Vào ngày Giỗ tổ, người người nô nức hướng về Đền Hùng thắp hương để tưởng nhớ về cội nguồn dân tộc. Nhưng cụ thể là giỗ ai, chưa chắc đã có người biết.
Giỗ tổ Hùng Vương hay còn gọi là lễ hội Đền Hùng là dịp lễ quốc gia nhằm tưởng nhớ và bày tỏ lòng biết ơn của con cháu Đại Việt trước công lao dựng nước của các vua Hùng. Cứ vào ngày mồng 10 tháng 3 âm lịch là người người lại nô nức hướng về Đền Hùng để dâng lễ, thắp hương, bày tỏ lòng thành kính và tưởng nhớ về cội nguồn dân tộc.
Nhưng theo truyền thuyết thì đất nước ta có 18 đời vua Hùng. Mỗi đời vua được tính là một triều đại, tương tự như nhà Lê, nhà Nguyễn... sau này và có thể có 1 hoặc... vài chục vị vua. Do đó, tuy chỉ có 18 đời vua Hùng, nhưng lịch sử ghi nhận vào thời kỳ này nước ta có đến 108 vị vua.
Vậy đến ngày này thì ta giỗ ai - bạn đã bao giờ tự hỏi như vậy chưa?
Cứ vào ngày mồng 10 tháng 3 âm lịch là người người lại nô nức hướng về Đền Hùng để dâng lễ, thắp hương.
Giỗ tổ Hùng Vương: nhưng cụ thể là giỗ ai?
Rõ ràng Giỗ tổ Hùng Vương chỉ có một ngày, vậy là giỗ vua nào? Đây là một câu hỏi nhiều người vẫn thắc mắc.
Giỗ tổ Hùng Vương hay còn gọi là lễ hội Đền Hùng.
Đầu tiên phải nói đến nguồn gốc của dân tộc Việt Nam. Truyền thuyết kể rằng Kinh Dương Vương lấy Long Nữ sinh ra Lạc Long Quân. Lạc long Quân sau đó kết duyên cùng Âu Cơ sinh ra Hùng Vương.
Hùng Vương như vậy là cháu đích tôn của Kinh Dương Vương, là niên hiệu được dùng cho hàng chục triều vua tiếp sau đó. Giỗ tổ vì vậy theo logic thì phải là giỗ Tổ Kinh Dương Vương, để tưởng nhớ vị Tổ phụ đã khai sinh ra đất nước.
Tượng Vua Hùng trong đền tưởng niệm các Vua Hùng trong công viên Tao Đàn. [Ảnh: baolaodong].
Trên thực tế theo một số tài liệu lịch sử ghi lại, ngày giỗ tổ đã có từ cách đây 2.000 năm. Dưới thời Thục Phán – An Dương Vương, cột đá thề đã được dựng trên núi Nghĩa Lĩnh, ghi rõ: "Nguyện có đất trời lồng lộng chứng giám, nước Nam được trường tồn lưu ở miếu Tổ Hùng Vương, xin đời đời trông nom lăng miếu họ Hùng và gìn giữ giang sơn mà Hùng Vương trao lại; nếu thất hẹn, sai thề sẽ bị gió giăng, búa dập".
Ngày giỗ tổ đã có từ cách đây 2.000 năm.
Các đời vua khác sau này cũng luôn ghi nhớ, khẳng định vai trò của thời đại các vua Hùng đã xây dựng giang sơn. Chính vì thế mà hàng năm luôn để một ngày để tưởng nhớ những người đã xác lập và xây dựng lên đất nước - các vua Hùng nói chung.
Tại sao lại là 10/3?
Thế liệu ngày 10/3 có phải là ngày mất của tất cả các vị vua Hùng? Đương nhiên là không thể nào.
Trước đây, người dân không có tục đi lễ vào ngày 10/3, họ thường tự chọn ngày tốt theo bản mệnh của từng người và nô nức đến lễ bái các vua Hùng suốt năm. Thời điểm đông nhất thường rơi vào các tháng xuân - thu chứ không định rõ ngày nào.
Lễ cúng Tổ ở địa phương thì lại được cử hành vào ngày 12/3 âm lịch kết hợp với thờ Thổ kỳ.
Thường khi con cháu ở xa về sẽ làm giỗ trước một ngày chứ không mở hội lớn với quy mô toàn quốc.
Như vậy thời gian lễ bái thường kéo dài liên miên, vừa tốn kém tiền của lại không bày tỏ được rõ lòng thành kính, không tập hợp được lòng dân.
Từ đó về sau, cứ vào ngày 10/3 nhân dân cả nước lại hướng về Phú Thọ để tôn vinh công lao của các vị vua Hùng.
Nhận thấy điều này, Tuần phủ Phú Thọ ông Lê Trung Ngọc vào năm 1917 [Niên hiệu Khải Định năm thứ nhất] đã làm bản tấu trình lên Bộ Lễ, xin định lệ lấy ngày 10/3 âm lịch hàng năm làm ngày Quốc tế.
Từ đó về sau, cứ vào ngày 10/3 nhân dân cả nước lại hướng về vùng đất Cội nguồn - xã Hy Cương, Lâm Thao, Phú Thọ để tôn vinh công lao của các vị vua Hùng.
Dịp giỗ tổ Hùng Vương [10/03 Âm lịch] năm nay rơi vào ngày Chủ Nhật, 10/04/2022 Dương lịch.
Nguồn: Hùng Vương và Lễ Hội Đền Hùng-NXB Hội nhà văn, ĐH Lạc Hồng
Lịch sử về ngày giổ tổ Hùng Vương
Cập nhật: 11/04/2022
“Dù ai đi ngược về xuôi Nhớ ngày Giỗ Tổ mồng mười tháng Ba Khắp miền truyền mãi câu ca Nước non vẫn nước non nhà ngàn năm” Ngày 10/3 âm lịch hàng năm là ngày Quốc lễ, tưởng nhớ các vua Hùng đã có công dựng nước và giữ nước.`Vậy “Tại sao lại lấy […]
“Dù ai đi ngược về xuôi Nhớ ngày Giỗ Tổ mồng mười tháng Ba Khắp miền truyền mãi câu ca
Nước non vẫn nước non nhà ngàn năm”
Ngày 10/3 âm lịch hàng năm là ngày Quốc lễ, tưởng nhớ các vua Hùng đã có công dựng nước và giữ nước.`Vậy “Tại sao lại lấy ngày 10/3 âm lịch là ngày giổ Tổ thì không phải ai cũng tường tận. Ngày hôm nay chuyên gia phong thủy Huy Quang đến từ Huyền Học Việt Nam sẽ giải đáp câu hỏi này. Hãy cùng xem bài viết sau nhé.
Theo Ngọc phả Hùng Vương chép thời Hồng Đức Hậu Lê thì các triều đại phong kiến xa xưa đã công nhận ngày Giỗ Tổ Hùng Vương là ngày quốc lễ của Việt Nam. Từ thời Đinh, Tiền Lê, Lý, Trần cho tới Hậu Lê vẫn thường hương khói ở Đền Hùng để tưởng nhớ tới công lao của các đấng Thánh Tổ thời xưa.
Năm 1470, Vua Lê Thánh Tông đã sao chép, đóng dấu kiềm để tại Đền Hùng và chọn ngày 11 – 12 tháng 3 Âm lịch làm ngày Giỗ Tổ Hùng Vương. Tới thời nhà Nguyễn, năm Khải Định thứ 2 chính thức chọn ngày 10/3 Âm lịch làm ngày Giỗ Tổ Hùng Vương.
Bên cạnh đó, ngày Giỗ Tổ Hùng Vương mùng 10 tháng 3 hằng năm cũng chính là dịp để người Việt Nam giới thiệu, quảng bá một di sản vô cùng độc đáo, giá trị tới bạn bè quốc tế. Đây cùng là dịp để toàn Đảng, toàn dân, toàn quân thực hiện và khắc ghi lời căn dặn của Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại: “Các Vua Hùng đã có công dựng nước. Bác cháu ta phải cùng nhau giữ lấy nước”.
Nghi lễ truyền thống thờ cúng Vua Hùng hằng năm được diễn ra vào ngày 10 tháng 3 Âm lịch tại Đền Hùng, thành phố Việt Trì, tỉnh Phú Thọ.
Ngoài ra, theo đánh giá của các chuyên gia UNESCO, tín ngưỡng thờ cúng Vua Hùng đã đáp ứng được các tiêu chí quan trọng chính là di sản có giá trị nổi bật mang tính toàn cầu, khích lệ ý thức chung của mọi dân tộc trong việc thúc đẩy giá trị đó.
2. Ý nghĩa ngày Giỗ Tổ Hùng Vương
Đây không phải là dịp chỉ đề cao niềm tự hào dân tộc mà còn nhắc nhở mỗi người Việt Nam phải tìm hiểu thấu đáo bản sắc dân tộc, nguồn cội của tổ tiên.
Qua đó mỗi người không ngừng học tập, rèn đức luyện tài để phục vụ cho công cuộc xây dựng đất nước để xứng đáng với công lao của các thế hệ anh hùng dân tộc, với tổ tiên ta ngày trước.
Giỗ Tổ Hùng Vương là dịp để mỗi người nhìn nhận lại những biến cố của đất nước qua các thời kỳ đồng thời đặt ra những nhiệm vụ mới cho quá trình xây dựng chủ nghĩa xã hội, phát triển đất nước. Trải qua các thời kỳ thăng trầm khác nhau và để có được thành quả như ngày hôm nay là nhờ công lao vĩ đại của cả một dân tộc anh hùng.
3. Mùng 10 tháng 3 Âm năm 2022 là ngày bao nhiêu Dương?
Ngày 10/3/2022 Âm lịch rơi vào Chủ Nhật ngày 10/4/2022 Dương lịch. Cũng vì ngày này rơi vào Chủ Nhật nên người lao động sẽ được nghỉ bù vào thứ Hai tuần kế tiếp [tức ngày 11/4]. Như vậy dịp Giỗ Tổ Hùng Vương năm 2022 này, người lao động được nghỉ 3 ngày, từ ngày 9/4 đến hết ngày 11/4/2022.
4. Tại sao lại lấy ngày 10/3 âm lịch là ngày giỗ Tổ
Câu hỏi này cũng có rất nhiều câu trả lời, tuy nhiên, câu trả lời được nhiều người xem là hợp lý nhất, trả lời cho câu hỏi vì sao giỗ vua Hùng lại là ngày mùng 10 tháng 3 thì có câu chuyện dưới đây.
Trước đây, người dân không có đi lễ vào ngày mùng 10 tháng 3 mà tự chọn ngày tốt theo bản mệnh của mình, rồi đến lễ bái các vua Hùng suốt năm. Thời điểm đông nhất thường rơi vào các tháng xuân – thu chứ không định rõ ngày nào.
Người dân tại xã Hy Cương, phủ Lâm Thao thì lấy ngày 11.3, kết hợp với thờ Thổ kỳ, làm lễ riêng.
Do đó, thời gian lễ bái thường kéo dài liên miên, vừa tốn kém tiền của lại không bày tỏ được rõ lòng thành kính, không tập hợp được lòng dân.
Nhận thấy điều này, Tuần phủ Phú Thọ ông Lê Trung Ngọc vào năm 1917 [niên hiệu Khải Định năm thứ nhất] đã làm bản tấu trình lên Bộ Lễ, xin định lệ lấy ngày mùng 10.3 âm lịch hằng năm để nhân dân cả nước kính tế Quốc tổ Hùng Vương, trước một ngày so với ngày hội tế của dân xã bản hạt. Đồng thời, ông cũng xin miễn trừ các khoản đóng góp của nhân dân địa phương vào các kỳ tế lễ mùa thu.
Sau đó, Bộ Lễ đã ban hành công văn phúc đáp và chính thức định lệ ngày quốc lễ Giỗ Tổ Hùng Vương là ngày mùng 10 tháng 3 âm lịch và quy định nghi thức, nghi lễ, lễ vật tế Tổ hằng năm.
Việc này được ghi trên tấm bia “Hùng miếu điển lệ bi” do Hội đồng kỷ niệm tỉnh Phú Thọ lập và dựng tại đền Thượng – Khu di tích đền Hùng vào mùa xuân năm 1923.
Cụ thể nội dung trên tấm bia: “Nay phụng mệnh theo Bộ Lễ, chuẩn định ngày quốc tế tại miếu Tổ Hùng Vương là ngày mồng Mười tháng Ba. Chiều ngày mồng Chín tháng Ba hằng năm, các quan liệt hiến trong tỉnh, cùng các quan viên trong cả phủ huyện của tỉnh, đều phải mặc phẩm phục, tề tựu túc trực tại nhà công quán. Sáng hôm sau, tới miếu kính tế…”
Từ đó về sau, vào ngày 10.3 nhân dân cả nước lại hướng về vùng đất cội nguồn – xã Hy Cương, Lâm Thao, Phú Thọ để tôn vinh công lao của các vị vua Hùng
TS Văn hóa học Trần Long, trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia TP.HCM cho rằng Hùng Vương trong khảo cổ ngoài đền Hùng, thì chỉ có các giếng ngọc với một số di tích còn lại thôi chứ không có dấu tích nào chứng minh được chắc chắn. Nơi đặt thủ phủ của các đời vua cũng chỉ ước đoán chứ chính xác chưa ai biết nó nằm chỗ nào nên không thực hiện được khảo cổ.
Theo TS Trần Long, đối với người Việt thì có 3 dạng lễ hội được coi trọng, đó là: lễ hội nghiêng về tín ngưỡng phồn thực, lễ hội tự nhiên và lễ hội thờ cúng anh hùng dân tộc. Theo thời gian, lễ hội nghiêng về tín ngưỡng phồn thực và lễ hội tự nhiên có phần khai nhạt.
Vậy nhưng, lễ hội thờ cúng các anh hùng dân tộc, những người có công với đất nước thì không những không phai mà còn được bảo tồn, giữ gìn, phát triển, được chú ý hơn và tổ chức long trọng hơn như: lễ hội Thánh Gióng, vua Quang Trung
5. Lời kết
Uống nước nhớ nguồn, tỏ lòng thành kính trước các vị vua Hùng đã có công dựng nước luôn là nét đẹp trong văn hóa của người Việt. Ngày giỗ Tổ Hùng Vương hằng năm là ngày hội chung của toàn dân, ngày mà mọi trái tim dù đang sống và làm việc ở muôn nơi vẫn đập chung một nhịp, mọi cặp mắt đều nhìn về cùng một hướng. Trên đây là những thông tin có thể sẽ hữu ích cho các bạn, để các bạn có thể hiểu hơn về ngày Giỗ tổ Hùng Vương 10/3. Mong rằng các bạn sẽ có những ngày nghỉ lễ thật vui vẻ và hạnh phúc bên gia đình và người thân.
» Hành hương Đền Hùng đầu năm như thế nào?