* Sự hình thành và phát triển của vương quốc Campuchia
- Đến thế kỉ VI, vương quốc của người Khơ-me được hình thành gọi là nước Chân Lạp; còn người Khơ-me tự gọi tên nước mình là Cam-pu-chia.
- Thế kỷ IX đến XV là thời kỳ phát triển của vương quốc Campuchia [Ăng-co huy hoàng] - sau này lấy tên Ăng-co đặt tên cho thời kì dài nhất và phát triển nhất của nước Campuchia phong kiến.
+ Người dân sống chủ yếu bằng nông nghiệp. Người ta đào nhiều hồ, kênh, máng để trữ và điều phối nước tưới.
+ Ngoài nông nghiệp, cư dân còn đánh bắt cá ở Biển Hồ, khai thác lâm sản quý và săn bắt thú trên rừng.
+ Thủ công nghiệp: có nhiều thợ khéo tay, đặc biệt là các nghề làm đố trang sức và chạm khắc trên đá, trên các bức phù điêu của các đền tháp.
- Nhờ sự ổn định vững chắc về kinh tế, xã hội, các vua Cam-pu-chia thời Ăng-co đã không ngừng mở rộng quyền lực của mình ra bên ngoài. Trong các thế kỉ X - XII, Cam-pu-chia trở thành một trong những vương quốc mạnh và ham chiến trận nhất Đông Nam Á.
- Từ cuối thế kỉ XIII, Cam-pu-chia bắt đầu suy yếu.
- Vương quốc Thái thành lập vào thế kỉ XIV đã nhiều lần gây chiến với Cam-pu-chia, tàn phá kinh thành Ăng-co. Năm 1432, người Khơ-me phải bỏ kinh đô Ăng-co, lui về phía nam Biển Hồ, tức là khu vực Phnôm Pênh ngày nay. Từ đó, chính quyền phong kiến Cam-pu-chia luôn phải đối phó với những cuộc tấn công từ bên ngoài và lao vào những vụ mưu sát, tranh giành địa vị lẫn nhau.
- Tình hình diễn biến rất phức tạp, khiến đất nước Cam-pu-chia hầu như suy kiệt khi thực dân Pháp đến xâm lược [1863].
* Sự hình thành và phát triển của vương quốc Lào
- Tổ chức xã hội sơ khai của người Lào là các mường cổ.
- Năm 1353, Pha Ngừm thống nhất các mường Lào, đặt tên nước là Lan Xang [Triệu Voi].
- Thế kỉ XV - XVII, Vương quốc Lan Xang bước vào giai đoạn thịnh vượng.
+ Các vua Lan Xang chia đất nước thành các mường, đặt quan cai trị, xây dựng quân đội do nhà vua chỉ huy.
+ Trong quan hệ đối ngoại, Lan Xang luôn giữ quan hệ hoà hiếu với các nước láng giềng. Cương quyết chiến đấu chống quân xâm lược Mi-an-ma vào nửa sau thế kì XVI.
- Đến thế kỉ XVIII, Lan Xang suy yếu dần. Sau khi Xu-li-nha Vông-xa chết, nước Lan Xang bị phân liệt thành 3 tiểu quốc đối địch nhau: Luông Pha-bang, Viêng Chăn và Chăm-pa-xấc.
- Nhân cơ hội đó, Xiêm đã xâm chiếm và cai trị Lào. Tình trạng đó kéo dài đến khi thực dân Pháp xâm lược và biến Lào thành thuộc địa [năm 1893].
- Đất nước Cam-pu-chia như một lòng chảo khổng lồ, và là một trong những nước có lịch sử lâu đời và phát triển nhất ở Đông nam Á. Địa bàn sinh sống ban đầu là phía Bắc nước Cam-pu-chia ngày nay, trên cao nguyên Cò Rạt và mạn trung lưu sông Mê Công.
- Tộc người chiếm đa số là người Khơ-me, sống ở phía bắc Cam-pu-chia, giỏi săn bắn, đào ao, đắp hồ trữ nước, biết khắc chữ Phạn, chịu ảnh hưởng văn hóa Ấn Độ.
- Đến thế kỉ VI, vương quốc của người Khơ–me được hình thành, gọi là nước Chân Lạp.
- Thế kỷ IX đến XV là hời kỳ phát triển của vương quốc Cam-pu-chia dưới thời Ăng-co huy hoàng. Họ quần cử ở bắc Biển Hồ, kinh đô Ăng-co được xây dựng ở Tây Bắc Biển Hồ.
- Biểu hiện phát triển thịnh đạt:
+ Về kinh tế: chủ yếu là nông nghiệp. Ngoài ra, còn biết đánh cá ở Biển Hồ, khai thác lâm thủy sản và săn bắt thú trên rừng. Thủ công nghiệp cũng khá phát triển, có nhiều thợ khéo tay, đặc biệt là các nghề làm đá trang sức, chạm khắc trên đá…
+ Các vua Cam-pu-chia thời Ăng-co không ngừng mở rộng quyền lực ra bên ngoài, chinh phục các nước láng giềng, trở thành cường quốc trong khu vực.
+ Văn hóa: Sáng tạo ra chữ viết riêng của mình trên cơ sở chữ Phạn của Ấn Độ. Văn học dân gian và văn học viết với những câu chuyện có giá trị nghệ thuật.
+ Kiến trúc, nổi tiếng nhất là quần thể kiến trúc Ăng-co Vát, Ăng-co Thom.
- Các vua Cam-pu-chia không ngừng mở rộng quyền lực ra bền ngoài. Trong các thế kỷ X-XII, Cam-pu-chia trở thành một trong những nước mạnh nhất và ham chiến trận nhất Đông Nam Á.
- Cuối thế kỷ XIII, đế quốc Khơ-me suy yếu, sau 5 lần bị người Thái xâm chiếm, năm 1432 người Khơ-me bỏ kinh đô Ăng co, lui về phía cư trú ở phía nam Biển Hồ [Phnôm Pênh].
- Năm 1863, Cam-pu-chia bị Pháp xâm lược.
* Văn hóa:
- Người Khơ-me tạo chữ viết riêng từ chữ Phạn của Ấn Độ.
- Văn học dân gian và văn học viết phản ảnh tình cảm của con người đối với thiên nhiên, con người.
- Kiến trúc Hin đu giáo và kiến trúc Phật giáo: quần thể Ăng-co Vát và Ăng-co Thom.
- Cư dân cổ chính là người Lào Thơng chủ nhân của nền văn hoá đồ đá, đồ đồng.
- Đến thế kỉ XIII nhóm người nói tiếng Thái di cư đến sống hoà hợp với người Lào Thơng gọi là Lào Lùm. Tổ chức xã hội sơ khai của người Lào là các mường cổ.
- Năm 1353 Pha Ngừm đã thống nhất các mường Lào, lập nước Lan Xang [Triệu Voi].
- Từ thế kỉ XV – XVII, Lan Xang phát triển thịnh vượng, đặc biệt dưới thời vua Xu-li-nha Vông-xa.
- Những biểu hiện của sự phát triển:
+ Tổ chức bộ máy chặt chẽ hơn: chia đất nước thành các mường, đặt quan cai trị, xây dựng quân đội do nhà vua chỉ huy.
+ Đất nước có nhiều sản vật quý, cung cấp cho nền kinh tế những mặt hàng để trao đổi, buôn bán với các nước khác trong đó có người châu Âu. Lào còn là trung tâm phật giáo.
+ Giữ quan hệ hoà hiếu với Cam-pu-chia và Đại Việt, kiên quyết chống quân xâm lược Miến Điện.
*Văn hoá:
- Người Lào sáng tạo ra chữ viết riêng của minh trên cơ sở chữ viết của Cam-pu-chia và Mi-an-ma.
- Đời sống văn hoá của người Lào rất phong phú hồn nhiên.
- Kiến trúc: Xây dựng một số công trình kiến trúc Phật giáo điển hình là Thạt Luổng ở Viêng Chăn.
=> Nền văn hoá truyền thống: Cam-pu-chia và Lào đều chịu ảnh hưởng của văn hoá Ấn Độ trên các lĩnh vực chữ viết, tôn giáo, văn học, kiến trúc. Song tiếp thu mỗi nước đều đem lồng nội dung của mình vào, xây dựng nền văn hoá đậm đà bản sắc dân tộc.
Cam –pu – chia và Lào là hai quốc gia láng giềng gần của Việt Nam, đã có một truyền thống lịch sử lâu đời , một nền văn hóa đặc sắc. Để hiểu rõ hơn và nắm những kiến thức cơ bản nhất về hai đất nước này. Tech12h mời các bạn đến với bài học “ Vương quốc Cam – pu – chia và vương quốc Lào”.
NỘI DUNG TRẮC NGHIỆM
1. Vương quốc Cam –pu - chia
- Diện tích: 181035
- Dân Số: 12,2 Triệu
- 90% Người Khơ Me
a. Các giai đoạn phát triển lịch sử
- Sự hình thành:
- Cư dân đầu tiên là người Khơ Me. Cư trú phía Bắc
- Thế kỉ VI, Vương quốc CPC thành lập.
- Thời kì phát triển [802-1432] còn gọi thời kỳ Ăngco
- Nông nghiệp, lâm nghiệp và ngư nghiệp, thủ công nghiệp phát triển.
- Mở rộng lãnh thổ về phía đông: tiến đánh Cham pa, trung và hạ lưu sông Mê nam [Thái Lan], trung lưu sông Mê Công [Lào], tiến đến bắc bán đảo Mã Lai
- Kinh đô Ăng co với đền tháp đồ xộ như Angcovát, AngcoThom.
- TK XV, bắt đầu suy thoái, 1883 Pháp xâm lược.
- Bảng tóm lược các thời kì Cam –pu –chia.
|
Giai đoạn |
Nội dung giai đoạn |
|
TK VI đến năm 802 |
Nước Chân Lạp |
|
Từ 802 đến 1432 |
Thời kì Ăng co, là giai đoạn phát triển thịnh đạt |
|
Từ 1432 đến 1863 |
Thời kì Prôm Pênh, suy thoái, sau đó trở thành thuộc địa của Pháp. |
b. Thành tựu văn hóa tiêu biểu
- Chữ viết: Sáng tạo chữ viết riêng của mình [Chữ Khơ Me cổ], trên cơ sở chữ Phạn
- Văn học viết và văn học dân gian với những câu chuyện có giá trị nghệ thuật
- Kiến trúc và điêu khắc: Ăng Co Vát và Ăng Co Thom đặc sắc, độc đáo
2. Vương quốc Lào
- Diện tích: 236699 km2
- Dân số: 5.4 triệu người [2000]
- 80% theo Phật giáo
Sự hình thành:
- Cư dân cổ là người Lào Thơng.
- Năm 1353, Pha Ngừm thống nhất các mường Lào, đặt tên nước là Lan Xang [Triệu Voi]
- Cuối thế kỉ XVII đầu thế kỉ XVIII, thời kì thịnh vượng. Biểu hiện:
- Chia đất nước thành các mường, xây dựng quân đội mạnh
- Có nhiều sản vật, buôn bán trao đổi với châu Âu. Là trung tâm Phật giáo.
- Giữ quan hệ hòa hiếu với Cam – pu – chia và Đại Việt, chống quân xâm lược Miến Điện.
- Cuối thế kỉ XVIII, Lan Xang suy yếu, trở thành một tỉnh của Xiêm, sau trở thành thuộc địa của Pháp 1893.
- Về văn hóa:
- Người Lào có hệ thống chữ viết riêng được xây dựng một cách sáng tạo trên cơ sở vận dụng nét chữ cong của Campuchia và Myanma
- Kiến trúc: Kiến Trúc Phật Giáo được người Lào tiếp thu và sáng tạo nó ra theo đường lối riêng biệt độc đáo .