Áo gấm đi đêm nghĩa là gì

Áo gấm đi đêm là thành ngữ phê phán sự không đúng lúc, không hợp lí của một hành động nào đó. Hay nói đúng hơn, thành ngữ này chỉ sự lãng phí, không có tác dụng.

Áo gấm là loại áo được làm bằng vải gấm. Loại vải này được làm từ tơ lụa thượng hạng nên vải vừa mềm, vừa sang. Thêm đó chiếc áo gấm bao giờ cũng được điểm thêm nhiều hoa văn đẹp đẽ. Vì vậy, chiếc áo gấm là thứ rất quý giá, chỉ có vua quan mới có được.

Xưa kia, chiếc áo gấm thể hiện cho sự giàu có, quyền quý. Mặc trên mình chiếc áo gấm sang trọng lắm. Áo gấm còn là sự vinh dự cho những cô cậu học trò đỗ đạt. Ngày vinh quy về làng mặc chiếc áo gấm vua ban thì quả là vinh hiển.

Ấy vậy mà trong Áo gấm đi đêm chiếc áo gấm này lại được sử dụng vào ban đêm. Giữa một vùng tối đen như mực, mặc áo gấm hay áo vải thì cũng chẳng ai phân biệt được. Cái sang của áo gấm cũng chẳng ai nhận thấy hay công nhận được. Mặc áo gấm đi đêm quả là phí hoài. Chẳng ai có thể thấy được sự lấp lánh của nó mà chiêm ngưỡng, mà thán phục.

Xem thêm bài viết:

Áo gấm đi đêm

Câu chuyện chàng học trò

Xưa kia có anh học trò nọ vừa học dốt lại hay khoác lác. Anh ta nói với vợ:

– Ta phen này đi thi nhất định đỗ. Nhà rồi sẽ thấy, ta sẽ có áo gấm mặc về làng, cả làng ra đón. Bọn quan lại nhãi nhép ở cái tổng này phải ra mà cúi lạy ta. Lúc ấy ta thật là danh giá, mình cũng thơm lây.

Người vợ nghe vậy thì mừng ra mặt. Nàng ngày đêm tần tảo lo toan cho chồng ăn học, mong ngóng ngày chồng đỗ đạt.

Ấy thế mà khi kì thi đến, anh ta dốt nên thi trượt. Nghĩ đến việc đã trót nói với vợ, anh ta xấu hổ lắm, không biết làm thế nào. Rồi anh ta mượn chiếc áo gấm của người bạn thân đã đỗ đạt. Nhưng mặc ban ngày thì không tiện, sợ có người biết mình thi trượt sẽ kêu quan. Anh ta đành chờ đêm tối, mặc áo gấm vào rồi lẻn về nhà.

Thấy chồng mặc áo gấm về, người vợ mừng quýnh, bảo chồng:

– Để mai em làm cỗ bàn mời các bác đến mừng chồng em vinh quy.

Anh học trò nghe thế sợ lắm, vội cởi áo ra cất vào tay nải. Đến sáng hôm sau mọi người đến nhà anh đông đủ cả. Ai cũng chờ mong được chiêm ngưỡng chiếc áo gấm vua ban. Thế nhưng đợi mãi mà không thấy đem ra. Mọi người mới gặng hỏi mãi anh chàng học trò nọ mới lúng túng nói:

– Áo gấm của tôi, vua ban chỉ được mặc đi đêm thôi.

Biết chuyện, từ bấy làng có câu:

Vẻ vang gì áo gấm đi đêm

Khác gì cái mảnh chăn mền vắt vai.

Hoài phí về tài năng

Câu chuyện trên vừa phê phán kiểu người háo danh, khoác lác. Vừa dụng ý chỉ những việc làm, hành động khuất tất. Quan trọng hơn là chỉ sự phí hoài.

Áo gấm đi đêm xưa kia thường để chỉ sự phí hoài tài năng. Có những người có được tài năng kiệt xuất. Giỏi giang, đẹp đẽ y như chiếc áo gấm kia. Nhưng lại chỉ xuất hiện trong màn đêm. Chẳng ai nhìn thấy, chẳng ai nhận ra mà công nhận, thán phục.

Người tài danh nhưng không có đất dụng võ. Tài năng kia chẳng phải là phí hoài lắm sao?

Câu chuyện để phí tài năng ở nước ta đã tốn quá nhiều giấy mực của báo đài. Chính vì cơ sở vật chất vẫn còn thua kém nhiều nước bạn. Dân ta cũng còn nghèo nên giáo dục nước ta còn nhiều lạc hậu. Nhiều người tài năng nhưng lại thiếu nơi phát triển tài năng. Nhiều người đi du học trở về nước nhưng lại thiếu môi trường để lập nghiệp.

Tuy thế, người tài vẫn là người biết nhìn xa trông rộng. Nếu thật hiểu một biết mười thì ở bất cứ đâu vẫn cứ thể hiện được tài năng. Người sáng dạ, ắt tự tìm được cho mình con đường dụng võ.

Hoài phí tiền bạc

Cuộc sống ngày càng khá giả, con người ngày càng lãng phí hơn. Phải chăng vì quan niệm sống đã thay đổi hoàn toàn. Trước kia người ta chỉ cần ăn no, mặc ấm. Sau dần đổi thành ăn ngon mặc đẹp. Và bây giờ là ăn sành, mặc điệu.

Việc mua sắm, tiêu tiền cũng dễ dàng hơn bao giờ hết. Xưa kia có tiền cũng khó có chỗ mà tiêu. Ấy vậy mà bây giờ chỉ cần vài cú nhấp chuột, hàng hóa được đem đến tận tay người mua.

Cũng chính vì vậy, người ta hay mua những thứ mình thích. Để rồi quên mất những thứ mình cần. Chẳng hiếm có những cô cậu mua sắm thả ga. Nhưng lại luôn miệng không có gì để mặc. Phải chăng cũng vì muốn làm điệu, muốn mua thêm nên mới nói thế? Thực ra, họ có cả tủ quần áo nhưng đều không sử dụng được.

Mua sắm không kiểm soát. Rất nhiều người mang về nhà những món đồ không phù hợp. Hoặc chỉ có thể dùng một lần. Điều này gây lãng phí vô cùng lớn. Nhưng thật tiếc là không phải ai cũng nhận ra.

Tương tự như vậy, xưa kia ông cha ta còn nghèo đói. Họ trân trọng từng hạt lúa, củ khoai. Nhưng cuộc sống tốt đẹp hơn khiến người ta lãng phí cả thức ăn. Đói con mắt khiến họ mua sắm thật nhiều, nhưng ăn chẳng được bao nhiêu. Thế rồi lại cho vào thùng rác. Thật là lãng phí!

Lãng phí tiền bạc vào những việc không cần thiết vô hình trung khiến cho cuộc sống của bạn ngày càng khó khăn hơn. Áp lực về tiền sẽ luôn hiện hữu, ám ảnh cả cuộc đời.

Cách ăn nói, cách mặc trang phục bao giờ cũng cần hợp thời, đúng lúc

Đúng lúc, đúng nơi, đúng thời điểm

Áo gấm đi đêm còn gợi nhiều về câu chuyện đúng lúc, hợp thời.

Ví như chuyện ăn mặc, mặc quần áo gì cho phù hợp với hoàn cảnh là vô cùng quan trọng. Đi đám cưới thì mặc gì cho lịch sự. Đi đám ma thì phải làm sao cho không kệch cỡm, khó nhìn. Chuyện học ăn, học nói, học gói, học mở là bài học mà mỗi người học cả đời cũng chưa xong.

Song song với đó, chuyện ăn gì vào lúc nào cũng có ý nghĩa không kém. Nói gì vào lúc nào cũng là vấn đề mà ai nấy phải lưu tâm. Nếu ai cũng hành xử đúng lúc, đúng nơi, đúng thời điểm thì có lẽ cuộc sống cũng nhẹ nhàng biết bao nhiêu.

Tuy nhiên cuộc sống này mọi thứ cũng chỉ là tương đối. Chẳng có gì là chính xác cho mọi hoàn cảnh. Có người với họ thế này là đúng, nhưng với người khác thì chưa hẳn.

Hãy sống, chiêm nghiệm cuộc sống theo cách của bạn. Nhưng để cuộc sống nhẹ nhàng và thoải mái hơn, hãy biết cân nhắc, biết kiềm chế bản thân để đưa ra được những quyết định đúng đắn nhất ở những thời điểm thích hợp nhất.

Lời kết

Thành ngữ Áo gấm đi đêm không được sử dụng thông dụng trong thời điểm hiện nay. Không phải vì nó không còn giá trị mà ít ai hiểu hết được những dụng ý của nó nên không sử dụng được nó trong các hoàn cảnh cần thiết. Áo gấm đi đêm đem đến cho ta bài học về đối nhân xử thế, về cách thể hiện bản thân trong cuộc sống.

Tham khảo thêm bài viết:

Gõ Tiếng Việt > Ca dao tục ngữ thành ngữ > Áo gấm đi đêm

Download Unikey Xem thêm: Download tải WinRAR 5.31 mới nhất 2016 Full Crack Windows XP/7/8/10, Download tải WinZIP 20 phần mềm tốt nhất cho nén file 2016, Dạy Học mat xa, dạy massage body, Mi Katun

Xem thêm: ca dao, thành ngữ, tục ngữ

Giữ gìn sự trong sáng của Tiếng Việt - Chương liên quan

• Câu nói con người hơn nhau ở ngộ, quý ở thiện và cao ở nhẫn có ý khuyên răn con người ta như thế nào? Câu “cho mượn nhà làm đám tang chứ không cho mượn nhà làm đám cưới” được hiểu ra sao? Câu “ngựa tốt không quay đầu ăn cỏ cũ” được dùng để nói về điều gì? Trong chương trình hôm nay, chúng ta cùng gặp gỡ chuyên gia ngôn ngữ, tiến sĩ Đỗ Anh Vũ để nghe anh phân tích về những trường hợp này.

• Nhiều câu nói của người xưa được đúc kết từ kinh nghiệm, từ trí tuệ là những lời khuyên, răn dạy các thế hệ sau rất thú vị và cũng rất hữu dụng. Trong chương trình hôm nay, chúng ta cùng tìm hiểu một số trường hợp này, chẳng hạn như câu: “không sợ ma khóc, chỉ sợ chó hú” có hàm ý gì? Vì sao người xưa lại nói: muốn kinh doanh thắng lợi thì cần phải biết trí tuệ của cáo, phương hướng của sói và sức mạnh của chim ưng. Hay câu: “ấp rắn trăm ngày vẫn không ấm, nuôi sói cả đời cũng không thân” ám chỉ điều gì? Hôm nay, chuyên gia ngôn ngữ, tiến sĩ Đỗ Anh Vũ sẽ giúp chúng ta tìm hiểu về những từ ngữ này.

• Trong hành trình đổi mới và hội nhập quốc tế, ngôn ngữ cũng góp phần với những cụm từ mới được tạo ra, được du nhập phù hợp với xu thế hiện đại. Nhiều cụm từ thường xuyên xuất hiện trên truyền thông, báo chí, chẳng hạn như: cụm từ “phân khúc” trong phân khúc thị trường có ý nghĩa là gì? Những người trong giới kinh doanh thường sử dụng cụm từ “nhà đầu tư lướt sóng’, vậy “lướt sóng” ở đây được hiểu như thế nào? Cụm từ “áp chế” sử dụng ra sao mới là đúng? Trong chương trình hôm nay, chuyên gia ngôn ngữ, tiến sĩ Đỗ Anh Vũ sẽ giúp tìm hiểu về những từ ngữ này.

• Trong chương trình trước, quý vị và các bạn đã biết đến một số câu tục ngữ về lao động sản xuất rất thú vị. Hôm nay chúng ta tiếp tục tìm hiểu một số câu tục ngữ khác là những kinh nghiệm rất hữu ích trong việc trồng cấy, chăn nuôi. Chẳng hạn như: “tua rua mọc vàng cây héo lá, tua rua lặn chết cá chết tôm” hay “mạ lăn lo lăn lo lóc, lúa lăn con ăn bằng gì”, câu “một ngày vãi chài, 72 ngày phơi lưới”. Vậy những câu tục ngữ này có ý nghĩa như thế nào? Chuyên gia ngôn ngữ PGS, TS Phạm Văn Tình sẽ giúp chúng ta tìm lời giải đáp.

• Từ thực tế quan sát trong lao động sản xuất, ông cha ta ngày xưa đã đúc kết rất nhiều kinh nghiệm thông qua những câu ca dao, tục ngữ vẫn còn tồn tại cho đến ngày nay. Chẳng hạn như câu: “đầu thanh cao tiến, thấp hậu chẳng tậu thì sao” được hiểu như thế nào? Hay câu “nhất canh trì, nhì canh viên, tam canh điền” được dùng để chỉ điều gì? Câu “trăng mờ tốt lúa nỏ, trăng tỏ tốt lúa sâu” người nông dân có thể áp dụng trong việc trồng lúa như thế nào? Trong chương trình hôm nay, chuyên gia ngôn ngữ PGS, TS Phạm Văn Tình sẽ giúp giải thích về những câu ca dao, tục ngữ liên quan đến lao động sản xuất này.

• Trong kho tàng dân gian của Việt Nam có rất nhiều kiểu chơi chữ khác nhau, trong đó nói lái là một lối chơi rất thú vị mà rất nhiều người muốn tìm hiểu. Chẳng hạn như câu “lăng quằng, lịt quỵt, lăng quằng trứng” để chỉ cái gì? Hay câu “miệng bà kí lớn bà kí banh, tay ông cai dài ông cai khoanh” có ý nghĩa thế nào? Câu “cúng trên núi, cúng mê, cúng mải” được dùng để nói đến cái gì? Câu” cú trong nhà, cú ra, cú hãi” có thực sự để nó về con cú hay không? Trong chương trình hôm nay, chuyên gia ngôn ngữ PGS, TS Phạm Văn Tình sẽ giúp chúng ta tìm hiểu về nói lái và một số câu đố dân gian theo cách nói lái.

• Chữ “kiến” là một từ có rất nhiều từ ghép khá thú vị. Chẳng hạn “kiến tạo”, “kiến thiết”, “kiến lập”, “chủ kiến”, “kiến giải”, “kiến giả”. Vậy chữ “kiến” ở đây có ý nghĩa là gì? Đây là từ hán việt hay thuần việt. Trong chương trình hôm nay, chúng ta cùng gặp gỡ chuyên gia ngôn ngữ, tiến sĩ Đỗ Anh Vũ để nghe anh phân tích về những thắc mắc này.

• Câu thành ngữ “kiến bò miệng chén” được sử dụng trong những trường hợp nào? Thành ngữ “kinh bang tế thế” được dùng với hàm ý gì? Câu “mục hạ vô nhân” thường được chỉ những người như thế nào? Trong cụm từ “kể cả bề trên” thì “kể cả” có ý nghĩa gì? Chuyên gia ngôn ngữ - Tiến sĩ Đỗ Anh Vũ bật mí về những từ ngữ này...

• Cụm từ “hổ phù” có nghĩa là gì? Nhiều người cho rằng cụm từ “phù hợp” có nguồn gốc từ “hổ phù”, điều này có đúng hay không? Câu thành ngữ “múa tay trong bị” thường được dùng trong những trường hợp nào? Hai cụm từ cấu tạo từ chữ “ăn” đó là “ăn lường”, “ăn quẩn” có hàm ý gì? Trong chương trình hôm nay, chuyên gia ngôn ngữ PGS, TS Phạm Văn Tình để nghe ông phân tích về những từ ngữ này.

• Bệnh đặc hữu – một khái niệm mới dùng để nói về căn bệnh Covid-19. Vậy ở đây cụm từ “đặc hữu” được hiểu như thế nào? Một số từ liên quan đến việc di chuyển như “di lý”, “áp tải”, “áp tống”, “tháp tùng” sử dụng khác nhau ra sao? Rồi một số cụm từ liên quan đến chữ “linh”, như “linh cữu”, “linh sàng” và “linh xa” có ý nghĩa là gì? Trong chương trình hôm nay, chuyên gia ngôn ngữ PGS, TS Phạm Văn Tình sẽ giúp giải thích về những từ ngữ này.

• Một số từ ghép của chữ “thức” có ý nghĩa khá trừu tượng, mơ hồ, đôi khi gây lúng túng cho người sử dụng. Chẳng hạn như cụm từ “tiềm thức” có ý nghĩa là gì? Cụm từ “cảm thức” thường được dùng trong những trường hợp nào? Có thể hiểu ra sao về cụm từ “thường thức” và “tỉnh thức”. Hai cụm từ này liên quan đến tri thức như thế nào? Trong chương trình hôm nay, chuyên gia ngôn ngữ PGS, TS Phạm Văn Tình sẽ giúp chúng ta tìm hiểu về những từ ngữ này.

• Trong kho tàng dân gian Việt Nam có nhiều câu ca dao, tục ngữ cổ rất thú vị. Đó là những lời khuyên răn sâu sắc của người xưa vẫn còn tồn tại đến ngày nay. Chẳng hạn như vì sao lại nói “Thừa con chẳng gả cho hàng chờ, đến 30 tết phất phơ ngoài đường”. Rồi câu “Con gái trở vỏ lửa ra” có hàm ý gì? Hay có thể hiểu thế nào về một câu nói liên quan đến lễ hội đầu xuân “Hội nào vui bằng hội chùa Thầy. Vui thì vui thật chẳng tầy rã La “. Hoặc câu “Cả vóc, cả keo” được hiểu thế nào? Trong chương trình hôm nay, chuyên gia ngôn ngữ TS Đỗ Anh Vũ sẽ giúp bật mí về những câu ca dao, tục ngữ này.

• Tết đến Xuân về, ai cũng mong muốn một năm mới dồi dào sức khỏe, bình an và hạnh phúc. Năm nay là năm Nhâm Dần và mọi người đều hi vọng cái tên năm Nhâm Dần sẽ xua tan những u ám, dịch bệnh, mang lại nhiều niềm vui, hạnh phúc cho mọi nhà. Vậy cụm từ “Nhâm Dần” ở đây nói lên điều gì? Những người sinh năm Nhâm Dần, năm 1962, năm nay 60 tuổi được gọi là “lục thập hoa giáp”. Vậy cụm từ này có ý nghĩa như thế nào? Rồi các cụm từ được dùng để chỉ các tuổi, như 30, 40, 50, như tam thập nhi lập, tứ thập nhi bất hoặc và ngũ thập chi thiên mệnh có ý nghĩa ra sao? Trong chương trình hôm nay, mời quý vị và các bạn cùng gặp gỡ chuyên gia ngôn ngữ, tiến sĩ Đỗ Anh Vũ để nghe anh bật mí về những điều thú vị này.

• Tết Nguyên đán đang đến gần, chúng ta chuẩn bị bước sang một năm âm lịch mới – năm con Hổ Nhâm Dần. Trong dân gian, Hổ tượng trưng cho một con vật rất mạnh mẽ, oai phong và có phần dữ dằn. Vậy, từ “hổ” có gì liên quan đến điều này? Đây cũng là một trong những con vật được người xưa đặt cho nhiều tên nhất. Những cái tên đó là gì? Người xưa vẫn gọi hổ là Ông Ba mươi. Cái tên này có liên quan đến đêm giao thừa hay không? Trong chương trình hôm nay, mời quý vị và các bạn cùng gặp gỡ chuyên gia ngôn ngữ, tiến sĩ Đỗ Anh Vũ để nghe anh bật mí về những điều này.

• Có một cụm từ người ta hay nhắc đến người quản lý hay là đứng đầu một tổ chức nào đó là từ “ông bầu”, “bầu sô”, “ông cai” hay là “ông cai đầu dài”. Vậy trong cụm từ “ông bầu” hay là “bầu sô” thì “bầu” và từ “bầu sô” có ý nghĩa là gì? Từ “cai” có nghĩa gốc như thế nào? Cụm từ “cai đầu dài” sử dụng khác với “cai” ra sao? Cụm từ “bóc phốt” hay “dính phốt”, từ “phốt” có nguồn gốc từ đâu và có ý nghĩa ra sao? Trong chương trình hôm nay, chuyên gia ngôn ngữ PGS, TS Phạm Văn Tình sẽ giúp chúng ta tìm hiểu về những từ ngữ này.

• Tháng cuối năm âm lịch có một cái tên khá đặc biệt: tháng Chạp. Vậy, nguồn gốc và ý nghĩa của tên tháng này là gì? Ngoài ra ở miền Bắc, ngày xưa các cụ thường quan niệm tháng cuối năm âm lịch là “tháng củ mật”. Vậy, cụm từ “củ mật” được hiểu như thế nào? Kho tàng câu đố của Việt Nam rất đa dạng và đặc sắc, có nhiều câu rất thú vị, không phải dễ đoán, chẳng hạn như “Tứ túc mà lưỡng hai đầu. Áo thì có mặc đằng sau bao giờ. Mẹ bảo, mẹ chỉ thương cái thằng thứ tư. Nó thì khó nhọc chẳng như tám thằng”. Câu đố này có nghĩa là gì? Trong chương trình hôm nay chúng ta cùng gặp gỡ chuyên gia ngôn ngữ PGS, TS Phạm Văn Tình, đến từ Viện Từ điển học và Bách khoa thư Việt Nam, sẽ giúp chúng ta hiểu về những trường hợp này.

• Có những cụm từ chúng ta vẫn thường dùng, tuy nhiên ý nghĩa của nó là khá mơ hồ, chẳng hạn như cụm từ “tín ngưỡng” có ý nghĩa là gì và thường được dùng trong những trường hợp nào? Cụm từ “phiêu linh” và từ “phiêu” có hoàn toàn là đồng nghĩa hay không? Và câu thành ngữ “Cá đầu cau cuối” được sử dụng với hàm ý gì? Trong chương trình hôm nay, chuyên gia ngôn ngữ, tiến sĩ Đỗ Anh Vũ sẽ giải thích về những từ ngữ này.

• Có nhiều cặp từ xuất hiện thường xuyên, tuy nhiên nhiều người vẫn cảm thấy lúng túng khi lựa chọn, sử dụng. Từ “các” và từ “những” cần phân biệt, sử dụng như thế nào? Cụm từ “kinh phí” và “chi phí” có ý nghĩa và cách sử dụng khác nhau ra sao? Rồi hai cụm từ “triệu hồi” và “triệu tập” dùng thế nào mới là chính xác? Trong chương trình hôm nay, mời quý vị và các bạn cùng gặp gỡ chuyên gia ngôn ngữ, tiến sĩ Đỗ Anh Vũ để nghe giải thích về những từ ngữ này.

• Có rất nhiều cặp từ ý nghĩa khá gần nhau. Để sử dụng chính xác các cặp từ này không phải là chuyện đơn giản. Cụm từ “chính kiến” và “chủ kiến” phải sử dụng thế nào mới là chính xác? Rồi từ “phản ánh” và “phản ảnh” có khác nhau không, dùng như thế nào? Cụm từ “nhân chứng” và “chứng nhân” liệu có phải là đồng nghĩa? Trong chương trình hôm nay, chuyên gia ngôn ngữ, tiến sĩ Đỗ Anh Vũ sẽ giúp chúng ta tìm hiểu về những từ ngữ này.

• Câu chuyện lộn xộn phiên âm tên tiếng nước ngoài sang tiếng Việt gây nhiều bất cập và hệ lụy không đáng có. Vậy việc ra một danh mục phiên âm chuẩn thống nhất có phải là điều thật sự cần thiết và việc làm này có khả thi hay không? Mời quý vị và các bạn nghe tiếp câu chuyện luận bàn về vấn đề này giữa các chuyên gia ngôn ngữ: PGS, TS Nguyễn Hữu Đạt; PGS, TS Phạm Văn Tình và phiên dịch tiếng anh Tạ Quang Đông.

• Việc phiên âm các từ tiếng nước ngoài sang tiếng Việt từ lâu đã là vấn đề đối với người sử dụng. Từ một cái tên địa danh hay tên riêng tiếng nước ngoài lại có những cách thể hiện trên văn bản khác nhau. Việc đọc phát âm làm sao để người nghe có thể xác định đúng các từ này cũng không phải là câu chuyện đơn giản. Vậy nguyên nhân và thực trạng của vấn đề phiên âm tiếng nước ngoài hiện nay là như thế nào? Trong chương trình hôm nay chúng ta cùng nghe các chuyên gia ngôn ngữ PGS, TS Nguyễn Hữu Đạt; PGS, TS Phạm Văn Tình và phiên dịch tiếng anh Tạ Quang Đông bàn luận về vấn đề này.

• Cố Thủ tướng Phạm Văn Đồng lúc sinh thời đã từng dạy “chính cái giàu đẹp đã làm lên cái chất, giá trị, bản sắc tinh hoa của tiếng Việt, kết quả của một quá trình và biết bao công sức rùi mài”. Vậy có thể hiểu thế nào về “bản sắc tinh hoa” về sự “giàu và đẹp” của tiếng Việt trong câu nói của người? Trong chương trình hôm nay chúng ta cùng nghe các chuyên gia ngôn ngữ, GS, TS Nguyễn Văn Khang và PGS, TS Phạm Văn Tình chia sẻ về vấn đề này.

• Các cụm từ “hôn thê” và “hôn phu” có cùng nghĩa với các cụm từ “vị hôn thê” và “vị hôn phu” hay không? Cụm từ “thập niên” và “thập kỷ” sử dụng phân biệt thế nào? Có thể hiểu ra sao về cụm từ “bình thường mới” mà đang xuất hiện khá nhiều trên truyền thông? Chúng ta cùng gặp gỡ chuyên gia ngôn ngữ PGS, TS Phạm Văn Tình, đến từ Viện Từ điển học và Bách khoa thư Việt Nam, để nghe ông phân tích về những từ ngữ này.

• Chữ “luận” có nhiều từ ghép khác nhau rất thú vị, tuy nhiên những từ ghép này sử dụng không phải là dễ dàng. Chẳng hạn như từ “dư luận” và “công luận” khác nhau thế nào? Từ “luận chứng”, “luận cứ” và “luận điểm” có ý nghĩa phân biệt ra sao? Có thể hiểu thế nào về các từ “ngôn luận”, “chính luận” và “xã luận”? Trong chương trình hôm nay chúng ta sẽ cùng gặp gỡ chuyên gia ngôn ngữ PGS, TS Phạm Văn Tình, đến từ Viện Từ điển học và Bách khoa thư Việt Nam, để nghe ông phân tích về những từ ngữ này.

• Câu “Nhờ ông vải húp nước suýt” có ý nghĩa là gì? Câu “Mũi vạy lái phải chịu đòn” có hàm ý ra sao? Chữ “vạy” ở đây được hiểu như thế nào? Cụm từ “phong sát” xuất hiện gần đây trên báo chí có ý nghĩa là gì? Trong chương trình hôm nay, chuyên gia ngôn ngữ tiến sĩ Đỗ Anh Vũ sẽ giúp chúng ta tìm hiểu về những từ ngữ này.

• Cụm từ “cát cứ” có ý nghĩa là gì và có thể sử dụng linh hoạt như thế nào? Có thể hiểu ra sao về cụm từ “an sinh xã hội”? Ở đây chữ “an sinh” được dùng để chỉ điều gì? Câu “Có gió lung, mới biết tùng lá cứng. Có ngọn lửa lừng, mới biết thực vàng cao” có ý nghĩa là gì và câu này có thể vận dụng vào tình hình xã hội hiện nay ra sao? Trong chương trình hôm nay chúng ta cùng gặp gỡ chuyên gia ngôn ngữ, tiến sĩ Đỗ Anh Vũ để nghe anh phân tích về những trường hợp này.

• Cụm từ “tình nhân” và “nhân tình” có ý nghĩa và phân biệt thế nào? Cụm từ “phương trượng” và “phương trưởng” có ý nghĩa là gì? Cụm từ “ngõ hầu” có ý nghĩa tương đương với những từ ngữ nào và được sử dụng ra sao? Trong chương trình hôm nay chuyên gia ngôn ngữ Tiến sĩ Đỗ Anh Vũ sẽ giải thích về những từ ngữ này.

• Vừa qua, có một số cụm từ xuất hiện với tần suất khá dày trên mạng xã hội, gây thắc mắc cho nhiều người. Như cụm từ “sao kê” có ý nghĩa là gì? Cụm từ “cắt lỗ bất động sản” hiện được giới đầu tư nhà đất rất ưa sử dụng có hàm ý ra sao? Rồi câu “khôn cho người ta rái, dại cho người ta thương, dở dở ương ương chỉ tổ cho người ta ghét” người xưa sử dụng trong những trường hợp nào? Trong chương trình hôm nay, chuyên gia ngôn ngữ, PGS, TS Phạm Văn Tình sẽ giải thích về những từ ngữ này.

• Gần đây trên mạng xã hội, trên facebook xuất hiện khá thường xuyên nhiều cụm từ có lẽ là độc lạ được giới trẻ rất ưa sử dụng. Tuy nhiên, không phải ai cũng hiểu, chẳng hạn như từ “giả trân” có ý nghĩa là gì? Phải chăng đây là một từ hán việt? Cụm từ “phanh xích lô” có nguồn gốc ra sao và được giới trẻ sử dụng trong những trường hợp nào? Rồi cụm từ “đi đường quyền” có hàm ý gì và sự ra đời của cụm từ này có liên quan đến nhân vật nào? Trong chương trình hôm nay chúng ta cùng gặp gỡ PGS, TS Phạm Văn Tình, đến từ Viện Từ điển học và Bách khoa thư Việt Nam, để nghe ông phân tích và đưa ra nhận xét về ý nghĩa và việc sử dụng những từ ngữ này.

• Câu “Chân không đến đất, cật không đến trời” có ý nghĩa là gì? Chữ “cật” ở đây thì được hiểu như thế nào? Cụm từ “khánh tiết” và “lễ tân” phân biệt sử dụng ra sao? Có thể hiểu thế nào về cụm từ “chưởng bạ”, cụm từ “hoan ca” và “khải hoàn ca” có gần nghĩa với nhau hay không? Trong chương trình hôm nay chuyên gia ngôn ngữ Tiến sĩ Đỗ Anh Vũ để nghe anh giải thích về những trường hợp này.

• Câu “Lanh chanh như hành không muối” có ý nghĩa là gì? Tại sao người xưa lại ví “lanh chanh” với “hành không muối”? Câu “Dĩ công vi thượng” có hàm ý ra sao? Cụm từ “Sa trường” có nguồn gốc thế nào? Chữ “Sa” sử dụng “x” hay “s” mới là chính xác. Rồi cụm từ “Hiển vinh” và “Hiển đạt” dùng khác nhau thế nào? Trong chương trình hôm nay chúng ta cùng gặp gỡ chuyên gia ngôn ngữ, tiến sĩ Đỗ Anh Vũ để nghe ông phân tích về những từ ngữ này.

• Câu “Chữ tốt chẳng nề bút cùn” có nghĩa là gì? Từ “nề” ở đây được dùng với hàm ý ra sao? “Mưa rừng cọ, gió rừng thông” có gì đặc biệt mà được người xưa đưa vào tục ngữ? Có thể hiểu ra sao về câu “Nội yên chi phúc”? Rồi cụm từ “quế hòe” thường được sử dụng trong những trường hợp nào? Trong chương trình hôm nay chúng ta sẽ cùng gặp gỡ chuyên gia ngôn ngữ, tiến sĩ Đỗ Anh Vũ để nghe ông phân tích về những từ ngữ này.

• Cụm từ “thượng võ” có nguồn gốc như thế nào và thường được sử dụng với hàm ý ra sao? Cụm từ “giác độ” được dùng trong những trường hợp nào? Có thể hiểu ra sao về cụm từ “người ngợm”? Chữ “ngợm” ở đây có ý nghĩa hay không? Rồi câu thành ngữ “Áp đáo tại gia” sử dụng như thế nào mới là chính xác? Trong chương trình hôm nay, PGS, TS Phạm Văn Tình, Phó tổng biên tập Viện từ điển học và bách khoa thư Việt Nam sẽ giúp giải thích về những từ ngữ này.

• Vì sao người xưa lại nói “canh tập tàng thì ngon, con tập tàng thì khôn”. Cụm từ “tập tàng” ở đây được sử dụng với ý nghĩa là gì? Có thể hiểu ra sao về câu tục ngữ “Muốn ăn đi tát, muốn ngồi mát đi câu”? Vế sau của câu này được lý giải như thế nào? Trong chương trình hôm nay chúng ta sẽ gặp lại PGS, TS Phạm Văn Tình, Phó tổng biên tập Viện từ điển học và bách khoa thư Việt Nam để nghe ông phân tích về những từ ngữ này.

• Theo dân gian, tháng 7 âm lịch được gọi là tháng “cô hồn”, người dân thường tổ chức cúng lễ vu lan. Vậy “cô hồn” có nghĩa là gì và nguồn gốc của từ “Vu lan” xuất phát từ đâu? Rồi có thể hiểu ra sao về chữ “ngạ” trong cụm từ “ngạ qủy”? Trong chương trình hôm nay, chúng ta cùng gặp gỡ PGS, TS Phạm Văn Tình, Phó tổng biên tập Viện từ điển học và bách khoa thư Việt Nam để nghe ông giải thích về những từ ngữ này.

• Có một số từ chúng ta vẫn sử dụng thường xuyên, tuy nhiên không phải ai cũng hiểu rõ ý nghĩa và cách sử dụng. Chẳng hạn như từ “đuối nước” và “chết đuối” liệu có phải là cùng nghĩa. Cụm từ “phóng tác” và “dụng điệp” sử dụng khác nhau như thế nào? Từ “phong thành” thường thấy xuất hiện trong thời gian gần đây có nghĩa gốc là như thế nào? Trong chương trình hôm nay PGS, TS Phạm Văn Tình, Viện Từ điển học và Bách khoa thư Việt Nam sẽ giúp chúng ta tìm hiểu về những từ ngữ này.

• Vế đối “Da trắng vỗ bì bạch” là của ai? Vì sao đối lại vế này lại rất khó? Câu đối “Thiếp từ thưở lá thắm xe duyên, khi vận tía lúc cơn đen, điều dại điều khôn nhờ bố đỏ". Vế đối là "Chàng ở dưới suối vàng nghĩ lại, vợ má hồng con răng trắng, tím gan tím ruột với trời xanh”. Vậy nghĩa của những vế đối này là gì và giai thoại của nó như thế nào? Trong chương trình hôm nay Chuyên gia ngôn ngữ, TS Đỗ Anh Vũ sẽ giúp chúng ta tìm hiểu về những vế đối này.

• Trong chương trình lần trước các bạn đã được làm quen với một số câu đối, hôm nay chúng ta sẽ tiếp tục chủ đề này để tìm hiểu những vế đối rất thú vị, chẳng hạn như “Chiều ba mươi, nợ hỏi tít mù, co cẳng đạp thằng Bần ra cửa” vế đối là “Sáng mồng một, rượu sau túy lúy, giơ tay bồng ông Phúc vào nhà”. Hay câu “Giàu có thiếu gì tiền, đi một vài quan không phải lẽ” thì đối lại là “Sang không thì ra bạc, gửi dăm ba chữ gọi là tình”. Chuyên gia ngôn ngữ, TS Đỗ Anh Vũ sẽ đồng hành cùng chúng ta trong chương trình hôm nay để giúp bật mí về những câu đối này.

• Trong kho tàng ngôn ngữ của người Việt, câu đối là nét đẹp văn hóa đã có từ rất lâu đời. Có những câu đối thật là thú vị, chẳng hạn như “Than trong lò, sắt trong lò, lửa trong lò, thổi phì phò đúc nên rùi sắt” và vế đối lại là “Nghiên ở túi, bút ở túi, giấy ở túi, viết lúi húi mà đỗ khôi nguyên”. Rồi câu “Gạo trắng nước trong, mến cảnh lại càng mến cả” mà vế đối lại là “Cát lầm gió bụi, lo đời đâu đấy hãy lo”. Hay câu “Cây xương rồng trồng đất rắn, long vẫn hoàn long” vế đối lại là “Quả dưa chuột tuột thẳng gang, thử chơi thì thử”. Vậy những câu đối này có ý nghĩa là gì? Tác giả là những ai? Và chúng ra đời trong hoàn cảnh như thế nào? Trong chương trình hôm nay, chúng ta cùng gặp gỡ chuyên gia ngôn ngữ Tiến sĩ Đỗ Anh Vũ để nghe anh giải thích về những trường hợp này.

• Có một số từ gần nghĩa khá là khó phân biệt chẳng hạn như “cử tuyển”, “ứng cử” và “ứng tuyển” khác nhau như thế nào? Cùng được cấu tạo từ chữ “trợ” thì các cụm từ “hỗ trợ”, “viện trợ” và “tài trợ” được dùng với hàm ý khác biệt ra sao? Rồi cụm từ “khoa bảng” và “bảng nhãn” được người xưa sử dụng với ý nghĩa là gì? Trong chương trình hôm nay, PGS, TS Phạm Văn Tình, đến từ Viện Từ điển học và Bách khoa thư Việt Nam, sẽ giúp tìm hiểu về những cụm từ này.

• Chữ “phản” có rất nhiều từ ghép khác nhau khá thú vị, chẳng hạn như “phản phúc”, “phản thùng”, “phản trắc” và “phản phong”... Những cụm từ này có ý nghĩa là gì và thường được dùng trong trường hợp nào? Câu “Hồi quang phản chiếu” có ý nghĩa gì và sử dụng như thế nào mới đúng? Chuyên gia ngôn ngữ, PGS.TS Phạm Văn Tình, Viện Từ điển học và Bách khoa thư Việt Nam sẽ giúp tìm hiểu về những cụm từ này:

• Trong chương trình lần trước các bạn đã biết đến một số câu ca dao, tục ngữ về thời tiết rất thú vị, chúng ta lại tiếp tục chủ đề này về tìm hiểu một số khái niệm, chẳng hạn thế nào là “trăng quầng”, “trăng tán” như trong câu “Trăng quầng thì hạn, trăng tán thì mưa”. Hay cụm từ “đổ trời” dùng để chỉ điều gì trong tục ngữ “Gió thổi là đổ trời”? Rồi có thể hiểu ra sao về câu “Vồng chiều thì mưa sáng, ráng chiều thì mưa hôm”. Hôm nay chúng ta sẽ gặp lại chuyên gia khí tượng thủy văn ông Lê Thanh Hải, nguyên phó tổng cục trưởng Cục Khí tượng Thủy văn sẽ để nghe ông bật mí về những câu ca dao, tục ngữ này.

• “Thâm đông, hồng tây, dựng mây. Ai ơi ở lại ba ngày hãy đi”. Câu tục ngữ mà người xưa vẫn thường nói này có ý nghĩa gì? “Rồng đen uống nước thì nắng, rồng trắng uống nước thì mưa” được hiểu như thế nào? Ông cha ta đã có rất nhiều kinh nghiệm trong việc dự báo thời tiết, được thể hiện qua những câu ca dao, tục ngữ rất thú vị. Chuyên gia khí tượng thủy văn - ông Lê Thanh Hải, nguyên phó tổng cục trưởng Cục Khí tượng Thủy văn - bật mí về những câu ca dao, tục ngữ này... - Câu chuyện về thành ngữ "lấy thúng úp voi"

• Trong bản tin dự báo thời tiết có một số khái niệm mà nhiều người chưa hiểu rõ, chẳng hạn như “gió Phơn tây nam là loại gió gì”? Nắng nóng trên diện rộng và nắng nóng cục bộ khác nhau như thế nào? Có thể hiểu ra sao về câu tục ngữ “Mống đông vổng tây, chẳng mưa dông cũng bão giật”. Trong chương trình hôm nay, chuyên gia khí tượng thủy văn ông Lê Thanh Hải, nguyên phó tổng cục trưởng Cục Khí tượng Thủy văn sẽ giúp giải thích về những trường hợp này.

• Cụm từ “xiêm y”, “xiêm áo” và “áo xống” khác nhau ra sao? “Từ điển” và “tự điền” dùng thế nào mới là chính xác? Cụm từ “cổ động” và “sách động” có gần nghĩa với nhau hay không? Và câu tục ngữ “Đói thì ăn vất, mất thì nói quàng” có ý nghĩa là gì? Ở đây từ “mất” và “vất” được hiểu như thế nào? Trong chương trình hôm nay, chúng ta cùng gặp gỡ chuyên gia ngôn ngữ Tiến sĩ Đỗ Anh Vũ để nghe anh phân tích về những trường hợp này.

• Có một số câu thành ngữ khá thông dụng, tuy nhiên không phải là ai cũng hiểu rõ, chẳng hạn như “nhàn cư vi bất thiện” thì “cư vi” ở đây được hiểu như thế nào? Câu “mẻ không ăn cũng chết” thì có hàm ý gì? Liệu chữ “mẻ” ở đây có cùng nghĩa với chữ “mẻ” trong cụm từ “khinh người như mẻ” hay không? Rồi cụm từ “phong phanh” và “phong thanh” dùng thế nào mới là chính xác. Trong chương trình hôm nay, chuyên gia ngôn ngữ Tiến sĩ Đỗ Anh Vũ sẽ giúp giải thích về những trường hợp này.

• Trong câu thành ngữ “duyên nợ ba sinh” thì cụm từ “ba sinh” có nghĩa là gì? Cụm từ “bếp núc” thì chữ “núc” được hiểu ra sao? Chữ “điếng” trong cụm từ “đau điếng” có ý nghĩa hay không? Vì sao người xưa lại nói “làm mai, lãnh nợ, gác cu, cầm chầu” là 4 cái ngu ở đời? Chuyên gia ngôn ngữ, PGS.TS Phạm Văn Tình, Viện Từ điển học và Bách khoa thư Việt Nam, sẽ giúp tìm hiểu về những cụm từ này.

• Sinh thời Chủ tịch Hồ Chí Minh là một người rất tinh thông và am hiểu sâu sắc về việc sử dụng từ ngữ. Chẳng hạn như tên bí danh Nguyễn Ái Quốc và Hồ Chí Minh mà Người đã chọn có ý nghĩa là gì? Câu “Dĩ bất biến, ứng vạn biến” Bác nói với hàm ý ra sao? Rổi trong câu nói “Y tá là những chiến sĩ đánh giặc ốm để bảo vệ sự khang kiện của giống nòi”, thì ở đây cụm từ “khang kiện” Bác dùng được hiểu như thế nào? Chuyên gia ngôn ngữ Tiến sĩ Đỗ Anh Vũ sẽ giúp chúng ta tìm hiểu về nguồn gốc của những từ ngữ này...

• Có một số cụm từ khá là gần nghĩa, gây khó cho người sử dụng, chẳng hạn như các cụm từ “tham vấn”, “tư vấn” và “cố vấn” có ý nghĩa khác nhau và phân biệt như thế nào? Hay cụm từ “thẩm tra” và “thẩm định” có thể sử dụng trong các trường hợp khác nhau ra sao?” Rồi câu “ăn tấm trả giặt” thì có ý nghĩa gì. Ở đây có thể hiểu thế nào về từ “giặt”? Chuyên gia ngôn ngữ PGS.TS Phạm Văn Tình, đến từ Viện Từ điển học và Bách khoa thư Việt Nam sẽ giúp chúng ta tìm hiểu về những từ ngữ này. - Câu chuyện về thành ngữ: "Sống chết mặc bay, tiền thầy bỏ túi"

• - Có những cụm từ được dùng để chỉ một số các loại hình nghệ thuật và người chơi mà chúng ta vẫn thường gặp. Tuy nhiên không phải ai cũng hiểu, chẳng hạn từ “ca trù” và “cô đầu” có nguồn gốc như thế nào? Vì sao “ca trù” lại được gọi là hát nhà trò. Từ “đào”, “kép” và “quan văn” được dùng để chỉ những người nào? Những từ ngữ này được hình thành như thế nào? Rồi trong cụm từ “ông bà, ông vải” thì chữ “vải” ở đây có ý nghĩa ra sao? Chuyên gia ngôn ngữ Tiến sĩ Đỗ Anh Vũ sẽ giúp chúng ta tìm hiểu về những từ ngữ này. - Thực hư cuốn "Từ điển tiếng em".

• - Thời gian gần đây, cụm từ “cộng đồng” xuất hiện rất nhiều trên các phương tiện truyền thông. Chẳng hạn như “cộng đồng mạng” hay “cộng đồng người Việt ở nước ngoài”. Vậy khái niệm “cộng đồng” được hiểu như thế nào? - Cũng có chứa chữ “đồng” nhưng cụm từ “bao đồng” thường dùng để ám chỉ điều gì? Vì sao người xưa lại nói “tháng Giêng bếp chủ nhà, tháng Ba bếp con ở”? Chúng ta cùng gặp gỡ chuyên gia ngôn ngữ PGS.TS Phạm Văn Tình, đến từ Viện Từ điển học và Bách khoa thư Việt Nam, để nghe ông phân tích về những từ ngữ này.

• Có hai cụm từ “phong vị” và “hương vị” được sử dụng tương đương với nhau. Chẳng hạn như “phong vị của một miền quê”, “hương vị của một vùng quê”. “Hương vị” được dùng để chỉ một mùi vị nào đó. Hai cụm từ này liệu có đồng nghĩa không? Vậy cụm từ “phong vị” và “hương vị” khác nhau thế nào? Cụm từ “đầu thú” và “tự thú” phân biệt sử dụng ra sao? Trong câu thành ngữ “Môn đăng hậu đối” thì chữ “đăng” ở đây có nghĩa là gì? Nhiều người còn nói là “Môn đương hậu đối”, vậy câu nào mới là chính xác? Trong chương trình hôm nay chúng ta cùng nghe chuyên gia ngôn ngữ PGS.TS Phạm Văn Tình, đến từ Viện Từ điển học và Bách khoa thư Việt Nam chia sẻ về những từ ngữ này.

• Hiện nay việc sử dụng các từ tiếng Anh xen lẫn với tiếng Việt trên các phương tiện truyền thông, đặc biệt trong một số các chương trình games show trên truyền hình khá phổ biến. Việc sử dụng ngôn ngữ “lai căng” như vậy phải chăng là do chúng ta đã khá tự ti khi dùng tiếng Việt? Điều này có phải đã làm mất đi sự trong sáng của tiếng Việt và liệu việc xây dựng, triển khai Bộ Luật ngôn ngữ có phải là điều cần thiết? Cùng nghe chuyên gia ngôn ngữ PGS.TS Phạm Văn Tình, đến từ Viện Từ điển học và Bách khoa thư Việt Nam và ông Tạ Quang Đông, phiên dịch viên tiếng Anh rất tâm huyết trong việc giữ gìn sự trong sáng của tiếng Việt chia sẻ về những vấn đề này.

• Có một số từ ngữ có lẽ liên quan đến chuyện ngôn tình hiện được giới trẻ rất ưa sử dụng, chẳng hạn như cụm từ “phong sát” có ý nghĩa là gì và nó thường được dùng trong những trường hợp nào? Cụm từ “trà xanh” có nguồn gốc như thế nào và được dùng với hàm ý ra sao? Rồi cụm từ “tra nam, tra nữ”, “trạch nam, trạch nữ” được dùng để chỉ những người như thế nào? Trong chương trình hôm nay, chuyên gia ngôn ngữ PGS.TS Phạm Văn Tình, đến từ Viện Từ điển học và Bách khoa thư Việt Nam sẽ giúp bật mí về những từ ngữ này.

• “Ráng mỡ gà, có nhà thì giữ” trong câu tục ngữ này, cụm từ “ráng mỡ gà” có nghĩa là gì? Vì sao lại phải giữ nhà khi có “ráng mỡ gà”? Rồi câu mà người dân đi biển thường nói “Bạn chài thợ lái bảo nhau, mống Đông, chớp lạch quay mau về nhà”, từ “mống” ở đây có nghĩa ra sao? Có thể hiểu thế nào về câu “Chuồng gà hướng Đông cái lông chẳng còn” hay câu các cụ vẫn nói “Mống dài trời lụt, mống cụt trời mưa” thì có hàm ý gì? Trong chương trình hôm nay, chúng ta sẽ gặp chuyên gia khí tượng thủy văn, ông Lê Thanh Hải, nguyên Phó tổng Cục trưởng Tổng Cục Khí tượng thủy văn để nghe ông giải thích về một số câu ca dao, tục ngữ liên quan đến thời tiết.

• Trong quá trình lao động sản xuất nông nghiệp, từ quy luật tự nhiên, ông cha ta đã đúc rút thành những kiến thức hết sức quý giá về dự báo thời tiết, được thể hiện qua những câu ca dao, tục ngữ rất thú vị chẳng hạn như “Trời đã xẩm tối rồi, gà còn đi bới, điềm trời sắp mưa” Vậy “điềm trời” ở đây là gì? Câu “Vàng mây thì gió, đỏ mây thì mưa” được sử dụng như thế nào? Hiểu ra sao về câu “Tam đào đội mũ, nước lũ sẽ về”? Chuyên gia khí tượng thủy văn, ông Lê Thanh Hải, nguyên Phó tổng Cục trưởng Tổng Cục Khí tượng thủy văn sẽ bật mí về những câu ca dao, tục ngữ này.

• Hầu hết các chung cư ở Hà Nội, thành phố Hồ Chí Minh và các thành phố lớn hiện nay đều đặt tên theo tiếng nước ngoài mà cụ thể là tiếng Anh. Tình trạng loạn đặt tên chung cư theo tiếng nước ngoài này đã có ảnh hưởng như thế nào đối với sự trong sáng của tiếng Việt và văn hóa Việt Nam?

• “Đánh” không có nghĩa là đánh mà lại có nghĩa là “ăn”, “mặc” và cả “chơi”. Sự chuyển nghĩa, đa nghĩa của tiếng Việt sẽ được chuyên gia ngôn ngữ PGS.TS Phạm Văn Tình, Viện Từ điển học và Bách khoa thư Việt Nam phân tích trong chương trình hôm nay. - Xuất xứ của các câu thành ngữ "Hăm mốt Lê Lai, hăm hai Lê Lợi" và "Liều mình cứu Chúa"

• Trong 12 con giáp, vì sao con trâu lại là hình tượng đi vào nhiều nhất trong các thành ngữ, tục ngữ của tiếng Việt. Có một số câu tục ngữ rất thú vị, chẳng hạn như “trâu lấm vảy càn” thì có ý nghĩa ra sao? Người xưa thường nói “trâu chậm uống dơ, trâu ngơ ăn cỏ béo” câu này có hàm ý khuyên người ta thế nào? Rồi câu “thề lái trâu” được sử dụng với ý nghĩa là gì? Nhân dịp đầu năm Tân Sửu, chuyên gia ngôn ngữ Tiến sĩ Đỗ Anh Vũ sẽ giúp chúng ta tìm hiểu về những từ ngữ này.

• Vì sao năm mới Tân Sửu được nhiều người gọi là năm trâu vàng? Cụm từ “Tân Sửu” ở đây được hiểu thế nào? Phân tích kỹ cụm từ này có thể luận về những người sinh năm Tân Sửu ra sao? Dân gian vẫn thường nói “Tân biến vi toan” câu này nói lên điều gì? Câu thành ngữ “Yêu nhau rào dậu cho kín” được hiểu như thế nào? Trong chương trình hôm nay, chuyên gia ngôn ngữ Tiến sĩ Đỗ Anh Vũ sẽ có những chia sẻ hết sức thú vị về những từ ngữ này.

• Câu “Phúc đức nơi nao, cầu ao đổ nát” mà người xưa vẫn thường nói thì có hàm ý gì? Đây là một câu thành ngữ hay tục ngữ? Cụm từ “Anh em cọc chèo” hay “Anh em đồng hao” có nguồn gốc như thế nào? Rồi trong cụm từ “ăn quỵt” chữ “quỵt” có nghĩa là gì? Trong chương trình hôm nay chúng ta sẽ gặp lại chuyên gia ngôn ngữ PGS.TS Phạm Văn Tình, Viện Từ điển học và Bách khoa thư Việt Nam để nghe ông phân tích về những từ ngữ này.

• Cụm từ “công nhân” và “nhân công” chỉ có sự đảo chữ cho nhau, vậy ý nghĩa của nó thay đổi ra sao? Câu thành ngữ “vênh váo như bố vợ phải đấm” có hàm ý gì? Rồi câu người xưa vẫn thường nói “Mất tiền mua mâm thì đâm cho thủng” có thể hiểu như thế nào? Chuyên gia ngôn ngữ PGS.TS Phạm Văn Tình, Viện Từ điển học và Bách khoa thư Việt Nam sẽ giúp chúng ta giải đáp những từ ngữ này.

• Có một số khái niệm được cấu tạo từ chữ “văn” mà nhiều người cho rằng khá là trừu tượng và khó hiểu. Chẳng hạn như “văn vật” có nghĩa là gì hay “văn minh” và “văn hóa” có thể dùng cho những trường hợp nào? Còn “văn hiến” thì chữ “hiến” ở đây được hiểu ra sao? Chuyên gia ngôn ngữ PGS.TS Phạm Văn Tình, Viện Từ điển học và Bách khoa thư Việt Nam sẽ giải thích về những từ ngữ này.

• Hiện nay việc viết chính tả hai chữ “i” và “y” đang có sự thiếu thống nhất trên báo chí, trong sách in và nhiều loại văn bản. Đã có nhiều ý kiến cho rằng sự thiếu thống nhất này gây khó khăn cho người sử dụng. Vậy tại sao xảy ra sự lộn xộn trong cách viết chính tả hai chữ “i” và “y”? Chúng ta sẽ cùng tìm hiểu trong chương trình hôm nay. Cuối chương trình các bạn sẽ được nghe xuất xứ của câu thành ngữ “Thỏa chí tang bồng”.

• Có nhiều câu tục ngữ liên quan đến đời sống của người nông dân rất thú vị, tuy nhiên về ý nghĩa của nó đôi khi cũng gây thắc mắc cho người sử dụng. Chẳng hạn vì sao lại nói “nắng đan đó, mưa gió đan gàu” hay câu “ Nêu cao nhưng bóng chẳng ngay” thì có hàm ý ra sao? Rồi trong câu “ăn có sở, ở có nơi” thì chữ “sở” được sử dụng với ý nghĩa là gì? Trong chương trình hôm nay, chuyên gia ngôn ngữ- Tiến sĩ Đỗ Anh Vũ sẽ giúp tìm hiểu về những câu tục ngữ này

• Có 2 cụm từ mà ý nghĩa của nó đều chỉ về một điều gì đó không tốt xảy ra đó là cụm từ “biến cố” và “sự cố”. Ý nghĩa của 2 cụm từ này rất trừu tượng nên khi sử dụng rất khó lựa chọn, không biết trường hợp nào nên sử dụng “biến cố” và trường hợp nào nên dùng “sự cố”. Vậy cụm từ “biến cố” và “sự cố” khác nhau như thế nào? Cụm từ “tham nhũng” và “tham ô” có đồng nghĩa hay không? Rồi cụm từ “bãi công” và “lãn công” sử dụng trong những trường hợp nào mới là chính xác? Chuyên gia ngôn ngữ, PGS.TS Phạm Văn Tình, Viện Từ điển học và Bách khoa thư Việt Nam sẽ giúp giải thích về những từ ngữ này.

• Những từ Hán Việt chỉ thời gian như “thập kỷ”, “thập niên”, “kỳ nguyên”, “thời đại”... thường xuất hiện trên báo chí, trong hội thảo khoa học và đôi khi cả trong ngôn ngữ đời thường. Tuy nhiên nghĩa của các cặp từ này khác nhau thế nào? Câu thành ngữ “múa rìu qua mắt thợ” được hiểu ra sao? Khách mời GS, TS Nguyễn Văn Khang, nguyên Phó Viện trưởng Viện Ngôn ngữ học sẽ giải đáp rõ hơn về những khái niệm này.

• Có nhiều từ được cấu tạo từ chữ “thương” khá là thú vị, tuy nhiên nhiều người cũng thấy thắc mắc, như cụm từ “thương xá” có ý nghĩa là gì? Vậy cụm từ “thương xá” và “nhà thương” có đồng nghĩa hay không? “Thương phẩm” và “thương phiếu” khác nhau như thế nào? Cụm từ “cà trớn” được dùng với hàm ý gì? Có thể hiểu ra sao về câu “đầu dần cuối dậu”? Chuyên gia ngôn ngữ - Tiến sỹ Đỗ Anh Vũ sẽ phân tích về những từ ngữ này.

• Ngoài các khái niệm về áp thấp nhiệt đới, bão, lượng mưa còn một số cụm từ, chẳng hạn như thế nào là lũ. Có thể hiểu ra sao về cụm từ lũ quét và lũ ống? Người ta hay nói lũ - lụt vậy hai khái niệm này có phải được dùng để chỉ những hiện tượng liên quan đến nhau hay không? Rồi cụm từ "nước dâng do bão" liệu có phải là sóng thần hay thủy triều lớn hay không? Ông Lê Thanh Hải, nguyên Phó Tổng cục trưởng, Tổng cục Khí tượng Thủy văn sẽ giúp giải thích về những khái niệm này.

• Có những khái niệm về khí tượng thủy văn trong bản tin Dự báo thời tiết mà nhiều người cảm thấy mơ hồ, khó hiểu chẳng hạn như vì sao lại gọi là Áp thấp nhiệt đới? Liệu bão có phải là bão nhiệt đới hay không? Rồi cụm từ "mắt bão" được hiểu như thế nào? Vì sao ở đây lại gọi là mắt? Khi nói bão "đổ bộ" vào khu vực nào đó, thì cụm từ "đổ bộ" có nghĩa như thế nào? Hay cụm từ lượng mưa 200mm có ý nghĩa ra sao? Ông Lê Thanh Hải, nguyên Phó Tổng cục trưởng, Tổng cục Khí tượng Thủy văn sẽ giúp giải thích về những khái niệm này.

• Cụm từ “mô phạm” có ý nghĩa là gì? Cụm từ “tự tôn” thường được dùng trong những trường hợp nào? Có thể hiểu thế nào về chữ “đầm” trong cụm từ “mị đầm”? Câu thành ngữ “sáng tai họ, điếc tai cày” thì có ý nghĩa ra sao? Chuyên gia ngôn ngữ - Tiến sĩ Đỗ Anh Vũ sẽ giúp bật mí về những từ ngữ này.

• “Ý tại ngôn ngoại” có ý nghĩa là gì? Tại sao lại nói “mẹ gà con vịt”, câu “cần ăn xuống, muống ăn lên” có ý nghĩa là gì, câu này là thành ngữ hay tục ngữ? Hiểu thế nào về cụm từ “chế tài”? Mọi thắc mắc sẽ được chuyên gia ngôn ngữ, PGS.TS Phạm Văn Tình, Viện Từ điển học và Bách khoa thư Việt Nam giải đáp.

• Người xưa có câu “đàn ông như giỏ, đàn bà như hom” câu này có ý nghĩa là gì, liệu đây có phải là câu thành ngữ hay không? Là khen hay chê người phụ nữ? Mọi thắc mắc này sẽ được chuyên gia ngôn ngữ, PGS.TS Phạm Văn Tình, Viện Từ điển học và Bách khoa thư Việt Nam giải đáp.

• Chữ "Quyền" và "Thế" có phải là gốc Hán hay không? Cách dùng hai từ này trong Tiếng Việt như thế nào? Chúng ta sẽ cùng TS Trịnh Ngọc Ánh, giảng viên trường Đại học Thủ Đô phân tích về những từ này.

• Trong tiếng Việt có rất nhiều từ được dùng để gọi mẹ. Vậy đó là những từ gì? Những từ chỉ người như cụm từ liền ông, liền bà liên quan đến cụm từ đàn ông, đàn bà như thế nào? Nhà nghiên cứu văn hóa dân gian Nguyễn Hùng Vĩ, trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn - Đại học Quốc gia Hà Nội sẽ giải thích về những từ ngữ này.

• Cụm từ “con giáp thứ 13” - ngôn ngữ cộng đồng mạng, được giải thích ra sao? Cụm từ “Quan ngại” có ý nghĩa là gì? “lo lắng” và “lo ngại” dùng có khác nhau hay không? Cặp từ “va vấp” và “va chạm” sử dụng phân biệt như thế nào? GS.TS Nguyễn Văn Khang, Viện Ngôn ngữ học, Viện Hàn lâm Khoa học XHVN sẽ giúp tìm hiểu về những từ ngữ này.

• Cụm từ “bác mẹ” có nghĩa ra sao? “cắt đúm” đươc dùng để chỉ điều gì? cụm từ “đối ẩm” được hiểu như thế nào ? Và cụm từ “chiếu lệ” sử dụng thế nào mới là chính xác. PGS.TS Phạm Văn Tình, Viện Từ điển học và Bách khoa thư Việt Nam sẽ phân tích về những từ ngữ này.

• Câu “trâu cổ vò, bò cổ dải” ám chỉ điều gì? Cũng có người nói “trâu cổ cò, bò cổ dải”. Vậy trong 2 câu này, câu nào mới là đúng? Đây có phải là thành ngữ hay không? Thành ngữ “đa ngôn, đa quá” được dùng để nói về những người như thế nào? Trong câu "Đang yên đang lành, đọc canh phải tội", chữ "canh" có ý nghĩa gì? Hiểu thế nào về thành ngữ “đã nghèo lại còn mắc cái eo”? Chuyên gia Ngôn ngữ, TS Đỗ Anh Vũ sẽ giúp tìm hiểu về những vấn đề này.

• Trong các cụm từ “yêu dấu", "hỏi han", "xương xẩu", "thi thố” thì các từ "dấu", "han", "xẩu", "thố” có ý nghĩa là gì? Câu thành ngữ “Mấy ai biết lúa von, mấy ai biết con hư?” được sử dụng như thế nào? Từ “von” ở đây có ý nghĩa ra sao? Nhà nghiên cứu Văn hóa dân gian Nguyễn Hùng Vĩ, trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn - Đại học Quốc gia Hà Nội, sẽ giúp tìm hiểu về những từ ngữ này.

• Ngày rằm Trung thu trẻ em thường chơi đèn cù hay còn gọi là đèn kéo quân, vậy chữ “cù” trong “đèn cù” có ý nghĩa là gì? Câu thành ngữ “chạy như đèn cù” có hàm ý ra sao? Rồi câu “bò đất, ngựa gỗ” được sử dụng trong những trường hợp nào và phải hiểu như thế nào về câu nói của người xưa: "Đĩ khóc, tù van, hàng sáo kêu lỗ, thế gian sự thường"? Chuyên gia Ngôn ngữ, TS Đỗ Anh Vũ sẽ giải thích về những từ ngữ này.

• Vì sao "gái thương chồng" lại được so sánh với "buổi chợ đương đông"? Còn “nắng quái chiều hôm” thì có liên quan gì đến “trai thương vợ”?... Rồi câu thành ngữ “Quân hồi vô phèng” có ý nghĩa ra sao, ....hay cụm từ “điêu linh” trong “khốn khổ điêu linh” thì được hiểu như thế nào? Chuyên gia ngôn ngữ, PGS. TS Phạm Văn Tình, đến từ Viện Từ điển học và Bách khoa thư Việt Nam sẽ giải thích những thắc mắc này.

• Các cụm từ như “cần cù”, “xinh xắn”, rồi “do dự”, hay là “tinh tế”... sử dụng thế nào là chính xác? Những thành tố đứng sau trong các trường hợp này như “cù”, “xắn”, “dự” rồi “tế” thì có ý nghĩa là gì? Liệu đây có phải là các từ láy âm đầu như nhiều người vẫn nghĩ ? Chuyên gia Ngôn ngữ, TS Đỗ Anh Vũ sẽ giúp chúng ta tìm hiểu về những từ ngữ này.

• Khai phóng, khai mở, khai sáng, khai khẩn ….cùng là những từ được cấu tạo từ chữ "khai", vậy ý nghĩa của chúng khác nhau như thế nào? Các từ "khuyến nghị" và' kiến nghị" sẽ được phân biệt ra sao? PGS.TS Phạm Văn Tình, đến từ Viện Từ điển học và Bách khoa thư Việt Nam sẽ giúp chúng ta tìm hiểu về những từ ngữ này.

• "Mỹ nhân", "mỹ nữ" và "kỹ nữ" khác nhau ra sao? hay các cụm từ "nhi nữ" và "nữ nhi" liệu ý nghĩa và cách dùng có giống nhau không? Rồi cụm từ “Nam thanh nữ tú” được dùng để chỉ về những người như thế nào? TS Đỗ Anh Vũ sẽ giúp tìm hiểu về những từ ngữ này.

• Từ "dấu" d – đ và "dấu" gi-i phân biệt sử dụng thế nào? Câu thành ngữ “Khẩu thiệt vô bằng” có ý nghĩa là gì ? Câu “Oan gia ngõ hẹp” thường được sử dụng trong những trường hợp nào? Những thắc mắc của bạn sẽ được GS.TS Nguyễn Văn Khang, Viện Ngôn ngữ học, Viện Hàn Lâm khoa học xã hội Việt Nam giải thích.

• Từ “Đầu thú” và “tự thú” phân biệt thế nào? Cụm từ “thuyết âm mưu” sử dụng trong trường hợp nào mới chính xác? Câu “ Chớ đánh rắn trong hang, chớ đánh đại bàng trên núi” là thành ngữ hay tục ngữ? Và có hàm ý gì? PGS. TS Phạm Văn Tình, đến từ Viện Từ điển học và Bách khoa thư Việt Nam sẽ giải đáp về những trường hợp này.

• Từ “đặc biệt” với “đặc chủng” sử dụng phân biệt thế nào? “quân chủng” với “binh chủng” khác nhau ra sao? …và hiểu thế nào về cụm từ “Thủy quân lục chiến”?.. Rồi câu tục ngữ “Con mắt là mặt đồng cân” thì có ý nghĩa là gì? PGS.TS Phạm Văn Tình, đến từ Viện từ Điển học và Bách khoa thư Việt Nam sẽ phân tích về những từ ngữ này.

• Chữ "chính" có những ý nghĩa như thế nào? Cụm từ “chính chuyên và chuyên chính” có ý nghĩa khác nhau ra sao? Chữ "chính" trong cụm từ “chính đại quang minh” có ý nghĩa là gì? GS.TS Nguyễn Văn Khang, đến từ Viện Ngôn ngữ học, Viện Hàn Lâm khoa học xã hội Việt Nam, sẽ giải thích về những trường hợp này.

• “Dị hợm” có ý nghĩa là gì? “hợm hĩnh”, “hợm đời” có cùng nghĩa với “dị hợm” ? Có thể hiểu thế nào về câu thành ngữ “Kiến giả nhất phận”? Câu tục ngữ “lấy muối làm ngon, lấy nước làm sạch, lấy con làm giàu” có ngụ ý gì? PGS.TS Phạm Văn Tình - Viện Từ điển học và Bách khoa thư Việt Nam sẽ giải thích về những từ ngữ này.

• Trong cụm từ “đều như vắt chanh”, chữ "chanh" ở đây có phải là quả chanh hay không? Ở thành ngữ “cha vơ chú váo” thì từ "vơ" và "váo" có ý nghĩa ra sao? Cụm từ “tâm thư” được dùng để chỉ loại thư gì ? Và nó được sử dụng như thế nào mới là chính xác? TS. Đỗ Anh Vũ sẽ giúp chúng ta phân tích về những từ ngữ này.

• Từ “toang”có ý nghĩa thế nào mà hiện nay giới trẻ lại thích sử dụng như vậy? Chữ " toang" trong các cụm từ “toang hoang”, “vỡ toang”, “toang hoác”... khác nhau thế nào"? Từ "hóng" mà cư dân mạng thường sử dụng liệu có cùng nghĩa với cụm từ "hóng hớt"? PGS.TS Phạm Văn Tình đến từ Viện Từ điển học và Bách khoa thư Việt Nam sẽ giải đáp cùng quý vị ý nghĩa của những từ ngữ này.

• “Dịch bệnh” và “Đại dịch” có giống nhau hay không? Cụm từ “căn nguyên” và “thu dung” có ý nghĩa là gì? PGS.TS Phạm Văn Tình, Viện Từ Điển học và Bách khoa thư Việt Nam sẽ giúp chúng ta tìm hiểu về những từ ngữ này.

• Cụm từ “sen đầm” có ý nghĩa là gì? Có thể hiểu thế nào về chữ "sen" và chữ "đầm"? Cụm từ “cặp bài trùng” hiện đang được sử dụng có ý nghĩa ra sao?

• Cụm từ “nhân nghĩa bà Tú Đễ” được dùng để ám chỉ về điều gì? Câu thành ngữ “Ôm cây đợi thỏ” thì có ý nghĩa ra sao? Cụm từ “Lội ngược dòng” thường được dùng trong những trường hợp nào? ....Từ ngữ thế nào thì được gọi là “Hán Việt” và “thuần Việt”..... PGS.TS Phạm Văn Tình, Viện Từ điển học và Bách khoa thư Việt Nam giải thích về ý nghĩa của những từ ngữ này.

• Có rất nhiều từ được sử dụng để chỉ về một nửa xinh đẹp, đáng được yêu thương và trân trọng của Thế giới.... Tuy nhiên không phải ai cũng hiểu rõ về những từ ngữ này. Chẳng hạn như: “phụ nữ” và “đàn bà” khác nhau như thế nào? Hay các cụm từ như “ái nữ, thục nữ, ngọc nữ”... hay “tố nữ ” thì được hiểu ra sao? TS. Đỗ Anh Vũ sẽ giúp chúng ta tìm hiểu về những từ ngữ này.

• Thành ngữ “Như cua gặp ếch” có ý nghĩa là gì? Vì sao lại sử dụng Cua và Ếch trong trường hợp này? Câu “Cầm đèn chạy trước ô tô” được sử dụng để ám chỉ điều gì? Thành ngữ “Chưa khỏi vòng đã cong đuôi” có nguồn gốc như thể nào và dùng ra sao mới chính xác? Chuyên gia Ngôn ngữ, Tiến sĩ Đỗ Anh Vũ sẽ giải thích về ý nghĩa và cách sử dụng của những câu thành ngữ này.

• Từ “thảo mai” có nguồn gốc như thế nào? Cụm từ “bắt quả tang” thì chữ tang có ý nghĩa là gì? Rồi có thể hiểu ra sao về cụm từ “bạo hồng” mà hiện giới trẻ đang ưa sử dụng? Chuyên gia ngôn ngữ PGSTS Phạm Văn Tình, đến từ Viện Từ điển học và Bách khoa thư Việt Nam sẽ giúp giải thich về những từ ngữ này.

• Cụm từ “trăng suông” có ý nghĩa là gì?; Cụm từ “thảo dân” được dùng để chỉ những người dân như thế nào?; Câu thành ngữ “Thủy hỏa đạo tặc” nói lên điểu gì? ...và khái niệm “Camera hành trình” được định nghĩa ra sao? Chuyên gia ngôn ngữ PGS.TS Phạm Văn Tình - Viện Từ điển học và Bách khoa thư Việt Nam sẽ giải thích về những từ ngữ này.

• “khẳng khái” - “khảng khái”, “chẩn đoán” - “chuẩn đoán”, “tri thức” - “trí thức”, “chỉn chu” - “chỉnh chu” sử dụng cụm từ nào mới là chính xác. Chuyên gia Ngôn ngữ, TS Đỗ Anh Vũ cùng quý thính giả tìm hiểu về những từ ngữ này.

• Cụm từ “nhân nghĩa bà Tú Đễ” được dùng để ám chỉ về điều gì? Câu thành ngữ “Ôm cây đợi thỏ” thì có ý nghĩa ra sao? hay cụm từ “Lội ngược dòng” thường được dùng trong những trường hợp nào? .... Và từ ngữ thế nào thì được gọi là “Hán Việt” và “thuần Việt”..... PGS.TS Phạm Văn Tình, Viện Từ điển học và Bách khoa thư Việt Nam giải thích về ý nghĩa của những từ ngữ này.

• “Đỏ ngầu”, “cool ngầu”, “ngầu bá cháy”, “xí xập ngầu” ... những cụm từ này có ý nghĩa là gì? Chữ “ngầu” thay đổi thế nào qua các từ ngữ này? Rồi vì sao người ta lại nói “Trẻ trồng na, già trồng chuối”? PGS.TS Phạm Văn Tình, đến từ Viện Từ điển học và Bách khoa thư Việt Nam sẽ giải thích về những từ ngữ này.

• Chữ “bản” có thể cấu tạo nên nhiều từ ghép rất thú vị, chẳng hạn như “bản làng", "bản Mường", "phiên bản", "bản sao" ... hay "bản thể”. Vậy chữ “bản” có nghĩa gốc là gì? nó biến đổi thế nào qua các từ ghép? Liệu “bản” có phải là một từ Hán Việt? Chuyên gia Ngôn ngữ, TS Đỗ Anh Vũ sẽ phân tích về những từ ngữ này.

• “Bản ngã”, “bản ngữ”, “bản sắc”, “bản mặt” ......rồi “bản mộc” thì có ý nghĩa là gì? Chữ bản thay đổi như thế nào qua những từ ghép này? chuyên gia Ngôn ngữ, TS Đỗ Anh Vũ sẽ giải thích về ý nghĩa và cách sử dụng của những từ ngữ này.

• Cụm từ “biểu lộ”, “bộc lộ, “phát lộ” khác nhau ra sao? “Tất cả” và “tất thảy” dùng phân biệt thế nào? “Thể tất” với “thể lượng” liệu có cùng nghĩa hay không? Rồi cụm từ “liêm phóng” sử dụng thế nào mới là chính xác? GS.TS Nguyễn Văn Khang đến từ Viện Ngôn ngữ học, Viện Hàm lâm Khoa học Xã hội Việt Nam sẽ phân tích về những từ ngữ này.

• Sử dụng chữ "i" ngắn hay "y" dài như thế nào cho chính xác? Với những từ: "ý chí", "ỉ eo", "chây ì", "kĩ thuật", "kỳ vọng", "yếm thế", "quý trọng"... sẽ viết "i" ngắn hay "y" dài? PGS.TS Phạm Văn Tình đến từ Viện Từ điển học và Bách khoa thư Việt Nam sẽ giải đáp những thắc mắc này.

• Có rất nhiều từ ghép cấu tạo từ chữ quả như “quả phúc”, “quả báo”, “quả phụ”, hay “nhân quả”, “chính quả” …rồi cả “lại quả”, Vậy từ quả có nghĩa gốc là gì? Nó biến đổi ra sao qua các từ ghép? PGS.TS Phạm Văn Tình, đến từ Viện Từ điển học và Bách khoa thư Việt Nam sẽ phân tích về những từ ngữ này

• Trong các cụm từ “báo chí", "tạp chí” thì chữ “chí” ở đây có ý nghĩa là gì? Các cụm từ “báo chí chính luận", hay "thông cáo báo chí” sử dụng như thế nào mới là chính xác? Có thể hiểu ra sao về cụm từ “thông tấn” trong “thông tấn xã Việt Nam”? TS Đỗ Anh Vũ sẽ giúp phân tích về những trường hợp này.

• Câu thành ngữ “Cô quả cô độc” sử dụng trong những tình huống nào mới là chính xác? Chữ “cô” ở đây có ý nghĩa là gì? liệu nó có cùng nghĩa với chữ cô trong “cô nam quả nữ” hay không? Cụm từ “quả nhân” thường được sử dụng để chỉ những người như thế nào? chuyên gia ngôn ngữ, TS Đỗ Anh Vũ sẽ giúp giải thích về những từ ngữ này.

• Cụm từ “tri ân” và "biết ơn" có ý nghĩa là gì? cụm từ “phụng dưỡng” trong “phụng dưỡng bà mẹ Việt Nam anh hùng” có khác với cụm từ “nuôi dưỡng” hay không? Cụm từ “anh linh” và “vong linh” phân biệt sử dụng như thế nào? TS Đỗ Anh Vũ sẽ giúp giải thích về những từ ngữ này.

• “Trường thi”, “trường chinh”, “trường vốn” rồi “đoạn trường”, “hý trường”…. chữ “trường” có nghĩa gốc là gì? Ý nghĩa của nó biến đổi như thế nào qua các từ ghép? Chuyên gia ngôn ngữ, PGSTS Phạm Văn Tình đến từ Viện Từ điển học và Bách khoa thư Việt Nam sẽ giúp giải thích về những từ ngữ này.