Luật Điện lực [2004] quy định “Nhà nước độc quyền trong hoạt động truyền tải điện”, nhưng chưa có những quy định cụ thể như là Nhà nước độc quyền những công đoạn nào trong hoạt động truyền tải điện. Điều này dẫn đến tình trạng đầu tư lưới điện truyền tải chưa đáp ứng kịp với việc phát triển nguồn điện và nhu cầu sử dụng điện trong thời gian vừa qua. Đây chính là một trong những bất cập mà Bộ Công thương nêu ra trong đề xuất cần thiết sửa đổi quy định Luật Điện lực và đặt vấn đề về việc truyền tải tư nhân.
Đề xuất các thành phần kinh tế tham gia
Tại phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội sáng 8/12, Bộ trưởng Công thương Nguyễn Hồng Diên cho biết, đối với nội dung sửa đổi Luật Điện lực, dự thảo quy định theo hướng “Nhà nước thu hút mọi thành phần kinh tế tham gia đầu tư xây dựng lưới điện truyền tải, trừ các dự án lưới điện do Nhà nước đầu tư theo quy hoạch phát triển điện lực trong từng thời kỳ”.
Theo đó, các dự án lưới điện huyết mạch, quan trọng như đường dây cao áp 500 kV và siêu cao áp 800 kV sẽ do Nhà nước đầu tư. Còn đường dây truyền tải dưới 500 kV [như đường dây 100 kV, 220 kV] cho phép tư nhân tham gia.
Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ góp ý, trước đây Nhà nước độc quyền trong truyền tải điện, gồm cả khâu xây dựng, vận hành, quản lý. Nếu mở cho mọi thành phần kinh tế, tức gồm cả nhà đầu tư nước ngoài, đầu tư vào đường dây, trạm truyền tải, gồm cả các loại hệ thống truyền tải điện quan trọng, xương sống, như trạm, đường dây 500 kV vào trục bắc-nam, cần phân định rõ loại đường dây truyền tải điện nào nhà đầu tư tư nhân được làm, loại nào Nhà nước có quy hoạch, giao EVN làm.
Theo Báo cáo của Bộ Công thương, việc cho phép tư nhân tham gia đầu tư lưới truyền tải điện sẽ giúp Nhà nước kiểm soát, không có biến động lớn vào giá bán điện, an ninh hệ thống điện. Người dân cũng không phát sinh thêm chi phí, còn doanh nghiệp Nhà nước sẽ được giảm bớt gánh nặng đầu tư lưới điện truyền tải, ước tính số tiền tiết kiệm đầu tư mỗi năm khoảng 11.000 tỷ đồng.
“Hiện các nhà đầu tư nước ngoài vào lĩnh vực điện chiếm hơn một nửa số dự án điện của tư nhân, nên không có lý do gì họ không đầu tư vào truyền tải điện. Họ rót vốn đầu tư dự án truyền tải, còn việc điều độ hệ thống điện vẫn do Nhà nước nắm giữ. Điều này bảo đảm hệ thống điện được vận hành hiệu quả, ổn định", Bộ trưởng Công thương khẳng định.
Doanh nghiệp tư nhân có thể đầu tư truyền tải
Hiện nay, khi nhu cầu phụ tải tăng, nhu cầu phát triển nguồn điện tăng [nhất là sự phát triển năng lượng tái tạo gần đây], hệ thống lưới điện truyền tải không xây dựng kịp thời để giải tỏa hết nguồn điện lên hệ thống điện, dẫn tới một số khu vực bị quá tải cục bộ.
Thực tế, thời gian qua, nhiều dự án truyền tải điện chậm tiến độ, không đáp ứng được nhu cầu khiến các dự án điện không thể đấu nối, hoặc quá tải nên phải cắt giảm công suất gây thiệt hại cho các nhà đầu tư, thậm chí xảy ra tình trạng nơi thừa điện nơi lại thiếu.
Trước đó, Chính phủ đã cho phép một số doanh nghiệp tư nhân được đầu tư lưới điện truyền tải nhằm giải tỏa công suất cho các dự án điện gió, điện mặt trời và bàn giao lại cho ngành điện quản lý, vận hành.
Đơn cử như Trạm biến áp 500 kV Thuận Nam và lưới điện truyền tải 500kV, 220kV tại Ninh Thuận đấu nối vào hệ thống điện quốc gia do Trungnam Group đầu tư. Năm 2020, công trình Trạm biến áp 500 kV Thuận Nam và tuyến dây 500 kV, 220 kV tại tỉnh Ninh Thuận được xây dựng và đi vào hoạt động. Đây là dự án nhà máy điện kết hợp hệ thống truyền tải Quốc gia với cấp điện áp 500kV đầu tiên do doanh nghiệp tư nhân đầu tư, xây dựng tại Việt Nam.
Công trình này được thực hiện cùng với dự án Nhà máy điện mặt trời Thuận Nam 450MW, kể từ đó Trạm biến áp và tuyến dây 500 kV này trở thành mắt xích quan trọng trong hệ thống truyền tải điện của tỉnh, dự án truyền tải cho phần lớn các dự án năng lượng tái tạo của tỉnh Ninh Thuận hiện nay.
Lãnh đạo UBND tỉnh Ninh Thuận cho rằng, việc để tư nhân làm hạ tầng truyền tải điện là một trong những giải pháp giảm tải lưới điện hiện nay. Tỷ trọng nguồn điện năng lượng tái tạo [điện mặt trời, điện gió...] ngày càng lớn trong tổng công suất nguồn, nhưng lại tập trung chủ yếu ở một số vùng phụ tải thấp.
Việc triển khai đầu tư dự án nhằm góp phần hiện thực hóa chủ trương của Đảng về đẩy mạnh phát triển năng lượng tái tạo, khuyến khích và tạo điều kiện để kinh tế tư nhân tham gia phát triển năng lượng theo tinh thần Nghị quyết 55-NQ/TW của Bộ Chính trị về định hướng chiến lược phát triển năng lượng quốc gia của Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045.
Ông Nguyễn Tâm Tiến ,Tổng Giám đốc Trungnam Group, cho biết: Công trình Trạm biến áp 500 kV Thuận Nam và tuyến dây 500 kV, 220 kV này cũng là dự án truyền tải duy nhất của tư nhân đang hoạt động. Sau 1 năm vận hành ổn định, Trạm biến áp 500 kV Thuận Nam và đường dây 500 kV Thuận Nam-Vĩnh Tân đã truyền tải hiệu quả hơn 2.5 tỷ kWh.
Với con số trên, cho thấy tầm quan trọng của dự án trong thành công đưa Ninh Thuận trở thành trung tâm năng lượng quốc gia và việc tư nhân hoàn toàn đảm nhận được việc xây dựng các trạm biến áp, đường dây truyền tải, đồng hành với Chính phủ hướng đến mục tiêu xanh hóa nguồn năng lượng, bảo đảm an ninh năng lượng quốc gia.
Bài, ảnh: THANH TÂM - HƯƠNG TRÀ
Điện lưới hay Lưới điện là một mạng lưới liên kết với nhau để truyền tải và phân phối điện từ nhà máy điện đến người tiêu dùng. Thành phần của một lưới điện bao gồm các nhà máy/ trạm phát điện, các đường dây truyền tải điện cao thế kết nối các nguồn cung cấp và các trung tâm tiêu thụ, và các đường dây phân phối kết nối đến từng khách hàng sử dụng điện năng.[1]
Các nhà máy điện có thể được đặt gần nguồn nhiên liệu, cạnh một đập nước [thủy điện], hoặc ở địa điểm có thể tận dụng các nguồn năng lượng tái tạo, và thường nằm xa khu vực dân cư đông đúc. Các nhà máy điện thường được xây dựng ở quy mô lớn để tận dụng lợi thế của kinh tế quy mô. Điện năng được sản xuất và nâng áp lên mức điện thế cao trước khi kết nối với lưới truyền tải điện.
Phần lớn của mạng lưới truyền tải điện được dùng để truyền tải điện qua quãng đường dài, đôi khi vượt biên giới quốc tế, đến các khách hàng bán buôn [thường là các công ty có quyền sở hữu mạng lưới phân phối điện địa phương].
Khi được truyền tải đến trạm biến áp, điện sẽ được hạ áp từ điện thế cao của mạng lưới truyền tải xuống điện thế thấp hơn của mạng lưới phân phối. Khi ra khỏi trạm biến áp, điện sẽ di chuyển vào đường dây của mạng lưới phân phối. Cuối cùng, khi đến điểm dịch vụ, điện sẽ một lần nữa được hạ áp từ điện phân phối xuống mức điện thế cần thiết của các thiết bị sử dụng điện.
Khi còn sơ khai, điện năng được sản xuất gần thiết bị hoặc dịch vụ tiêu thụ điện năng. Những năm 1880, điện cạnh tranh với các nguồn năng lượng từ hơi nước, thủy lực và đặc biệt là khí than. Khí than đầu tiên cũng được sản xuất trên cơ sở của khách hàng nhưng sau đó phát triển thành các nhà máy khí hóa để tận dụng lợi thế của kinh tế quy mô. Ở các thành phố có nền công nghiệp phát triển trên thế giới, mạng lưới ống dẫn khí ga được lắp đặt để dùng cho thắp sáng. Nhưng đèn khí ga không những tỏa sáng kém, lãng phí nhiệt, làm nhiệt độ phòng tăng cao và khói, nó còn thải ra khí hydro và khí than cháy dở [carbon monoxide] độc hại. Những năm 1880, vì những lý do trên, thắp sáng bằng đèn điện đã nhanh chóng giành được nhiều lợi thế so với thắp sáng bằng khí than.
Các công ty dịch vụ điện năng đã dựa vào lợi thế của kinh tế quy mô và nâng cấp thành các nhà máy sản xuất điện tập trung, phân phối và cả hệ thống quản lý.[2] Với truyền tải điện cao thế đường dài, việc kết nối các nhà máy để cân bằng tiêu thụ và cải thiện hệ số tiêu thụ đã trở thành hiện thực.
Ở Vương Quốc Anh, Charlez Merz, làm việc ở công ty tư vấn Merz & McLellan, đã xây dựng Nhà Máy Điện Neptune Bank tại Tyne, gần Newcastle năm 1901[3], và đến năm 1912, nó đã phát triển thành hệ thống điện cao thế tích hợp lớn nhất Châu Âu[4]. Merz được chỉ định vào vị trí lãnh đạo của Ủy ban Quốc hội và các nghiên cứu của ông là khởi nguồn của Báo cáo Williamson năm 1918 với kết quả cuối cùng là Dự Luật Cung Cấp Điện năm 1919. Dự luật là bước đầu tiên để tiến đến hệ thống điện tích hợp. Đạo luật [Cung Cấp] Điện năm 1926 đã mở đường cho việc xây dựng Mạng lưới điện quốc gia[5]. Ban Điện Trung ương đã chuẩn lại hệ thống cung cấp điện quốc gia và thành lập mạng lưới điện xoay chiều đồng bộ đầu tiên, chạy ở mức điện thế 132kV, 50 Hz. Mạng lưới bắt đầu được hoạt động như Lưới điện quốc gia từ năm 1938.
Những năm 1920, ở Hợp Chủng Quốc Hoa Kỳ, các nhà cung cấp dịch vụ chung tay điều hành để giảm tải nhu cầu cao điểm và nguồn điện dự phòng. Năm 1934, Đạo Luật với các công ty cổ phần dịch vụ công ích của Hoa Kỳ được thông qua, cung cấp dịch vụ điện được công nhận là thương phẩm công quan trọng và được giám sát chặt chẽ. Đạo Luật Chính sách Năng lượng năm 1992 yêu cầu các chủ đường dây truyền tải điện cho phép các nhà sản xuất tiếp cận vào mạng lưới của họ[2][6] và dẫn đến viêc tái cấu trúc cách thức vận hành của công nghiệp điện năng nhằm thúc đẩy cạnh tranh trong khu vực sản xuất điện. Dịch vụ điện năng không còn được xây dựng theo mô hình độc quyền theo chiều dọc, mô hình mà sản xuất, truyền tải và phân phối được xử lý bởi một công ty duy nhất. Hiện tại, ba giai đoạn được phân chia cho các công ty khác nhau, với mục đích tạo môi trường cạnh tranh công bằng cho truyền tải điện cao thế[7]:21. Dự Luật Chính Sách Năng lượng năm 2005 cho phép ưu đãi và đảm bảo khoản vay cho việc sản xuất năng lượng thay thế và phát triển các công nghệ sáng tạo có thể tránh được khí thải nhà kính.
Ở Pháp, năng lượng điện được khai thác từ những năm 1890, với 700 khu dân cư năm 1919 và 36528 khu dân cư vào năm 1938. Cùng thời gian đó, những mạng lưới lân cận bắt đầu được kết nối: Paris vào năm 1907 ở điện thế 12kV, vùng Pyrenees vào năm 1923 ở điện thế 150kV và hầu hết toàn đất nước được kết nối vào năm 1938 ở mức điện thế 220kV. Đến năm 1946, mạng lưới điện của Pháp là mạng lưới dày đặc nhất thế giới. Cũng cùng năm đó, Chính phủ quốc hữu hóa công nghiệp điện năng bằng cách sáp nhập các công ty tư nhân thành Electricite de France [Tổng Công ty Điện Lực Pháp]. Tần số được chuẩn hóa ở 50 Hz, và mang lưới 225kV thay thế mạng lưới 110kV và 120kV. Từ năm 1956, dòng điện tại các hộ gia đình được chuẩn hóa ở mức 220/380V, thay thế mức hiệu điện thế 127/220V trước đó. Trong những năm 1970, mạng lưới 440kV – mạng lưới tiêu chuẩn châu ÂU mới – được xây dựng.
- Hệ thống điện Việt Nam
- Hệ thống điện thông minh
- ^ Kaplan, S. M. [2009]. Smart Grid. Electrical Power Transmission: Background and Policy Issues. The Capital.Net, Government Series. Pp. 1-42.
- ^ a b Borberly, A. and Kreider, J. F. [2001]. Distributed Generation: The Power Paradigm for the New Millennium. CRC Press, Boca Raton, FL. 400 pgs.
- ^ Mr Alan Shaw [ngày 29 tháng 9 năm 2005]. “Kelvin to Weir, and on to GB SYS 2005” [PDF]. Royal Society of Edinburgh. Bản gốc [PDF] lưu trữ ngày 4 tháng 3 năm 2009. Truy cập ngày 13 tháng 8 năm 2017.
- ^ “Survey of Belford 1995”. North Northumberland Online. Bản gốc lưu trữ ngày 12 tháng 4 năm 2016. Truy cập ngày 13 tháng 8 năm 2017.
- ^ “Lighting by electricity”. The National Trust. Bản gốc lưu trữ ngày 29 tháng 6 năm 2011.
- ^ Mazer, A. [2007]. Electric Power Planning for Regulated and Deregulated Markets. John, Wiley, and Sons, Inc., Hoboken, NJ. 313pgs.
- ^ [2001]. Glover J. D., Sarma M. S., Overbye T. J. [2010] Power System and Analysis 5th Edition. Cengage Learning. Pg 10.
- IEEE Power Engineering Society
- Power Engineering International Magazine Articles Lưu trữ 2009-11-16 tại Wayback Machine
- Power Engineering Magazine Articles Lưu trữ 2009-02-19 tại Wayback Machine
- American Society of Power Engineers, Inc.
- National Institute for the Uniform Licensing of Power Engineer Inc.
Bài viết điện lực này vẫn còn sơ khai. Bạn có thể giúp Wikipedia mở rộng nội dung để bài được hoàn chỉnh hơn.
|
Lấy từ “//vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Điện_lưới&oldid=66673643”