So sánh nguyên nhiễm và giảm nhiễm

Nguyên phân và giảm phân là 2 quá trình bắt buộc để hình thành giao tử và tạo nên cá thể mới ở các loài động vật, thực vật. Để giúp các bạn hiểu rõ hơn về 2 quá trình này, thuvienhoidap.net sẽ so sánh nguyên nhân và giảm phân khác nhau như thế nào nha.

Nguyên phân là gì? Giảm phân là gì?

Để hiểu rõ hơn cách so sánh sự khác nhau giữa nguyên phân và giảm phân, các bạn cần nắm vững khái niệm 2 quá trình này là gì trước tiên nha.

Định nghĩa nguyên phân là gì?

Nguyên phân là phương thức sinh sản của tế bào. Cơ thể đa bào lớn lên thông qua quá trình nguyên phân. Nguyên là là phương thức truyền đạt và ổn định bộ NST đặc trưng của loài qua các thế hệ tế bào trong quá trình phát sinh cá thể và qua các thế hệ cơ thể ở những loài sinh sản vô tính.

Sinh trưởng của các mô và cơ quan trong cơ để đa bào nhờ chủ yếu vào sự tăng số lượng tế qua qua quá trình nguyên phân. Khi mô hay cơ quan đạt khối lượng tới hạn thì ngừng sinh trưởng, lúc này nguyên phân bị ức chế.

Định nghĩa giảm phân là gì?

Giảm phân là sự phân chia của tế bào sinh dục mang bộ NST lưỡng bội [ 2n NST] ở thời kỳ chín, qua 2 lần phân bào liên tiếp, tạo ra 4 tế bào con đều mang bộ NST đơn bội [ n NST], n nghĩa là số lượng NST ở tế bào con giảm đi một nửa so với tế bào mẹ. 

So sánh nguyên nhân và giảm phân

Điểm giống nhau giữa nguyên phân và giảm phân

• Tế bào mẹ là kiểu tế bào lưỡng bội.
• Có cấu tạo gồm  interphase, prophase, metaphase, anaphase và telophase
• Trong hoán vị gen, các nhiễm sắc thể riêng lẻ [các cặp NST] xếp thành hàng dọc theo đường xích đạo.
• Trong quá trình anaphase [ 1 kỳ của quá trình nguyên phân và giảm phân], các chromatid chị em được tách ra về các cực đối diện.
• Cả nguyên phân và giảm phân đều liên quan đến sự phân ly của các nhiễm sắc thể chị em và hình thành các nhiễm sắc thể con.

Điểm khác nhau giữa nguyên phân và giảm phân

a – Quá trình phân chia tế bào

• Nguyên phân chỉ phân chia tế bào con 1 lần. Sự phân chia tế bào chất  xảy ra ở kì cuối nguyên phân. 
• Giảm phân gồm hai lần phân chia tế bào liên tiếp. Sự phân chia tế bào diễn ra ở hai kì cuối thứ nhất và thứ 2.

b – Số tế bào con

• Nguyên phân: Hai tế bào con được tạo ra. Mỗi tế bào lưỡng bội chứa số lượng nhiễm sắc thể như nhau.
• Giảm phân: Bốn tế bào con được tạo ra. Mỗi tế bào đơn bội chứa một nửa số lượng nhiễm sắc thể như tế bào ban đầu.

c – Thành phần di truyền 

• Nguyên phân: Các tế bào con trong quá trình nguyên phân là các tế bào vô tính di truyền [chúng giống hệt nhau về mặt di truyền]. Không xảy ra hiện tượng tái tổ hợp hoặc lai tạp giữa các tế bào con.
• Giảm phân: Các tế bào con tạo thành chứa các tổ hợp gen khác nhau. Tái tổ hợp di truyền xảy ra do sự phân li ngẫu nhiên của các nhiễm sắc thể tương đồng vào các tế bào khác nhau và do quá trình lai chéo [chuyển gen giữa các nhiễm sắc thể tương đồng].

d -Trong kì đầu tiên

• Nguyên phân: Trong giai đoạn nguyên phân đầu tiên, được gọi là prophase, chất nhiễm sắc ngưng tụ thành các nhiễm sắc thể rời rạc, vỏ nhân bị phá vỡ và các sợi thoi hình thành ở các cực đối diện của tế bào. Thời gian hình thành NST ngắn hơn kỳ đầu của quá trình giảm phân.
• Giảm phân: Giai đoạn I bao gồm năm giai đoạn và kéo dài hơn giai đoạn đầu của quá trình nguyên phân. Năm giai đoạn của meiotic prophase tôi là leptotene, zygotene, pachytene, diplotene và diakinesis. Năm giai đoạn này không xảy ra trong nguyên phân. Sự tái tổ hợp di truyền và quá trình lai chéo diễn ra trong prophase I.

e – Sự hình thành bào tử 

• Nguyên phân: Không xảy ra quá trình hình thành bào tử.
• Giảm phân:các cặp nhiễm sắc thể tương đồng xếp hàng gần nhau tạo thành cái được gọi là tứ bội NST.

f – Sự liên kết nhiễm sắc thể trong kỳ giữa 

• Nguyên phân: Trong hoán vị gen, các nhiễm sắc thể riêng lẻ [các cặp nhiễm sắc thể] xếp thành hàng dọc theo đường xích đạo.
• Giảm phân: Trong hoán vị I, các cặp nhiễm sắc thể xếp thành hàng dọc theo đường xích đạo.

g – Tách nhiễm sắc thể

• Nguyên phân: 2 nhiễm sắc thể được tách về 2 cực đối diện nhau.
• Giảm phân: Trong kì sau I, các cặp NST di chuyển cùng nhau về cùng một cực. Và trong kì sau  II, các cặp NST được tách ra về các cực đối diện.

h – Loại sinh vật 

• Nguyên phân: Xảy ra ở tất cả các sinh vật ngoại trừ vi rút.
• Giảm phân: Chỉ xảy ra ở động vật, thực vật và nấm.

Kết luận: Đây là câu trả lời cho câu hỏi so sánh nguyên phân và giảm phân khác nhau như thế nào chi tiết và đầy đủ nhất.