NGỌC DIỆP
Lãi suất bất ngờ lên 8%
Chị Hoàng Lan [Hoàng Mai, Hà Nội] mới đây đã tất toán một khoản tiết kiệm kỳ hạn sáu tháng tại Techcombank chi nhánh Linh Đàm. Tuy nhiên, chị được nhân viên ngân hàng đề nghị tiếp tục gửi tiền tại đây bởi ngân hàng này mới nâng lãi suất. Cụ thể, Techcombank đã nâng lãi suất tiết kiệm ở hầu hết các kỳ hạn. Nếu tháng trước, lãi suất kỳ hạn dưới 11 tháng cao nhất là 3,6%/năm thì tháng này đã tăng lên 4,1%/năm. Đáng chú ý, lãi suất kỳ hạn 12 tháng tại Techcombank đã tăng mạnh lên 4,9%/năm, cao hơn các kỳ hạn dưới 36 tháng [là 4,8%/năm]. Tuy nhiên, chị Lan được nhân viên khuyên nên gửi tiết kiệm online [trực tuyến] vì khi gửi tiết kiệm online sẽ được cộng thêm 0,4%/năm so với gửi thông thường tại quầy.
Chị Xuân Hồng [Thanh Xuân, Hà Nội] cũng được nhân viên ngân hàng quen nhắn tin thông báo lãi suất tiền gửi cách đây mấy ngày. Cụ thể, ngân hàng này đã tăng lãi suất thêm 0,5% lên 6,3%/năm tại kỳ hạn 12 tháng mà chị Hồng hay gửi. Đây cũng là mức lãi suất tiền gửi cao nhất tại ngân hàng này tính đến cuối tháng 12/2021. Là khách VIP, chị Hồng cũng được nhân viên thông báo tham gia đợt bốc thăm trúng thưởng đợt cuối năm để tri ân khách hàng. Nhân viên ngân hàng này cũng động viên chị Hồng nếu còn tiền nhàn rỗi hãy gửi vào ngân hàng vì cuối năm lãi suất thường cao hơn các tháng vừa qua.
Không chỉ hai ngân hàng trên, một số ngân hàng cũng vừa nâng lãi suất tiết kiệm từ cuối tháng 11, đầu tháng 12 lên thêm 0,3-0,5%/năm: Techcombank, GPBank tăng 0,5% ở nhiều kỳ hạn; Eximbank cũng tăng lãi suất huy động thêm 0,1-0,3%/năm ở các kỳ hạn ngắn… Nếu gửi tiền tiết kiệm theo hình thức online, khách hàng còn được cộng thêm 0,2-0,4%/năm so với gửi tiết kiệm thông thường tại quầy. VPBank thậm chí tăng lãi suất gửi tiết kiệm online thêm 0,4-0,8%/năm ở một số kỳ hạn… Có một điểm đáng chú ý trong tháng cuối năm này là một chi nhánh ngân hàng SHB tại Vạn Phúc, Ba Đình [Hà Nội] đã nâng lãi suất huy động lên 8,0%/năm, cao hơn mức lãi suất huy động cao nhất các tháng trước là 7,1%/năm. Tuy nhiên, đây chỉ là trường hợp cá biệt áp dụng cho một số khách hàng đáp ứng điều kiện về số tiền gửi, kỳ hạn, điều kiện lĩnh lãi và cam kết không rút trước hạn; còn trên thực tế, lãi suất cơ sở tại SHB đến nay cao nhất chỉ là 6,6%/năm nằm trong gói tiết kiệm Đại Lợi, áp dụng cho kỳ hạn 18 tháng.
Có thể thấy, lãi suất huy động cuối năm 2021 đã “nóng” hơn.
Năm 2022-Tăng tín dụng, ổn định lãi suất
Ông Nguyễn Quốc Hùng, Tổng Thư ký Hiệp hội ngân hàng cho biết, một số ngân hàng tăng lãi suất hiện nay là do nhu cầu thị trường thanh khoản chu kỳ cuối năm. “Dư địa giảm lãi suất là rất khó vì gần như không còn dư địa giảm lãi suất nữa, chưa kể ngân hàng còn rất nhiều khoản nợ cơ cấu của khách hàng mà khách hàng vẫn chưa có khả năng trả. Đây cũng là nguyên nhân khiến áp lực thanh khoản thời gian tới sẽ khó khăn hơn”, ông Hùng nói.
Ông Hùng cũng cho biết, đầu năm 2022, do lạm phát của Việt Nam ổn định ở mức thấp, lãi suất huy động khó có thể tăng cao hơn bởi khi lãi suất cho vay vẫn được duy trì ở mức thấp thì ngân hàng khó tăng lãi suất huy động do còn phải giữ biên lợi nhuận.
Giám đốc chi nhánh một ngân hàng lớn tại Cầu Giấy [Hà Nội] cũng đồng tình khi cho biết, gần đây lãi suất tăng nhưng mức tăng không lớn và chỉ do một số ngân hàng quy mô nhỏ thực hiện. “Theo chu kỳ hằng năm, dịp cuối năm là thời điểm các ngân hàng chuẩn bị vốn để doanh nghiệp trả lương thưởng, vay vốn chuẩn bị cho sản xuất, kinh doanh năm tới, ký kết các hợp đồng hợp tác kinh doanh cho quý I, quý II năm sau. Nhưng hiện nay thanh khoản các ngân hàng rất dồi dào dù nhiều ngân hàng được tăng chỉ tiêu tín dụng. Nếu để ý hoàn toàn có thể thấy một số ngân hàng tăng lãi suất đợt này chủ yếu là số ít, quy mô rất nhỏ do căng thẳng thanh khoản và một số ngân hàng đang huy động vốn cho các dự án triển khai ngay đầu năm tới của khách hàng lớn”, vị này thông tin.
Còn về dài hạn, theo chuyên gia tài chính Đinh Trọng Thịnh [Học viện Tài chính], cuối năm, một số ngân hàng đã tăng lãi suất nhưng tất nhiên Chính phủ và Ngân hàng Nhà nước vẫn mong muốn giảm lãi suất và duy trì lãi suất ở mức thấp để hỗ trợ các doanh nghiệp phục hồi sản xuất, kinh doanh. “Do đó, nếu theo xu hướng lãi suất tăng thì mức tăng cũng nhỏ. Mọi người nhìn thấy nguy cơ lạm phát tăng trong năm 2022 nhưng không lớn, nên năm 2022 lãi suất có tăng cũng chỉ tăng nhẹ”, ông Thịnh nói.
Thông tin về chính sách tiền tệ năm 2022, ngày 28/12, Phó Thống đốc Đào Minh Tú cho biết, Ngân hàng Nhà nước sẽ tiếp tục điều hành lãi suất ổn định. “Nếu có điều kiện, các ngân hàng tiếp tục hỗ trợ doanh nghiệp và nền kinh tế bằng cách giảm lãi suất, cộng với các chương trình hỗ trợ của Chính phủ, tạo hiệu ứng chung vừa có hỗ trợ của ngành ngân hàng vừa có gói hỗ trợ phục hồi kinh tế. Đặc biệt, dành nguồn vốn cho các lĩnh vực khó khăn, lĩnh vực cần ưu tiên; không tập trung vốn cho các lĩnh vực không ưu tiên”, ông Tú nói.
Phó Thống đốc cũng cho biết, năm 2022, NHNN đặt mục tiêu tăng trưởng tín dụng khoảng 14%, cao hơn mục tiêu tăng trưởng tín dụng của năm 2021 là 12%. “Năm nay mở rộng đến 14%. Đây là con số đặt ra để định hướng. Còn thực tế có thể hơn hoặc chưa đến vì năm tới có nguy cơ tác động đến lạm phát, mà mục tiêu của chúng ta là ổn định vĩ mô, kiềm chế lạm phát”, Phó Thống đốc cho hay.
Nợ xấu tăng lên 8,2%
Phó Thống đốc Đào Minh Tú thông tin thêm, mục tiêu của Ngân hàng Nhà nước là duy trì nợ xấu toàn ngành dưới 3%, tạo điều kiện cho ngân hàng thương mại phát triển quy mô, lành mạnh hóa quan hệ tín dụng… Tuy nhiên do dịch bệnh, số liệu thống kê đánh giá đến nay, nợ xấu nội bảng là 1,9%, cao hơn con số cuối năm 2020 là 1,69%. Nếu tính cả nợ xấu bán cho Công ty Mua bán nợ và tài sản [VAMC] và nợ tiềm ẩn thì nợ xấu nội bảng là 3,79%.
“Trong trường hợp thận trọng, tính đầy đủ hơn, tính toán tác động của dịch và cơ cấu đến hạn chưa trả, chính sách miễn giảm theo Thông tư 01, 03 và sau này là Thông tư 14 có nguy cơ chuyển thành nợ xấu thì tỷ lệ nợ xấu này là 8,2%. Nợ xấu này không ai mong muốn nhưng nó là của nền kinh tế, của dịch bệnh. Người ta không muốn, chứ không phải do sai phạm cố tình hay làm ăn thua lỗ”, ông Tú đánh giá. Phó Thống đốc cũng cho hay, nếu dịch bệnh còn diễn biến phức tạp thì nợ xấu còn tăng hơn nữa. Nợ xấu do dịch thì càng cần hành lang pháp lý đủ mạnh, đủ sức xử lý trong thời gian tới.
Được biết, để hỗ trợ doanh nghiệp và nền kinh tế, kể từ khi có dịch Covid-19 đến nay, các ngân hàng đã giảm 34 nghìn tỷ đồng lợi nhuận để giảm lãi suất. Trong đợt cam kết gần nhất của 16 ngân hàng lớn giảm lãi suất từ tháng 7 đến hết năm 2021, số tiền lãi cam kết giảm là 20 nghìn tỷ đồng, riêng bốn ngân hàng thương mại nhà nước giảm thêm 4.000 tỷ đồng. Theo thống kê của Ngân hàng Nhà nước, đến ngày 30/11, các ngân hàng đã giảm 18.095 tỷ đồng tiền lãi suất, tương đương 87,78% số cam kết. Đến hết năm 2021, Ngân hàng Nhà nước dự tính sẽ đạt 100% cam kết.
Trong tuần đầu tiên của tháng 5, "cuộc đua" tăng lãi suất huy động đã có thêm sự góp mặt của một số ngân hàng thương mại với mức tăng từ 0,1-0,4%/năm so với thời điểm này tháng trước.
Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn-Hà Nội [SHB] vừa tăng mạnh lãi suất tiền gửi cả trên kênh huy động trực tuyến lẫn tại quầy. Hiện lãi suất tiết kiệm online cao nhất tại SHB lên đến 6,7%/năm cho kỳ hạn từ 36 tháng, tăng 0,35%/năm so với trước và 6,4%/năm cho kỳ hạn 12 tháng, tăng 0,3%/năm.
Còn với tiền gửi tiết kiệm tại quầy, lãi suất huy động cũng tăng 0,4%/năm lên mức 6,5-6,6%/năm với kỳ hạn 36 tháng và 6,1-6,2%/năm với kỳ hạn 12 tháng.
SHB cũng đang niêm yết lãi suất chứng chỉ tiền gửi Phát Lộc lên tới 7,4%/năm với kỳ hạn 8 năm và 7,2%/năm với kỳ hạn 6 năm.
Còn tại Ngân hàng thương mại cổ phần Quân đội [MB], lãi suất tiết kiệm tăng từ 0,15-0,24%/năm tại một số kỳ hạn. Trong số đó, lãi suất kỳ hạn 24 tháng tăng 0,24%/năm lên 5,75%/năm; kỳ hạn 12 tháng tăng 0,18%/năm lên mức 5,39%/năm...
Trong khi đó, Ngân hàng thương mại cổ phần Xuất nhập khẩu Việt Nam [Eximbank] cũng đã tăng lãi suất tiết kiệm online kỳ hạn 15 tháng thêm 0,2%/năm so với hồi đầu tháng 4 lên mức 6,5%/năm. Đồng thời, ngân hàng áp dụng loạt khuyến mại, tặng quà bằng hiện vật để thu hút khách hàng.
Trước đó, từ nửa cuối tháng 4, nhiều ngân hàng đã điều chỉnh tăng lãi suất như Ngân hàng thương mại cổ phần Việt Nam Thịnh Vượng [VPBank], Ngân hàng thương mại cổ phần An Bình [ABBank], Ngân hàng thương mại cổ phần Hàng hải Việt Nam [MSB], Ngân hàng thương mại cổ phần Phát triển Tp. Hồ Chí Minh [HDBank], Ngân hàng thương mại cổ phần Nam Á [NamABank], Ngân hàng thương mại cổ phần Bản Việt [Viet Capital Bank], Ngân hàng thương mại cổ phần Kỹ thương Việt Nam [Techcombank]... Mức tăng tại các ngân hàng này dao động từ 0,1-0,4%/năm tùy từng kỳ hạn.
[Lãi suất huy động liên tiếp tăng, lãi suất cho vay khó giữ thấp]
Ngược lại với xu hướng điều chỉnh tăng, Ngân hàng thương mại cổ phần Đông Nam Á [SeABank] lại có bước giảm lãi suất từ 0,05-0,45%/năm trong những ngày đầu tháng 5. Cụ thể, lãi suất tiết kiệm kỳ hạn 6 tháng được SeABank niêm yết ở mức 5,4%/năm, giảm 0,45%/năm so với hồi đầu tháng 4/2022; kỳ hạn 12 tháng là 6,1%/năm, giảm 0,05%/năm; kỳ hạn 24 tháng là 6,2%/năm, giảm 0,12%/năm.
Xét về lãi suất huy động cao nhất tại mỗi ngân hàng, Techcombank vẫn đang dẫn đầu với 7,8%/năm. Tuy nhiên, để được hưởng mức lãi suất này, khách hàng phải đáp ứng điều kiện gửi từ 999 tỷ đồng trở lên.
Tiếp sau đó là Ngân hàng thương mại cổ phần Sài Gòn [SCB] với 7,6%/năm, NamABank 7,4%/năm. Ngân hàng thương mại cổ phần Á Châu [ACB], MSB hay VietCapitalBank áp dụng lãi suất cao nhất từ 7-7,1%/năm... đi kèm một số điều kiện riêng.
Tiếp tục giữ ổn định ở mức thấp, lãi suất tiền gửi tiết kiệm tại nhóm các ngân hàng lớn là Ngân hàng thương mại cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam [BIDV], Ngân hàng thương mại cổ phần Ngoại thương Việt Nam [Vietcombank], Ngân hàng thương mại cổ phần Công Thương Việt Nam [VietinBank] và Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn [Agribank] cao nhất vẫn ở mức 5,5-5,6%/năm.
Báo cáo phân tích mới đây của Công ty chứng khoán SSI cho rằng, thanh khoản trên thị trường chứng khoán chậm lại và mặt bằng lãi suất huy động nhích tăng đã giúp dòng tiền cá nhân gửi vào ngân hàng có xu hướng tăng.
Trên thực tế, số liệu thống kê của Ngân hàng Nhà nước cũng phản ánh dòng tiền nhàn rỗi của dân cư đang quay trở về hệ thống ngân hàng. Tại thời điểm cuối tháng 2/2022, tiền gửi của khách hàng đạt hơn 11,1 triệu tỷ đồng, tăng 1,38% so với đầu năm. Trong số đó chủ yếu nhờ tiền gửi từ dân cư tăng.
Sau 2 tháng đầu năm, tiền gửi từ dân cư tăng hơn 159.600 tỷ đồng so với cuối năm 2021, đạt 5,46 triệu tỷ đồng.
Việc dòng tiền quay trở lại hệ thống ngân hàng, một phần là do lãi suất huy động đang dần hấp dẫn trở lại cùng nhiều chương trình khuyến mãi, phần khác là bởi đây vẫn luôn được xem là kênh đầu tư an toàn, nhất là trong bối cảnh thị trường chứng khoán, vàng, tiền điện tử... đang có nhiều biến động khó lường.
Nhận định về xu hướng lãi suất năm nay, giới phân tích từ Công ty trách nhiệm hữu hạn Chứng khoán Vietcombank [VCBS] cho rằng mặt bằng lãi suất năm nay khó có khả năng giảm so với cuối năm 2021, thậm chí có thể tăng trở lại, với mức tăng khoảng 0,5-1%/năm, đặc biệt là trong nửa cuối năm 2022./.
Lê Phương [TTXVN/Vietnam+]