+Xuất phát từ hiện thực c hay bằng tría tưởng tượng của người sáng tác?
+Hoa sen tượng trưng cho điều gì khi nói về con người?
-Tóm lại thế nào là tính hìng tượng?
-Tính hình tượng thơng qua việc sử dụng ngô ngữ ngôn từ như thế nào?
Tiết2:
-Xét VD và cho biết nội dung ý nghĩa của câu ca dao trên?
+Mang giá trị biểu cảm như thế nào?
-Thế nào là tính truyền cảm?
-Sức mạnh của ngơn ngữ mang tính truyền cảm là gì?
-Xét vd trang bên -Miêu tả trăng của các nhà văn, nhà
thơ có giống nhau?Vì sao?
-Thế nào là tính cá thể hoá? +Thể hiện như thế nào đối với các nhà
văn, nhà thơ?
+Sáng tạo nghệ thuật là như thế nào?
+Các nhân vật trong cùng một tác phâm có giống nhau về tính cách?
Nhị vàng, bơng trắng, lá xanh, Gần bùn mà chẳng hôi tanh mùi bùn
Ca dao Nhận xét :
- Hình ảnh: lá xanh, bống trắng, nhị vàng,... hơi tanh, bùn... cái đẹp hiện thực về lồi hoa sen trong đầm lầy
- Sen: với ý nghĩa là bản lĩnh của cái đẹp - ngay cả ở trong mơi trường xấu nó vẫn khơng bị tha hố.
Kết luận: - Tính hình tượng thể hiện cách diễn đạt thơng qua một
hệ thống các hình ảnh, màu sắc, biểu tượng để người đọc dùng tri thức, vốn sống của mình liên tưởng, suy
nghĩ và rút ra những bài học nhân sinh nhất định. - Tính hình tượng có thể được hiện thực hố thơng qua
các biện pháp tu từ như ẩn dụ, hốn dụ, so sánh, điệp âm
- Tính hình tượng làm cho ngơn ngữ nghệ thuật trở nên đa nghĩa
= Tính đa nghĩa của ngơn ngữ nghệ thuật cũng quan hệ mật thiết với tính hàm súc: lời ít mà ý sâu xa, rộng lớn.
2. Tính truyền cảm VD:
Gió đưa cây cải về trời Rau răm ở lại chụi lời đắng cay.
Ca dao Nhận xét:
- Ngôn ngữ thơ thường giàu hình ảnh, có khả năng gợi ra những cảm xúc tinh tế của con người.
Kết luận: - Tính truyền cảm trong ngơn ngữ nghệ thuật thể hiện ở
chỗ làm cho người đọc cùng vui buồn, yêu thích, căm giận, tự hào, như chính người nói viết.
- Sức mạnh của ngôn ngữ nghệ thuật là gợi ra sự đồng cảm sâu sắc giữa người viết với người đọc.
3. Tính cá thể hố VD: Cùng tả về trăng, nhưng hồn vía của trăng là
rất khác nhau
-Trăng sáng, trăng xa, trăng rộng quá. Xuân Diệu
-Ta nằm trên vũng đọng vàng khô Hàn Mặc Tử
-Vầng trăng vằng vặc giữa trời Nguyễn Du
Nhận xét: - Đây chính là tài năng của các nhà văn, nhà thơ, trong
việc vận dụng ngôn ngữ ngôn từ, xây dựng ý thơ. Kết luận:
- Thể hiện ở khả năng vận dụng các phương tiện diễn đạt chung ngữ âm, từ vựng, cú pháp, tu từ của cộng đồng
vào việc xây dựng hình tượng nghệ thuật của mỗi nhà văn, nhà thơ.
- Sáng tạo nghệ thuật: là một q trình hoạt động mang tính cá nhân, cá thể đơn nhất, không lặp lại không ai
giống ai, ngay cả nhà văn, nhà thơ cũng không được phép
+Trong cùng 1 tp có phải tình huống nào cũng giống nhau?
lặp lại mình. - Tính cá thể còn tái hiện ở vẻ riêng trong lời nói của
từng nhân vật trong tác phẩm nghệ thuật. - Tính cá thể cũng tái hiện ở nét riêng trong cách diễn đạt
từng sự việc, từng hình ảnh, từng tình huống khác nhau trong tác phẩm.
- Tính cá thể hố tạo cho ngơn ngữ nghệ thuật những sáng tạo, mới lạ không trùng lặp.
4
.Củng cố: Học sinh làm bài tập SGK, giáo viên chốt kết quả.
III. Luyện tập Bài tập 1: Những biện pháp tu từ thường được sử dụng để tạo ra tính hình tượng
- So sánh:
-Sống trong cát, chết vùi trong cát,
Những trái tim như ngọc sáng ngời Tố Hữu -Công cha như núi thái sơn,
Nghĩa mẹ như nước trong nguồn chảy ra Ca dao
- Ẩn dụ: -Tiếc thay hạt gạo trắng ngần,
Đã vo nước đục lại vần than rơm Ca dao -Ngày ngày mặt trời đi qua trên lăng,
Thấy một mặt trời trong lăng rất đỏ Ca dao - Hoán dụ:
-Một cây làm chẳng nên non, Ba cây chụm lại nên hòn núi cao Ca dao
-Bàn tay ta làm nên tất cả Có sức người sỏi đá cũng thành cơm Hồng Trung Thơng
-Áo nâu liền với áo xanh,
Nơng thơn cùng với thành thị đứng lên Tố Hữu Bài tập 2:
Trong 3 đặc trưng của ngôn ngữ nghệ thuật thì tính hình tượng được xem lầ tiêu biểu nhất, vì:
- Tính htượng là p.tiện tái hiện, tái tạo cuộc sống thông qua chủ thế stạo của nhà văn là hình ảnh chủ quan của thế giới khách quan.
- Tính hình tượcg là mục đích sáng tạo nghệ thuật bởi vì: + Tác phẩm nghệ thuật đưa người đọc vào thế giới của cái đẹp, thông qua những xúc động
hướng thiện trước thiên nhiên và cuộc sống; + Người đọc có thể hình thành những phản ứng tâm lí tích cực = thay đổi cách cảm cách
nghĩ cũ kĩ, quan niệm nhân sinh và có khát vọng sống tốt hơn, hữu ích hơn. - Tính hình tượng được hiện thực hố thơng qua một hệ thống ngôn ngữ nghệ thuật từ
ngữ, câu, đoạn, âm thanh, nhịp điệu, hình ảnh = gây cảm xúc. - Tính hình tượng thể hiện qua hệ thống ngơn ngữ nghệ thuật trong tác phẩm vận dụng
sáng tạo ngôn ngữ = mang dấu ấn của cá tính sáng tạo nghệ thuật. Bài tập 3:
a. Nhật kí trong tù canh cánh một tấm lòng nhớ nước.
canh cánh: thường trực và day dứt, trăn trở, băn khoăn. b. Ta tha thiết tự do dân tộc
Khơng chỉ vì một dải đất riêng Kể đã vãi trên mình ta thuốc độc
Giết màu xanh cả Trái Đất thiêng Theo: Hoài Thanh
+ Vãi: hành động đáng căm giận NX: dùng các từ như trên không chỉ gọi đúng tâm + Giết: hành vi tội ác mù quáng trạng, miêu tả đúng hành vi, mà còn bày tỏ được thái độ,
Tình cảm của người viết.