Ngẫu phối có phải là nhân tố tiến hóa không năm 2024

Trang 1

CHỦ ĐỀ 6. NHÂN TỐ TIẾN HÓA

1. TÓM TẮT LÝ THUYẾT

- Tiến hóa là quá trình làm biến đổi thành phần kiểu gen và tần số alen của quần thể dẫn tới hình

thành các đặc điểm thích nghi mới.

- Những nhân tố làm thay đổi tần số alen và thành phần kiểu gen của quần thể dẫn tới làm cho quần

thể tiến hóa thì được gọi là nhân tố tiến hóa.

1. Đột biến [ĐB]: Tần số thấp [106 đến 104 ], hầu hết đều là đột biến gen lặn và có hại.

- Đột biến gen là nguồn nguyên liệu chủ yếu của tiến hoá và chọn giống. đột biến làm thay đổi tần

số với tốc độ rất chậm và vô hướng.

- Đột biến gen [đột biến gen] tạo ra các alen mới. Từ các alen mới, qua giao phối sẽ tạo ra các kiểu

gen mới.

- Giá trị thích nghi của đột biến gen tùy thuộc vào môi trường sống và tổ hợp gen. [môi trường

sống thay đổi thì giá trị thích nghi thay đổi]

1. Di - nhập gen: Các cá thể nhập cư có thể mang đến những alen mới làm phong phú vốn gen của

quần thể. Sự di cư làm giảm tính đa dạng của quần thể; sự nhập cư làm tăng tính đa dạng di truyền của

quần thể. Sự di cư của các cá thể, sự phát tán của giao tử đều dẫn tới di-nhập gen.

1. Chọn lọc tự nhiên [CLTN]

- CLTN tác động trực tiếp lên kiểu hình, qua nhiều thế hệ sẽ dẫn tới hệ quả là chọn lọc kiểu gen.

- Thực chất của CLTN là quá trình phân hoá khả năng sống sót và sinh sản của các kiểu gen khác

nhau trong quần thể.

- CLTN làm biến đổi tần số các alen theo một hướng xác định [quy định chiều hướng tiến hoá].

- CLTN chống alen trội có hiệu quả nhanh hơn đối với chống lại alen lặn. CLTN tác động lên sinh

vật đơn bội có hiệu quả nhanh hơn lên sinh vật lưỡng bội.

- CLTN không tác động lên từng gen riêng rẽ mà tác động lên cả kiểu gen [trong kiểu gen, nếu có

100 gen có lợi nhưng có 1 gen có hại thì tất cả các gen trong kiểu gen đó đều bị CLTN loại bỏ].

1. Các yếu tố ngẫu nhiên

- Với quần thể có kích thước càng nhỏ thì các yếu tố ngẫu nhiên càng dễ làm thay đổi tần số alen.

Yếu tố ngẫu nhiên làm giảm tính đa dạng của quần thể. CLTN và yếu tố ngẫu nhiên là 2 nhân tố quan

trọng đối với tiến hóa.

- Yếu tố ngẫu nhiên làm thay đổi tần số alen không theo một hướng; một alen nào đó dù là có lợi

vẫn có thể bị loại bỏ ra khỏi quần thể.

1. Giao phối không ngẫu nhiên [tự thụ phấn, tự giao phối, giao phối gần, giao phối có lựa chọn]

- Chỉ làm thay đổi thành phần kiểu gen, không làm thay đổi tần số alen của quần thể.