ĐáNH GIá NHU CầU SứC KHOẻ
MụC TIÊU
1.
Nêu đợc khái niệm về nhu cầu sức khỏe và tầm quan trọng của đánh giá nhu cầu.
2.
Mô tả đợc các dạng nhu cầu sức khỏe.
3.
Trình bày đợc các phơng pháp và kĩ năng cần thiết trong đánh giá nhu cầu.
4.
Nêu đợc các bớc của đánh giá nhu cầu sức khỏe.
NộI DUNG
Lập kế hoạch cho một chơng trình NCSK là một bớc hết sức quan trọng để quyết định sự thành công của chơng trình. Trong đó đánh giá nhu cầu sức khỏe là
bớc đầu tiên của quá trình lập kế hoạch. Đánh giá nhu cầu để xác định những gì cá nhâ n, nhóm hay cộng đồng cần, để cùng họ lập kế hoạch can thiệp giải quyết vấn đề,
cải thiện tình hình môi trờng theo hớng thuận lợi cho ngời dân phòng bệnh, bảo vệ, duy trì và nâng cao sức khỏe của họ.
1. KHáI NIệM NHU CầU SứC KHỏE
Nhu cầu là điều mà chúng ta muốn hoặc cần bổ sung, là tình trạng hoặc điều kiện nếu không đáp ứng đợc sẽ hạn chế, cản trở con ngời thực hiện các chức năng
thông thờng. Hay nói cách khác là sự thoả mãn nhu cầu sẽ đáp ứng các chức năng của con ngời trong cuộc sống. Nhu cầu còn đợc hiểu là sự khác biệt giữa những gì
đang tồn tại và những gì chúng ta mong muốn.
Nhu cầu sức khỏe là trạng thái, điều kiện hoặc các yếu tố mà nếu thiếu nó sẽ cản trở con ngời đạt đợc một trạng thái hoàn toàn thoải mái về thể chất, tâm thần và xã
hội. Ví dụ: việc cung cấp các dịch vụ sức khỏe, môi trờng an toàn, hành vi khỏe mạnh của cá nhân và sự trợ giúp của xã hội Hawe, 2000.
Đ ánh giá nhu cầu sức khỏe là nghiên cứu có tính hệ thống về chất lợng cuộc
sống, tình trạng sức khỏe và các yếu tố ¶nh hëng tíi søc kháe nh hµnh vi søc kháe và môi trờng... Bartholomew, 2000.
Đ ánh giá nhu cầu bao gồm phân tích các yếu tố nguy cơ về sinh lí học, hành vi
và môi trờng ảnh hởng tới sức khỏe, ngay cả khi các vấn đề sức khỏe cha xt hiƯn. VÝ dơ: ung th phỉi lµ mét vÊn đề sức khỏe; nồng độ nicotin trong máu cao là
yếu tố nguy cơ sinh lí học; hút thuốc lá là hành vi nguy cơ và môi trờng làm việc căng thẳng, cuộc sống cô đơn là yếu tố môi trờng nguy cơ. Nh thế đánh giá nhu cầu
88
bao gồm các nghiên cứu xác định các hành vi, tác động của các yếu tố môi trờng, xã hội tới sức khỏe hoặc các nguy cơ sức khỏe.
Thực hiện đánh giá nhu cầu sức khỏe nhằm: Xác định các vấn ®Ị søc kháe cđa céng ®ång. Xem xÐt c¸c nhu cầu đặc biệt
của các nhóm dân c khó khăn, nhóm dễ bị tổn thơng hoặc các nhóm dân c mà nhu cầu sức khỏe của họ cha đợc đáp ứng đầy đủ. Ví dụ: nhu cầu thông
tin sức khỏe bằng ngôn ngữ HMông của nhóm dân tộc HMông; nhu cầu đảm bảo khẩu phần dinh dỡng trong bữa ăn cho trẻ em suy dinh dỡng, nhu cầu
dịch vụ kế hoạch hóa gia đình cho các phụ nữ ở vùng sâu - xa...
Xác định phạm vi, mức độ trầm trọng của vấn đề sức khỏe. Xác định nhóm đối tợng đích mà chơng trình can thiệp cần tác động. Cụ thể
ai là ngời chịu tác động nhiều nhất bởi vấn đề sức khỏe này. Ví dụ trẻ em với vấn đề suy dinh dỡng, phụ nữ với vấn đề tai biến sau sinh...
Xác định các yếu tố nguy cơ: hành vi cá nhân, yếu tố môi trờng tự nhiên, kinh tế, xã hội, chính sách, luật pháp, tổ chức...
Xác định các nguồn lực trong cộng đồng để lập kế hoạch thực hiện, can thiệp. Có cơ sở, bằng chứng để xây dựng mục tiêu can thiệp và các chiến lợc giải
pháp can thiệp thích hợp.
2. CáC DạNG NHU CầU 2.1. Nhu cầu chuẩn tắc