Câu hỏi: Nội dung chính sách kinh tế mới của Liên Xô là gì?
Lời giải:
- Nông nghiệp:Nhà nước thay thế chế độ trưng thu lương thực bằng thuế lương thực.
- Công nghiệp:Phục hồi công nghiệp nặng; Phát triển yếu tố kinh tế tư nhân.
- Thương nghiệp: đẩy mạnh mối liên hệ giữa thành thị và nông thôn, có sự trao đổi buôn bán với bên ngoài.
- Đặc điểm:kinh tế nhiều thành phần dưới sự kiểm soát của nhà nước.
Cùng Top lời giải tìm hiểu chi tiết chính sách kinh tế của Liên Xô qua bài Liên Xô xây dựng xã hội chủ nghĩa nhé
I. Chính sách kinh tế mới và công cuộc khôi phục kinh tế [1921 - 1925]
1. Chính sách kinh tế mới
a] Hoàn cảnh lịch sử
Năm 1921, nước Nga Xô viết ở trong hoàn cảnh cực kì khó khăn.
- Nền kinh tế quốc dân bị tàn phá nghiêm trọng.
- Tình hình chính trị không ổn định.
- Các lực lượng phản cách mạng điên cuồng chống phá, gây bạo loạn ở nhiều nơi.
Trong bối cảnh đó, tháng 3-1921, Đảng Bônsêvích Nga quyết định thực hiện Chính sách kinh tế mới [NEP] do V.I Lê –nin đề xướng,
b] Nội dung của Chính sách kinh tế mới
Bao gồm các chính sách chủ yếu về nông nghiệp, công nghiệp, thương nghiệp và tiền tệ.
* Nông nghiệp:Thay thế chế độ trưng thu lương thực thừa bằng thu thuế lương thực.
* Công nghiệp:
- Tập trung khôi phục công nghiệp nặng.
- Cho phép tư nhân được thuê hoặc xây dựng những xí nghiệp loại nhỏ [dưới 20 công nhân] có sự kiểm soát của Nhà nước.
- Khuyến khích tư bản nước ngoài đầu tư, kinh doanh ở Nga.
- Nhà nước nắm các ngành kinh tế chủ chốt như công nghiệp, giao thông vận tải, ngân hàng, ngoại thương.
- Nhà nước chấn chỉnh việc tổ chức, quản lí sản xuất công nghiệp, phần lớn các xí nghiệp chuyển sang chế độ tự hạch toán kinh tế, cải tiến chế độ tiền lương nhằm nâng cao năng suất lao động.
* Thương nghiệp và tiền tệ:
- Tư nhân được tự do buôn bán, trao đổi, mở lại các chợ, khôi phục và đẩy mạnh mối liên hệ giữa thành thị và nông thôn.
- Năm 1924, Nhà nước phát hành đồng rúp mới thay cho các loại tiền cũ.
c] Bản chất, ý nghĩa
- Bản chất:là sự chuyển đổi kịp thời từ nền kinh tế do nhà nước nắm độc quyền về mọi mặt sang nền kinh tế nhiều thành phần, nhưng vẫn đặt dưới sự kiểm soát của nhà nước.
- Ý nghĩa:
+ Với việc thực hiện chính sách kinh tế mới, nhân dân Xô viết đã vượt qua được cuộc khủng hoảng: Kinh tế được phục hồi, chính trị - xã hội dần được ổn định.
+ Để lại bài học kinh nghiệm đối với công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở một số nước.
2. Sự thành lập Liên bang Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Xô viết
-Tháng 12/1922, Đại hội Xô viết toàn Nga đã tuyên bố thành lập Liên Bang cộng hòa xã hội chủ nghĩa Xô viết [Liên Xô].
-Gồm 4 nước cộng hòa đầu tiên là: Nga, Ukraina, Bêlôruxia và Zakapkazơ [Azecbaijan, Acmênia, Gruzia], đến năm 1940 có thêm 11 nước.
- Năm 1924, sau khi Lê-nin mất, Xta-lin lên thay, tiếp tục lãnh đạo công cuộc xây dựng và bảo vệ đất nước Liên Xô trong những năm 1924 - 1953.
Lược đồ Liên Xô năm 1940II. Công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô [1925-1941]
1. Những kế hoạch năm năm đầu tiên
a] Bối cảnh
- Đến năm 1925, Liên Xô cơ bản hoàn thành công cuộc khôi phục kinh tế => Nhân dân Liên Xô bước vào thời kì xây dựng chủ nghĩa xã hội.
b] Nhiệm vụ trọng tâm:công nghiệp hóa xã hội chủ nghĩa.
Nhiệm vụ công nghiệp hóa được thực hiện theo đường lối ưu tiên phát triển các ngành công nghiệp nặng: công nghiệp chế tạo máy móc và nông cụ, công nghiệp năng lượng, công nghiệp quốc phòng,...
c] Quá trình thực hiện:
- Quá trình công nghiệp hóa xã hội chủ nghĩa của Liên Xô được thực hiện thông qua những kế hoạch năm năm.
- Từ năm 1925 - 1941, nhân dân Liên Xô đã thực hiện 3 kế hoạch năm năm:
+ Lần thứ nhất [1928 - 1932].
+ Lần thứ hai [1933 - 1937].
+ Lần thứ 3 được thực hiện từ năm 1937, song, bị gián đoạn bởi cuộc chiến tranh xâm lược của phát xít Đức vào năm 1941.
d] Thành tựu:
- Kinh tế:
+ Từ 1 nước nông nghiệp lạc hậu, Liên Xô đã vươn lên trở thành 1 cường quốc công nghiệp xã hội chủ nghĩa.
+ Hoàn thành tập thể hóa nông nghiệp với 93% số hộ nông dân và hơn 90% diện tích ruộng đất được đưa vào nền nông nghiệp tập thể hóa. Sản xuất nông nghiệp cũng từng bước được cơ giới hóa.
- Văn hóa - giáo dục:thanh toán nạn mù chữ, hoàn thành phổ cập giáo dục tiểu học trong cả nước và tiến tới thực hiện phổ cập giáo dục THCS tại các thành phố lớn.
- Xã hội:các giai cấp bóc lột bị xóa bỏ, chỉ còn lại 2 giai cấp lao động là công nhân, nông dân và đội ngũ trí thức XHCN.
Một lớp học xóa mù chữ ở Liên Xô, năm 1926e] Ý nghĩa, hạn chế:
- Ý nghĩa:
+ Liên Xô bước đầu xây dựng được cơ sở vật chất - kĩ thuật cho chủ nghĩa xã hội.
+ Tăng cường sức mạnh đất nước.
+ Nâng cao đời sống nhân dân.
- Hạn chế:
+ Xây dựng nền kinh tế kế hoạch hóa tập trung, quan liêu bao cấp.
+ Vi phạm nguyên tắc tập trung dân chủ.
+ Chưa chú trọng đúng mức đến việc nâng cao đời sống nhân dân.
2. Quan hệ ngoại giao của Liên Xô
- Liên Xô đã từng bước phá vỡ chính sách bao vây, cô lập của các nước phương Tây:
+ Trong vòng 4 năm [1922 - 1925], Liên Xô đã được các cường quốc tư bản: Đức, Anh, Italia, Pháp, Nhật, lần lượt công nhận và thiết lập quan hệ ngoại giao.
+ Năm 1933, Mĩ công nhận và thiết lập quan hệ ngoại giao với Liên Xô.
- Vai trò và uy tín của Liên Xô ngày càng được nâng cao trên trường quốc tế.
dựa vào sgk Lịch sử 11 trang 53, 54 để trả lời.
Lời giải chi tiết
Chính sách kinh tế mới [NEP] do Lê-nin đề xướng, bao gồm các chính sách chủ yếu về nông nghiệp, công nghiệp, thương nghiệp và tiền tệ.
* Trong nông nghiệp: Thay thế chế độ trưng thu lương thực thừa bằng thu thuế lương thực.
* Trong công nghiệp:
- Tập trung khôi phục công nghiệp nặng, cho phép tư nhân được thuê hoặc xây dựng những xí nghiệp loại nhỏ [dưới 20 công nhân] có sự kiểm soát của Nhà nước.
- Khuyến khích tư bản nước ngoài đầu tư, kinh doanh ở Nga.
- Nhà nước nắm các ngành kinh tế chủ chốt như công nghiệp, giao thông vận tải, ngân hàng, ngoại thương.
- Nhà nước chấn chỉnh việc tổ chức, quản lí sản xuất công nghiệp, phần lớn các xí nghiệp chuyển sang chế độ tự hạch toán kinh tế, cải tiến chế độ tiền lương nhằm nâng cao năng suất lao động.
* Trong thương nghiệp và tiền tệ:
- Tự do buôn bán, trao đổi, mở lại các chợ, khôi phục và đẩy mạnh mối liên hệ giữa thành thị và nông thôn.
- Năm 1924, phát hành đồng rúp mới.
⟹ Bằng việc thực hiện Chính sách kinh tế mới, chỉ sau một thời gian ngắn, nền kinh tế quốc dân của nước Nga Xô viết đã có những chuyển biến rõ rệt.
Chi tiết Chuyên mục: Bài 10: Liên Xô xây dựng chủ nghĩa xã hội [1921 - 1941]
- Bối cảnh: Chiến tranh suốt bảy năm[1914-1921] đã tàn phá nặng nề kinh tế nước Nga, sản lượng nông – công nghiệp giảm sút, bệnh dịch và nạn đói trầm trọng, bọn phản cách mạng gây bạo loạn; Nga đã thực hiện Chính sách kinh tế mới.
- Nội dung cơ bản:
- Bãi bỏ chế độ trưng thu lương thực, thay bằng thuế lương thực.
- Tự do buôn bán, mở lại các chợ.
- Cho phép tư nhân mở các xí nghiệp nhỏ.
- Khuyến khích tư bản nước ngoài đầu tư kinh doanh ở Nga.
- Ý nghĩa:
- Phục hồi và phát triển kinh tế, cải thiện đời sống nhân dân.
- Tạo cơ sở tiếp tục công cuộc xây dựng CNXH.
[Nguồn: Câu 1 trang 58 sgk Sử 11:]
Hướng dẫn giải các bài tập cuối bài học
Câu 1: Trang 86 sgk lịch sử 8
Nêu nội dung chính của chính sách kinh tế mới?
Nội dung của chính sách kinh tế mới là:
- Bãi bỏ trưng thu lương thực và thay thế bằng thu thuế lương thực [ sau khi nộp thuế lương thực quy định, nông dân sẽ được quyền sử dụng sản phẩm dư thừa].
- Thực hiện tư do buôn bán, mở lại các chợ
- Cho phép tư nhân được mở các xí nghiệp nhỏ và khuyến khích tư bản nước ngoài đầu tư, kinh doanh ở Nga.
Trắc nghiệm lịch sử 8 bài 16: Liên Xô xây dựng chủ nghĩa xã hội [1921 - 1941] [P2]
Từ khóa tìm kiếm Google: chính sách kinh tế mới, nội dung chính sách kinh tế mới, giải lịch sử 8 câu 1 trang 86
HƯỚNG DẪN TRẢ LỜI CÂU HỎI CUỐI BÀI HỌC
Câu 1: Nêu những nội dung cơ bản của chính sách kinh tế mới?
Những nội dung cơ bản của chính sách kinh tế mới:
- Thay chế độ trung thu lương thực thừa bằng thuế lương thực.
- Cho phép tư nhân xây dựng những xí nghiệp nhot, khuyến khích tư bản nước ngoài đầu tư kinh doanh ở Nga.
- Nhà nước nắm các mạch máu kinh tế.
- Tư nhân được tự do buôn bán trao đổi.
Trắc nghiệm lịch sử 11 bài 10: Liên Xô xây dựng chủ nghĩa xã hội [1921 - 1941] [P2]
Từ khóa tìm kiếm Google: nội dung, chính sách, kinh tế mới.