Sinh thời, Gia Cát Lượng từng nói: “Mưu sự tại nhân, thành sự tại Thiên”. Người đời sau đã đưa ra rất nhiều cách lý giải khác nhau về câu nói này…
Kỳ thực, câu “Mưu sự tại nhân, thành sự tại Thiên” ẩn chứa rất nhiều hàm ý. Người có tín ngưỡng, nếu đứng từ đạo lý tín ngưỡng của mình mà suy xét, sẽ nhìn thấy nội hàm của câu nói trên hết sức đơn giản. Câu chuyện thoát nạn một cách thần kỳ của Đường Túc Tông – Lý Hanh sẽ minh chứng cho chủ đề này.
Đường Túc Tông thoát nạn thần kỳ
Hoàng đế Đường Túc Tông tên thật là Lý Hanh, là con trai của Đường Huyền Tông. Khi Đường Huyền Tông còn ở Đông cung [làm thái tử], Thái Bình công chúa ghen tị với ông nên đã cử người giám sát nhất cử nhất động của ông. Chỉ cần Huyền Tông để lộ ra một chút khuyết điểm thì Thái Bình công chúa liền đem chuyện đó bẩm báo lên hoàng thượng. Từ đó người trong hậu cung và người bên cạnh ông đã dần ôm giữ hai chủng thái độ. Tuy nhiên, do thế lực của Thái Bình công chúa lớn hơn nên cuối cùng mọi người đều nghiêng về phía của Thái Bình công chúa.
Khi đó, Hoàng hậu Nguyên Hiến đã mang thai, vì sợ thế lực của Thái Bình công chúa nên Huyền Tông muốn hoàng hậu uống thuốc phá thai. Lúc đó, một người hầu đã tiến cử thân nhân của mình tên là Trương Thuyết đến cung Thái tử. Huyền Tông không e ngại gì liền nói thẳng sự tình ra và Trương Thuyết cũng đồng ý nhận lời giúp đỡ. Vài ngày sau, Trương Thuyết lại đến nội cung phục vụ Huyền Tông. Ông lấy từ trong ngực ra 3 chén thuốc nạo thai đưa cho Huyền Tông. Sau khi nhận được thuốc, Huyền Tông vô cùng vui mừng, đuổi hết người bên cạnh ra ngoài để tự mình đốt lửa sắc thuốc. Thuốc chưa được sắc xong, Huyền Tông cảm thấy có chút mệt mỏi nên đã chợp mắt nghỉ một chút, bỗng nhiên giống như được Thần linh cảm ứng, ngước nhìn lên và thấy một người cao lớn hơn một trượng tới trước mặt cùng với một con ngựa được trang trí rất đẹp. Vị Thần tiên này mặc áo giáp vàng, tay cầm giáo, đi quanh quanh 3 vòng rồi sau đó hất đổ nồi thuốc.
Huyền Tông vội vàng tỉnh dậy xem xét, nồi thuốc đã đổ sạch không còn chút nào. Ông cảm thấy hiện tượng này thật vô cùng kỳ lạ. Sau đó, Huyền Tông lại đốt lửa sắc chén thuốc khác, rồi lại lên giường nằm nghỉ. Một lúc sau, đến xem nồi thuốc, cũng giống như lần trước, ấm thuốc đang sắc cũng đổ hết không còn chút nào. Cứ như vậy, Huyền Tông sắc 3 ấm thuốc phá thai thì bị đổ cả 3 lần. Cuối cùng Huyền Tông buộc phải dừng lại việc này.
Ngày hôm sau, Trương Thuyết lại đến. Huyền Tông đã đem chuyện xảy ra khi sắc thuốc kể cho Trương Thuyết nghe. Trương Thuyết nghe xong lập tức đi xuống bậc thang nghiêm túc bái lạy Huyền Tông, vừa bái lạy vừa nói lời chúc mừng: “Đây là ý Trời. Thai nhi này không thể đánh mất được”.
Sau đó, Hoàng hậu Nguyên Hiến muốn ăn đồ chua, Huyền Tông cũng nói sự việc này với Trương Thuyết, Trương Thuyết mượn cơ hội này đã hết lòng đem thuốc thang tới phụng dưỡng cho Hoàng hậu. Cho đến năm Khai Nguyên, ân đức của Trương Thuyết đối với hoàng gia không ai có thể so sánh được, cũng là nguyên nhân này. Sau này, Túc Tông cùng con trai của Trương Thuyết cũng rất thân thiết và hòa hợp, khi ở cùng nhau, hai đứa trẻ giống như anh em ruột thịt.
Ý nghĩa thực sự của câu “Mưu sự tại nhân, thành sự tại Thiên”
Gia Cát Lượng thực sự không phải là một người tầm thường, cho nên lời ông nói gần với đạo và mang nội hàm rất thâm sâu. Ngày nay, nhiều người lý giải câu “Mưu sự tại nhân, thành sự tại Thiên” là một người cứ cố gắng hết mức để hoàn thành sự việc nào đó, đến cuối cùng mà kết quả không thành công thì đổ lỗi là do ý Trời và không phải hối tiếc bởi bản thân đã cố gắng hết sức rồi. Kỳ thực, cách lý giải này không hoàn toàn đúng.
Thật ra, Gia Cát Lượng muốn nói với mọi người rằng việc thành công hay thất bại đều phụ thuộc vào ý Trời. Muốn thành công thì phải thuận theo Thiên ý mà hành. Nhìn vào kết quả muốn gặt hái để nhận định sự việc đó có hợp với đạo lý của Trời đất hay không, từ đó mới đưa ra quyết định hành động, đây là cách tốt nhất.
Bởi có Thần linh bảo hộ, Túc Tông đã được trông nom ngay từ khi còn trong bụng mẹ, hỏi ai có thể hãm hại được ông? Cũng may, Huyền Tông có thể tỉnh ngộ ra và không gây nên họa lớn. Ngay cả Huyền Tông còn không làm tổn hại được Túc Tông, như vậy thì Thái Bình công chúa muốn giết hại ông thì tất nhiên là cũng sẽ gặp thất bại thôi. Kẻ làm trái ý Trời thì chắc chắn sẽ bị Thượng Thiên trừng phạt.
Thực ra thông qua câu cổ ngữ này, Gia Cát Lượng muốn nhắc nhở thế nhân, làm việc phải thuận theo Thiên ý, chứ đừng khư khư theo ý mình mà làm. Cho tới nay, thế gian hỏi có mấy người thực sự có lý giải đúng và nghiêm cẩn tuân theo nội hàm của câu nói này đây?
Theo Vision Times
San San biên dịch
Có thể bạn quan tâm:
videoinfo__video3.dkn.news||80ded07bb__
Ad will display in 09 seconds
“Mưu sự tại nhân, thành sự tại thiên” , câu nói đã nói rõ ra huyền cơ ẩn sau sự thành công nơi thế gian. Mọi việc đều không phải là ngẫu nhiên, vô duyên vô cớ. Mỗi một sự việc thành công đều không phải do sự cố gắng nhiều ít hay mong muốn của một người mà quyết định được. Con người có trăm ngàn suy tính nhưng ông trời chỉ có một suy tính là dựa vào “Đức” mà thôi, nhưng một suy tính này lại quyết định kết quả cuối cùng.
Những người tu hành, bậc quân tử, cao nhân thời xưa đều hiểu mệnh. Họ tin rằng mọi sự đều đã được an bài. Bất luận sự tình gì đều ẩn chứa thiên ý. Họ chọn cách sống thuận thiên ý, thích ứng với mọi hoàn cảnh. Họ không cưỡng cầu để đạt được những thứ không thuộc về mình. Cảm ơn cuộc đời nên luôn ung dung thản đãng, tự do tại tại.
Bối cảnh câu nói “Mưu sự tại nhân, thành sự tại thiên”
“Mưu sự tại nhân, thành sự tại thiên” là câu nói nổi tiếng của Gia Cát Lượng trong tác phẩm nổi tiếng Tam Quốc Diễn Nghĩa của La Quán Trung. Bối cảnh khi ông nói ra câu này đã khiến cho hậu thế có nhiều cách nhìn nhận khác nhau. Tuy nhiên, xuất phát từ cơ điểm tín ngưỡng nhìn nhận, vấn đề vô cùng đơn giản.
Đây là câu nói ẩn chứa triết lý thâm sâu xuất phát từ điển cố trong Tam Quốc. Trong hồi thứ 103, Gia Cát Lượng lao tâm khổ tứ dùng mọi cách dẫn dụ cha con Tư Mã Ý vào Thượng Phương Cốc để dùng hỏa công thiêu chết họ.
Mọi việc tưởng chừng đã xong xuôi, không ngờ khi cha con họ sắp bị lửa thiêu chết thì đột nhiên trời nổi cơn giông, sét đánh ầm ầm, mưa to như chút nước. Nhờ đó cha con Tư Mã thoát nạn. Nhìn thấy kẻ thù sắp phải bỏ mạng trong biển lửa lại được thoát thân, Gia Cát Lượng đau khổ ngửa mặt lên trời than: “Mưu sự tại nhân, thành sự tại thiên”.
Hàm nghĩa chân thực của câu nói “Mưu sự tại nhân, thành sự tại thiên” là gì?
Gia Cát Lượng là quân sư túc trí đa mưu. Tuy thân trong lều cỏ nhưng lại hiểu biết thế trận cách xa nghìn dặm. Khi ông nói ra câu này, rất nhiều người cho rằng, con người nên cố gắng hết sức mà làm việc, cuối cùng không thành công đó là Thiên ý. Như vậy cũng không có gì phải hối hận bởi bản thân đã cố gắng nỗ lực phấn đấu. Kỳ thực cách suy nghĩ này là hoàn toàn sai lầm.
Kỳ thực, điều Gia Cát Lượng muốn nói với thế nhân chính là sự thành bại của sự việc thực sự do Thượng Thiên quyết định. Vậy muốn thành công cần phải phù hợp với Thiên ý. Cũng chính là muốn nói Thuận Thiên ý mà hành sự mới có thể thành công. Câu chuyện về Túc Tông được ghi chép trong Liễu Thị sử dưới đây chính là minh chứng chân thực như thế.
Câu chuyện Túc Tông được Thần bảo hộ
Nồi thuốc phá thai 3 lần bị đổ
Khi Đường Huyền Tông ở tại Đông Cung, Thái Bình công chúa có tính cách rất đố kỵ. Vì thế, họ cử người theo dõi nhất cử nhất động của vua xem thái độ của vua thế nào. Chỉ cần phát hiện một chút sơ hở nhỏ sẽ bẩm báo với Hoàng thượng. Những người trong hậu cung và bên cạnh ông đều âm thầm có hai loại thái độ. Bởi thế lực của Thái Bình công chúa rất lớn, nên cuối cùng mọi người đều đứng về phe đó.
Khi đó Nguyên Hiến hoàng hậu đang mang thai. Huyền Tông vì sợ Thái Bình công chúa nên muốn bảo hoàng hậu bỏ thai. Khi đó, có một người tên Trương Thuyết vào cung thái tử với thân phận người hầu. Huyền Tông nói với Trương Thuyết về ý định của ông là muốn hoàng hậu bỏ thai. Trương Thuyết hứa sẽ giúp.
Mấy ngày sau, Trương Thuyết lại vào cung hầu hạ Huyền Tông. Anh ta lén mang ba thang thuốc phá thai đưa cho ông. Có được thuốc Huyền Tông vô cùng vui mừng, liền đuổi những người hầu bên cạnh đi.
Ông đích thân châm lửa sắc thuốc trong điện. Khi thuốc chưa xong, cảm thấy mệt mỏi. Ông chợp mắt nghỉ ngơi. Đột nhiên, ông cảm thấy như có vị Thần linh xuất hiện. Ông ngẩng đầu lên là một vị Thần tiên cao hơn một trượng cùng một con ngựa xuất hiện. Vị Thần khoác kim giáp, tay cầm giáo mác dài, quay ba vòng quanh nồi thuốc và đổ hết thuốc trong đang sắc.
Thuận theo ý trời, thai nhi không thể bỏ
Huyền Tông vội vàng chạy lại xem,thì không còn chút thuốc nào trong nồi nên cảm thấy vô cùng kỳ lạ. Ông lại châm lửa cho thang thuốc thứ hai vào sắc và nằm trên giường. Một lát lại chạy lại xem thuốc. Cũng như lần trước, vị Thần Linh nọ lại xuất hiện là đổ hết thuốc trong nồi. Cứ như vậy cả ba thang thuốc của Huyền Tông đều bị đổ hết nên chỉ còn cách ngừng lại.
Ngày hôm sau Trương Thuyết lại tới, Huyền Tông liền kể lại sự tình với Trương Thuyết. Vừa nghe thấy Trương Thuyết vội quỳ xuống bậc thềm nghiêm túc chúc mừng ông và nói: “Đây là ý trời, thai nhi này không thể bỏ”.
Sau đó, Nguyên Hiến hoàng hậu muốn ăn đồ chua, Huyền Tông liền đem sự việc kể lại cho Trương Thuyết. Trương Thuyết nhân cơ hội vào cung dạy Huyền Tông, liền dấu đu đủ trong tay áo dâng lên cho ông.
Vì vậy vào năm Khai Nguyên, ân đức của ông đối với hoàng gia đã được ghi nhận. Sau này con trai của Huyền Tông là Túc Thông đã thân thiết với con trai của Trương Thuyết là Trương Quân, Trương Ký như anh em ruột.
Tiểu hòa thượng và vườn cỏ nơi thiền viện
Một câu chuyện Phật giáo kể rằng, cỏ trong thiền viện héo úa cả một vùng. Tiểu hòa thượng sốt sắng, nói với sư phụ của mình : “Sư phụ, chúng ta mau rắc thêm hạt giống đi thôi”. Sư phụ nói với cậu rằng: “Con đừng vội, lúc nào gieo cũng được, cứ để tự nhiên!”.
Mùa thu đến, sư phụ mua hạt giống cỏ về đưa cho tiểu hòa thượng đi rắc. Gió thu nổi lên, hạt giống rắc tới đâu gió thổi bay tới đó. Tiểu hòa thượng vô cùng sốt sắng hét lên: “Sư phụ, không hay rồi, rất nhiều hạt giống đã bị gió thổi bay đi mất”. Sư phụ rất điềm tĩnh nói: “ Những hạt bị thổi bay đa phần đều là hạt lép. Cứ để tự nhiên đi!”.
Gieo xong, tiểu hòa thượng ρhát hiện có rất nhiều chú chim nhỏ bay đến ăn hạt giống. Cậu vô cùng ʜoảng hốt nói với sư phụ: “Hạt cỏ đều bị lũ chim ăn hết rồi, lần này hết thật rồi!”. Sư phụ vẫn rất bình thản: “không sao, hạt giống nhiều thế, làm sao ăn hết được? Cứ để tự nhiên!”.
Đến nửa đêm trời lại đổ một trận mưa rào xối xả. Mới sáng tinh mơ tiểu hòa thượng đã xông vào thiền phòng: “Sư phụ, rất nhiều hạt giống đều bị nước mưa cuốn đi!”. Sư phụ nói: “Nước cuốn đến đâu cỏ sẽ nảy mầm đến đó. Cứ để tùy duyên!”.
Một tuần lại qua đi, mảnh đất trơ trọi đã được bao phủ bởi rất nhiều mầu xanh. Mọi việc chẳng phải là thuận theo tự nhiên sao?
Mưu sự tại nhân, hành sự tại thiên
Trong xã hội bận rộn luôn có những điều dù có lao tâm khổ tứ, suy tính trước sau nhưng không được như ý. Người xưa có câu: “Mưu sự tại nhân, thành sự tại thiên” ý chỉ người tính không bằng trời tính. Thiên ý trong câu nói đó sâu thẳm khôn lường. Con người vĩnh viễn không có cách nào tranh sức mạnh với Trời được.
Cổ nhân giảng: “Người thuận theo đất, đất thuận theo Trời, Trời thuận theo Đạo, Đạo Thuận theo tự nhiên”. Trong kiếp nhân sinh, quan trọng không phải ta nỗ lực mà chính là nhân phẩm. Đạo đức của bạn có đủ hay không. Mọi sự hãy để thuận theo tự nhiên. Khi người nhất tâm hướng thiện, trời cao tất sẽ có an bài.
Con người là một phần của thiên nhiên nên cũng phải tuần hoàn theo quy luật tự nhiên. Vì để đạt được lợi ích vật chất của bản thân mà phá hoại tự nhiên. Kết quả nhất định là ngày càng xa rời Thiên đạo. Dù tính toán rất nhiều mà không nhận ra rằng “thành sự tại Thiên”.
Theo Zhengjian