Nhiều nghiên cứu khoa học đã chỉ ra hút thuốc lá là nguyên nhân gây bệnh ung thư phổi, các bệnh phổi mạn tính.
Ngoài nguyên nhân gây các bệnh lý về hô hấp, hút thuốc lá còn tác động lên hệ tim mạch và là một trong những yếu tố nguy cơ chính của bệnh lý động mạch vành, Tăng huyết áp [Cao huyết áp], tiểu đường, bệnh mạch ngoại vi.
>> Phòng ngừa tái phát sau Đột quỵ
>> Những Điều Cần Biết Về Tăng Huyết Áp Ở Nữ Giới
Mặt khác, hút thuốc lá còn ảnh hưởng đến nhiều cơ quan khác như dạ dày, đại tràng, khả năng hoạt động tình dục, tâm thần…
Nhờ vào các hoạt động truyền thông giáo dục sức khỏe và hoạt động xã hội khác nên hiện nay việc hút thuốc lá tại các nước phát triển đã giảm nhiều.
Trong khi đó thì hút thuốc lá lại gia tăng ở các nước đang phát triển, đặc biệt là các nước châu Á, trong đó có Việt Nam.
1. Mối liên hệ giữa hút thuốc và các bệnh lý tim mạch
Hút thuốc lá là một yếu tố nguy cơ độc lập, quan trọng gây ra các bệnh lý tim mạch. Khi hút thuốc ở người có kèm theo các nguy cơ khác như Tăng huyết áp, Đái tháo đường, rối loạn mỡ máu, béo phì hoặc người có yếu tố gia đình bị bệnh tim mạch, tác hại của thuốc lá sẽ gấp lên rất nhiều lần.
Mặt khác, các nhà nghiên cứu trên thế giới cũng chỉ ra rằng, Nicotine chỉ là một trong 4.000 thành phần có hại tìm thấy được trong thuốc lá. Do vậy, những loại thuốc được quảng cáo có lọc nicotine cũng không làm giảm đáng kể nguy cơ đối với bệnh tim mạch.
Khi hút thuốc sẽ làm tăng nồng độ chất Catecholamine trong máu và tăng chất carbon monoxide. Các chất này có thể làm khởi phát những cơn đau ngực hoặc làm nặng thêm bệnh tim khác.
Bên cạnh đó, nồng độ nicotine tăng trong máu cũng gây co mạch, tăng huyết áp [cao huyết áp], tăng nhịp tim làm tim phải làm việc nhiều hơn hoặc cũng có thể gây ra những rối loạn nhịp tim.
2. Cơ chế gây xơ vữa động mạch của thuốc lá
Hút thuốc làm tăng nhanh quá trình vữa xơ động mạch theo nhiều cơ chế. Đầu tiên làm tăng nồng độ chất carbon monoxide, là chất làm tổn thương sự toàn vẹn mềm dẻo của lòng mạch tạo điều kiện cho hình thành nhanh mảng xơ vữa.
Hút thuốc lá làm giảm chất HDL-cholesterol [cholesterol có lợi], tăng nồng độ LDL-cholesterol [cholesterol có hại] và tăng triglyceride [mỡ máu] gây tăng tình trạng vữa xơ động mạch.
Các nghiên cứu cho thấy, việc ngừng hút thuốc sẽ làm tăng nồng độ chất HDL-cholesterol, giảm chất LDL-cholesterol và làm giảm tốc độ hình thành xơ vữa động mạch.
3. Lợi ích của việc từ bỏ thuốc lá
Các lợi ích bạn có thể nhận được khi từ bỏ thuốc lá bao gồm:
- Giảm hụt hơi khi tập thể dục hoặc hoạt động thể chất
- Sống lâu hơn, giảm nguy cơ mắc các bệnh tim mạch và đột quỵ
- Quần áo, tóc, cơ thể, xe hơi và nhà giảm bớt mùi thuốc
- Vị giác và khứu giác trở lại bình thường
- Các vết ố trên răng và móng tay bắt đầu mờ đi
- Tiết kiệm được rất nhiều tiền mỗi năm.
Theo Hiệp hội Tim mạch Hoa Kỳ, đây là cách cơ thể bạn bắt đầu phục hồi khi từ bỏ thuốc lá:
- Trong 20 phút đầu tiên: Huyết áp và nhịp tim phục hồi bình thường sau mức tăng đột biến do nicotin gây ra.
- Sau 12 giờ: Mức carbon monoxide trong máu trở lại bình thường.
- Sau 2 tuần: Tuần hoàn và chức năng phổi bắt đầu cải thiện.
- Sau 1 – 9 tháng: Các triệu chứng như ho, tiết dịch nhầy, mệt mỏi, khó thở bắt đầu giảm. Nhung mao của tế bào niêm mạc phế quản trở lại hoạt động bình thường. Giảm tốc độ suy chức năng thông khí đối với người bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính.
- Sau 1 năm: Nguy cơ mắc bệnh tim mạch vành của bạn giảm 50%.
- Sau 5 năm: Nguy cơ ung thư miệng, cổ họng, thực quản và bàng quang giảm 50%. Đồng thời giảm nguy cơ ung thư cổ tử cung và đột quỵ.
- Sau 10 năm: Nguy cơ ung thư phổi, thanh quản hoặc tuyến tụy giảm xuống.
- Sau 15 năm: Nguy cơ mắc bệnh tim mạch vành của bạn tương đương với người không hút thuốc.
Từ bỏ thuốc lá càng sớm, bạn sẽ càng giảm nguy cơ tổn thương sức khỏe tim mạch. Nếu gặp khó khăn trong việc từ bỏ hoặc cai nghiện thuốc lá, bạn hãy trao đổi với bác sĩ để được tư vấn cụ thể nhé!
Nguồn tham khảo
1. Theo Heart
2. Theo Ahajournals
Hút thuốc lá là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây tử vong liên quan đến các bệnh lý đường hô hấp, nhưng có thể ngăn ngừa được. Tuy nhiên việc bỏ thuốc lá khiến phần lớn người hút thuốc cảm thấy khó khăn và nản lòng.
Khi bắt đầu bỏ thuốc, người hút đều cảm thấy mất nhiều thời gian để có được những cải thiện về sức khỏe và thoải mái về tinh thần. Thực tế lợi ích thực sự đến nhanh hơn mọi người nhận ra. Các lợi ích sức khỏe bắt đầu ít nhất một giờ sau điếu thuốc cuối cùng và tiếp tục cải thiện.
Bỏ thuốc lá mang lại nhiều lợi ích cho sức khoẻ [Hình ảnh minh hoạ]
Một số điểm chính về cai thuốc lá:
- Bỏ thuốc lá nghĩa là phá vỡ chu kỳ “nghiện” thuốc. Để thành công, những người hút thuốc cần phải có kế hoạch để đánh bại cảm giác thèm thuốc, và kích thích gây ra cảm giác này.
- Rất nhanh, những lợi ích của việc bỏ thuốc bắt đầu ít nhất 1 giờ sau điếu thuốc cuối cùng.
- Sớm bỏ thuốc lá sẽ giảm nhanh nguy cơ mắc bệnh ung thư, bệnh tim, phổi và các bệnh khác liên quan đến hút thuốc lá.
Mốc thời gian:
Những lợi ích của bỏ thuốc lá có thể nói là gần như ngay lập tức. Ngay sau khi ngừng hút thuốc lá, cơ thể của người hút bắt đầu phục hồi theo những cách sau:
Sau 1 giờ:
Chậm nhất 20 phút sau khi hút điếu thuốc cuối cùng, nhịp tim giảm xuống, trở lại bình thường.Huyết ápbắt đầu giảm, tuần hoàn bắt đầu cải thiện.
Sau 12 giờ:
Thuốc lá có chứa rất nhiều chất độc, điển hình nhất là Carbon monoxide, một loại khí trong khói thuốc lá. Carbon monoxide gây độc và thậm chí gây tử vong ở liều lượng cao, cũng như ngăn cản Oxy đi vào phổi và máu. Khi hít phải liều lượng lớn Carbon monoxide trong thời gian ngắn, có thể xảy ra ngạt thở do thiếu Oxy. Chỉ sau 12 giờ không hút thuốc, cơ thể sẽ tự làm sạch lượng khí Carbon monoxide dư thừa từ thuốc lá. Mức Carbon monoxide trở lại bình thường, làm tăng mức Oxy của cơ thể.
Sau 1 ngày:
Nguy cơ đau tim bắt đầu giảm.Hút thuốc lá làm tăng nguy cơ mắc bệnh lý mạch vành do làm giảm lượng cholesterol “tốt” [HDL-C]. Hút thuốc lá làm tăng huyết áp, tăng mức hình thành cục máu đông, tăng nguy cơ đột quỵ. Chỉ trong 1 ngày sau khi bỏ thuốc, huyết áp bắt đầu giảm, làm giảm nguy cơ mắc bệnh tim mạch do tăng huyết áp liên quan đến thuốc lá.
Sau 2 ngày:
Hút thuốc lá làm tổn thương các đầu dây thần kinh giác quan: Khứu giác và vị giác. 2 ngày sau khi bỏ thuốc, một người có thể nhận thấy khứu giác tốt hơn và vị giác sống động hơn khi các dây thần kinh lành lại.
Sau 3 ngày:
Là thời điểm khó khăn với người bỏ. Lúc này nồng độ nicotine trong cơ thể sẽ cạn kiệt. Không có nicotine trong cơ thể là điều tốt cho sức khỏe, nhưng sự sụt giảm ban đầu này có thể gây ra tình trạng “cai nicotine”. Gây ra cảm giác buồn bực, cáu kỉnh, đau đầu dữ dội, thèm thuốc.
Tác hại của thuốc lá trên cơ thể con người [Hình ảnh minh hoạ]
Sau 1 tháng:
Chức năng phổi bắt đầu được cải thiện. Khi phổi lành lại và dung tích phổi được cải thiện, những người hút thuốc trước đây có thể nhận thấy ít ho và ít khó thở hơn.
Sau 1 đến 3 tháng:
Trong vài tháng tiếp theo sau khi bỏ thuốc, tuần hoàn tiếp tục được cải thiện.
Sau 9 tháng:
Phổi đã tự lành đáng kể. Hệ thống lông mao phục hồi. Những cấu trúc này giúp đẩy chất nhầy ra khỏi phổi và giúp chống lại nhiễm trùng. Người từng hút thuốc nhận thấy tần suất xuất hiện các bệnh lý liên quan đến phổi giảm hơn.
Sau 1 năm:
Một năm sau khi bỏ thuốc lá, nguy cơ mắc bệnh mạch vành giảm đi một nửa, và tiếp tục giảm qua mốc 1 năm.
Sau 5 năm:
Thuốc lá có chứa nhiều chất độc được biết đến là nguyên nhân làm thu hẹp động mạch và mạch máu. Chính những chất độc này làm tăng khả năng hình thành cục máu đông.
Sau 5 năm không hút thuốc, cơ thể đã tự chữa lành đủ để các động mạch và mạch máu bắt đầu mở rộng trở lại. Khả năng hình thành cục máu đông giảm, giảm nguy cơ đột quỵ.
Nguy cơ đột quỵ tiếp tục giảm trong 10 năm tới khi cơ thể ngày càng phục hồi.
Sau 10 năm:
Nguy cơ ung thư phổi và tử vong vì bệnh của một người bỏ thuốc lá gần như giảm một nửa so với những người tiếp tục hút thuốc. Khả năng phát triển ung thư miệng, cổ họng hoặc tuyến tụy đã giảm đáng kể.
Sau 15 năm:
Khả năng mắc bệnh mạch vành tương đương với người không hút thuốc.Tương tự, nguy cơ phát triển ung thư tuyến tụy đã giảm xuống mức tương đương với người không hút thuốc.
Sau 20 năm:
Nguy cơ tử vong do các nguyên nhân liên quan đến hút thuốc, bao gồm cả bệnh phổi và ung thư, giảm xuống mức của một người chưa bao giờ hút thuốc trong đời.Ngoài ra, nguy cơ phát triển ung thư tuyến tụy đã giảm xuống tương đương với những người chưa bao giờ hút thuốc.
Những lợi ích:
Hút thuốc là một thói quen có hại có thể dẫn đến các biến chứng sức khỏe nghiêm trọng và tử vong.Khi một người bỏ thuốc lá, cơ thể sẽ bắt đầu hồi phục một cách tự nhiên và có thể lấy lại sức khỏe như một người chưa từng có thời gian hút thuốc.
Một số cải thiện, chẳng hạn như hạ huyết áp, được nhìn thấy gần như ngay lập tức.Các vấn đề khác, chẳng hạn như nguy cơ phát triển ung thư phổi, bệnh tim và bệnh phổi, cần mất nhiều năm hơn để giảm xuống mức của một người không hút thuốc.
Tuy nhiên, mỗi năm không hút thuốc sẽ giảm thiểu nguy cơ và cải thiện sức khỏe tổng thể, khiến việc bỏ thuốc lá trở thành một lựa chọn tuyệt vời cho cơ thể.