Trầm cảm khi mang thai 3 tháng cuối
|
Tuy nhiên, các nhà nghiên cứu cho rằng tỉ lệ thai phụ bị trầm cảm thực tế cao hơn nhiều bởi phần lớn cố gắng che đậy cảm giác thực của mình, luôn tự nhận là giai đoạn thú vị, đáng nhớ và cho rằng sự buồn chán chỉ là một trạng thái bình thường. Nhưng trầm cảm có thể là một vấn đề nghiêm trọng đối với nhiều thai phụ, ảnh hưởng trực tiếp đến phụ nữ ở độ tuổi sinh đẻ. Show
Truy tìm nguyên nhânCó rất nhiều nguyên nhân dẫn đến thai phụ mắc trầm cảm. Nhiều chuyên gia tin rằng hormon thai kỳ chính là thủ phạm. Sự tăng giảm của hormon ảnh hưởng đến tất cả phụ nữ có thai nhưng một số sẽ nhạy cảm hơn. Tâm trạng thay đổi có thể do sự căng thẳng, mệt mỏi, sự thay đổi các hormon thai nghén. Tâm trạng thất thường chủ yếu trong 3 tháng đầu của thai kì (dưới 12 tuần) và xuất hiện lại trong 3 tháng cuối, khi chuẩn bị sinh. Một nguyên nhân khác có thể dẫn tới trầm cảm là sự phức tạp trong các mối quan hệ, đặc biệt nếu hai vợ chồng đang trục trặc hoặc thai phụ đang mâu thuẫn với gia đình chồng. Mang thai ngoài ý muốn, đặc biệt là ngay sau khi kết hôn hoặc mới sinh con được một thời gian cũng có thể gây trầm cảm cho mẹ hoặc cho cả bé. Ngoài ra, tài chính khó khăn cũng góp phần làm giảm niềm vui sắp được làm mẹ.  Bản thân hay gia đình có tiền sử trầm cảm: Nếu trầm cảm từng xảy ra ở người thân trong gia đình, hoặc nếu bản thân có bệnh thì cũng rất dễ bị trầm cảm khi mang thai. Bất kỳ một biến động nào trong cuộc sống như sự ra đi của một người thân yêu, ly dị hay mất việc đều có thể gây ra trầm cảm. Sự cô độc của thai phụ hay chồng phải đi xa dài ngày trong giai đoạn có thai; Hoặc bản thân thai phụ đang sống và làm việc trong một thành phố không thân thuộc; Sống xa người thân và thấy nhớ họ; Cảm thấy cô đơn khi không có ai để chia sẻ... đều có thể dẫn tới trầm cảm. Đối với thai phụ gặp vấn đề về thai sản như nghén nhiều hoặc cảm thấy mình không được nghỉ ngơi đúng như khuyến nghị của bác sĩ. Lý do khác nghiêm trọng hơn như khó thụ thai hay đã từng sẩy thai: nếu đã từng bị sẩy thai trong quá khứ, thai phụ sẽ thấy mình đang lo lắng cho sự an toàn của lần mang thai này như thế nào. Những lời khuyên giữ gìn, cẩn thận... của chồng, người thân và bạn bè cũng góp phần làm thai phụ thêm lo lắng và dẫn tới trầm cảm. Không dễ nhận biếtBệnh trầm cảm trong thai kì không dễ phát hiện, nhiều khi dễ nhầm lẫn với một số rối loạn khác khi có thai. Một số dấu hiệu thường gặp: Khả năng tập trung kém, khó tập trung, dễ thay đổi tâm trạng đột ngột. Lo lắng nhiều, liên tục về sức khỏe và sự an nguy của con mình. Rất dễ cáu kỉnh, hoang mang, hoảng loạn. Thai phụ hay bị rối loạn giấc ngủ. Mệt mỏi quá mức, triền miên hoặc không dứt. Lúc nào cũng thèm ăn hoặc chẳng muốn ăn gì. Mất hứng thú với tình dục hoặc sự gần gũi. Không cảm thấy thích thú, hào hứng hay vui vẻ với bất cứ thứ gì. Buồn bã không dứt và khóc không có lý do rõ ràng. Thu mình với mọi người và tự cô lập mình với gia đình, bạn bè. Ảnh hưởng của trầm cảm khi mang thaiBệnh trầm cảm khi mang thai ngoài việc mang đến những hậu quả không tốt cho thai phụ còn ảnh hưởng rất lớn đến thai nhi như sẩy thai, đẻ non, đẻ con nhẹ cân, thai kém phát triển. Sau đẻ trẻ có thể chậm phát triển ngôn ngữ, rối loạn hành vi, cảm xúc, tự kỉ. Đối với các thai phụ bị trầm cảm nếu không được chăm sóc đúng mức có thể có những hành vi tiêu cực như uống rượu, hút thuốc lá, nghiện ma túy, bỏ phá thai, thậm chí tự vẫn. Ứng phó với trầm cảm như thế nào?Đừng nghĩ rằng mình vẫn sẽ tiếp tục làm được mọi việc bình thường như trước khi mang thai. Hãy luôn ưu tiên bản thân trong danh sách những thứ cần làm: Thay vì làm việc nhà, hãy đọc sách, ăn sáng trên giường và đi dạo trong công viên. Hãy chăm sóc bản thân nhiều hơn. Tâm sự những điều làm bạn sợ hãi và lo lắng với cô bạn thân. Luôn trò chuyện với chồng một cách cởi mở và bạn sẽ nhận được sự chân thành từ chồng. Những cảm xúc tiêu cực dù nói ra hay không đều có ảnh hưởng đối với đứa trẻ trong bụng. Vậy nên điều quan trọng là tìm được người thân hay cô bạn đồng cảm, giúp mình thoát ra khỏi những suy nghĩ không vui. Các thai phụ thường được khuyên là nên nghe, đọc, xem những thứ trong sáng để em bé sinh ra cũng sẽ có những suy nghĩ, tư tưởng như thế. Để lấy lại bình tĩnh, hãy nghe một bản nhạc cổ điển hàng ngày. Ngoài ra, có thể dành 30 phút để nghĩ tới những điều tốt đẹp. Nghỉ ngơi và ngủ đủ cũng giúp tâm trạng tốt lên, tươi mới hơn. Duy trì lối sống khoa học và chia nhiều bữa nhỏ, ăn thường xuyên để đảm bảo đủ dinh dưỡng cho cả mẹ và con, đồng thời cũng giúp thai phụ cảm thấy mình khỏe khoắn, đầy sức sống. Lời khuyên của thầy thuốcĐiều trị trầm cảm trong thai kỳ cần có sự kết hợp của thầy thuốc chuyên ngành sản khoa, nội khoa, tâm thần, các bác sĩ gia đình, thai phụ sẽ được tư vấn về các nguy cơ ảnh hưởng của trầm cảm đến sức khỏe của mẹ và con, các biện pháp điều trị sẽ được áp dụng.Đối với bệnh thể nhẹ điều trị chỉ cần loại bỏ các yếu tố nguy cơ và liệu pháp tâm lý, điều chỉnh hành vi, lối sống, luyện tập, thư giãn... Đối với bệnh thể nặng phải kết hợp biện pháp tâm lý và thuốc chống trầm cảm.Dự phòng trầm cảm cho thai phụ thuộc về gia đình, xã hội và quan trọng nhất là bản thân thai phụ. Thai phụ phải nhận được sự quan tâm đầy đủ về vật chất cũng như tinh thần của gia đình và xã hội. Thai phụ phải biết tự cân bằng trước những stress. Những tác động tiêu cực về tinh thần, đừng để lo lắng ảnh hưởng đến sức khỏe của mẹ và bé, hãy luôn vui vẻ, yêu đời và tận hưởng thời gian đặc biệt ngọt ngào của 9 tháng thai kỳ.
Trầm cảm khi mang thai là hiện tượng không dễ phát hiện. Vì biểu hiện triệu chứng của hiện tượng này rất dễ nhầm lẫn với một số rối loạn khác khi mang thai. Nếu không được chăm sóc đúng cách, mẹ bầu có thể có những hành vi tiêu cực ảnh hưởng sức khỏe cả mẹ và bé. Chủ đề này sẽ được đề cập trong bài viết của bác sĩ Nguyễn Lâm Giang dưới đây. Tổng quan về hiện tượng trầm cảm khi mang thaiTrầm cảm khi mang thai là gì?Trầm cảm khi mang thai, hay còn gọi là trầm cảm trước sinh. Đây là một rối loạn tâm trạng (mood disorder) giống như bệnh trầm cảm trên lâm sàng. Sự thay đổi hormone trong thai kỳ có liên quan đến chứng trầm cảm và lo lắng. Lo lắng có thể trở nên trầm trọng hơn khi mang thai và dẫn đến trầm cảm.1 Tình trạng rối loạn này thường xuất hiện ở 3 tháng đầu tiên của thai kỳ (hay còn gọi: trầm cảm khi mang thai 3 tháng đầu). Một số mẹ bầu lại bị stress khi mang thai 3 tháng cuối. Hiện tượng trầm cảm khi mang thai có phổ biến không?Nghiên cứu cho thấy, có khoảng 7% phụ nữ bị trầm cảm khi mang thai. Tỷ lệ này có thể cao hơn ở các nước thu nhập thấp và trung bình. Trầm cảm xảy ra ở phụ nữ thường xuyên gấp đôi so với nam giới. Sự khởi phát ban đầu của bệnh trầm cảm đạt đỉnh điểm trong những phụ nữ trong độ tuổi sinh sản. Stress khi mang thai thường không dễ nhận biếtMột số dấu hiệu trầm cảm khi mang thai như thay đổi giấc ngủ, sự thèm ăn và ham muốn tình dục rất giống những thay đổi bình thường trong thai kỳ. Do đó, các dấu hiệu này có thể do bạn mang thai chứ không phải do trầm cảm. Phụ nữ mang thai có thể nói chuyện với bác sĩ về những thay đổi tâm trạng mà họ đang gặp phải. Để từ đó, bác sĩ có thể sớm phát hiện hiện tượng trầm cảm trong thai kỳ cũng như tư vấn phù hợp. Yếu tố nguy cơMột số yếu tố nguy cơ gây trầm cảm khi mang thai bao gồm:
Nguyên nhân khiên mẹ bầu bị trầm cảmNguyên nhân chính xác khiến mẹ bầu bị trầm cảm vẫn chưa được xác định rõ. Nhưng các nhà nghiên cứu chỉ ra, sự thay đổi hormone trong thai kỳ đóng góp một phần quan trọng. Hormone ảnh hưởng đến các chất kiểm soát cảm xúc và tâm trạng trong não. Chính những biến động đó làm ảnh hưởng đến cảm xúc của thai phụ và dẫn đến trầm cảm. Yếu tố di truyền cũng có thể là nguyên nhân trầm cảm khi mang thai. Trầm cảm có xu hướng gia tăng trong các gia đình. Nếu trong gia đình có người có tiền sử trầm cảm hoặc bất kỳ rối loạn tâm trạng nào khác thì bạn cũng dễ bị trầm cảm hơn. Xem thêm: 11 dấu hiệu stress phổ biến và dễ nhận biết Tóm lại, trầm cảm khi mang thai thường là kết quả của sự kết hợp của nhiều yếu tố. Và không phải tất cả các yếu tố đều được hiểu biết đầy đủ. Điều quan trọng là bạn nên hiểu các yếu tố nguy cơ, nhận biết các dấu hiệu có thể bị trầm cảm và tìm kiếm sự giúp đỡ của các chuyên gia y tế2. Dấu hiệu trầm cảm khi mang thaiDấu hiệu trầm cảm khi mang thai sẽ không dễ phát hiện nếu không quan sát kỹ. Phụ nữ có thai bị trầm cảm có thể có các biểu hiện sau:
Tác hại của trầm cảm khi mang thaiĐối với thai nhi
Đối với mẹTrầm cảm khi mang thai có thể khiên thai phụ có những hành vi tiêu cực. Chẳng hạn như có ý định tự tử, từ bỏ thai nhi. Ngoài ra, hiện tượng này làm gia tăng nguy cơ trầm cảm sau sinh. Khoảng 50% phụ nữ bị trầm cảm nghiêm trọng khi có thai tiếp tục phát triển thành trầm cảm sau sinh. Rối loạn tâm lý cũng ảnh hưởng đến suy nghĩ, cảm xúc và hành vi của thai phụ nên có thể gây ra nhiều vấn đề trong gia đình. Từ đó có thể làm mất gắn kết giữa vợ chồng, con cái và cha mẹ. Vì vậy, nếu bạn nghĩ rằng có khả năng bạn đang bị trầm cảm khi mang thai. Bạn nên đến gặp bác sĩ ngay để được tư vấn và phát hiện sớm và duy trì một thai kỳ khỏe mạnh. Cách giảm stress khi mang thai dành cho mẹ bầuViệc sử dụng thuốc chống trầm cảm cho phụ nữ mang thai còn nhiều tranh cải. Do đó, ngoài việc sử dụng thuốc, còn có nhiều cách để giảm stress khi mang thai. Tập thể dụcTập thể dục làm tăng nồng độ serotonin và giảm cortisol một cách tự nhiên làm giảm stress. Nghỉ ngơi hợp lýThiếu ngủ ảnh hưởng rất nhiều đến khả năng quản lý căng thẳng của não bộ. Bạn có thể xây dựng cho mình một lịch trình ngủ và thức dậy theo thói quen, giờ giấc hợp lý. Chế độ dinh dưỡngNhiều loại thực phẩm có liên quan đến sự thay đổi tâm trạng. Chế độ ăn nhiều caffeine, đường, carbohydrate chế biến, chất phụ gia nhân tạo và ít protein đều có thể dẫn đến các vấn đề liên quan đến sức khỏe tinh thần và thể chất. Việc kiểm soát các thực phẩm bạn nạp vào nhất là trong thai kỳ không chỉ giảm stress mà còn ngăn ngừa một số bệnh lý khác có thể gặp khi mang thai. Y học cổ truyềnChâm cứu là một lựa chọn khả thi trong hỗ trợ điều trị trầm cảm ở phụ nữ có thai. Thảo dượcCó một số loại thảo dược có thể giúp giảm stress khi mang thai. Nhiều loại trong số này không thể dùng chung với thuốc chống trầm cảm và cần được đánh giá về liều lượng cho phụ nữ mang thai. Vì vậy, cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng bất kỳ loại thuốc, thực phẩm chức năng nào trong thai kỳ.3 Trên đây là bài viết về chủ đề trầm cảm khi mang thai. Hiện tượng này rất dễ nhầm lẫn với những thay đổi bình thường trong thai kỳ. Do đó, người thân và nhất là người chồng nên hiểu và nhận biết sớm những dấu hiệu mà bạn đời mình đang gặp phải để đưa họ đến khám sớm nhất có thể. Về phần thai phụ, hãy nói ra những cảm xúc, những vấn đề của bản thân, tìm kiếm sự giúp đỡ để được giải tỏa. Để có một thai kỳ khỏe mạnh, bạn cũng cần duy trì thói quen đến khám thai thường xuyên để có thể phát hiện những rủi ro sớm nếu có. |
