Thứ ba, 09/01/2018 | 16:52 GMT+7
Hướng Dẫn Sử Dụng & Bảo Quản Pin Li-Polymer Đúng Cách
Pin Li-Po là gì?
Pin Li-Po [viết tắt của Lithium Polymer] là loại pin có thể sạc được nhiều lần, sử dụng chất điện phân dạng polymer khô. Pin Li-po với những ưu điểm vượt trội về tính năng và tuổi thọ nên đang được dùng trên đa số các thiết bị [điện thoại di động thông minh, Pin dự phòng, máy bay, xe mô hình…]. Tuổi thọ của pin Li-po lên đến 1.000 vòng sạc/xả nhưng tuổi thọ này bị ảnh hưởng khá nhiều bởi cách sạc/xả Pin. Vì vậy bạn cần biết cách sạc/xả Pin đúng cách để bảo vệ Pin được tốt hơn.
Pin Li-Po [viết tắt của Lithium Polymer] là loại pin có thể sạc được nhiều lần, sử dụng chất điện phân dạng polymer khô.
Ưu và nhược điểm của Pin Lipo bạn có thể xem chi tiết: TẠI ĐÂY
Cách Sử Dụng Pin Li-Po đúng Cách?
Có 3 mức điện áp trong pin bạn cần lưu ý:
- Một cell pin Li-po 3.7volt [có loại 3.8V]: là hiệu điện thế trung bình của viên pin [cao nhất 4.2V, thấp nhất 3.2V]
- Pin Li-po đạt 4.2V [là khi đầy]: là mức điện áp giới hạn cao nhất [nếu sạc vượt quá điện áp 4.2V này sẽ làm hư hại cell pin, và có thể gây ra cháy nổ]. Đó là lý do tại sao viên pin nào cũng cần mạch quản lý nguồn để điều chỉnh nguồn sạc vào không vượt mức 4.2A.
- Một cell Pin Li-Po ở mức 3V [là điện áp không tải ]: là mức điện áp chết của Pin Li-Po, ở mức điện áp này, cell pin sẽ giảm tuổi thọ đáng kể hoặc nặng hơn là sẽ hỏng không thể phục hồi lại điện áp 4.2V
Thông thường, các bạn thấy sạc pin từ khoảng 97% lên 100% rất lâu, đó là vì mạch trên Pin đang điều chỉnh dòng điện vào Pin nhỏ lại dần để dễ quản lý điện áp đúng 4.2v thì ngắt ngay.
Vậy, làm sao có thể nhận biết khi nào cần phải sạc lại pin để không làm ảnh hưởng nhiều đến tuổi thọ Pin?
Hãy bỏ qua những con số 4.2V, 3.7V rắc rối đi và chỉ cần nhớ nguyên tắt: Nếu muốn Pin bền chúng ta nên tuân theo nguyên tắc "xả không quá 80%". Có nghĩa là, cách sử dụng pin tốt nhất bạn không nên dùng một viên pin Li-Po quá 80% dung lượng của nó.
Khi sử dụng Pin Li-Po, nhà sản xuất khuyến cáo bạn không nên xả pin quá sâu [không quá 80%] tức không quá 3.25V [mức điện áp cận dưới được khuyến cáo]. Nếu một viên Pin xả đến 3V [quá 3.25V ] thì sẽ giảm đáng kể tuổi thọ của pin, tệ hơn nữa là có thể gây chết cell pin và không có cách nào khôi phục lại. Tuy nhiên bạn không nhất thiết phải căn đúng 20% để sạc pin. Bạn có thể sạc bất cứ lúc nào trên 20%, và có thể rút ra bất cứ khi nào mà không cần đợi Pin đầy. Điều này không hề ảnh hưởng đến tuổi thọ của pin.
Vì vậy, trong quá trình sử dụng, không nên dùng pin cạn về 0% và không nên sạc quá lâu, khi sạc đầy phải rút ra ngay để tránh gây hỏng pin.
Tuổi thọ trung bình của một viên pin Li-Po thường được 1000 vòng sạc/ xả, và cứ mỗi 300 vòng sạc/ xả thì dung lượng thực tế bị giảm đi 20%. Khái niệm Một vòng sạc/ xả: là khi bạn dùng hết 100% dung lượng Pin, bạn sạc lại và sử dụng hết 30%, lại sạc tiếp và sử dụng hết 70% thì được tính là một chu kỳ [30 + 70 = 100%].
Với những dòng pin Li-Po muốn bền pin thì khi bắt đầu sử dụng phải sạc 8 tiếng trong 3 lần đầu đã không còn phù hợp nữa, điều đó là không cần thiết và chỉ làm cho pin mau hỏng thêm nếu pin không có tính năng tự động ngắt dòng sạc. Mà quy tắc được áp dụng là: Khi mua pin Li-Po mới [thường là dung lượng khoảng tầm 50%] bạn nên sạc đầy rồi mới dùng ở những lần dùng đầu tiên và không nên dùng pin xuống thấp quá 50% dung lượng của Pin, hạn chế sử dụng pin xuống thấp quá 20% cũng như không nên sử dụng quá lâu gây nên tình trạng nóng Pin.
Cách lưu trữ pin Li-Po khi không sử dụng.
Để tối ưu hóa tuổi thọ pin Li-Po cất trữ trong thời dan dài không sử dụng, bạn nên để Pin ở nhiệt độ phòng, nơi khô ráo và sạc khoảng 40-60% pin, tốt nhất là 50% pin và khi đó nó sẽ đạt điện áp đạt khoảng 3,85V. Đây là điện áp cất trữ ở nơi thoáng mát lâu dài mà nhà sản xuất áp dụng & khuyến cáo và nên kiểm tra và sạc lại sau khoảng 06 tháng.
Pin Li-Po tự xả rất chậm [không nhanh như Pin Li-Ion] nên bảo quản được lâu và tốt hơn, định kỳ 6 tháng bạn nên sạc đưa pin về 3.85V [50%] thì tuổi thọ pin sẽ bền hơn. Lưu ý rằng bạn không được để Pin ở gần nơi có nhiệt độ cao sẽ làm giảm tuổi thọ Pin và thậm chí có thể gây cháy nổ.
Mẹo vặt bạn nên thử khi gặp - Cách xử lý pin Li-Po bị phù
Đôi khi bạn sạc pin rồi để qua đêm, hoặc sử dụng không đúng cách khiến pin bị phù [kích thước có thể phồng lên gấp đôi]. Để xử lý, bạn cần tìm một cục sạc có điện áp và dòng ra phù hợp với viên pin của bạn, quan trọng là có chế độ Store Charge [sạc lên tầm 45-50% – giống như khi bạn bảo quản pin] rồi đem cất. Cứ vài ngày đem sạc đầy rồi lại xả về mức 45-50%. Sau vài lần pin sẽ xẹp lại, bạn lấy băng keo quấn chặt viên pin lại rồi sài bình thường.
Sau đây là bảng tóm tắt giúp bạn dễ nắm bắt cách sử dụng hơn:
| Sạc cân bằng | Cho tuổi thọ pin dài nhất, hãy sạc cân bằng ít nhất 1 lần 1 tuần. |
| Không được sạc quá đầy | Tuyệt đối không được sạc pin Li-Po của bạn quá 4.2V. |
| Không được xả pin hết cỡ | Tuyệt đối không được xả pin xuống dưới 3V. |
| Lưu trữ pin 40%-60% | Tuyệt đối không bảo quản pin ở tình trạng đầy. |
| Không sạc qua đêm | Tuyệt đối không để pin Li-Po sạc qua đêm. Nếu có bất cứ chuyện gì xả ra, ví dụ pin nổ, bạn cần có mặt ngay lập tức để ứng biến. Sạc qua đêm cũng khiến pin quá tải, làm chai pin |
| Vứt đúng chuẩn | Không bao giờ vứt pin vào thùng rác khi chưa xả pin và vô hiệu hóa. Nếu cảm thấy việc ấy quá phức tạp, hãy đem pin ra một trung tâm xử lý phế liệu chuyên nghiệp. |
Energizer VietNam Tổng Hợp
Pin Li-Po [Lithium Polymer] là loại Pin thường dùng trong xe ô tô R/C [viết tắt của Radio-Control] hay máy báy không người lái. Là loại pin có thể sạc và sử dụng nhiều lần. Vì thể làm thể nào để sạc-xả đúng cách, tối ưu hóa một viên Pin LiPo để sử dụng lâu dài ? Ở bài viết này chúng tôi sẽ giúp bạn hiểu hơn về loại pin này.
Trước hết ta cần hiểu Pin Li-Po là gì ? Pin Li-Po hoạt động dựa trên nguyên lý trao đổi lithium ion giữa các cực âm và dương làm bằng lithium cacbon, điểm khác biệt giữa các dòng pin là ở chất điện phân của chúng. Ở pin Li-Po chất điện phân là dạng polymer khô, tương tự như một miếng nhựa mỏng. Miếng phim này được kẹp [thực sự là ghép lá] giữa cực dương và cực âm của pin cho phép trao đổi ion-do đó có tên là lithium polymer.Do đó pin Li-Po thường rất mỏng với các hình dạng và kích thước của cell pin khác nhau.
Ưu điểm của dòng Pin Li-Po
- Có dung lượng lớn, dòng xả cao.
- Kích thước đa dạng, rất nhẹ.
Nhược điểm của dòng Pin Li-Po
- Giá thành đắt hơn so với các dòng Pin khác.
- Tuổi thọ pin bị ảnh hưởng nếu sử dụng không đúng cách [sạc-xả sai cách]
Cách sạc các loại Pin Li-Po
Trước tiên, ta cần nắm rõ các thông số trên 1 viên Pin LiPo
Một cell Pin LiPo có điện thế 3.7V – đây là điện áp trung bình của mỗi một cell pin. Còn Pin 2 cell, 3 cell [gọi tắt là pin 2s, pin 3s] để biết điện áp của chúng bạn chỉ cần nhân lên. Ví dụ: Pin 2s có điện áp là [3,7V] x2=7.4V. Bộ sạc của Pin Li-Po thường là sạc tiêu chuẩn, số volt và dòng ra phụ thuộc vào từng loại pin. Ví dụ: pin 7.4V 2000mAh thì dùng sạc 7.4V dòng ra từ 1-1.5A. Khi sạc đầy, 1 cell pin đạt tới điện áp là 4.2. Mỗi viên pin đều có mạch quản lý nguồn để tránh xạc quá đầy. Khi bạn sạc đến 98-99%, mạch quản lý sẽ giảm dòng điện đi vào pin, để dễ quản lý mức điện áp 4.2V. Có một lưu ý là pin Li-po chỉ sạc lên được 4.2V trong những lần đầu, về sau chỉ lên được 4.15-4.18V một cell mà thôi.
Hiện nay, trên thị trường có loại sạc cân bằng, giúp cân bằng điện thế trên từng cell pin, tránh việc 1 cell bị tụt áp trước khi xả ở pin nhiều hơn 1s [2s, 3s trở lên]. Bạn nên sử dụng loại sạc có mạch cân bằng để tránh hỏng hóc cũng như cháy nổ trong quá trình sạc pin.
Khi sử dụng Pin Li-Po, nhà sản xuất khuyến cáo bạn không nên xả pin quá sâu. Mức điện áp được khuyến cáo là 3.25V. Một viên Pin được xả đến 3V thì sẽ giảm đáng kể tuổi thọ của pin, tệ hơn nữa là có thể gây chết cell pin và không có cách nào khôi phục lại. Bạn chỉ nên sử dụng 80% dung lượng của pin. Ví dụ: với pin 2s 2000mAh 7.4V bạn chỉ nên sử dụng 1600mAh tương đương với điện áp 6.5V là phải sạc lại pin.
Tuy nhiên bạn không nhất thiết phải căn đúng 20% để sạc pin. Có thể sạc bất cứ lúc nào trên 20%, và có thể rút ra bất cứ lúc nào mà không cần đợi Pin đầy. Điều này không hề ảnh hưởng đến tuổi thọ của pin.
Tuổi thọ trung bình của một viên pin LiPo thường được 1000 vòng sạc xả, sau khoảng 300 vòng sạc xả thì dung lượng thực tế bị giảm đi 20%. 1 vòng sạc-xả là Khi bạn mua pin về, thường viên pin sẽ có dung lượng 45-50% dung lượng tối đa của chúng [ đây là cách bảo quản pin tốt nhất ], sau đó sạc lên 100%, rồi bạn xả về 50%, rồi sạc đầy lại.Đây là 1 vòng sạc-xả.
Thường khi mua Pin, người bán sẽ có bán kèm luôn sạc. Nhưng bạn cũng cần lưu ý một số điều để tránh mắc phải sai lầm. Không bao giờ sử dụng dòng xả lớn hơn 1 lần so với dung lượng pin.Ví dụ bạn có pin 2s 7.4V dung lượng 2000mAh tức 2A. Bạn chỉ nên dùng sạc 7.4V dòng ra 1-1.5A là tốt nhất
Rô-đa cho pin Lipo: khi mua pin mới thường là dung lượng 50%, bạn nên sạc đầy rồi mới dùng, cũng như không nên chơi quá lâu để pin quá nóng.
Cách lưu trữ và bảo quản pin Li-Po khi không sử dụng
Khi không sử dụng, nếu bạn đã trót sạc đầy viên pin thì nên cất giữ ở nơi thoáng mát. Tuy nhiên bạn chỉ nên cất giữ dưới 4 ngày, còn nếu có ý định cất giữ lâu hơn hãy xả pin về điện áp 40-50% điện áp của nó. Ngoài ra nếu cất giữ quá lâu, sạc định kỳ 6 tháng đưa pin về 3.85V [50%] thì tuổi thọ của pin sẽ bền hơn.
Cách xử lý pin Li-Po bị phù
Đôi khi bạn sạc pin rồi để qua đêm, hoặc sử dụng không đúng cách khiến pin bị phù, kích thước phồng lên gấp đôi. Để xử lý, bạn cần tìm một cục sạc có điện áp và dòng ra phù hợp với viên pin của bạn, quan trong là có chế độ Store Charge [sạc lên tầm 45-50% – giống như khi bạn bảo quản pin], hoặc có cách nào khác sạc pin lên 45-50% cũng được. Sau đó bạn sạc viên pin hỏng ở chế đó Store Charge, rồi đem cất. Cứ vài ngày đem sạc đầy rồi lại xả về mức 45-50%. Sau vài lần pin sẽ xẹp lại, bạn lấy băng keo quấn chặt viên pin lại rồi sài bình thường.
Sau đây là bảng tóm tắt giúp bạn dễ nắm bắt cách sử dụng hơn:
| Sạc Cân Bằng | Cho tuổi thọ pin dài nhất, hãy sạc cân bằng ít nhất 1 lần 1 tuần. Nếu bạn có thời gian và đủ kiên nhẫn, sạc cân bằng trong tất cả các lần vẫn là tốt nhất |
| Không Được Sạc Quá Đầy | Tuyệt đối không được sạc pin LiPo của bạn quá 4.2V. Cho tuổi thọ pin lớn nhất, chị sạc đến 90% pin, tương đương 4.15V-4.17V |
| Không được xả pin hết cỡ | Tuyệt đối không được xả pin xuống dưới 3V. Cho tuổi thọ dài nhất, chỉ xả pin đến 30%, tương đương 3.2V |
| Lưu trữ pin 40%-60% | Tuyệt đối không bảo quản pin ở tình trạng đầy. Bên cạnh đó, đừng xả pin hết cỡ. Bảo quan pin ở tình trạng 40-60% là tốt nhất. |
| Không sạc qua đêm | Tuyệt đối không để pin LiPo sạc qua đêm. Nếu có bất cứ chuyện gì xả ra, ví dụ pin nổ, bạn cần có mặt ngay lập tức để ứng biến. Sạc qua đêm cững khiến pin quá tải, làm chai pin |
| Vứt đúng chuẩn | Không bao giờ vứt pin vào thùng rác khi chưa xả pin và vô hiệu hóa. Nếu cảm thấy việc ấy quá phức tạp, hãy đem pin ra một trung tâm xử lý phế liệu chuyên nghiệp |