! Hiện nay trong thời kì đổi mới nhưng không ít các bạn đặt câu hỏi để hỏi: “Em có nhận xét gì về tình hình văn học Việt Nam thời Lê sơ?” để trả lời cho câu hỏi nằm trong phần bài tập về nhà của các bạn, trước tiên hãy xem chậm bài viết dưới đây.XEM THÊM VIDEO Văn học Việt Nam thời Lê sơ tại facebook.com/PheBinhVanHoc.
Khái quát
Các thể loại văn học chính thời kỳ này gồm thơ, phú, chiếu, biểu, văn bia, truyện ký, cáo, chính luận. Lực lượng sáng tác thời Lê sơ khá hùng hậu và thành tựu sáng tác cũng rất lớn, để lại dấu ấn đậm nét trong lịch sử văn học thời phong kiến của Việt Nam[wikipedia].
Nội dung văn học thời kỳ này khá phong phú, phản ánh đa dạng đời sống chính trị, xã hội, tinh thần.
Tác gia và tác phẩm tiêu biểu
Thời kỳ đầu
- Nguyễn Trãi được xem là tác gia quan trọng hàng đầu của văn học thời Lê sơ. Những tác phẩm được truyền tụng nhiều nhất của ông gồm có:
- Bình Ngô đại cáo: viết tháng 3 năm 1427, thuật lại cuộc Khởi nghĩa Lam Sơn – quá trình đánh đuổi quân Minh, giành lại độc lập cho nước Đại Việt. Tác phẩm này được coi là áng thiên cổ hùng văn, là bản tuyên ngôn độc lập thứ 2 trong lịch sử Việt Nam.
- Quân trung từ mệnh tập: Là tác phẩm văn xuôi do Nguyễn Trãi thay Lê Lợi viết trong màn trướng từ năm 1423 đến 1427, phần lớn là thư từ gửi cho tướng lĩnh nhà Minh trong thời gian chiến tranh và các biểu, dụ. Tổng số còn sưu tầm được đến nay là 69 bài.
- Ức Trai thi tập: tập thơ chữ Hán của Nguyễn Trãi, hiện còn lại 99 bài.
- Quốc âm thi tập: Tập thơ chữ Nôm của Nguyễn Trãi, hiện còn 254 bài[wikipedia]. Đây là tập thơ Nôm cổ nhất và cũng là mốc đánh dấu bước phát triển của chữ Nôm thế kỷ 15.
- Nguyễn Mộng Tuân cũng là nhà văn nổi tiếng đương thời. Tác phẩm tiêu biểu nhất của ông là Hạ thừa chỉ Ức Trai tân cư [Mừng nhà mới của quan thừa chỉ Ức Trai]
- Lý Tử Tấn có tập thơ Chuyết Am, trong đó nổi tiếng nhất là Đề Ức Trai bích [đề thơ trên vách nhà Ức Trai]. Ngoài ra, ông còn có hai bài phú nổi tiếng là Chí Linh sơn phú [Phú núi Chí Linh] và Xương Giang phú [Đại ý: Ca ngợi chiến thắng Xương Giang ngày 3 tháng 11 năm 1427 của nghĩa quân Lam Sơn]
Thời kỳ sau
Sang nửa sau thời Lê sơ, dưới triều Lê Thánh Tông, văn học Đại Việt có bước phát triển mới. Chính vua Lê Thánh Tông là đại diện tiêu biểu nhất của giai đoạn này
- Lê Thánh Tông
- Các tập thơ chữ Hán: Anh hoa hiếu trị [xướng hoạ với con các đại thần khi về thăm Lam Kinh], Chinh Tây kỷ hành [viết trên đường đánh Chiêm Thành năm 1471], Minh lương cẩm tú [xướng hoạ với các văn thần], Quỳnh uyển cửu ca [xướng hoạ với các văn nhân trong hội Tao Đàn], Xuân Vân thi tập [năm 1496], Châu cơ thắng thưởng, Văn minh cổ suý, Cổ kim cung từ thi tập
- Lam Sơn Lương thủy phú [bài phú miêu tả vẻ đẹp của núi Lam và sông Lương và công trạng của khởi nghĩa Lam Sơn]
- Thơ chữ Nôm: Hồng Đức quốc âm thi tập, và một số bài trong Lê triều danh nhân thi tập
- Ngô Chi Lan là nữ nhà thơ, mang bản sắc riêng, không khuôn sáo, gò ép, đẹp cả ý và lời, thường kết hợp nhuần nhuyễn giữa vẻ đẹp cảnh vật với những chi tiết chân thực của đời sống và có cái nhìn nhân ái trước cuộc đời và con người. Có thể coi bà là nhà thơ nữ đầu tiên có đóng góp quan trọng đối với sự phát triển của thơ ca Việt Nam.
- Thái Thuận là nhà thơ trữ tình, có tiếng thời Hồng Đức, tác phẩm được các học trò sưu tầm thành Lã Đường thi tập.
- Nguyễn Bảo để lại tập thơ Châu Khê tập, cũng do học trò sưu tầm sau khi ông mất.
- Vũ Quỳnh và Kiều Phú: hai nhà văn có công lớn trong việc sắp xếp hiệu chỉnh lại tác phẩm Lĩnh Nam chích quái ra đời từ thời nhà Trần.
- Đặng Minh Khiêm để lại tập thơ vịnh sử Việt giám định sử thi – tập thơ vịnh sử lớn đầu tiên trong văn học Việt Nam.
Ngoài các tác gia trên, còn những người có công lao sưu tầm, biên soạn các bộ thi tuyển như Phan Phu Tiên và Chu Xa kế tục nhau làm bộ thi tuyển sớm nhất ở Việt Nam gọi là Việt âm thi tập [thơ các tác giả Trần – Hồ và đầu Lê sơ gồm hơn 700 bài. Sau đó có Dương Đức Nhan soạn bộ Cổ kim chư gia tinh tuyển và Hoàng Đức Lương làm bộ Trích diễm thi tập.
Nguồn: Wikipedia
Đề bài
Lập bảng thống kê các tác phẩm văn học, sử học nổi tiếng thời Lý – Trần và Lê sơ.
Xem video lời giải:
Lời giải chi tiết
|
Thời Lý [1009 – 1225] |
Thời Trần [1226 – 1400] |
Thời Lê sơ [1428 – 1527] |
|
|
Các tác phẩm văn học |
Nam Quốc sơn hà [Lý Thường Kiệt] | Hịch tướng sĩ [Trần Quốc Tuấn], Tụng giá hoàn kinh sư [Trần Quang Khải] , Phú sông Bạch Đằng [Trương Hán Siêu] | – Văn học chữ Hán: Quân trung từ mệnh tập, Bình Ngô đại cáo,…
– Văn học chữ Nôm: Quốc âm thi tập, Hồng Đức quốc âm thi tập,… |
|
Các tác phẩm sử học |
Đại Việt sử kí toàn thư. | Bộ Đại Việt sử kí gồm 30 quyển [Lê Văn Hưu]. | – Có nhiều tác phẩm như: Đại Việt sử kí [10 quyển], Đại Việt sử kí toàn thư [15 quyển], Lam Sơn thực lục,Việt giám thông khảo tổng luận, Hoàng triều quan chế,… |
Một số tác giả và tác phẩm tiêu biểu thời Lê Sơ
- Nguyễn trãi
– bình ngô đại cáo
– quân trung từ mệnh tập
– ức trai thi tập
– quốc âm thi tập
- Lê thánh tông
– anh hoa hiếu trị
– chinh tây kỷ hành
– minh lương cẩm tú
– quỳnh uyển cửu ca
– xuân vân thi tập
– châu cơ thắng thưởng
– văn minh cổ súy
– cổ kim cung từ thi tập
– lam sơ lương thủy phú
– hồng đức quốc âm thi tập
– lê triều danh nhân thi tập
———————
Hỏi
Em có nhận xét gì về tình hình văn học thời Lê sơ?
– Văn học thời Lê sơ phát triển phong phú: Văn học chữ Hán, chữ Nôm đều phát triển.
+ Văn học chữ Hán phát triển và tiếp tục chiếm ưu thế, với hàng loạt tập thơ, văn nổi tiếng được lưu truyền cho đến nay: Quân trung từ mệnh tập, Bình Ngô đại cáo, Quốc âm thi tập….
+ Văn học chữ Nôm giữ một vị trí quan trọng. Có những tác phẩm nổi tiếng như: Quốc âm thi tập, Hồng Đức quốc âm thi tập,…
– Văn thơ thời Lê sơ có nội dung yêu nước sâu sắc, thể hiện niềm tự hào dân tộc, khí phách anh hùng và tinh thần bất khuất của dân tộc
Đăng ký để nhận lời giải hay và tài liệu miễn phí
Trên đây là những chia sẻ về Văn học Việt Nam thời Lê sơ mà Phebinhvanhoc đã gửi đến bạn. Hy vọng với những thông tin trên sẽ giúp ích cho bạn trong học tập cũng như làm luận văn tốt nghiệp. Chúc các bạn thành công!
XEM THÊM: Sơ đồ tư duy các tác phẩm văn học 12
Như vậy trên đây chúng tôi đã giới thiệu đến bạn đọc Văn học Việt Nam thời Lê sơ. Hy vọng bài viết này giúp ích cho bạn trong cuộc sống cũng như trong học tập thường ngày. Chúng tôi xin tạm dừng bài viết này tại đây và kính chúc quý độc giả năm mới 2022 an khang thịnh vượng !
Website: //phebinhvanhoc.com.vn/
Thông báo: Phê Bình Văn Học ngoài phục vụ bạn đọc ở Việt Nam chúng tôi còn có kênh tiếng anh PhebinhvanhocEN cho bạn đọc trên toàn thế giới, mời thính giả đón xem.
Chúng tôi Xin cám ơn!