Ảnh hưởng của dịch Covid đến ngành viễn thông

Bức tranh kinh doanh "màu hồng" nửa đầu năm

Theo thống kê của Bộ Thông tin và Truyền thông, tính đến hết tháng 6/2021, tổng doanh thu ngành viễn thông đạt gần 66,29 nghìn tỷ đồng (tăng 5,29% so với cùng kỳ năm trước).

Trong đó, dịch vụ viễn thông di động mặt đất đạt 46,33 nghìn tỷ (tăng 0,6% so với cùng kỳ năm trước); dịch vụ viễn thông cố định mặt đất đạt 19,27 nghìn tỷ (tăng khoảng 14,85% so với cùng kỳ năm trước).

Tổng số thuê bao điện thoại cả cả nước là 126,35 triệu (giảm 0,01% so với cùng kỳ năm trước), trong đó số thuê bao điện thoại cố định là 3,32 triệu (giảm 3,61% so với cùng kỳ năm trước), số thuê bao điện thoại di động là 123,03 triệu (tăng 0,09% so với cùng kỳ năm trước).

Tổng số thuê bao băng rộng là 86,27 triệu (tăng 7,54% so với cùng kỳ năm trước). Trong đó, số thuê bao băng rộng di động là 68,08 triệu (tăng 5,78% so với cùng kỳ năm trước), số thuê bao băng rộng cố định là 18,18 triệu (tăng 14,65% so với cùng kỳ năm trước).

Còn theo báo cáo của các doanh nghiệp viễn thông như Viettel, VNPT và Mobifone, bức tranh kinh doanh trong 6 tháng đầu năm cũng khá sáng sủa.

Cụ thể, với Viettel, trong 6 tháng đầu năm 2021, doanh thu của doanh nghiệp này đạt 128.600 tỷ đồng, tăng 6,8% so với cùng kỳ; lợi nhuận trước thuế đạt 19.900 tỷ đồng, tăng 3,1% so với cùng kỳ.

Với VNPT, sau 6 tháng đầu năm, doanh thu hợp nhất của tập đoàn này đạt 26.503 tỷ đồng, hoàn thành 45,6% kế hoạch, tăng 5,1% so với cùng kỳ, trong khi đó lợi nhuận hợp nhất đạt 3.586 tỷ đồng.

Còn với Mobifone, doanh thu phát sinh công ty mẹ đạt 15.551 tỷ đồng, hoàn thành 51,8% kế hoạch năm, tăng 23,6% so cùng kỳ năm 2020. Lợi nhuận trước thuế công ty mẹ đạt 2.038 tỷ đồng, hoàn thành 41,5% kế hoạch năm, tăng 24,5% so với cùng kỳ năm 2020.

Trên thực tế, doanh thu mà 3 doanh nghiệp nêu trên báo cáo không phải là doanh thu của riêng mảng viễn thông, mà còn bao gồm nhiều mảng khác.

Bên cạnh đó, đợt dịch bùng phát lần thứ 4 ảnh hưởng nghiêm trọng vào thời điểm đầu quý III, do vậy, trong báo cáo kết quả kinh doanh 6 tháng đầu năm vẫn còn màu hồng và chưa phản ánh được những ảnh hưởng mà doanh nghiệp phải đối mặt.

Bắt đầu "ngấm đòn"

Dù chưa có các thống kê chính xác, nhưng theo chia sẻ của đại diện các nhà mạng, diễn biến phức tạp của dịch Covid-19 trong đợt bùng phát lần thứ 4 đang ảnh hưởng nghiêm trọng đến doanh thu của các nhà mạng, đặc biệt là tại các địa phương thực hiện giãn cách xã hội.

Theo đại diện Vinaphone, việc nhiều địa phương phải thực hiện giãn cách xã hội theo Chỉ thị 16 của Chính phủ tác động không nhỏ đến hoạt động kinh doanh của nhà mạng, đặc biệt là sản lượng bán hàng từ hoạt động viễn thông di động truyền thống (dịch vụ gọi và sms).

Đồng quan điểm, đại diện Mobifone thì cho biết việc thực hiện giãn cách xã hội khiến người dân ở nhà nhiều và làm việc trực tuyến. Điều này dẫn đến các dịch vụ viễn thông cơ bản đặc biệt là thoại sẽ bị sụt giảm mạnh, ảnh hưởng đến doanh thu nhà mạng.

Trao đổi với VietnamFinance, đại diện Viettel cho hay dù kết quả kinh doanh 6 tháng đầu năm vẫn đạt được như mục tiêu đề ra, nhưng diễn biến phức tạp của dịch bệnh ảnh hưởng nghiêm trọng tới hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp này.

Đến nay, đã có 95% điểm bán tại TP. HCM và 80% điểm bán tại Hà Nội của Viettel phải đóng cửa hoặc tạm ngừng hoạt động để phục vụ công tác phòng chống dịch. Bên cạnh đó, thuê bao di động cũng suy giảm do người dân giảm bớt số lượng sim và cắt giảm tiêu dùng viễn thông.

Sự bão hòa của thị trường viễn thông truyền thống, kèm theo tác động của Covid-19 buộc các doanh nghiệp phải chuyển mình, tìm những không gian mới có dư địa phát triển lớn hơn.

Trong bài chia sẻ mới đây, khi nói về không gian mới của ngành viễn thông, Bộ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Mạnh Hùng cho rằng đó chắc chắn phải tìm ở bên ngoài viễn thông truyền thống, nhưng phải là rất gần với viễn thông và vẫn phải là hạ tầng viễn thông, hạ tầng số, nền tảng số, công nghệ số, các dịch vụ phổ cập và thiết yếu.

Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng gợi ý việc đưa viễn thông xâm nhập vào mọi lĩnh vực của đời sống xã hội, mọi ngành, chứ không chỉ là câu chuyện "alo" và dữ liệu cho các cá nhân. Lời giải của câu chuyện này là 5G và nếu làm tốt 5G sẽ tạo ra tăng trưởng 3% mỗi năm cho viễn thông.

5G sẽ là không gian mới để doanh nghiệp viễn thông bứt phá.

Không gian mới cũng có thể là Cloud Computing, cấu thành quan trọng nhất của hạ tầng số. Các doanh nghiệp viễn thông phải coi đây là hạ tầng mới của ngành viễn thông.

Không gian mới cũng có thể là các Platform cung cấp dịch vụ, hoặc cung cấp các công nghệ như dịch vụ. Trong không gian mạng thì hạ tầng chính là các Platform. Các doanh nghiệp viễn thông Việt Nam phải làm chủ những Platform quan trọng nhất trên không gian mạng vì đây là vấn đề chủ quyền quốc gia. Bởi vì Platform chính là dữ liệu.

Không gian mới tiếp theo là công nghiệp điện tử, tập trung vào IoT và điện tử y tế, một thị trường 8-10 tỷ USD vào năm 2025. Chỉ 2% ở đây thì đã là 200 triệu USD. Đây là lĩnh vực rất gần với viễn thông, gần với 5G...

Ngoài ra, thương mại điện tử và logistics của Việt Nam có thị trường lên tới trên 65 tỷ USD vào năm 2025 (12-15% GDP). Lớn hơn rất nhiều lần thị trường viễn thông, tăng trưởng cao hơn hàng chục lần so với viễn thông, nhưng điều đáng tiếc là "trận địa" này đang thuộc nhiều về doanh nghiệp nước ngoài. Do đó, Bộ trưởng cho rằng doanh nghiệp viễn thông cần giành lại "miếng bánh" này.

Tùy thuộc vào thế mạnh về hạ tầng, nguồn lực, mỗi doanh nghiệp có mỗi hướng phát triển khách nhau. Với Viettel, đại diện doanh nghiệp này cho biết sẽ tiếp tục đẩy mạnh hoạt động chuyển đổi số trong công tác quản trị cũng như ứng dụng triệt để công nghệ để thúc đẩy kinh doanh và chăm sóc khách hàng trên các kênh trực tuyến.

Tập đoàn Viettel cũng đang tiếp tục mở rộng việc nghiên cứu lĩnh vực AI trong các lĩnh vực y tế, viễn thám, công nghiệp. Nhà mạng này cũng đã thử nghiệm trạm micro 5G trên mạng lưới đạt các chỉ tiêu kỹ thuật, đảm bảo lộ trình sẽ thương mại hóa vào cuối năm 2021.

Với VNPT, đại diện doanh ngiệp này cho biết đã có những hành động cụ thể như điều chỉnh chính sách động lực, cơ cấu lại sản phẩm, tổ chức kinh doanh các sản phẩm hiện có, nâng tốc độ các gói cước di động… VNPT cũng đẩy mạnh hợp tác với các khách hàng là các tổng công ty, tập đoàn, ngân hàng, hiệp hội… tiếp tục triển khai ký kết thỏa thuận hợp tác toàn diện với UBND các tỉnh, thành phố trên các nước về chuyển đổi số.

Tương tự, Mobifone cũng quyết tâm chuyển đổi mạnh mẽ từ mô hình nhà cung cấp dịch vụ viễn thông truyền thống sang công ty công nghệ, cung cấp hạ tầng số, dịch vụ số và nội dung số.

Cụ thể, doanh nghiệp này sẽ tập trung phát triển hạ tầng và cung cấp dịch vụ mạng di động 5G; xây dựng và phát triển hạ tầng băng rộng chất lượng cao; triển khai các công nghệ mới như trí tuệ nhân tạo (AI), chuỗi khối (blockchain), Big Data và thực tế ảo/thực tế tăng cường (VR/AR); nhanh chóng triển khai các giải pháp công nghệ thông tin và chuẩn bị các điều kiện sẵn sàng thử nghiệm dịch vụ Mobile Money.

Nguồn: vietnamfinance.vn

Tổng công ty CP Công trình Viettel - Viettel Construction có rất nhiều lợi thế trong xu thế chuyển đổi số đang diễn ra mạnh mẽ. Ảnh: Viettel Construction

Tăng tốc trong đại dịch

Đại dịch Covid-19 đã thúc đẩy quá trình số hóa và tăng cường áp dụng công nghệ tại Việt Nam nhanh hơn gấp nhiều lần so với trước đây và xu hướng này vẫn tiếp tục diễn ra trong thời gian tới.

Theo báo cáo của Google, Temasek và Bain, do các biện pháp giãn cách hạn chế người tiêu dùng đi đến địa điểm các cửa hàng, vì thế số lượng người dùng chuyển sang sử dụng các dịch vụ kinh tế số như mua sắm hàng hóa, tham quan nhà mẫu trực tuyến, đi chợ hộ, học tập trực tuyến… đã tăng mạnh từ đầu năm 2021. Cũng theo báo cáo này, hơn 90% người tiêu dùng được khảo sát có ý định tiếp tục sử dụng các dịch vụ kinh tế số trên. Điều này phản ánh mức độ gắn kết với công nghệ cũng như sự dịch chuyển thói quen của người tiêu dùng Việt Nam trong tương lai. Vì vậy, nền kinh tế số của Việt Nam có tiềm năng phát triển mạnh mẽ với mức tăng trưởng bình quân 29% mỗi năm giai đoạn 2020 - 2025 để đạt mức 52 tỷ USD vào năm 2025.

Bên cạnh đó, Chính phủ đang đặt mục tiêu thúc đẩy vai trò nền kinh tế số trong 5 năm tới, như tăng cường thanh toán không tiền mặt, thương mại điện tử và áp dụng Cách mạng công nghiệp 4.0 cho các lĩnh vực sản xuất, dịch vụ. Chính phủ đã phê duyệt "Chương trình chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030" vào tháng 6/2020 và đang đặt mục tiêu mở rộng nền kinh tế số từ mức chiếm 8,2% GDP như hiện nay lên 25% vào năm 2025 và 30% vào năm 2030. Trong chính sách công nghiệp quốc gia, các nhà chức trách cũng có kế hoạch tăng cường sản xuất công nghệ cao và áp dụng các công nghệ thông minh trên cơ sở Cách mạng công nghiệp 4.0 trong những năm tới.

Trong xu hướng chuyển đổi số mạnh mẽ đó, các DN ngành công nghệ, viễn thông đã đạt được mức doanh thu và lợi nhuận vượt trội trong năm 2021. Điển hình như tại Công ty CP FPT, doanh thu năm 2021 ghi nhận mức tăng trưởng 20% so với năm 2020, đạt 35.657 tỷ đồng; lợi nhuận trước thuế tăng 20,4%, đạt 6.335 tỷ đồng. Chuyển đổi số tiếp tục là xu hướng lớn trên toàn cầu với nhu cầu gia tăng tại mọi thị trường. Doanh thu từ chuyển đổi số trong năm 2021 của FPT đạt 5.522 tỷ đồng, tăng 72% so với năm 2020, tập trung vào các công nghệ số như điện toán đám mây, trí tuệ nhân tạo… Khối công nghệ của FPT cũng ghi nhận mức tăng trưởng trên 24% về lợi nhuận trước thuế, đạt 2.799 tỷ đồng, đóng góp 44% lợi nhuận trước thuế của FPT.

FPT còn đạt được thành công rực rỡ ở thị trường nước ngoài, đặc biệt là tại Mỹ và châu Âu. Nhờ không ngừng nâng cao năng lực về công nghệ và nhân lực, FPT ghi nhận 19 dự án lớn trong năm 2021 với trị giá trên 5 triệu USD/dự án. Nhờ đó, doanh thu dịch vụ công nghệ thông tin tại thị trường nước ngoài của FPT đạt tới 14.541 tỷ đồng, tăng 21% và lợi nhuận trước thuế đạt 2.423 tỷ đồng, tăng 23%.

Tại thị trường trong nước, dịch vụ công nghệ thông tin ghi nhận 6.196 tỷ đồng doanh thu, tăng 29% và 377 tỷ đồng lợi nhuận trước thuế, tăng 34%. Đây là kết quả của việc chú trọng phát triển các giải pháp, nền tảng “made by FPT”, cũng như hoàn thiện năng lực cung cấp sản phẩm – dịch vụ chuyển đổi số toàn diện phục vụ nhu cầu của Chính phủ, cộng đồng DN và người dân, trong bối cảnh đại dịch đẩy nhanh hơn nữa việc dịch chuyển sang môi trường số.

Tương tự FPT, Tổng công ty CP Công trình Viettel - Viettel Construction (CTR) cũng ghi nhận doanh thu năm 2021 đạt 7.454 tỷ đồng và lợi nhuận sau thuế gần 376 tỷ đồng, tăng trưởng lần lượt 17% và 37% so với năm 2020, đây cũng là con số lợi nhuận cao nhất mà DN này đạt được từ khi thành lập tới nay. Là một công ty thành viên quan trọng của Tập đoàn Viettel, CTR hoạt động trong lĩnh vực đầu tư và cho thuê hạ tầng kỹ thuật, xây lắp mạng lưới viễn thông và dân dụng, vận hành khai thác mạng lưới viễn thông…

“Mỏ vàng” còn rất lớn

Làn sóng chuyển đổi số ngày càng mạnh mẽ tiếp tục mở ra triển vọng tích cực cho các DN ngành công nghệ thông tin và viễn thông trong năm 2022 và cả những năm tiếp theo. Báo cáo phân tích của Công ty Chứng khoán Bản Việt (VCSC) đánh giá, năng lực công nghệ cải thiện của FPT và chi tiêu mạnh mẽ cho công nghệ thông tin toàn cầu sẽ thúc đẩy mảng xuất khẩu phần mềm đạt tăng trưởng kép tới 24% về lợi nhuận trước thuế trong giai đoạn 2021-2024.

Theo dự báo của công ty tư vấn công nghệ Gartner của Mỹ, doanh thu dịch vụ công nghệ thông tin toàn cầu sẽ tăng trưởng 9% vào năm 2022 so với mức 14% trong năm 2021 và 2% trong năm 2020. Theo đó, mảng xuất khẩu phần mềm của FPT được kỳ vọng sẽ tận dụng được cơ hội này nhờ lợi thế về chi phí lao động, năng lực công nghệ trong tư vấn và chuyển đổi số cải thiện, đồng thời các trung tâm triển khai dự án mới ở nước ngòai sẽ nâng cao chất lượng dịch vụ khách hàng của FPT.

Với mảng công nghệ thông tin trong nước, VCSC dự báo mức tăng trưởng kép về lợi nhuận trước thuế sẽ đạt 25% trong giai đoạn 2021-2024 nhờ nhu cầu chuyển đổi số ngày càng tăng. Cùng với đó mảng viễn thông cũng được dự báo đạt tăng trưởng kép ở mức 9% trong giai đoạn này; mảng trung tâm dữ liệu đạt tăng trưởng kép 30% trong bối cảnh nhu cầu mạnh mẽ đối với điện toán đám mây và nội địa hóa dữ liệu của Việt Nam.

Trong khi đó, CTR là công ty cho thuê hạ tầng viễn thông hàng đầu Việt Nam. Theo số liệu của VCSC, tính đến cuối tháng 10/2021, CTR sở hữu trên 2.200 trạm viễn thông, gấp đôi so với cuối năm 2020. VCSC dự báo số lượng trạm của CTR sẽ tăng lên 7.200 trạm vào cuối năm 2024 nhằm phục vụ nhu cầu tiêu thụ dữ liệu di động ngày càng tăng của Việt Nam. Theo đó, EBITDA (thu nhập trước lãi vay, thuế, khấu hao và khấu trừ dần) của CTR sẽ đạt tốc độ tăng trưởng kép 56% trong giai đoạn 2021-2023 nhờ việc mở rộng tài sản cơ sở hạ tầng viễn thông.

Mảng vận hành viễn thông cũng được dự báo đặt tăng trưởng kép EBITDA 11% trong giai đoạn 2021-2024 nhờ việc mở rộng mạng lưới viễn thông di động của Viettel và tăng trưởng thuê bao băng rộng cố định tại thị trường trong nước và cả thị trường nước ngoài. Bên cạnh đó, các dịch vụ thông minh như thành phố thông minh sẽ thúc đẩy mảng tích hợp hệ thống (SI), giúp EBITDA mảng này đạt tăng trưởng kéo 17% trong giai đoạn 2021-2024.