Giải bài tập ngoại ứng tích cực

Câu hỏi: Làm rõ ngoại ứng tích cực/tiêu cực và sự vô hiệu quả kinh tế. [giải thích, chứng minh bằng đồ thị]

  1. Ngoại ứng tích cực là những lợi ích mà bên này tạo ra cho bên kia mà không nhận được thù lao
  2. Ngoại ứng tiêu cực là khi hoạt động của một bên áp đặt chi phí cho các bên khác mà chưa phải chịu trách nhiệm bồi hoàn
  • Ngoại ứng là những tác động đến các lợi ích của chi phí nằm ở bên ngoài thị trường
  • Yếu tố ngoại ứng xuất hiện khi 1 quyết định SX hoặc tiêu dùng của 1 hoặc 1 số cá nhân tác động trực tiếp đến việc SX hoặc tiêu dùng của người khác mà không thông qua giá cả thị trường.
  • Ngoại ứng bao gồm ngoại ứng tích cực và ngoại ứng tiêu cực: [Ngoại ứng có thể tạo ra tác động tích cực hoặc tiêu cực cho những người khác, dẫn đến sự chênh lệch giữa chi phí hoặc lợi ích cá nhân với chi phí hoặc lợi ích XH, bởi vì không có hoạt động thị trường nào có thể chi phối được ngoại ứng]

#1. Ngoại ứng tích cực  là những lợi ích mà bên này tạo ra cho bên kia mà không nhận được thù lao

VD: Giả sử không có ngoại ứng tiêu cực, đối với một doanh nghiệp trồng rừng

Đồ thị ngoại ứng tích cực

MSB: lợi ích cận biên của XH MEB: lợi ích cận biên ngoại ứng MPB: lợi ích của doanh nghiệp MSB=MPB+MEB   Tại A, chưa tính đến MEB -> SX tại Q1 Tại B, đã tính đến MEB -> khuyến khích tăng từ Q1 lên Q2 Tam giác ABC chính là ảnh hưởng ngoại ứng tích cực mang lại

Trong quá trình tạo ra rừng, doanh nghiệp đã làm lợi cho con người.

Khi đó, những lợi ích mà cộng đồng được hưởng được gọi là lợi ích cận biên ngoại ứng MEB

Cùng 1 khoảng chi phí bỏ ra trồng rừng thì lợi ích XH: MSB=MPB+MEB

  • Theo quan điểm của XH,  để có được lợi ích này với chi phí P1 thì sản lượng phải là Q1 doanh nghiệp sẽ sản xuất quá ít rừng
  • Nếu với sản lượng Q1, chí phí XH là P1 tức là P1>P2
    => Với ngoại ứng tích cực, XH luôn mong doanh nghiệp SX nhiều hơn hoặc phải có chính sách hỗ trợ phát triển [P1-P2]

Diện tích tam giác ABC là phần lợi ích XH được hưởng không do doanh nghiệp bỏ ra

==> Hoạt động phát triển doanh nghiệp tạo ra rất nhiều lợi ích nhưng lại không thu hết được -> đó là vô hiệu quả kinh tế.

#2. Ngoại ứng tiêu cực là khi hoạt động của một bên áp đặt chi phí cho các bên còn lại mà chưa phải chịu trách nhiệm bồi hoàn

VD: 1 doanh nghiệp luyện kim đã xả nước độc ra sông mà không phải chịu một chi phí nào [phân tích: đối tác là ngư dân; đổ nước độc -> sông ô nhiễm->cá chết->giảm thu nhập ngư dân+gây bệnh cho những nhà quanh sông->chi phí đi khám => tổn thất doanh nghiệp đã áp đặt chi phí cho ngư dân và cáchooj tiêu dùng khi đưa ra quyết định SX của mình]

Đồ thị ngoại ứng tiêu cực

MPC_chi phí cận biên của doanh nghiệp MSC_chi phí cận biên của XH do có ảnh hưởng ngoại ứng MEC_chi phí cận biên của ngoại ứng

MEC dốc lên từ 0 vì không sản xuất nên không có ảnh hưởng

  • Tại B, chưa tính đến MEC -> SX là Q1, P1; lúc này, doanh nghiệp áp đặt chi phí lên người dân làm nghề cá mà chưa phải chịu trách nhiệm bồi hoàn.
  • Tại A, đã tính đến MPC, SX tại Q2 và P2

Xét về mặt XH, để có thép thì chi phí mà XH phải bỏ ra là MSC=MPC+MEC

Trên đường doanh nghiệp chấp nhận giá, nếu sản phẩm vẫn bán tại P1, sản lượng mà XH mong muốn phải là Q2 => Q2 sự vô hiệu quả kinh tế

#3. Bản chất của sự vô hiệu quả kinh tế:

Bản chất sự vô hiệu quả kinh tế chính là định giá sản phẩm chưa được thỏa đáng vẫn còn chi phí nằm ngoài thị trường. Bởi vậy vẫn tạo ra 1 chút lợi thế cho hoạt động SX và là cớ sở kích thích đầu tư và vấn để môi trường ngày càng ô nhiễm trầm trọng

Câu 2: tính thuế đầu ra vào Q tối ưu MNPB = MEC => 80-4Q = 4Q 80 = 8Q => Q= 10 ta có t được xác định bằng chi phí ngoại tác biên tế ở điểm tối ưu ô nhiễm tức là bằng MEC thuế ô nhiễm = t x Q thế Q= 10 vào MEC => t = 4 x 10 = 40. Câu 3 Cắt giảm xả thải xuống 10 thì người bị ô nhiễm phải đền bù bằng diện tích tam giác OEE* = [40 x10] : 2 = 200. Câu 4: Lợi ích ròng xã hội sau khi giảm sản xuất và đền bù bằng diện tích tứ giác EE*HDdiện tích tam giác EE*H = dt tam giác EHD = [10 x 80] : 2= 400.

Hãng có đường chi phí biên làm giảm ô nhiễm MAC = 20 -2W và đường tác hại ô nhiễm biên MEC = 2W. Bài làm:

Để đạt lợi nhuận tối đa trong thị trường cạnh tranh hoàn hảo thì phải có MC = P Gọi MC o là chi phí cận biên của hộ nuôi ong, P là giá 1 tổ ong, ta có:

MC o = P  10 + 2Q = 2 x 10  Q = 5 [tổ] b] sản xuất ở mức 5 tổ là đạt hiệu quả vì tại đó cung cầu về sản phẩm bằng nhau. Nhưng hiệu quả đó là của cá nhân người nuôi ong, còn hiệu quả xã hội thì chưa đạt được.

Gọi MB N , MB o lần lượt là lợi ích cận biên của người trồng nhãn và người nuôi ong, MC N là chi phí cận biên của người trồng nhãn. Vậy để đạt hiệu quả xã hội thì phải sản xuất ở điểm E[100,24], tức là ở mức sản lượng Q S = 100 [tấn], mức giá P S = 32 [USD].

Thay Q M = 200 vào phương trình MSC ta tính được P A = 24 + 0,08 x 200 = 40

Để điều chỉnh hoạt động về mức tối ưu xã hội, thì mức thuế áp dụng là t * = MEC Q * mà Q * = Q S = 100 suy ra t * = 8 + 0,04 x 100 = 12 [USD/tấn] Tổng doanh thu thuế là : T = t * x Q = 12 x 100 = 1200 [USD]

Theo bài cho thì chi phí giảm thải cận biên của 2 hãng là

Với Q 1 , Q 2 là lượng nước thải [m 3 ] ; chi phí giảm thải là $ a/ Theo hàm chi phí giảm thải cận biên của 2 hãng sản xuất trên thì :

-Hãng sx1 : Khi chưa có phí thải nghĩa là P 1 = 0, mà P 1 = MAC 1 => P 1 =800 -Q 1 = 0  Q = 800 Vì theo yêu cầu của cơ quan quản lý môi trường là tổng mức thải của 2 hãng là 1000 [m 3 ]. Như vậy lượng thải mà 2 hãng sản xuất cần giảm thải là 2000 -1000 =1000 [m 3 ]. Trong khi đó 2 hãng sản xuất này sử dụng mức phí thải như nhau, nghĩa là P 1 = P 2 MAC 1 = MAC 2 Ta có :

[ Vì P 1 = P 2 ] Q 1 + Q 2 =1000 800 -Q 1 = 600 -0.5 Q 2 Q 1 + Q 2 =1000 Q 1 = 467

Thay Q 1 , Q 2 Vào phương trình MAC 1 hoạc MAC 2 ta có mức phí thải F = P 1 = P 2 = 800 -467 = 333 [$]. Và lượng thải của hãng sản xuất 1 thải ra là :

800 -Q 1 = 333, suy ra Q 1 = 467 và Q 2 = 533 [Tại mức phí 333 $]

Tổng chi phi chí giảm thải của các hãng

Như vậy để đạt mục tiêu môi trường như trước, nhưng vẫn giữ được mức thải quy định. Có nghĩa là tổng thải của 2 hãng phải là 1000 [m 3 ] thì mổi hãng chỉ được phép xã thải 500 m 3 , suy ra S* = 500 m 3 . Như vậy :

-Hãng sx 1 phải giảm là : 800 -500 = 300 m 3 -Hãng sx 2 phải giảm là : 1200 -500 = 700 m 3

Chi phí cho 1 m 3 tại mức thải 500 m 3 là : P 1 = 800 -500 = 300 m 3 Như vậy ta có thể suy ra tổng chi phí giảm thải cho 300 m 3 của hảng sản xuất 1 là :

= ½ x 300 x [800 -500] = 45.000 $ [= ABC] Tương tự như vây : P 2 = 600 -0,5 x 500 = 350 $. Suy ra tổng chi phí giảm thải cho 700 m 3 của hãng sản xuất 2 là :

= ½ x 350 x [1200 -500] = 122. 500 $ [ = DBE] Theo kết quả bảng tính, thì cả 2 trường hợp, tính lợi ích môi trường và không tính lợi ích môi trường của dự án đều không có hiệu quả sau 5 năm thực hiện.

Đồ thị thể hiện hiệu quả của dự án //www.facebook.com/DethiNEU Lấy trong thực tiễn của Việt Nam mổi loại 3 ví dụ để chứng minh và phân tích trên cơ sở mô hình giã định dù ngoại ứng là tích cực hay tiể cực đều là nguyên nhân gây ra thất bại thị trường?

Ví dụ 1: Nuôi trồng nấm ở xã Giao thiện -Xuân thủy -Nam Định Nuôi trồng nấm rơm ở xã Giao Thiện đang mang lại hiệu quả về kinh tế và được toàn thể hộ gia đình người dân tham gia với số lượng lớn. Các chất thải từ phế phẩm của giá thể nấm rất nhiều, đây là nguyên liệu lớn cho việc làm phân vi sinh.

Nhận thức được lợi ích này hộ nhà ông Thân đã tận dùng và sản xuất ra một loại phân vi sinh rất giá trị và mang lại lợi ích kinh tế đáng kể đối với gia đình ông. Hiện nay tuy Ông Thân còn sản xuất nhỏ nhưng có tiềm năng phát triển lớn và Ông đang có định hướng thành lập công ty, từ đó giải quyết công ăn việc làm cũng như vấn đề môi trường của xã.

Như vậy, việc các hộ làm trồng nấm tạo một nguồn tài nguyên có giá trị mà không tính toán và những hộ như ông Thân đã được hưởng lợi mà không mất một khoản chi phí nào cho nguồn nguyên liệu đó.

Chăn nuôi lợn đem lại hiệu quả kinh tế cho xã và giải quyết công ăn việc làm cho người dân trong xã. Chất thải từ trại [Phân lợn] được người dân xung quanh tận dụng làm khí đốt [Bi O Ga], Việc làm khí đốt BiO ga của người dân vừa đem lại lợi ích kinh tế cho gia đình, vừa giúp làm giảm sự ô nhiểm ra môi trường. Song trong trường hợp này người dân lại không phải chi trả cho nguồn nguyên liệu cần thiết trong việc tạo khí đốt và đồng thời Trại chăn nuôi không mất phí thải môi trường.

Các hộ gia đình, các doanh nghiệp trồng hoa với diện tích khá lơn tại Sapa để cung cấp hoa cho thị trường. Nhưng với việc trồng hoa ngoài giá trị kinh tế mà họ bán được thì họ đã tạo ra một cảnh quan rất đẹp gọp một phần cho cảnh quan của khu du lịch này. Dù vậy, những lợi ích cảnh quan mà họ tại ra đó thì không được tính toán và chi trả.

Giá trị mà việc trồng hoa mang lại ngoài mục đích chính mà cá nhân và doanh nghiệp trực tiếp thu được thì những giá trị như cảnh quan thì khách du lịch và nhà kinh doanh du lịch được thừa hưởng mà không phải chi trả một khoản nào cả.

Như vậy, với những ngoại ứng tích cực như trên cho thấy đã xuất hiện sự thất bại thị trường vì những nguồn lực và các giá trị đều không thể tính hoán một cách hoàn hảo.

Ví dụ 1: Hoạt động sản xuất của công ty Vêdan -Đồng Nai //www.facebook.com/DethiNEU Công ty Vêdan thực hiện các hoạt động sản xuất, đã thải ra ngoài dòng sông Thị Vãi với một lượng chất thải quá mức.

Với việc thải các chất thải ra ngoài môi trường dòng sông, gây hủy hoại hệ sinh thái của dòng sông. Đặc biệt đối với những hộ gia đình người dân sống xung quanh đó bị ảnh hưởng nặng nề từ nguồn nước ngầm, không khí hôi thối. Cho đến thời điểm này những vấn đề nay vẫn chưa được giải quyết một cách cụ thể và hiệu quả với môi trường củng như xã hội con người sống dọc hai bên của dòng sông.

Ví dụ 2: Việc sử dụng phẩm "Hằng the" trong việc bảo quản các loại cá biển được lâu, để có thể đem tới các vùng xa xôi nhằm tăng giá bán, đem lại lợi nhuận cao hơn. Song các chất phẩm này còn lưu lại trên sản phẩm. Người kinh doanh không tuân thủ các nguyên tắc bảo quản sản phẩm đã gây hại tới người tiêu dùng, dẫn đến ngộ độc, đau bụng phải đi cấp cứu bệnh viện, mà người kinh doanh không phải chịu trách nhiệm gì.

Ô nhiễm không khí tại khu vực máy sản xuất Thuốc lá ở Thanh Xuân -Hà Nội.Tại khu vực này người dân, sinh viên và những người đi lại rất kho chịu với mùi thuốc lá này. Như vậy, nhà máy này đã gây ô nhiễm không khí làm ảnh hưởng đến sức khoẻ của nhiều người mà những người này cũng không nhận được một sự bồi thường cho những thiệt hại mà họ phải gánh chịu.

Quan một số ví dụ trong phần này, với ngoại ứng tiêu cực tiềm ẩn nhiều nguy cơ xẩy ra xung đột. Những tác động này thường dễ ràng nhận biết.

Video liên quan

Chủ Đề