I.Bản chất tín hiệu của ngôn ngữ
Ngôn ngữ là một tín hiệu bởi nó thoả mãn các
yêu cầu:
Ngôn ngữ là một thuộc tính vật chất được cảm nhận
qua giác quan của con người [bằng chữ viết và âm
thanh], kích thích đến giác quan của con người và
con người cảm nhận được.
Trong ngôn ngữ, cái biểu hiện [âm thanh và chữ viết]
có quan hệ hài hoà với cái được biểu hiện [nội dung
của ngôn ngữ].
Ngôn ngữ là 1 hệ thống
I.Bản chất tín hiệu của ngôn
ngữ
C. Bản chất tín hiệu của ngôn ngữ:
Tính
hai mặt
Tính
Vật chất
Bản chất
tín hiệu
Tính
võ đoán
Giá trị
khu biệt
I. Bản chất tín hiệu của ngôn ngữ
C.1. Tính hai mặt:
Tín hiệu ngôn ngữ thống nhất giữa hai mặt: cái
biểu hiện và cái được biểu hiện
Cái biểu hiện [hình thức của tín hiệu]
Là những dạng âm thanh khác nhau mà trong
quá trình nói năng con người đã thiết lập lên mã cụ
thể cho mình, đó chính là đặc trưng âm thanh cụ thể
của từng ngôn ngữ.
Cái được biểu hiện [nội dung của tín hiệu]
Là những thông tin, những thông điệp về
những mảnh khác nhau của thế giới hiện tại mà con
người đang sống, hoặc những dấu hiệu hình thức
để phân cắt tư duy, phân cắt thực tại
Ví dụ: Tín hiệu cây trong tiêng việt là sự kết hợp
giữa lược đồ sau:
Âm thanh: Cây [cái biểu hiện]
Ý nghĩa: loài thực vật có lá [cái được biểu hiện
Cái biểu hiện và cái được biểu hiện của tín hiệu ngôn
ngữ gắn bó khăng khít với nhau không thể tách rời
I. Bản chất tín hiệu của ngôn ngữ
C.2. Tính võ đoán:
Quan hệ giữa mặt biểu hiện và mặt được biểu
hiện mang tính quy ước và được xã hội chấp nhận.
Ví dụ: Cây là tín hiệu được cộng đồng người Việt quy
ước để chỉ loài thực vật có thân lá. Khái niệm này được
gọi bằng những âm thanh khác nhau trong các ngôn
ngữ khác nhau do cộng đồng xaz hội quy định và
không thể giải thích lý do. Tuy nhiên, tính võ đoán của
tín hiệu ngôn ngữ dần dần cũng theo quy tắc cấu tạo từ
nhất định. Chẳng hạn xuất phát từ tín hiệu XE, các tín
hiệu xe đạp, xe máy, xe ngựa, được tạo ra có quy
luật kết hợp giữa chúng
I. Bản chất tín hiệu của ngôn ngữ
C.3. Tính vật chất:
Thuộc tính vật chất của mỗi tín hiệu ngôn ngữ thể hiện ở
những đặc trưng có khả năng phân biệt của nó.
Ví dụ: so sánh vết mực và 1 chữ cái
- Giống nhau: về bản chất vật chất. Chúng đều có khả năng
tác động vào thị giác như nhau
- Khác nhau: Tất cả các thuộc tính vật chất của vết mực như:
độ lớn, hình dạng, màu sắc, đều quan trọng như nhau
trong đặc trưng của vết mực. Còn 1 chữ cái nhất định thì dù
đậm nét hay thanh, to hay nhỏ...vẫn chỉ là chữ cái đó thôi.
Có sự khác nhau đó là do chữ cái nằm trong hệ thống tín
hiệu còn vết mực thì không
C.4 Giá trị khu biệt:
Cái quan trọng của yếu tố trong hệ thống ngôn ngữ là sự
khu biệt
Ví dụ: Các chữ cái trong hệ thống có những nét khu
biệt: abcdđe
II.Ngôn ngữ là hệ thống tín hiệu
đặc biệt
Tính bất biến và
khả biến
Tính phức tạp
nhiều tầng bậc
Tính đa trị
Tính năng sản
Hệ thống
tín hiệu đặc biệt
Tính độc lập tương đối
II. Ngôn ngữ là một hệ thống
tín hiệu đặc biệt
Ngôn ngữ là một hệ thống tín hiệu đặc biệt. Mọi hệ thống tín hiệu
chung đều có giá trị khu biệt và tính võ đoán. Tuy nhiên, hệ thống tín
hiệu ngôn ngữ còn hàng loạt các đặc điểm khác biệt với các hệ thống
tín hiệu khác ở các mặt sau:
A. Tính phức tạp nhiều tầng bậc:
Hệ thống ngôn ngữ phức tạp ở chỗ nó bao gồm vô số lượng từ và
câu không thể thống kê được, bởi vì chúng thường xuyên biến đổi và
được bổ sung thêm. Các hệ thống ngôn ngữ có tính đồng loại và khác
loại, đồng thời các đơn vị của ngôn ngữ thuộc nhiều cấp độ khác nhau.
Các đơn vị thuộc cấp độ khác nhau có quan hệ cấp bậc. Do đó, hệ
thống ngôn ngữ là một hệ thống của nhiều hệ thống: Hệ thống âm vị,
hệ thống hình vị. hệ thống từ vựng, hệ thống câuCác hệ thống này lại
gồm các hệ thống con khác.
Ví dụ: hệ thống từ vựng có thể chia ra hệ thống từ đơn và hệ thống từ
ghép