Hướng dẫn Giải Công nghệ 6 Bài 5: Phương pháp bảo quản và chế biến thực phẩm chi tiết, đầy đủ nhất, bám sát nội dung bộ SGK Kết nối tri thức, giúp các em học tốt hơn.
I. Khái quát về bảo quản và chế biến thực phẩm
Thế nào là một món ăn ngon? Thực phẩm có thể được bảo quản và chế biến như thế nào để có được những bữa ăn hợp lí, đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm?
Hướng dẫn giải:
- Bữa ăn ngon là bữa ăn sử dụng các thực phẩm an toàn, được chế biến phù hợp với khẩu vị, cân đối dinh dưỡng giữa các món ăn.
- Thực phẩm có thể rửa sạch, bảo quản trong tủ lạnh hoặc phơi khô để dùng được trong thời gian dài và đảm bảo an toàn thực phẩm.
Khám phá
Kể tên các biện pháp đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm khi chế biến mà gia đình em đã thực hiện.
Hướng dẫn giải:
-Một số biện pháp đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm khi chế biến mà gia đình em đã thực hiện:
-Bảo quản trong tủ lạnh: thịt, tôm đông lạnh, rau, củ quả trong ngăn mát tủ lạnh
-Làm khô như phơi khô cá mực, phơi khô hành tỏi.
II. Một số phương pháp bảo quản thực phẩm
Khám phá
Gia đình em thường bảo quản thực phẩm bằng phương pháp nào? Hãy trình bày cách làm của một phương pháp bảo quản cụ thể
Hướng dẫn giải:
Một số biện pháp đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm khi chế biến món ăn mà gia đình em đã thực hiện:
- Bảo quản trong tủ lạnh: thịt, tôm đông lạnh, rau, củ quả trong ngăn mát tủ lạnh
- Làm khô như phơi khô cá mực, phơi khô hành tỏi.
III. Một số phương pháp chế biến thực phẩm
Khám phá
Trong các phương pháp chế biến thực phẩm có sử dụng nhiệt nêu trên, sử dụng phương pháp nào có nguy cơ mất an toàn vệ sinh thực phẩm? Hãy giải thích về lựa chọn của em.
Hướng dẫn giải:
Theo em, phương pháp luộc có nguy cơ mất an toàn vệ sinh thực phẩm nếu không rửa kĩ các loại rau củ quả và không ngâm rửa trước khi luộc.
Luyện tập
Quan sát và cho biết các món ăn có trong mâm cơm đã được chế biến bằng phương pháp nào. Có món ăn nào mà phương pháp chế biến chưa được giới thiệu trong bài?
Hướng dẫn giải:
- Các món ăn trong mâm cơm đã được chế biến bằng phương pháp:
+ Rau chế biến bằng phương pháp luộc
+ Thịt chế biến bằng phương pháp nướng
+ Tôm chế biến bằng phương pháp rán.
- Món ăn chưa được giới thiệu trong bài là: món cơm.
Kết nối năng lực
So sánh phương pháp chế biến thực phẩm có sử dụng nhiệt và phương pháp chế biến thực phẩm không sử dụng nhiệt về: cách làm, ưu điểm, hạn chế.
Hướng dẫn giải:
- Giống nhau: phương pháp chế biến thực phẩm có sử dụng nhiệt và không sử dụng giống nhau là đều sơ chế sạch trước khi làm. Ưu điểm là tạo ra hương vị hấp dẫn cho món ăn, kích thích vị giác khi ăn.
- Khác nhau:
| phương pháp có sử dụng nhiệt | phương pháp không sử dụng nhiệt | |
| Cách làm | Là phương pháp làm chín thực phẩm trong nước hoặc bằng sức nóng trực tiếp của nguồn nhiệt. | Là phương pháp trộn các thực phẩm hoặc làm thực phẩm lên men vi sinh trong thời gian cần thiết |
| Ưu điểm | Phù hợp chế biến nhiều loại thực phẩm, hương vị hấp dẫn | Dễ làm, món ăn ít dầu mỡ |
| Hạn chế | Thời gian chế biến lâu | Khó khăn trong lựa chọn thực phẩm và bảo quản |
Haylamdo biên soạn tóm tắt lý thuyết Công nghệ lớp 6 Bài 5: Bảo quản và chế biến thực phẩm trong gia đình hay, chi tiết sách Chân trời sáng tạo sẽ giúp học sinh nắm vững kiến thức trọng tâm, ôn luyện để học tốt Công nghệ 6.
• Nội dung chính
- Vai trò, ý nghĩa của bảo quản và chế biến thực phẩm.
- Phương pháp bảo quản, chế biến thực phẩm phổ biến.
- Chế biến món ăn không sử dụng nhiệt.
- Chế biến thực phẩm đảm bảo an toàn, vệ sinh thực phẩm.
1. Bảo quản thực phẩm
1.1. Vai trò, ý nghĩa của việc bảo quản thực phẩm
- Tác hại của thực phẩm bị hư hỏng:
+ Giảm giá trị dinh dưỡng.
+ Gây ngộ độc hoặc gây bệnh ảnh hưởng đến sức khỏe và tính mạng con người.
- Vai trò của bảo quản thực phẩm:
+ Ngăn chặn sự xâm nhập và phát triển của vi sinh vật gây hại.
+ Làm chậm quá trình hư hỏng thực phẩm.
- Ý nghĩa của bảo quản thực phẩm:
+ Tạo nên nhiều thực phẩm có thời hạn sử dụng lâu dài.
+ Làm tăng tính đa dạng của thực phẩm.
+ Tạo thuận tiện trong chế biến và sử dụng.
1.2. Phương pháp bảo quản thực phẩm
- Môi trường thuận lợi cho vi sinh vật gây hại phát triển là: thực phẩm chứ nhiều chất dinh dưỡng và có độ ẩm cao.
- Môi trường hạn chế vi sinh vật hoạt động là: nhiệt độ thấp, nhiều muối, đường, ...
- Một số phương pháp bảo quản thực phẩm:
+ Phơi khô hoặc sấy khô
+ Ướp lạnh, cấp đông
+ Ngâm giấm, ngâm đường.
+ Ướp muối, muối chua
+ Hút chân không
2. Chế biến thực phẩm
2.1. Vai trò và ý nghĩa của việc chế biến thực phẩm
- Vai trò:
+ Thực phẩm chín mềm
+ Dễ tiêu hóa
+ Đảm bảo vệ sinh an toàn thực phẩm
- Ý nghĩa:
+ Tăng tính đa dạng của món ăn
+ Làm phong phú bữa ăn.
2.2. Phương pháp chế biến thực phẩm không sử dụng nhiệt
a. Trộn hỗn hợp thực phẩm
- Là trộn các nguyên liệu thực phẩm với hỗm hợp nước trộn, tạo món ăn có hương vị đặc trưng.
- Các loại hỗn hợp nước trộn: dầu giấm, nước mắm chua ngọt.
- Các loại xốt: xốt dầu trứng, xốt vừng rang.
- Quy trình trộn:
+ Bước 1. Sơ chế nguyên liệu
+ Bước 2. Chế biến món ăn
+ Bước 3. Trình bày món ăn
b. Ngâm chua thực phẩm
- Là ngâm thực phẩm vào hỗn hợp nước ngâm một thời gian để thực phẩm lên menvi sinh vật hoặc thấm hỗn hợp nước ngâm.
- Hỗn hợp nước ngâm: nước muối, giấm đường.
- Quy trình ngâm chua:
+ Bước 1. Sơ chế nguyên liệu
+ Bước 2. Chế biến món ăn
+ Bước 3. Trình bày món ăn
2.3. Phương pháp chế biến thực phẩm có sử dụng nhiệt
a. Phương pháp làm chín thực phẩm trong nước
- Luộc:
+ Là làm chín mềm thực phẩm tỏng môi trường nhiều nước với thời gian thích hợp.
+ Luộc thực phẩm động vật lâu hơn thực phẩm thực vật.
- Nấu:
+ Là làm chín thực phẩm trong môi trường nhiều nước, có nêm gia vị vừa ăn.
+ Thực phẩm chín mềm hơn món luộc.
- Kho:
+ Là làm chín mềm thực phẩm trong lượng nước vừa phải với vị mặn đậm đà.
+ Thường sử dụng thực phẩm động vật.
b. Phương pháp làm chín thực phẩm trong chất béo
- Rán: là làm chín thực phẩm với lượng chất béo khá nhiều, đun với lửa vừa.
- Xào: là làm chín thực phẩm với lượng chất béo vừa phải, đun với lửa to trong thời gian ngắn.
- Rang: là làm chín thực phẩm với lượng chất béo rất ít, đun với lửa vừa.
c. Phương pháp làm chín thực phẩm bằng hơi nước và bằng nguồn nhiệt trực tiếp.
- Hấp và chưng: là làm chín thực phẩm bằng sức nóng của hơi nước.
- Nướng: là làm chín thực phẩm bằng sức nóng trực tiếp của nguồn nhiệt.
3. Thực hành chế biến món ăn không sử dụng nhiệt
3.1. Quy trình chung
+ Bước 1. Sơ chế nguyên liệu
+ Bước 2. Chế biến món ăn
+ Bước 3. Trình bày món ăn
3.2. Yêu cầu kĩ thuật
- Món ăn ráo nước, có độ giòn và không bị nát.
- Có mùi thơm đặc trưng của các nguyên liệu.
- Có màu sắc đặc trưng của từng nguyên liệu
- Vị vừa ăn.
3.3. Các bước chế biến
Quy trình chế biến món nộm dưa chuột, cà rốt
* Sơ chế nguyên liệu:
1. Nhặt rửa các nguyên liệu
2. Cắt, thái từng loại nguyên liệu
3. Ngâm nước muối
* Chế biến món ăn
4. Pha hỗn hợp nước mắm trộn nộm
5. Trộn cà rốt, dưa chuột với nước mắm trộn nộm.
* Trình bày món ăn
6. Đặt nộm ra đĩa
7. Trình bày kèm nước mắm