Bài toán điển hình là gì

1. Kinhnghiệmrènkỹnănggiảicácdạngtoánđiểnhìnhchohọcsinhlớp4 ========================================================================= KINHNGHIỆM RÈNKỸNĂNGGIẢICÁCDẠNGTOÁNĐIỂNHÌNH LỚP4 I.PHẦNMỞĐẦU 1.Lídochọnđềtài. Trongchươngtrìnhtoántiểuhọcđượcchiathànhhaigiaiđoạn,ởcáclớp1,2,3 họcsinhchủyếuchỉnhậnbiếtcáckháiniệmbanđầu,đơngiảnquacácvídụcụthể vớisự hỗ trợ củacácvậtthậthoặcmôhình,tranh ảnh,dođóchủ yếuchỉ nhận biếtcáitoànthể,cáiriênglẻ,chưalàmrõcácmốiquanhệ,cáctínhchấtcủasự vật,hiệntượng.Khilênlớp4,5cácemvẫnhọctậpcáckiếnthứcvàkỹnăngcơbản củamôntoánnhưngởmứcsâuhơn,kháiquáthơn,trừutượnghơn.Nhiềunộidung toáncóthểcoilàtrừutượng,kháiquátđốivớihọcsinhởgiaiđoạncáclớp1,2,3thì lênlớp4,5lạitrởlêncụthể,trựcquanvàlàmchỗdựa[cơsở]đểhọccácnộidung mới.Dođó,tínhtrừutượng,kháiquátcủanộidungmônToánởcáclớp4,lớp5được nânglênmộtbậcsovớicáclớp1,2,3.Đặcbiệtlớp4đượccoilàmở đầuchogiai đoạnhọctậpsâu,nhiềukháiniệmtoánmớiđượcxuấthiện,làmcơ sở,tiềnđề cho họcsinhhọctốthơnmôntoánởlớptrên,trongđócócácdạngtoánđượccoilàđiển hìnhnhư:Tìmsốtrungbìnhcộng;Tìmhaisốkhibiếttổng[hiệu]vàtỉsốcủahaisố đó;Tìmhaisốkhibiếttổngvàhiệucủahaisốđó....Tanóitoánđiểnhìnhvìmỗiloại toántrêncótêngọiriêngvàphươngpháptổngquátriêngchotừngloại.Vìđâylà dạngtoánmới,phứctạpđốivớicácemnênvừahọcxongthìlàmđượcnhưngnhưng sauđólạimauquên,khôngvậndụngđượccôngthứcnêndẫnđếnkếtquả sai,làm bừabởicácemquennhưởcáclớptrướcchưacókháiniệmvậndụngcôngthức,qui tắcđểgiảitoándođóhọcsinhcầnđượcrènluyệngiảitoánthậtnhiềuđểtrởthành kỹnăng,kỹxảo,khiđọcđềtoánlênhọcsinhpháthiệnngayđượcbàitoánđóthuộc dạngtoánnào,cáchgiảirasao. Mặtkhác,hiệnnaykhihướngdẫnhọcsinhgiảitoántrênInternetlớp4,lớp5 cũnggặprấtnhiềubàitoáncódạngtoánđiểnhìnhnêntheotôiviệcdạytốttoánđiển hìnhchohọcsinhlớp4làvấnđềquantrọng,đángđượcquantâm.Từnhữngvấnđề nêutrênnêntôichọnviếtsángkiếnkinhnghiệm:Rènkỹnănggiảitoánđiểnhình chohọcsinhlớp4 2.Mụctiêu,nhiệmvụcủađềtài a]Mụctiêu:Việcrènkỹnănggiảitoánđiểnhìnhởlớp4,nhằmgiúphọcsinh nắmchắccácdạngtoán,côngthứctínhvàphươngphápgiảichotừngloạibàicụ thể,biếtcáchsuyluậnđưanhữngdạngbàitậpkhóvề dạngcơ bảnđãhọcđể giải 1 Ngườithựchiện:NguyễnThịHiềnTrườngTiểuhọcĐinhTiên Hoàng
2. Kinhnghiệmrènkỹnănggiảicácdạngtoánđiểnhìnhchohọcsinhlớp4 ========================================================================= bàitoán,nhằmhìnhthànhnhữngkiếnthứcvềtoánhọc,rènluyệnkỹnăngthựchành vớinhữngyêucầuđượcthể hiệnmộtcáchđadạng,phongphú.Nhờ việcdạyhọc toánđiểnhìnhmàhọcsinhcóđiềukiệnrènluyệnvàpháttriểnnănglựctư duy,rèn luyệnphươngphápsuyluận. b]Nhiệmvụ:Việcrènluyệntoánđiểnhình ở lớp4cònchỉ ravàphântích nhữngsailầmkhithựchiệngiảicácbàitoánđiểnhìnhnhằmgiúphọcsinhnắm vữngcácbướcchungkhigiảitoán. 3.Đốitượngnghiêncứu ­Họcsinhkhối4 ­Cácdạngtoánđiểnhìnhlớp4 4.Phạmvinghiêncứu ­Họcsinhlớp4A,trườngtiểuhọc ĐinhTiênHoàng­Thị trấnBuônTrấp, HuyệnKrôngAna­TỉnhĐăkLăk,nămhọc20122013vànămhọc2013­2014. 5.Phươngphápnghiêncứu ­Phươngphápnghiêncứutàiliệu ­Phươngphápthựcnghiệm ­Phươngphápquansát ­Phươngphápthốngkê II.PHẦNNỘIDUNG 1.Cơsởlíluận BậcTiểuhọclàbậchọcnềntảngcủagiáodục,chấtlượnggiáodụcphụ thuộcrấtnhiềuvàokếtquảđàotạoởbậcTiểuhọc.MụctiêucủagiáodụcTiểuhọc nhằmgiúphọcsinhhìnhthànhcơsởbanđầuchosựpháttriểnđúngđắnvàlâudàivề đạođức,trítuệ,thểchất,thẩmmỹvàcáckỹ năngcơ bảnđể họcsinhtiếptụchọc lêntrunghọccơsở. TrongcácmônhọcởTiểuhọc,môntoánchiếmmộtvịtríquantrọng,giúpcác emchiếmlĩnhđượctrithức,pháttriểntríthôngminh,nănglựctưduy,sángtạologic. Gópphầnquantrọngvàosự hìnhthànhvàpháttriểntoàndiệnnhâncáchchohọc sinh. Dođó,việcquantâm,bồidưỡngnănglựchọctoánnóichungvàgiảicácbàitoán điểnhìnhnóiriêngchohọcsinhlàviệckhôngthểthiếuđược.Líluậndạyhọcmôn toánchỉ rõ:Dạyhọcmôntoánbaogồmdạyhọclýthuyếtvàhọcgiảicácbàitập. Dạyhọclýthuyếttoán ở Tiểuhọclàdạyhọchìnhthànhcáckháiniệm,quitắc Dạyhọcgiảicácbàitậplàtổ chứchướngdẫnchohọcsinhgiảicácbàitậptoán. 2 Ngườithựchiện:NguyễnThịHiềnTrườngTiểuhọcĐinhTiên Hoàng
3. Kinhnghiệmrènkỹnănggiảicácdạngtoánđiểnhìnhchohọcsinhlớp4 ========================================================================= Nếunhưhọclýthuyếtlàtruyềnthụ,cungcấptrithứcthìdạygiảicácbàitậptoánlà củngcố,khắcsâucáckiếnthứcđóchohọcsinh. MôntoánTiểuhọccụ thểlàgiảicácbàitoánđiểnhìnhlớp4giữ mộtvaitrò quantrọng.Thôngquaviệcgiảitoáncácemthấyđượcnhiềukháiniệmtoánhọc như:cácsố,cácphéptính,cácđạilượng,cácyếutố hìnhhọcđềucónguồngốc trongcuộcsốnghiệnthực,trongthựctiễnhoạtđộngcủaconngười,thấyđượcmối quanhệ biệnchứnggiữacácsự kiện,giữacáiđãchovàcáiphảitìm.Quaviệcgiải toánrènluyệnchohọcsinhnănglựctưduyvànhữngđứctínhcủaconngườimới,có ỷthứcvượtkhókhăn,đứctínhcẩnthận,làmviệccókếhoạch,thóiquenxétđoáncó căncứ,thóiquentự kiểmtrakếtquả côngviệcmìnhlàm,ócđộclậpsuynghĩ,óc sángtạo,giúphọcsinhvậndụngcáckiếnthức,rènluyệnkỹnăngtínhtoán,kỹnăng ngônngữ.Đồngthờiquaviệcgiảitoáncủahọcsinhmàgiúpgiáoviêncóthể dễ dàngpháthiệnnhữngưuđiểm,thiếusótcủacácemvềkiếnthức,kỹnăng,tưduytừ đócócáchđiềuchỉnhphươngphápvàhìnhthứctổ chứcdạyhọcđể giúphọcsinh pháthuynhữngmặtmạnhvàkhắcphụcnhữngthiếusót. 2.Thựctrạng a]Thuậnlợi,khókhăn *Thuậnlợi ­Đượcsựquantâmchỉđạosátsaocủanhàtrường,đặcbiệtlàbộphậnchuyên mônluônchútrọngđếnviệcnângcaochấtlượngdạyvàhọcnhằmđápứngnguyện vọngchínhđángcủahọcsinhcũngnhư cácbậcphụ huynhtrongtìnhhìnhmớihiện nay. ­Họcsinhcóđầyđủsáchvởhọctậpkểcảsáchbàitậpvàsáchthamkhảo,các emlạiđượchọc2buổi/ngàynêngiáoviêncóthờigianđể ônluyệnbổ sungthêm nhữngthiếusót,hạnchế củacácemở nhữngtiếttăngthêmvàobuổichiều,cácem cóđiềukiệnđượclàmthêmcácbàitập,rènluyệnthêmkỹnănggiảitoán. ­Mộtsố emngoan,chămhọcđượcsự quantâmvàkèmcặpcủagiađình,về nhàcácemhọcbàivàlàmbàiđầyđủnênđếnlớptiếpthubàimộtcáchchủđộng,sôi nổi. *Khókhăn Bêncạnhnhữngemngoanngoãn,chămhọc,chủ độngtrongviệctiếpthubài họcthìvẫncònmộtsốemcònthụđộng,chưachămhọc,khônghọcbàicũ,tiếpthu chậmnênkhôngnắmvữngcácdạngtoáncũngnhưcôngthứcdẫnđếnviệcgiảitoán chưatốt. b]Thànhcông,hạnchế. *Thànhcông 3 Ngườithựchiện:NguyễnThịHiềnTrườngTiểuhọcĐinhTiên Hoàng
4. Kinhnghiệmrènkỹnănggiảicácdạngtoánđiểnhìnhchohọcsinhlớp4 ========================================================================= Trongthờigianvândụngkinhnghiêmvàogiảngdạyvàquaquansátquátrình giảitoáncủahọcsinhlớptôi,tôinhậnthấyhọcsinhđãgiảitoáncóphầnnhanhhơn, hiểubàihơn,nắmchắccácbướcđểvậndụngvàogiảitoánnhanhhơn,đặtlờigiải chobàitoánphùhợpvớiyêucầucủađềbài.Đốivớihọcsinhkhá,giỏiđãtìmđược nhiềucáchgiảichomộtbàitoánnếucó *Hạnchế TuynhiênkhiápdụngđốivớihọcsinhyếuvàhọcsinhDântộcthiểusố còn gặpkhókhăn.Dokhả năngtư duyvàogiảitoáncủahọcsinhnàycònhạnchế nên khigiảitoánhọcsinhítcókhảnăngýthứcđượccácthaotáckế tiếpnhautrongquá trìnhsuyluận.Họcsinhchưaphânbiệtđượcdữ kiệnvàđiềukiện,chưaxácđịnh đượcnộidungyêucầucủabàitoán. c]Mặtmạnh,mặtyếu *Mặtmạnh Khivậndụngkinhnghiệmtôinhậnthấyhọcsinhkhá,giỏivàhọcsinhtrung bìnhđềubiếtgiảicácbàitoánhợpliênquanđếncácdạngtoánđiểnhìnhmộtcách thànhthạovàchínhxác.Biếttrìnhbàigiảiđầyđủ gồm[mỗiphéptínhđềucólời giải]theođúngyêucầucủabàitoán.Đãgiảmbớtđượchọcsinhyếuởmôntoán. *Mặtyếu ĐốivớihọcsinhDântộcthiểusốvàhọcsinhyếuthìvẫncònnhữnghạnchế. Dokhả năngđọchiểucủacácemcònchậm.Sự tậptrungchúýtronggiờ họctoán chưacao,trínhớchưabềnvữngthíchhọcnhưngchóngchánnêncácemkhôngnắm vữngbướckhigiảimộtbàitoáncólờivănnóichungvàtoánđiểnhìnhnóiriêngvì vậykhihướngdẫnhọcsinhgiảibàitoánthườngmấtnhiềuthờigianhơnsovớihọc sinhkhágiỏi. d]Nguyênnhân Toánđiểnhìnhmỗiloạicótêngọiriêngvàphươngpháptổngquátriêngcho từngloạibàidođónếuhọcsinhhiểuvànắmchắcphươngphápgiảirồithìlạirất dễ,khinhậndiệnđượcdạngtoáncácemgiảirấtnhanh,giáoviênkhôngmấtnhiều thờigianđể giảnggiảinhiều.Việcđưacácbàitoánphứctạpvề dạngcơ bảnđể giảilạigâyđượcsự hứngthúđốivớicácemnênnhiềuemyêuthíchgiảinhữngbài toándạngđiểnhình. Cònđốivớihọcsinhyếuthìđâylàdạngtoánkhó,trừutượngdocácemkhông nhậndiệnđượcdạngtoánhoặclườihọc,trínhớ kémnênquêncôngthứcgiảidẫn đếngiảisai. c]Phântích,đánhgiácácvấnđềvềthựctrạngmàđềtàiđãđặtra TrườngTiểuhọcĐinhTiênHoàngnằmtrênđịabànBuônÊcăm,thịtrấnBuôn Trấp,huyệnKrôngAnacóhơn1/3sốhọcsinhtrongtrườnglàconemđồngbàodân 4 Ngườithựchiện:NguyễnThịHiềnTrườngTiểuhọcĐinhTiên Hoàng
5. Kinhnghiệmrènkỹnănggiảicácdạngtoánđiểnhìnhchohọcsinhlớp4 ========================================================================= tộctạichỗ,đờisốngkinhtế còngặpnhiềukhókhăn,chưaquantâmlắmđếnviệc học,khảnăngtiếpthukhảnăngtiếpthutiếngViệtcủamộtsốemcònhạnchế,dẫn đếnkhigiảicácdạngtoánđiểnhìnhhọcsinhhiểuvàsuyluậnrấtchậm,kỹ năng tómtắtbàitoáncònhạnchế,chưacóthóiquenđọcvàtìmhiểukỹbàitoántrướckhi giảitoánViệcnhậndạngcácbàitoáncònchậm,cóemcònlúngtúngkhitómtắtđề toán ở dạngtìmhaisố khibiếttổng[hiệu]vàtỉ số củahaisố số đó,cácemchưa chọnđượcđạilượngphùhợptỉ số dẫnđếnviệckếtquả đúngnhưnglờigiảivà phéptínhkhôngkhớp. Mặtkhác,docácemcònquencáchhọc ở cáclớpnhỏ íthọcbàicũnênhay quêncôngthức,khảnăngsuyluậnchưacaonênviệcgiảitoáncònchậm. 3.Giảiphápvàbiệnpháp a]Mụctiêucủagiảipháp,biệnpháp Giúphọcsinhnhậndiệnđượctừngdạngbài,nắmvữngcôngthức,cáchgiải từngloạibài,biếtcáchđưanhữngbàitoánphứctạpvề dạngcơ bảnđể giải,khắc phụcnhữngsailầmcủahọcsinhkhigiảicácbàitoánđiểnhìnhnhằmnângcaohiệu quảdạytoánởTiểuhọcnóichungvàkhốilớp4nóiriêng. b]Nộidungvàcáchthứcthựchiệnbiệnpháp,giảipháp Cácdạngtoánđiểnhìnhlớp4có4dạngcơ bảnđượcrảiđềutrêncả năm. HọckỳI,họcsinhđượclàmquenvới2dạngđólà: ­Tìmtrungbìnhcộng. ­Tìmhaisốkhibiếttổngvàhiệucủahaisốđó. Sanghọckỳ II,họcsinhtiếptụcđượclàmquenthêm2dạngtoánđiểnhình nữađólà: ­Tìmhaisốkhibiếttổngvàtỉsốcủahaisốđó ­Tìmhaisốkhibiếthiệuvàtỉsốcủahaisốđó *Cáchthứctiếnhành 1.Dạng1:Tìmtrungbìnhcộng KhidạydạngtoánnàygiáoviêncầnchohọcsinhhiểuđượckháiniệmTrung bìnhcộngnghĩalàcộnglạirồichiađềuthànhcácphầnbằngnhau,mỗiphầnbằng nhauđóchínhlàsốtrungbìnhcộng. Muốntìmsố trungbìnhcộngcủahaihaynhiềusố,tatínhtổngcủacácsố đó rồichiachosốcácsốhạng. Vídụ1:BốnemMai,Hoa,Hưng,Thịnhlầnlượtcânnặng36kg,38kg,40kg, 34kg.Hỏitrungbìnhmỗiemcânnặngbaonhiêuki­lô­gam? Saukhichohọcsinhphântíchđề toángiáoviêncầnchohọcsinhnhậndạng đâychínhlàdạngtìmsố trungbìnhcộng.Nhưngđiềuquantrọng ở đâylàgiáoviên cầnchohọcsinhnêuđượcbàitoányêucầutìmsốtrungbìnhcộngcânnặngcủabốn 5 Ngườithựchiện:NguyễnThịHiềnTrườngTiểuhọcĐinhTiên Hoàng
6. Kinhnghiệmrènkỹnănggiảicácdạngtoánđiểnhìnhchohọcsinhlớp4 ========================================================================= bạnvànêuđượcrằng:Muốntìmsố trungbìnhcộngcânnặngcủabốnbạntatính tổngsốcânnặngcủabốnbạnrồichiacho4[4làsốsốhạng],làmnhưvậymớigiúp họcsinhxácđịnhđúngsốsốhạngđểtránhnhầmlẫnởnhữngbàitoánphứctạphơn. Vídụ2:Baxeđầu,mỗixechởđược35tạ.Haixesau,mỗixechởđược40tạ hạng.Hỏitrungbìnhmỗixechởđượcbaonhiêutạhàng. Ở bàitoánnàynhiềuemnhầmlẫnkhitìmtrungbìnhmỗixechở đượcsố tạ hànglạilấytổngsốtạhàngchởđượcrồichiacho2,docácemnhầmlẫnsốlầnchở vàsốxechở.Dovậyđểtránhnhầmlẫngiáoviêncầnhướngdẫnnhưsau: +Bàitoányêucầutìmgì?[Trungbìnhmỗixechởđượcbaonhiêutạhạng.] +Muốntìmtrungbìnhmỗixechở đượcbaonhiêutạ hàngtalàmthế nào? [Tínhtổngsốtạhàngrồichiachosốxe],vìbàitoánhỏitrungbìnhmỗixechởđược baonhiêuchứkhônghỏitrungbìnhmỗilầnchởđượcbaonhiêu. Vídụvềbàitoánliênquađếntrungbìnhcộnghaygặptrongkhigiảitoántrên Internetđólà: Bắccó32viênbi,Trungcó38viênbi,Namcósố bihơnsố trungbìnhcộng củacảbabạnlà4viênbi.TínhsốviênbicủaNam Ởbàitoánnàygiáoviênhướngdẫnhọcsinhvẽsơđồnhưsau: NamBắc+Trung 4 TBCTBCTBC Từ việcchoHSnắmvữngkháiniệmsố trungbìnhcộngtứclàcộnglạirồi chiađềurathànhcácphầnbằngnhau,mỗiphầnbằngnhauđóchínhlàsốtrungbình cộng.Vậynhìnvàosơ đồ cácemdễ dàngnhậnthấytrungbìnhcộngsố bicủaba bạnlà: [32+38+4]:2=35[viênbi] VìsốbicủaNamnhiềuhơntrungbìnhcộngsốbicủababạnlà4viênbinên sốbicủaNamlà:35+4=39[viênbi] Đápsố:39viênbi Trongbàitoánnàyhọcsinhthườngnhầmlẫn,lúngtúngởbướctìmtrungbình cộngsốbicủamỗibạndocácemhiểuchưasâu,chưahìnhdungratrungbìnhcộng số bicủamỗibạnchínhlàgiátrị mỗiphầntrênsơ đồ đoạnthẳnghoặccóemhiểu rồithìnhầmlẫnlàlấytổngsốbicủahaibạncộngvới4rồichiacho3.Dođógiáo viêncầnchohọcsinhthấyđượcrằngtrungbìnhcộngsố bicủamỗibạn ứngvới mộtphầntrênđoạnthẳngmàbàitoánchobiếtsốbicủaBắcvàTrungrồi,nhìnlên sơđồtathấysốbicủaBắcvàTrungkém4viênnữamớibằnggiátrịcủahaiphần, 6 Ngườithựchiện:NguyễnThịHiềnTrườngTiểuhọcĐinhTiên Hoàng
7. Kinhnghiệmrènkỹnănggiảicácdạngtoánđiểnhìnhchohọcsinhlớp4 ========================================================================= vìvậyphảicộngsốbicủahaibạnvới4đượcgiátrịcủahaiphầnrồichiacho2để đượcgiátrịcủamộtphần,giátrịmộtphầnđóchínhlàsốtrungbìnhcộng.Trongquá trìnhtôidạyởbàiđầutiênhọcsinhcònlúngtúng,chưahiểulắmdovậytôirathêm2 ­3bàitoántươngtự,yêucầucácemtựvẽsơđồrồigiải,khichữabàiyêucầutrình bày,giảithíchcáchlàm,hiểubàirồicácemcảmthấyrấtthíchvàhứngthú. Vídụ4:Tổngcủanămsốlẻliêntiếp895,tìmsốlẻlớnnhấtcủadãysốđó. Ở vídụ nàymớiđọclêncácemthấykhôngcóvẻ gìlàtoánvề tìmsố trung bìnhcộngnhưngthựcchấtlạilàdạngtoáncóliênquanđếnđếntìmsố trungbình cộng GVhướngdẫnhọcsinhcáchgiảinhưsau: Trongdãysốgồm5sốliêntiếpthìsốởgiữa[tứcsốthứba]chínhlàsố trung cộng. Vậysốlẻthứbacủadãysốsốđólà:895:5=179 Sốlẻlớnnhấtcủadãysốđólà:179+2+2=183 Đápsố:183 2.Dạng2:Tìmhaisốkhibiếttổngvàhiệucủahaisốđó Trongsáchgiáokhoachỉracôngthứcnhưsau: Sốlớn=Tổng+hiệu]:2 Sốbé+[tổng­hiệu]:2 Khilàmbàinhiềuemthườngápdụngcả haicôngthứctrongmộtbàigiảiđể tìmsốlớnsốbé,dovậyđể giúphọcsinhtrìnhbàybàigiảikhoahọc,tránhsử dụng cả haicôngthứctrongmộtbàigiải.Giáoviêngiúphọcsinhhệthốngcáchgiảinhư sau: Cách1:Nếutìmsốlớntrướcthìcóthểsửdụngcôngthức Sốlớn=[Tổng+hiệu]:2 Sốbé=TổngSốlớnhoặcSốbé=Sốlớn­Hiệu Cách2:Nếutìmsốbétrướcthìcóthểsửdụngcôngthức Sốbé=[Tổng­Hiệu]:2 Sốlớn=TổngSốbéhoặcSốlớn=Sốbé+Hiệu Ở dạngtoánnàygiáoviêncầnchohọcsinhxácđịnhđượcđâulàtổng,đâulà hiệu,cáigìlàsốlớn,cáigìlàsốbé.[Sốlớncộngvớisốbéđượctổng,dấuhiệuđể nhậnbiếttổngthuờngcócáccụmtừ:Cảhaithùngđựngđược;cảhaithửathuđược; tuổibố vàtuổiconcộnglại,nửachuvihìnhchữ nhậtSố lớnhơnsố béthìphần lớnhơngọilàhiệuhoạecsốbékémsốlớnđócũnggọilàhiệuhaykhoảngcáchgiữa sốlớnvàsốbécũnggọilàhiệu]. Vídụ 1:Tuổibố vàtuổiconcộnglạiđược58tuổi.Bố hơncon38tuổi.Hỏi bốbaonhiêutuổi,conbaonhiêutuổi. 7 Ngườithựchiện:NguyễnThịHiềnTrườngTiểuhọcĐinhTiên Hoàng
8. Kinhnghiệmrènkỹnănggiảicácdạngtoánđiểnhìnhchohọcsinhlớp4 ========================================================================= Đốivớibàinàyhọcsinhcầnxácđịnhđượctổnglà58,hiệulà38.Tuổibố là sốlớn,tuổiconlàsốbé. Nhưvậyhọcsinhdễdàngápdụngcôngthứcđể tìmtuổibố vàtuổicon.Với dạngtoánnàyhầunhưhọcsinhnàocũnglàmđúng,làmtốt. Vídụ 2:Mộthìnhchữ nhậtcónửachuvilà16cm,chiềudàihơnchiềurộng 4m.Tínhdiệntíchhìnhchữnhậtđó.[Bài4trang56/SGKToán4]. Đâylàbàitậptổnghợpcảhaidạngtínhdiệntíchhìnhchữ nhậtvàdạngtìm haisốkhibiếttổngvàhiệucủahaisốđó.Mặtkháclạicáchxabàimớiđãhọc,nên việcnhậndạngtoáncủahọcsinhcóphầnkhókhăn,nhiềuemchưaxácđịnhđược cáchgiảibàitoánnhưngsaukhinghegợiý,hướngdẫntừgiáoviênthìcácemlàmbài rấttốt.Cácbướcgợiýnhưsau: +Bàitoánhỏigì?[Tínhdiệntíchhìnhchữnhật] +Muốntínhdiệntíchhìnhchữ nhậttalàmthế nào?[Lấychiềudàinhânvới chiềurộng] +Chiềudàivàchiềurộngcủahìnhchữnhậtđãbiếtchưa?[Chưabiết] +Làmthế nàođể tínhđượcchiềudàivàchiềurộngcủahìnhchữ nhậtđó? [DựavàocáchgiảibàiToántìmhaisốkhibiếttổngvàhiệucủahaisố,trongđónửa chuvilàtổng,hiệulà4,số lớnlàchiềudài,số bélàchiềurộng].Như thếhọcsinh dễdànggiảiđượcbàitoánnàynhưsau: Chiềudàihìnhchữnhậtlà:[16+4]:2=10[cm] Chiềurộnghìnhchữnhậtlà:16­10=6[cm] Diệntíchhìnhchữnhậtlà:10x6=60[cm2] Saukhichữabàigiáoviênnhắchọcsinhghinhớvớidạngtoánnàythìnửachu vicủahìnhchữnhậtlàtổng,chiềudàihơnchiềurộnghaychiềurộngkémchiềudài baonhiêuđólàhiệu,cònbàitoánchochuvicủahìnhchữnhậtthìtrướchêtphảitìm nửachuvisauđómớiápdụngcôngthứcđểtìmchiềudàivàchiềurộng. Vídụ:mộthìnhchữ nhậtcóchuvilà198m,chiềurộngkémchiềudài17m. Tínhdiệntíchhìnhchữnhậtđó. Hướngdẫngiảinhưsau: +Chohọcsinhnêudạngtoán[Dạngtìmhaisốkhibiếttổngvàhiệucủahaisố ] +Nêutổngvàhiệu[Hiệulà17m,tổngbịkhuất] +Vậymuốntìmtổngtalàmthếnào?[Lấychuvichiacho2] Sauđógiáoviênyêucầuhọcsinhtựgiảibàitoánnày. 3.Dạng3:Tìmhaisốkhibiếttổngvàtỉsốcủahaisốđó. Giáoviêngiúphọcsinhnắmvữngcácbướcgiảiloạibàitoánnàynhưsau: +Bước1:Vẽsơđồđoạnthẳng[Lưuýhọcsinhcầndựavàotỉsốđểvẽ] 8 Ngườithựchiện:NguyễnThịHiềnTrườngTiểuhọcĐinhTiên Hoàng
9. Kinhnghiệmrènkỹnănggiảicácdạngtoánđiểnhìnhchohọcsinhlớp4 ========================================================================= Ở khâunàynhiềuemlúngtúngtrongviệcchọnđạilượng ứngvớisố phần bằngnhaucủamỗiđoạnthẳngnênđể giúpcácemlàmđúnggiáoviêncầnhướng dẫncácemđạilượngnàođượcnhắcđếntrướcthìứngvớisố phầncủatửsố,đại lượngnàonhắcđếnsauthìứngvớisố phầncủamẫusố.[Vídụ:Số câyxoàibằng 2/3sốcâymít.Vậysốcâyxoàiứngvới2phần,sốcâymítứngvới3phần]. +Bước2:Tìmtổngsốphầnbằngnhau. +Bước3:Tìmsốlớn[hoặcsốbé]trước,lấytổngchiachotổngsốphầnbằng nhaurồinhânvớisốphầncủasốcầntìm. +Bước4:Tìmsốcònlạitalấytổngtrừđisốđãtìmđược. Vídụ:MinhvàKhốicó25quyểnvở.SốvởcủaMinhbằng2/3sốvởcủaKhôi. Hỏimỗibạncóbaonhiêuquyếnvở? Hướngdẫncáchgiải Yêucầuhọcsinhđọckĩđềbài,phântíchđểxácđịnhcáiđãcho,cáiphảitìm, xácđịnhdạngtoánbằnghệthốngcâuhỏinhưsau: +Bàitoánchobiếtgì?[MinhvàKhôi:25quyểnvở,sốvởcủaMinhbằng2/3 sốvởcủaKhôi] +Bàitoánhỏigì?[Sốvởcủamỗibạn] +Bàitoánthuộcdạngtoángì?[Tìmhaisốkhibiếttổngvàtỉsốcủahaisốđó]. Yêucầuhọcsinhnêucácgiảibàitoán. Bước1:Vẽsơđồ. Vẽsơđồthếnào?[SốvởcủaMinh2phần,sốvởcủaKhôi3phần] ­ Yêucầuhọcsinhvẽsơđồ ?quyểnvở Minh: 25quyểnvở Khôi: ?Quyểnvở ­Bước2:Dựavàosơđồ,tìmtổngsốphầnbằngnhau:2+3=5[phần] ­Bước3:Tìmsốvởcủamỗibạn. +Muốntìmsố vở củaMinhtrướcthìtalấytổng[25quyển]chiachotổngsố phầnbằngnhau[5phần],rồinhânvớisốphầncủaMinh[2phần] +MuốntìmsốvởcủaKhôitrướcthìtalấytổng[25quyển]chiachotổngsốphần bằngnhau[5phần],rồinhânvớisốphầncủaKhôi[3phần] Cáchtrìnhbàybàigiảinhưsau: Theosơđồtổngsốphầnbằngnhaulà: 9 Ngườithựchiện:NguyễnThịHiềnTrườngTiểuhọcĐinhTiên Hoàng
10. Kinhnghiệmrènkỹnănggiảicácdạngtoánđiểnhìnhchohọcsinhlớp4 ========================================================================= 2+3=5[phần] SốvởcủabạnMinhlà: 25:5x2=10[quyểnvở] SốvởcủabạnKhôilà: 25­10=15[quyểnvở] Đápsố:Minh10quyểnvở Khôi15quyểnvở 4.Dạng4:Tìmhaisốkhibiếthiệuvàtỉsốcủahaisốđó. Ở dạngtoánnàycácbướctiếnhànhtươngtự dạngtoántìmhaisố khibiết tổngvàtỉsốcủahaisốđó.Giáoviênchohọcsinhđọckỹđề Bước1:Vẽsơđồđoạnthẳng[Dựavàotỉsốđểvẽ].Ởbướcnàygiáoviêncó thểchohọcsinhtựvẽsauđóchỉnhsửanhưsau: +Tỷsố7/4chobiếtđiềugì?[chiềudài7phần,chiềurộng4phần] +12mứngvớiphầnnàotrênsơđồđoạnthẳng?[phầndàihơncủachiềudài sovớichiềurộng] Tacósơđồ: Chiềudài: 12m Chiềurộng: ?m Bước2:Hướngdẫngiảibàitoán +Muốntìmhiệusốphầnbằngnhautalàmthếnào?[talấy7phầncủachiều dàitrừđi4phầncủachiềurộng:7­4=3[phần] +Theosơđồ,12mứngvớimấyphần?[12mứngvới3phần] +Làmthếnàođểtìmđượcgiátrịcủamộtphần?[lấy12:3=4m] +Biếtgiátrị củamộtphầntacóthể tìmsố đochiềudàiđượckhông?Bằng cáchnào?[lấygiátrịmộtphầnnhânvớisốphầncủachiềudài] +Tìmđượcchiềudàilàmthếnàođểtínhđượcsố đochiềurộng?[lấysốđo chiềudàitrừđihiệutứclàsốmétchiềudàihơnchiềurộng] Bước3:Cáchtrìnhbàybàigiải Theosơđồtacóhiệusốphầnbằngnhaulà: 7­4=3[phần] Chiềudàihìnhchữnhậtlà: 12:3x7=28[m] Chiềurộnghìnhchữnhậtlà: 28­12=16[m] Đápsố:Chiềudài:28m Chiềurộng:16m 10 Ngườithựchiện:NguyễnThịHiềnTrườngTiểuhọcĐinhTiên Hoàng
11. Kinhnghiệmrènkỹnănggiảicácdạngtoánđiểnhìnhchohọcsinhlớp4 ========================================================================= Saukhihướngdẫngiảibàitoán,giáoviêncầnchohọcsinhrútraquytắcgiải bàitoántìmhaisốkhibiếthiệuvàtỉsốcủahaisốđónhưsau: ­Tómtắtbàitoánbằngsơđồđoạnthẳng ­Tínhhiệusốphầnbằngnhau ­Tìmđạilượngthứnhấtbằngcáchlấyhiệuchiachohiệusốphầnbằngnhau, rồinhânvớisốphầncủađạilượngđó. ­Tìmđạilượngthứhaibằngcáchlấyđạilượngthứnhấtcộngvớihiệu[nếu đạilượngthứhailàsốlớn]hoặclấyđạilượngthứnhấttrừđihiệu[nếuđạilượng thứhailàsốbé]. c]Điềukiệnđểthựchiệngiảipháp,biệnpháp. ­Đốivớigiáoviêncầnnắmvữngcácdạngtoánđiểnhình,biếthệ thốngcác bàitậptheotừngdạngbàivàcáchthứcgiảitừngloạibài,biếtdẫndắthọcsinhđitừ cáidễđếncáikhó,từcáiđơngiảnđếncáiphứctạpmộtcáchnhẹnhàng,logic. Điềutranắmvữngcácđốitượnghọcsinhcủalớpmìnhđể cócáchtruyềntải kiếnthứcđếnhọcsinhmộtcáchhiệuquả nhất.Vídụ lớpcónhiềuhọcsinhyếu giáoviêncầnrènchocácemlàmnhiềucácbàioándạngcơbảnđểcácemnắmchắc phươngphápgiảisauđómớimở rộngdần.Nhưnglớpcónhiềuhọcsinhkhá,giỏi giáoviêncóthểchohọcsinhgiảinhanhcácbàitậpcơbảnrồiđưathêmcácbàitập nângcaohơnvàocuốitiếtđểcácemlàmnhưvậysẽkíchthíchđượcsựsaymê,tìm tòigiảitoáncủahọcsinh. Tránhnóinhiều,làmthayhọcsinhmàcầnđưaracáccâuhỏimangtínhchấtgợi mởđểcácemtựtìmracáchgiải. Đốivớihọcsinhcầnghinhớ,họcthuộccáccôngthứcgiảicủatừngloạibàitập đểápdụngvàogiảitoán. Trướckhigiảitoáncầnđọckỹ,phântíchđề toán,xácđịnhcáiđãcho,cáiphải tìm,pháthiệndạngtoándựavàocácdấuhiệuđãhọc. Tậpthóiquentómtắtbàitoántrướckhigiải. d]Mốiquanhệgiữacácgiảipháp,biệnpháp. Cácgiảiphápvàbiệnphápđượcnêutrongđềtàicómốiquanhệchặtchẽ,hỗtrợ lẫnnhau.Muốngiảiđượcmộtbàitoánđòihỏihọcsinhphảinắmđượccácbước chungkhigiảicácdạngtoánđiểnhìnhnhưsau: ­Tìmhiểubàitoán[giáoviênphảinêucâuhỏingắngọndễhiểuđểhọcsinhhiểu rõyêucầucủađềtoán] ­Tìmcáchgiảibàitoán[giáoviênhướngdẫnhọcsinhphântíchcácdữliệu,điều kiệncủabàitoán,cóthểchohọcsinhnêulạimộtsốquytắclienquanđếncáchgiải bàitoántừđóhọcsinhtìmđượccáccáchgiảithíchhợp] ­Thựchiệncáchgiảibàitoán[giáoviênhướngdẫnhọcsinhthựchiệncácphép tínhđãnêutrongkếhoạchgiảibàitoánvàtrìnhbàycáchgiải 11 Ngườithựchiện:NguyễnThịHiềnTrườngTiểuhọcĐinhTiên Hoàng
12. Kinhnghiệmrènkỹnănggiảicácdạngtoánđiểnhìnhchohọcsinhlớp4 ========================================================================= ­Kiểmtracáchgiảibàitoán[giáoviênphântíchcáchgiảitoánxemhọcsinhgiải đúnghaysai,sauđónếucáchgiảiđúngthìghikếtquảđápsố] Saukhitìmđượccácbướcchungkhigiảimộtbàitoángiáoviênchọnlọcmộtsố dạngtoánđiểnhình.Mỗidạngđiểnhìnhphảilấyramộtvídụcụthểvàhướngdẫn họcsinhápdụngcácbướcđãhọcđểgiảitoán. Từnhữngmốiquanhệtrênđasốhọcsinhsẽvậndụngvàogiảitoánmộtcách nhanhvàthànhthạocácbàitoántừdễđếnkhó. e]Kếtquảkhảonghiệm,giáitrịkhoahọccủavấnđềnghiêncứu. Quamộtthờigiantraođổichuyênmônnghiệpvụ,tôiđãrútđượcmộtsốkinh nghiệmtrongviệc Rènkỹ nănggiảicácdạngtoánđiểnhình ở lớp4, kinh nghiệmnàyđãđượchộiđồngsưphạmnhàtrườngápdụngrộngrãi,nhấtlàgiáoviên trongtoànkhối4đãđemlạikếtquảcaotrongcôngtácgiáodục. Sauđâylàbảntổnghợpminhhọađiểmmôntoáncủanămhọc2013­2014đã ápdụngphươngphápnàyđểchứngminhhiệuquảgiảngdạyởkhốilớp4 Nămhọc2013­2014 Nămhọc2014­2015 Ghi Lớ TSHS HọckỳI HọckỳII Lớ TSHS HọckỳI chú p G K TB Y G K TB Y p G K TB Y 4A 30 4 6 16 4 6 7 14 2 4A 23 6 7 9 1 4B 29 3 6 17 3 5 8 15 2 4B 22 5 6 10 1 4C 28 3 5 17 3 4 6 16 2 4C 22 5 6 9 2 TK 87 10 17 50 10 15 21 45 6 TK 67 16 19 28 4 4.Kếtquả. Từ kếtquả khảomghiệmtrêntôinhậnthấyviệcdạytoánđiểnhìnhnhằm giúphọcsinhbiếtpháthuytínhtíchcực.Hìnhthànhthóiquenlàmviệctíchcực,tư duysángtạo. Đặcbiệthơnnữalàhọcsinhlớp4Bdotôichủ nhiệm,cácemrấthamthích họccácdạngtoángiảicólờivăn.Tronggiờhọctoán,cácemcósựtiếnbộrõrệt,đạt kếtquảcaotrongcáckỳkiểmtratoán.Từđógiúpcácemsaymêhọctập,thíchđược tìmhiểu,biếtđượcnhiềukiếnthứcmớilạ. Đólàniềmvui,khíchlệtinhthầnchoriêngtôi,hơnnữatrongnghiêncứu,đúc rútkinhnghiệmtronggiảngdạyđãtạochotôiniềmtin,mạnhdạntrongđổimới phươngphápdạyhọcđểđạtkếtquảcaotronggiảngdạy. III.PHẦNKẾTLUẬNVÀKIẾNNGHỊ 12 Ngườithựchiện:NguyễnThịHiềnTrườngTiểuhọcĐinhTiên Hoàng
13. Kinhnghiệmrènkỹnănggiảicácdạngtoánđiểnhìnhchohọcsinhlớp4 ========================================================================= 1.Kếtluận Quanhiềunămtrựctiếpgiảngdạy ởcáckhốilớp4,tôithấyrằng:làngười giáoviênphải luônluôntraudồikinhnghiệm để nângcaotrình độ chuyênmôn nghiệpvụ.Hướngdẫnvàgiúpđỡ họcsinhcókiếnthứcvàkỹ nănggiảitoán,giảm bớtnhữngkhókhănsaisóttrongdạyvàhọctoánđiểnhìnhđồngthờinângcaonăng lựckháiquáthóa,trừutượnghóa,pháttriểntư duy,ócsángtạo,phươngphápsuy luậnlogicchohọcsinh.Ngườigiáoviêncầnlưuývấnđềsau: ­Phảinghiêncứukỹ bàidạy,xácđịnhrõkiếnthứctrọngtâmtrongmỗibài học.Khidạyphảicósơđồtrựcquanđểgiúphọcsinhdễhọc,dễhiểu.Cuốibàihọc phảikhắcsâu,nhấnmạnhnhữngkiếnthứccơbản,kiếnthứctrọngtâmcầnghinhớ chohọcsinh. ­Khidạytoáncầnyêucầuhọcsinhđọckỹbàitoán,nhậnbiếtđượccáiđãcho vàcáiphảitìmtrongmỗibài,mốiquanhệ giữacácđạilượng,hiểuthậtkỹmộtsố từ,thuậtngữquantrọng,chỉrõtìnhhuốngtoánhọc.Sauđóthuậtlạivắntắtbàitoán màkhôngcầnphảiđọcnguyênvănbàitoánđó. ­Yêucầuhọcsinhminhhọc,tómtắtbàitoán[bằnghìnhvẽ,sơđồ,lờivăn] trướckhigiải.Hìnhvẽ,sơđồtómtắtphảiđúngvàđầyđủcácdữkiệncủađềbài. ­Thườngxuyênôntập,củngcố khắcsâukiếnthứcchohọcsinhbằnghệ thốngcácbàitậptừđơngiảnđếnphứctạp,từdễđếnkhóđể rènkỹnănggiảitoán chohọcsinh,đồngthờigiúphọcsinhnắmvữngcáchgiải. Trênđâylàmộtkinhnghiệmnhỏtừthựctếgiảngdạytôiđãápdụngkhidạy mảngtoánđiểnhình.Kếtquảhọcsinhnắmkiếnthứcmộtcáchvữngchắc,hiểurõ, nhớlâunhữngnộidungcầnghinhớvàvậndụnglinhhoạtnhữngnộidungđóđểlàm bài,cókỹnăngtốtkhigiảicácbàitoánđiểnhình,hạnchếđếnmứcthấpnhấtnhững saisótkhôngđángcó.Giảmhẳnnhữngkhókhăn,lúngtúngkhiđứngtrướccácbài toánđiểnhìnhđồngthờicònrènchocácemphươngphápsuynghỉcócăncứ,phương phápsuyluận,làmviệccókếhoạchgópphầnthựchiệnmụctiêucủamôntoánở tiểuhọc. 2.Kiếnnghị Nhàtrườngtiếptụcthườngxuyêntổ chứccácchuyênđề,cácbuổisinhhoạt chuyênmônvềphươngphápdạyhọcđểgiáoviêncóđiềukiệntraođổikinhnghiệm họctậplẫnnhau. Giáoviêntâmhuyếtvớinghề,thườngxuyênthamkhảosách,tàiliệuđể tích lũykiếnthức,dựgiờđồngnghiệpđểhọchỏithemkinhnghiệmtrongcôngtác. Trênđây,tôivừatrìnhbàynhữngkinhnghiệmcủabảnthângiúphọcsinhlớp4 rènkỹnănggiảitoánđiểnhình.Mộtphần,tôimuốngópphầnnhỏvàophươngpháp dạyhọcmôntoán4 ở Tiểuhọcnhằmchiasẻ nhữngkinhnghiệmđể đồngnghiệp cùngthamkhảo.Kínhmongcácđồngnghiệpxemxétvànhiệttìnhđónggópýkiến 13 Ngườithựchiện:NguyễnThịHiềnTrườngTiểuhọcĐinhTiên Hoàng
14. Kinhnghiệmrènkỹnănggiảicácdạngtoánđiểnhìnhchohọcsinhlớp4 ========================================================================= chotôiđể tôicónhiềuthànhcôngtrongsự đổimớiphươngphápdạyhọc.Tôixin chânthànhcảmơn! BuônTrấp,ngày15tháng01năm2015 Ngườiviết NguyễnThịHiền NHẬNXÉTCỦAHỘIĐỒNGCHẤMCẤPTRƯỜNG CHỦTỊCHHỘIĐỒNGCHẤM [Kítên,đóngdấu] 14 Ngườithựchiện:NguyễnThịHiềnTrườngTiểuhọcĐinhTiên Hoàng
15. Kinhnghiệmrènkỹnănggiảicácdạngtoánđiểnhìnhchohọcsinhlớp4 ========================================================================= MỤCLỤC I.MỞĐẦU..1 1.Lýdochọnđềtài.... 1 2.Mụctiêu,nhiệmvụcủađềtài. 1 3.Đốitượngnghiêncứu. 2 4.Phạmvinghiêncứu 2 5.Phươngphápnghiêncứu 2 II.NỘIDUNG.. 2 1.Cơsởlíluận 2 2.Thựctrạng.. 3 a]Thuậnlợi,khókhăn. 3 b]Thànhcông,hạnchế... 3 c]Mặtmạnh,mặtyếu. 3 d]Nguyênnhân 4 15 Ngườithựchiện:NguyễnThịHiềnTrườngTiểuhọcĐinhTiên Hoàng
16. Kinhnghiệmrènkỹnănggiảicácdạngtoánđiểnhìnhchohọcsinhlớp4 ========================================================================= e]Phântích,đánhgiácácvấnđềmàthựctrạngđềtàiđãđặtra.4 3.Giảipháp,biệnpháp. 4 a]Mụctiêucủagiảipháp,biệnpháp 4 b]Nộidungvàcáchthứcthựchiệngiảipháp,biệnpháp4 c]Điềukiệnđểthựchiệngiảipháp,biệnpháp 10 d]Mốiquanhệgiữacácgiảipháp,biệnpháp. 10 e]Kếtquảkhảonghiệm,giátrịkhoahọccủavấnđềnghiêncứu. 10 4.Kếtquả. 11 III.KẾTLUẬNVÀKIẾNNGHỊ.. 11 1.Kếtluận 11 2.Kiếnnghị. 12 16 Ngườithựchiện:NguyễnThịHiềnTrườngTiểuhọcĐinhTiên Hoàng

Video liên quan