Quả cũng “hô hấp”
Th.S Nguyễn Mạnh Khải, Khoa Công nghệ sau thu hoạch, ĐH Nông nghiệp Hà Nội cho biết, có nhiều hoá chất đang được người ta dùng để bảo quản trái cây. Được sử dụng phổ biến nhất hiện nay là đất đèn và một số hoá chất độc hại khác.
Hóa chất được nói đến nhiều là chất chống nấm dùng trong xây dựng rẻ tiền. Trái cây sau khi được nhúng vào dung dịch này, các vi sinh vật bám vào sẽ bị chết ngay nên giữ được vẻ tươi đẹp rất lâu. Có nơi người ta còn dùng cả chất 2,4D là một loại thuốc diệt cỏ để tẩm ướp bảo quản trái cây.
Đây là một hoá chất độc, dùng liều lượng cao có tác dụng diệt cỏ, dùng nồng độ thấp có tác dụng kích thích làm cho trái cây tăng kích thước rất nhanh. Ngoài ra còn có tác dụng làm chậm quá trình lão hoá, giúp cho trái cây tươi lâu.
Với loại trái cây này thì biện pháp để đề phòng như rửa kỹ bằng nước sạch hoặc ngâm nước muối cũng không có tác dụng, vì có thể hoá chất độc hại đã ngấm sâu vào ruột trái cây.
Theo Th.S Nguyễn Mạnh Khải, trái cây để thông thường rất nhanh hỏng do quá trình hô hấp, trong trái cây vẫn diễn ra quá trình tự chín rồi tự thối rữa. Thứ hai là khi đã hái khỏi cành trái cây sẽ bị vi sinh vật xâm nhập theo núm, đẩy quá trình thối rữa diễn ra nhanh hơn.
Trái cây chín nhanh thường do quá trình hô hấp mạnh [hút khí O2 và thải khí CO2]. Ngoài ra, trong quá trình chín, trái cây còn thải khí etylen và chính khí này quay trở lại kích thích trái cây mau chín hơn.
Cách hữu hiệu để bảo quản trái cây không chín nhanh là dùng nhiệt độ thấp. Tuy nhiên, đối với một số loại trái cây nhiệt đới, khi nhiệt độ quá thấp sẽ bị tổn thương lạnh [trái nhũn, bị chấm đen…]. Vì vậy, nhiệt độ bảo quản không nên thấp hơn so với giá trị qui định.
Với xoài cần bảo quản ở nhiệt độ không thấp hơn 13 độ C, chôm chôm 12 độ C, mãng cầu 13 độ C, dưa hấu 10 độ C… Nếu không có điều kiện bảo quản lạnh, có thể ngâm trái cây với dung dịch muối canxi [CaCl2, nồng độ 1-3% trong thời gian 1-3 phút] để ức chế quá trình hô hấp của trái cây. Đó là những cách bảo quản an toàn, dễ áp dụng.
Bảo quản bằng cát, lá bèo, tỏi
ThS Phan Thanh Tâm, bộ môn Công nghệ Thực phẩm sau thu hoạch, Viện Công nghệ Sinh học và Công nghệ Thực phẩm, ĐH Bách khoa Hà Nội cho biết, người ta còn có thể bảo quản bưởi bằng cách bôi vôi vào chỗ đầu cuống của quả bưởi, hoặc vùi cam, bưởi xuống cát cũng có thể bảo quản được tươi trong vài tháng.
Vì ở trong môi trường cát, độ ẩm luôn được duy trì, trong khi đó quả vẫn thực hiện được quá trình hô hấp. Trong công nghệ bảo quản chế biến thì người ta cũng sử dụng nhiều phương pháp bảo quản an toàn cho quả. Phổ biến nhất là bảo quản lạnh.
Khi đó cần phải có bao bị đặc dụng cho từng loại quả khác nhau, đảm bảo trong quá trình đó quả vẫn được hô hấp trao đổi không khí. Hoặc có thể sục khí ozon để diệt hết vi khuẩn có trên vỏ quả, hạn chế quá trình thối rữa…
Theo các chuyên gia, sử dụng các phương pháp dân gian thì sẽ an toàn hơn cho sức khỏe người sử dụng. Nông dân vùng trồng vú sữa Châu Thành [Tiền Giang] đã sáng kiến ra dùng lá lục bình tươi để làm mát trái vú sữa, vừa giữ được độ ẩm và giúp trái không bị giập, trầy xước, bảo quản được khi vận chuyển đi xa.
Dùng lá lục bình tươi gói từng quả vú sữa lại rồi chất chồng lên cho vào thùng xốp [loại thùng ướp nước đá]. Cách làm như vậy có thể vận chuyển từ 10 -14 ngày quả vẫn tươi xanh, trong khi vú sữa không sử dụng lá lục bình chỉ có thể để được 3 – 4 ngày. Tỏi là một loại củ giúp người nông dân giữ cho quả bưởi tươi lâu.
Sau khi thu hoạch có thể giữ cho quả bưởi tươi [màu, lá trên cuống, chậm rụng cuống…] trong khoảng 2 tháng bằng cách dùng tỏi tươi nghiền nhuyễn hòa với nước, phun xịt lên trái bưởi cho ướt đều.
Để bảo quản giống xoài cát Hòa Lộc, các nhà khoa học đã xử lý chần nước nóng để ngăn bệnh thán thư và ruồi đục quả.
Sau đó, trái được nhúng vào dung dịch Chitosan [vỏ tôm], tạo nên một lớp màng bao phủ mỏng có tác dụng chống mất ẩm, giảm hao hụt trọng lượng và kéo dài thời gian tồn trữ. Quá trình này có thể bảo quản xoài được bảo quản tốt nhất trong 4 – 6 tuần.
Thời gian “tự bảo quản” của trái cây không nhiều. Đối với những quả vải, quả nhãn chỉ được 3-4 ngày, mận tươi khoảng 10 ngày, cam tươi cũng chỉ kéo dài nhất được hơn 1 tháng. Nếu quả để cả mấy tháng trong điều kiện bình thường mà không có dấu hiệu thối, rữa, héo… thì chứng tỏ quả đã bị tẩm ướp các chất bảo quản độc hại.
Tô Hội
Bảo quản trái cây nhìn chung không phải là một điều quá khó khăn. Nhưng thực tế, làm sao để bảo quản trái cây trong tủ lạnh đúng chuẩn không phải ai cũng biết. Chính điều này đã khiến không ít người rơi vào tình thế vứt bỏ thực phẩm dù đã cho vào tủ lạnh và chỉ mới mua cách đây vài ngày. Hãy để Cleanipedia giúp bạn tìm hiểu cách bảo quản thực phẩm trong tủ lạnh đúng cách để bạn có thể làm trái cây chín, ngon đúng theo ý mình và cả cách ngăn tình trạng trái cây không bị thối [hư] quá nhanh.
Dưới đây là hướng dẫn chi tiết 5 cách bảo quản trái cây tươi lâu trong tủ lạnh hiệu quả:
Điều đầu tiên cần lưu ý trong cách bảo quản trái cây trong tủ lạnh là nhiệt độ không khí. Thông thường, 3-9 độ C là mức nhiệt độ phù hợp nhất cho tất cả các loại trái cây, rau củ. Nhiệt độ này làm chậm quá trình chín của trái cây, hạn chế tình trạng trái cây bị hư hỏng nhanh chóng sau khi chín.
Hiện nay, hầu hết các dòng tủ lạnh đều có ngăn riêng dành cho trái cây, rau củ quả, bạn chỉ việc cho tất cả vào đúng ngăn để bảo quản trái cây tốt hơn. Nếu không, bạn có thể để bất kỳ đâu trong tủ lạnh nhưng vẫn phải đảm bảo ở mức nhiệt độ như trên nhé.
Ngoài ra, khi bạn mua loại trái cây chưa chín, tốt nhất không nên cho vào tủ lạnh ngay, vì đây là hành động ngăn chặn quá trình trái cây chín. Bạn cần cho trái cây ở môi trường nhiệt độ phòng để chín hơn một chút trước khi đặt vào tủ lạnh quá sớm.
Thói quen tiết kiệm thời gian bằng việc rửa sạch trái cây, cắt sẵn và cho vào tủ lạnh, khi dùng chỉ cần mang ra sử dụng, chẳng tiết kiệm được thời gian mà còn làm trái cây nhanh vào sọt rác. Hầu hết các loại trái cây, rau củ đều sở hữu một lớp bảo vệ tự nhiên, nếu rửa sạch sẽ rất nhanh hư và dập nát. Đồng thời, còn khiến trái cây mất đi chất dinh dưỡng bên trong.
Tóm lại, một trong số những cách bảo quản trái cây trong tủ lạnh hữu hiệu nhất là không rửa qua nước trước khi mang đi trữ lạnh mà chỉ nên cắt bớt cành, lá là được.
Tuy nhiên, vẫn còn một cách chữa cháy cho việc làm này của bạn, khi đã lỡ cắt sẵn, bạn nên bảo quản trái cây trong tủ lạnh bằng một lớp bọc nilon bên ngoài ngay nhé.
Ít ai biết rằng trái cây cần đến 80-95% độ ẩm để đảm bảo được độ tươi vốn có, trong khi độ ẩm trong tủ lạnh chỉ duy trì ở mức trung bình 65%. Chính điều này khiến trái cây nhanh héo, mất đi độ tươi ngon ngày nào.
Bên cạnh đó, dù muốn hay không thì việc sắp xếp quá nhiều loại trái cây chung một chỗ rất dễ xảy ra tình trạng va đập, khiến trái cây hỏng nhanh hơn dự kiến.
Tốt hơn, bạn hãy chuẩn bị ngay những hộp nhựa kín nắp hoặc màng bọc thực phẩm và cho tất cả vào bên trong thật cẩn thận để khi bảo quản trái cây trong tủ lạnh tránh khỏi vi khuẩn,luôn ngon cho đến khi mang ra sử dụng
Hầu hết, việc sắp xếp rau củ và trái cây thường được dùng chung một khu vực khi tiến hành bảo quản trái cây trong tủ lạnh. Nhưng điều này vô tình khiến một trong hai dễ bị hư. Vì trong những loại thực phẩm này, được chia làm hai nhóm và được xem là ‘khắc tinh’ của nhau bởi khí Ethylene. Cụ thể:
Loại có khả năng sản xuất ra khí Ethylene: cà chua, chuối, đu đủ, bơ, táo,...
Loại nhạy cảm với khí Ethylene: cà rốt, cam, chanh, cải xanh, rau diếp cá.
Ngoài ra, việc sắp xếp và phân loại trái cây hợp lý sẽ giúp bạn dễ dàng hơn trong việc bảo quản và tìm kiếm nhanh chóng loại thực phẩm mà mình cần.
Sẽ tùy vào từng loại, thời gian bảo quản trái cây trong tủ lạnh sẽ khác nhau. Nếu áp dụng đúng chuẩn, bạn sẽ có thể bảo quản trái cây tốt nhất
Táo: 1 tháng - Có thể bảo quản ở nhiệt độ phòng bình thường mà không ảnh hưởng quá nhiều đến chất lượng.
Mơ: 5 ngày - Tốt nhất cần để chín ở nhiệt độ phòng trước khi cho vào tủ lạnh.
Bơ: 5 ngày [hoặc ít hơn] - Có thể tăng tốc độ chín bằng cách đặt trong túi giấy 2-4 ngày ở nhiệt độ phòng trước khi cho vào tủ lạnh
Chuối - Chuối để trong tủ lạnh có vỏ chuyển sang màu đen, nhưng vẫn ăn được.Nếu để ở nhiệt độ phòng, chín từ 3-6 ngày
Cherry: 3 ngày - Rất dễ hư hỏng, bảo quản khô càng tốt.
Bưởi: 2 tuần - Có thể được bảo quản ở nhiệt độ phòng với thời gian trong khoảng một tuần.
Nho: 5 ngày - Bảo quản khô, trong túi có đục lỗ để không khí lưu thông tốt.
Kiwi: 2 tuần - Bảo quản ở nhiệt độ phòng vẫn sử dụng được.
Chanh: 2 tuần - Có thể bảo quản ở nhiệt độ phòng, nhưng sử dụng trong vòng 3-4 ngày. Tránh ánh nắng.
Xoài: 2-3 ngày - Cần để chín ở nhiệt độ phòng trước khi cho vào tủ lạnh.Xoài xanh sẽ chín trong vòng một tuần ở nhiệt độ phòng.Để nhanh chín nên bọc trong túi giấy tránh ánh nắng trực tiếp.
Dưa: 5 ngày [nguyên trái] hoặc 3 ngày [cắt] - Rất dễ hư hỏng. Có thể tăng tốc độ chín trong túi giấy xuyên thấu.
Cam: 2 tuần - Bảo quản ở nhiệt độ thường trong khoảng một tuần.
Đào: 5 ngày - Quá trình chín ở nhiệt độ phòng có thể mất 2-3 ngày.
Lê: 5 ngày - Có thể cần để chín ở nhiệt độ phòng trước khi cho vào tủ lạnh.Bọc trong túi giấy để nhanh chín và tránh ánh nắng trực tiếp, có thể mất 2-3 ngày.
Dứa: 4 ngày - Tốt nhất dùng ngay. Bảo quản túi lưới trong tủ lạnh.
Mận: 5 ngày - Có thể cần để chín ở nhiệt độ phòng trước khi cho vào tủ lạnh.Bọc trong túi giấy tránh ánh nắng trực tiếp để quá trình chín nhanh hơn
Cà chua: 1 tuần - Sử dụng trong vòng một tuần sau khi mua. Tốt nhất chỉ nên cho vào tủ lạnh khi có dấu hiệu gần hư hỏng.
Mong rằng với những hướng dẫn chi tiết về cách bảo quản trái cây trong tủ lạnh trên đây sẽ giúp bạn có thể tự tin bảo quản trái cây luôn tươi ngon nhé!
Tác giả: Team Cleanipedia
Bản quyền thuộc về: Unilever Vietnam. Ghi rõ nguồn khi tham khảo.
Nếu bạn luôn lưu trữ nhiều thực phẩm, bạn cần cài đặt lạnh hơn [có thể là số 3 hoặc 4]. Nếu bạn không lưu trữ nhiều, hãy chọn giữa sô 2 và 3
Bạn không nên bảo quản trái cây và rau cùng nhau vì trái cây tạo ra hàm lượng ethylene cao [chất làm chín] có thể làm chín sớm và làm hỏng các loại rau xung quanh.
Chuối vẫn có thể sử dụng nếu đã được bảo quản trong tủ lạnh và vỏ đã ngả màu. Trừ khi chuối bị bốc mùi hôi thì bạn không nên sử dụng chuối đó nữa.
Xuất bản lần đầu 28 tháng 7 năm 2021