Các đối tượng tập hợp chi phí có tính giá thành nhưng chưa cập nhật giá nhập kho thành phẩm hoặc tự nhập đơn giá nhập kho trên phiếu nhập khác giá thành đơn vị sản phẩm
Trường hợp có sai sót trong hạch toán kế toán giá thành, báo cáo sẽ hiển thị kết quả theo các nội dung sau:
1. Các chứng từ chi phí chung nhưng chưa phân bổ hết hoặc không phân bổ cho kỳ tính giá thành nào, hoặc số tiền bằng 0 nên chưa được tính vào giá thành:
Trường hợp này, kế toán kiểm tra các chứng từ mà báo cáo liệt kê xem đã hạch toán đúng số tiền chưa [nếu số tiền trên chứng từ chi phí chung bằng 0 có thể do xuất kho NVL nhưng chưa tính giá xuất kho], sau đó thực hiện phân bổ chi phí cho kỳ tính giá thành.
2. Trong kỳ có nhập kho thành phẩm nhưng nhập nhầm sang loại phiếu nhập kho khác dẫn đến không tính được giá thành do không có nhập kho thành phẩm trong kỳ:
Trường hợp này, kế toán nhấn vào các số chứng từ nhập kho mà báo cáo liệt kê, sửa lại thành loại chứng từ Nhập kho thành phẩm sản xuất.
3. Trong kỳ có nhập kho vào loại phiếu nhập kho thành phẩm nhưng hạch toán sai hoặc sai đối tượng tập hợp chi phí, hoặc đối tượng tập hợp chi phí không được tính giá thành trong kỳ:
Trường hợp này, tương ứng với từng lý do ghi chú trên báo cáo, kế toán cần sửa lại cho đúng [sửa lại hạch toán, bổ sung hoặc sửa đối tượng tập hợp chi phí].
4. Các đối tượng tập hợp chi phí có tính giá thành nhưng chưa nhập kho thành phẩm:
Trường hợp này, kế toán cần lập bổ sung phiếu nhập kho thành phẩm sản xuất cho các thành phẩm mà báo cáo liệt kê sau đó thực hiện tính lại giá thành.
5. Các đối tượng tập hợp chi phí có tính giá thành nhưng chưa cập nhật giá nhập kho thành phẩm hoặc tự nhập đơn giá nhập kho trên phiếu nhập khác giá thành đơn vị sản phẩm:
Trường hợp này, kế toán cần thực hiện tính giá thành và cập nhật giá nhập kho thành phẩm.
- Một số lưu ý đối với DN hạch toán theo TT133/2016/TT-BTC ngày 26/8/2016 của Bộ Tài Chính:
| TT | Tình trạng | Các nguyên nhân xảy ra | Hướng dẫn xử lý | Ghi chú |
| 1 | Tổng giá trị dở dang cuối kỳ trong kỳ tính giá thành nhỏ hơn số dư cuối kỳ trên sổ Cái TK 154 | DN hạch toán theo thông tư 133/2016/TT-BTC, khi hạch toán vào TK 154, là chi phí chung nhưng chưa phân bổ hết trong kỳ, vì vậy chi phí này có trên sổ Cái TK 154 nhưng không được tập hợp vào chi phí trong kỳ tính giá thành, nên sẽ không có trong chi phí dở dang cuối kỳ ở kỳ tính giá thành | Phân bổ hết chi phí chung trong kỳ, nếu chưa tính hết giá thành trong kỳ này thì sẽ đưa vào dở dang cuối kỳ | |
| 2 | Sổ cái TK 154 vẫn còn số dư cuối kỳ trong khi kỳ tính giá thành thì không còn giá trị dở dang cuối kỳ | Dữ liệu được tạo nhiều tiết khoản của TK 154 [Ví dụ: 154.1, 154.2, 154.3....], khi kết chuyển chi phí và tính giá thành chương trình sẽ mặc định kết chuyển vào tài khoản đầu tiên [TK 154.1]. Vì vậy nếu xem số dở dang cuối kỳ trên kỳ tính giá thành thì không còn, nhưng xem sổ cái của các tiết khoản 154.1, 154.2, 154.3..có thể bị âm, dương không đúng. | - Nếu hạch toán theo thông tư 133/2016/TT-BTC thì không nên tạo tiết khoản của TK 154, vì tạo thêm tiết khoản như vậy có thể dẫn đến những sai sót không lường trước được do chương trình đã ngầm định tính giá thành theo TK 154 mặc định ban đầu. - Nếu doanh nghiệp vẫn muốn tạo tiết khoản của TK 154 thì khi kết chuyển chi phí, nhập kho thành phẩm phải tự sửa lại về tiết khoản tương ứng, phù hợp [vì chương trình đang chỉ mặc định hạch toán vào tiết khoản đầu tiên của TK 154. | |
| 3 | Không có giá trị của TK 154 mặc dù trong kỳ đã tập hợp chi phí vào TK 154 | Các bút toán hạch toán không được chọn khoản mục chi phí, vì vậy không tập hợp được chi phí để tính giá thành [vì khi tính giá thành có tính chi tiết theo từng khoản mục chi phí] | Sửa lại các chứng từ phát sinh, chọn khoản mục chi phí và thực hiện tính lại giá thành |
Giá vốn hàng bán [hay còn gọi là giá vốn] là một chi phí quan trọng mà nhân viên kế toán tổng hợp cần chú ý trong công tác hạch toán kế toán. Bạn phải hiểu đúng bản chất kế toán tổng hợp giá vốn hàng bán thì mới có thể hạch toán đúng và báo cáo chính xác, đầy đủ được. Ở bài viết sau, chúng tôi sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về vấn đề này.
1. Khái niệm giá vốn hàng bán là gì? Giá vốn hàng bán gồm những gì?
1.1. Giá vốn hàng bán là gì?
Giá vốn hàng bán hiểu đơn giản chính là tập hợp tất cả các chi phí để tạo ra hàng hóa được tiêu thụ trong một thời gian cụ thể [một kỳ, một năm…].
1.2. Giá vốn hàng bán gồm những gì?
Giá vốn hàng bán bao gồm giá thành sản xuất của thành phẩm, trị giá hàng hóa mua vào, dịch vụ, bất động sản đầu tư bán ra trong kỳ.
Ngoài ra giá vốn được ghi nhận trong một số trường hợp sau:
- Lĩnh vực kinh doanh bất động sản đầu tư: chi phí sửa chữa; chi phí khấu hao; chi phí cho thuê bất động sản đầu tư theo phương thức cho thuê hoạt động; chi phí nhượng bán, thanh lý bất động sản đầu tư.
- Phần giá trị hàng tồn kho hao hụt, mất mát, kế toán phải tính ngay vào giá vốn hàng bán [sau khi trừ đi các khoản bồi thường, nếu có].
- Các sản phẩm được bán kèm theo hàng hóa như thiết bị, phụ tùng thay thế thì giá trị của chúng được ghi nhận vào giá vốn hàng bán.
- Các khoản thuế nhập khẩu, thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế bảo vệ môi trường được hoàn lại khi xuất bán hàng hóa [trước đó các khoản thuế này được tính vào trị giá hàng mua] thì được ghi giảm giá vốn hàng bán.
- Khoản dự phòng giảm giá hàng tồn kho được tính vào giá vốn hàng bán trong trường hợp số lượng hàng tồn kho và phần chênh lệch giữa giá trị thuần có thể thực hiện được nhỏ hơn giá gốc hàng tồn kho.
2. Nguyên tắc ghi nhận giá vốn và các phương pháp tính giá vốn hàng bán
2.1. Nguyên tắc ghi nhận giá vốn
Giá vốn hàng bán được ghi nhận dựa trên nguyên tắc phù hợp: doanh thu phù hợp với chi phí.
- Giá vốn hàng bán được ghi nhận và tập hợp theo giá trị và số lượng thành phẩm, hàng hoá, vật tư xuất bán cho khách hàng, phù hợp với doanh thu ghi nhận trong kỳ.
- Giá vốn dịch vụ được ghi nhận theo chi phí thực tế phát sinh để hoàn thành dịch vụ, phù hợp với doanh thu ghi nhận trong kỳ.
2.2. Các phương pháp tính giá vốn hàng bán dùng trong kế toán tổng hợp
2.2.1. Phương pháp FIFO [nhập trước xuất trước]
Phương pháp FIFO [nhập trước xuất trước] là phương pháp được tuân thủ theo nguyên tắc hàng nhập kho trước sẽ được xuất bán trước. Giá mua thực tế của hàng hóa xuất kho được tính bằng trị giá mua thực tế của lô hàng nhập trước.
2.2.2. Phương pháp Giá đích danh
Phương pháp này thích hợp với những doanh nghiệp có điều kiện bảo quản riêng đơn chiếc hay từng lô hàng hóa nhập kho. Khi xuất kho lô nào thì tính theo giá thực tế nhập đích danh lô đó. Ưu điểm của phương pháp này là công tác tính giá hàng hóa được kịp thời, và thông qua việc tính giá hàng hóa xuất kho kế toán có thể theo dõi được thời hạn bảo quản đơn chiếc hay từng lô hàng hóa. Tuy nhiên, để áp dụng được phương pháp này thì điều kiện cốt yếu là hệ thống kho của doanh nghiệp cho phép bảo quản riêng từng lô hàng nhập kho.
2.2.3. Phương pháp Bình quân gia quyền sau mỗi lần nhập hoặc cuối kỳ
Đây là phương pháp mà giá trị hàng hóa tồn kho được tính theo giá trị trung bình của từng loại hàng tồn kho đầu kỳ và giá trị hàng hóa được mua hoặc sản xuất trong kỳ. Giá trị trung bình có thể được tính theo thời kỳ hoặc mỗi khi nhập một hàng hóa về, phụ thuộc vào tình hình của doanh nghiệp.
Giá thực tế xuất kho = Số lượng hàng xuất kho x Đơn giá bình quân
Đơn giá bình quân được tính trong 2 trường hợp như sau:
- Bình quân sau mỗi lần nhập
- Bình quân cuối kỳ: đến cuối kỳ kế toán mới tính lại đơn giá bình quân để tính giá trị xuất kho trong kỳ và giá trị tồn kho cuối kỳ
3. Ví dụ về tính giá vốn hàng bán trong kế toán tổng hợp
3.1. Ví dụ về phương pháp FIFO
Công ty NewTrain trong tháng 01/2019 có phát sinh như sau:
- Dư đầu kỳ hàng hóa A: số lượng 1.000 sp, đơn giá 30.000đ/sp
- 15/01: mua 200 sp hàng hóa A với giá mua 40.000đ/sp
- 18/01: mua 500 sp hàng hóa A với giá mua 35.000đ/sp
- 30/01: xuất kho bán 1.100 sp hàng hóa A
--> 30/01: Trị giá vốn hàng bán = 1.000 sp x 30.000 + 100 sp x 40.000
3.2. Ví dụ về phương pháp Giá đích danh
Công ty NewTrain trong tháng 01/2019 có phát sinh như sau với hàng hóa A:
- Dư đầu kỳ: số lượng 1.000 sp, đơn giá 30.000đ/sp
- 15/01: mua 200 sp với giá mua 40.000đ/sp
- 18/01: mua 500 sp với giá mua 35.000đ/sp
- 30/01: xuất kho bán 300 sp tồn đầu kỳ và 300 sp nhập ngày 18/01
Vậy tính giá vốn hàng xuất kho như sau:
--> 30/01: Trị giá vốn hàng bán = 300 sp x 30.000 + 300 sp x 35.000
3.3. Ví dụ về phương pháp Bình quân gia quyền cuối kỳ
Công ty NewTrain trong tháng 01/2019 có phát sinh như sau với hàng hóa A:
- Dư đầu kỳ: số lượng 1.000 sp, đơn giá 30.000đ/sp
- 15/01: mua 200 sp với giá mua 40.000đ/sp
- 18/01: mua 500 sp với giá mua 35.000đ/sp
- 30/01: xuất kho bán 1.100 sp hàng hóa A
Vậy tính giá vốn hàng xuất kho tại thời điểm cuối kỳ như sau:
1] Đơn giá xuất kho bình quân tính như sau:
[1000 sp x 30.000 + 200 sp x 40.000 + 500 sp x 35.000] : [1.000 + 200 + 500] = 32.647đ
2] Giá trị hàng xuất kho = 1.100 sp x 32.647
Chi phí giá vốn là chi phí chiếm tỷ lệ cao trong toàn bộ chi phí sản xuất kinh doanh, do vậy kế toán tổng hợp giá vốn hàng bán có vai trò quan trọng trong doanh nghiệp. Để trở thành kế toán giỏi, các bạn cần phải tích lũy nhiều kiến thức chuyên môn, được thực hành thường xuyên. Dựa trên nhu cầu được thực hành nâng cao nghiệp vụ kế toán, Trung tâm đào tạo NewTrain xin gửi tới các bạn khóa học kế toán tổng hợp thực hành. Trung tâm sẽ cung cấp cho các bạn 2-3 bộ chứng từ thực tế của các doanh nghiệp khác nhau giúp học viên thực hành nghiệp vụ một cách thực tế nhất. Dưới sự hướng dẫn nhiệt tình của đội ngũ kế toán trưởng hơn 12 năm kinh nghiệm, chúng tôi hoàn toàn có thể giải quyết mọi vướng mắc về công việc kế toán tổng hợp cho các bạn.
Để biết thêm thông tin về các khóa học kế toán tổng hợp thực hành, các bạn có thể liên hệ với chúng tôi qua một trong các kênh sau để được tư vấn và hỗ trợ kịp thời nhất:
Trung tâm đào tạo NewTrain chúc các bạn thành công!