Làng lụa Vạn Phúc trước kia có tên gọi khác là Vạn Bảo. Do kị húy nhà Nguyễn nên làng đã được đổi tên thành Vạn Phúc. Năm 1931, lần đầu tiên lụa Vạn Phúc Hà Đông đã được quảng bá ra thị trường quốc tế tại hội chợ Marseille và đã được người Pháp đánh giá là 1 trong những dòng lụa tinh xảo, đẹp nhất của vùng Đông Dương. Đến năm 1958, tơ lụa Vạn Phúc đã được xuất sang những nước Đông Âu và cho đến nay lụa Hà Đông được ưa chuộng tại nhiều nước trên thế giới.
Lụa Vạn Phúc nổi tiếng như nào?
Lụa được làm ở làng nghề Vạn Phúc không những nổi tiếng nhờ chất lượng mà còn có mẫu mã đa dạng, phong phú với nhiều loại hoa văn mang dấu ấn Á Đông – Việt Nam được dệt tinh xảo, tỷ mỷ. Loại lụa nổi tiếng nhất của làng nghề Vạn Phúc là loại lụa Vân [lụa vân lưỡng long song phượng và lụa vân quế hồng diệp].
Lụa Vạn Phúc ngày xưa đã được các vị vua sử dụng để may trang phục triều đình, đặc biệt là dưới thời Nguyễn thì lụa của làng nghề này rất được yêu chuộng.
Qua dòng thời gian, lụa Vạn Phúc vẫn giữ được nét đẹp truyền thống của nó. Và hiện nay, lụa Vạn Phúc đang đi đầu trong ngành dệt Việt Nam. Tơ lụa Vạn Phúc luôn được đánh giá là đẹp bền. Bởi hoa văn trên lụa đa dạng, trang trí cân xứng, đường nét thanh thoát, giản đơn mang đến sự dứt khoát, phóng khoáng cho người xem.
Làng lụa Vạn Phúc Hà Đông phát triển như thế nào?
Hiện nay, tại làng vẫn có gần 300 hộ dệt, kinh doanh mặt hàng lụa tơ tằm. Hầu hết các doanh nghiệp, hộ gia đình đều hoạt động hết công suất để đáp ứng nhu cầu thị trường. Mỗi năm, làng sản xuất khoảng 2,5 đến 3 triệu mét vuông vải, chiếm 63% doanh thu của toàn bộ làng nghề.
Tuy hiện tại đang có nhiều loại lụa không đảm bảo chất lượng được nhập từ Trung Quốc về, làm ảnh hưởng nhiều đến uy tín và chất lượng của lụa Vạn Phúc nhưng người dân nơi đây vẫn đang cố gắng, chăm chút để tạo ra những sản phẩm tốt nhất và khẳng định lại vị thế của mình.
Cùng với việc lưu giữ và phát triển làng nghề dệt lụa truyền thống, làng lụa Vạn Phúc đang dần đổi mới, trở thành điểm du lịch để bắt nhịp với nhu cầu thị trường về sản phẩm cũng như nhu cầu khám phá, vui chơi, tìm hiểu về làng nghề của du khách.
Đến làng lụa Vạn Phúc thời điểm này, du khách sẽ được chứng kiến sự thay đổi nhanh chóng của làng nghề với hình ảnh văn minh và năng động hơn. Những ngày cuối tuần, làng lụa Vạn Phúc đón nhiều lượt khách du lịch ghé thăm và chụp ảnh.
Làng lụa Vạn Phúc hiện nay có hơn 60% hộ gia đình sinh sống vẫn còn giữ được nghề dệt lụa và mỗi năm nơi này cũng sản xuất ra từ 2,5 triệu đến 3 triệu mét vuông vải chất lượng mang cung cấp cho thị trường trong và ngoài nước.
Lễ hội văn hóa đặc sắc tại làng lụa Vạn Phúc
Làng nghề Vạn Phúc hầu như sẽ đón khách tham quan mua sắm khắp tất cả các ngày trong tuần. Tuy nhiên nếu muốn thử trải nghiệm khung cảnh lễ hội thú vị ở đây thì bạn hãy đi vào thời điểm từ ngày 8/11 đến 17/11 âm lịch hằng năm.
Lễ hội ở làng lụa Vạn Phúc sẽ diễn ra gồm 3 phần chính: phần lễ, phần hội và quảng bá làng nghề.
Đây là dịp sẽ giúp cho mọi người gần xa được biết và hiểu rõ hơn những nét đẹp lịch sử văn hóa của nghề dệt lụa. Từ việc tìm hiểu cách lấy sợi tơ tằm, biết quy trình dệt, đi tham quan các xưởng dệt lâu đời,..
Du lịch tới Làng nghề Vạn Phúc
Cổng làng vạn phúc hà đông
Vừa bước chân đến đầu làng là bạn sẽ được trông thấy một chiếc cổng chào được xem như biểu tượng của nơi đây. Với thiết kế ấn tượng mang đậm nét truyền thống của những ngôi làng Việt Nam. Phía bên cạnh của cổng chào là hình ảnh gốc đa, tấm bia đá lớn có khắc chữ “làng lụa Vạn Phúc”.
Tất cả như cánh cổng chào đón bạn với nét đẹp văn hóa dân gian đang nằm ở đằng sau nó, như được trở về với những năm tháng xưa cũ.
Con đường rợp ô
Chỉ mới gần đây thì địa điểm làng lụa Vạn Phúc đã gây xốt và thu hút đông đảo người quan tâm. Khi tại đây xuất hiện hình ảnh con đường lợp ô đầy màu sắc trải dài trên con đường đi vào từ cổng chính đến giữa trung tâm của làng nghề.
Những chiếc ô sặc sỡ sắc màu trải dài hơn 100m rợp kín cả con đường sẽ là background xịn xò cho ai muốn có được những tấm hình check-in khi đến đây tham quan đó nhé.
Con đường tơ lụa
Đi dọc theo con đường bạn sẽ được khám phá cả một con đường với 2 bên bày bán đủ loại sản phẩm làm từ lụa. Như là những tấm vải đủ màu sắc, các đồ lưu niệm xinh xắn, các sản phẩm quần áo được may từ những loại lụa chất lượng dệt tại chính làng nghề,..
Nếu bạn muốn chọn tấm vải để may áo dài thì nhất định phải thử dùng vải lụa Vạn Phúc xem sao, bởi không những mang màu sắc riêng mà chất vải cũng cực kỳ đặc biệt thoải mái. Đây cũng là lý do mà nhiều người ghé đến làng nghề này. Mức giá dao động của 1 m2 vải tại đây sẽ tầm khoảng 100k – 250k tùy theo chất liệu và hoa văn mẫu mã.
Cầu gỗ
Nhà cầu gỗ cũng là địa điểm tham quan, chụp hình sống ảo mà bạn nào yêu thích phong cách Hội An không nên bỏ lỡ.
Từ đây bạn có thể nhìn xuống mặt nước xanh biếc với phía 2 bên bờ là hình ảnh người dân đang ngồi câu cá, hóng gió, nói chuyện tâm tình.
Nhà lưu niệm Bác Hồ
Nhiều người đến tham quan làng lụa Vạn Phúc nhưng chắc hẳn không phải ai cũng biết nơi này có một di tích Bác Hồ được gìn giữ và bảo tồn. Đây là nơi mà Bác Hồ đã từng sống và làm việc vào những năm 1946.
Kiến trúc nhà mái ngói theo phong cách xây dựng kiểu Pháp nên trông rất cổ kính.
Trên đây là một chút thông tin về làng nghề Vạn Phúc mà Vanhoatamlinh.com muốn chia sẻ đến bạn đọc. Nếu có thời gian, các bạn hãy tới tham quan địa điểm du lịch Làng lụa Hà Đông nhé.
Nghề dệt lụa có từ xa xưa trên đất Việt Nam. Thế kỷ 15, lụa Việt Nam đã theo chân các thương gia lên tàu biển đi tới bè du khách xa gần bốn phương. Nghề dệt lụa ở Việt Nam có ở nhiều nơi, nhưng không thể không nói tới Vạn Phúc - một vùng dệt lụa thủ công lâu đời và lừng danh của Việt Nam
Làng nghề dệt lụa Vạn Phúc nay thuộc phường Vạn Phúc, quận Hà Đông, cách trung tâm Hà Nội khoảng 10km. Là một trong hơn 1.000 làng nghề truyền thống đã và đang tồn tại ở Việt Nam, song ít có làng nào có truyền thống văn hoá lịch sử đẹp như làng lụa Vạn Phúc.
Qua các thư tịch cổ cho thấy, mảnh đất Vạn Phúc ngày nay đã được hình thành phát triển từ năm 865 sau Công nguyên. Thủa ấy, trong một lần di kinh lý trên sông, khi đậu thuyền sát bên dòng sông Nhuệ, Cao Biền phải thốt lên: “Đất Vạn Bảo [tức Vạn Phúc] núi sông uốn khúc, long hổ ôm quanh, hai bên hai giếng nước nuôi dưỡng tụ khí rồng xanh. Đây thật là cảnh thanh nhàn”. Bà Lã Thị Nga – vợ của Cao Biền – thấy vùng đất này thơ mộng đã về ngụ tại đây, bà dạy dân cách làm ăn. Khi và quan đời, nhớ ơn công đức của bà, dân Vạn Bảo đã tôn bà làm Thành hoàng làng và lập miếu thờ. Tuy nhiên, một số tài liệu và hiện vật cổ còn giữ lại cho thấy, nghề dệt ở Vạn Phúc ra đời cách đây khoảng 1.000 năm, vào khoảng thế kỷ XIII. Vì thế, bà Lã Thị Nga chưa hẳn là vị tổ nghề như nhiều người từng nói, nhưng bà chính là người có công khuyến khích nhân dân duy trì và phát triển làng nghề, đưa nghề dệt trở thành nghề truyền thống ở Vạn Phúc.
Lụa Vạn Phúc từng được chọn may quốc phục dưới các đời vua nhà Nguyễn, từ vua Khải Định đến vua Bảo Đại đều sai sứ thần ra tận Vạn Phúc mua sa, gấm đem về dùng.
Lụa Vạn Phúc cũng như các sản phẩm thủ công truyền thống của các làng nghề Hà Nội, thường được nhắc đến trong thơ ca xưa.
“The La, lĩnh Bởi, chồi Phùng
Lụa vân Vạn Phúc, nhiễu vùng Mỗ Bôn.”
Từ sản phẩm của một làng, lụa, gấm Vạn Phúc đã vượt qua giá trị hàng hoá đơn thuần trở thành một sản phẩm của văn hoá, biểu tượng của cái đẹp, của vùng đất Hà Đông, của quê hương Việt Nam. Điều đó cắt nghĩa tại sao giữa Sài Gòn tân kỳ và hoa lệ, ồn ã với văn hoá ngoại lai tại thời tạm chiếm, sắc áo lụa Hà Đông lại làm dịu mát những tâm hồn đang hướng về dân tộc:
“ Nắng Sài Gòn anh đi mà chợt mát Bởi vì em mặc áo lụa Hà Đông”
“Áo lụa Hà Đông” – thơ Nguyên Sa.
Đó là nỗi nhớ dai dẳng được phổ thành thơ, thành nhạc, ngân nga trong lòng những người con đất Bắc xa xứ.
Lụa Vạn Phúc bền đẹp, khoác tấm áo lên người sẽ thấy mềm mại và nhẹ nhàng. Cái nét đắc sắc và độc đáo ấy chính là nhờ vào đôi bàn tay khéo léo, điêu luyện, tinh đời của người dân Vạn Phúc. Trải qua bao thế hệ, lụa Vạn Phúc vẫn luôn giữ được những thủ pháp nghệ thuật truyền thống. Hoa văn bao giờ cũng trang trí đối xứng, đường nét trang trí không rườm rà, phức tạp mà luôn mềm mại, phóng khoáng, dứt khoát. Trong các loại lụa cổ truyền Vạn Phúc, nổi tiếng nhất có lẽ là lụa Vân, một loại lụa tưởng chừng như đã thất truyền nếu không có sự khôi phục của các nghệ nhân làng nghề.
Những dải lụa dầy màu sắc
Thiếu nữ bên khung dệt
Cổng làng
Một khong gian bày bán lụa
Chỉ màu dùng để dệt lụa
Nét đặc biệt của lụa Vân nói riêng và lụa Vạn Phúc nói chung là ấm áp vào mùa đông và mát mẻ vào mùa hè. Hoa văn trang trí trên vải lụa rất đa dạng như mẫu Song hạc, mẫu Thọ Đỉnh, mẫu Tứ Quý ... khiến cho các bộ trang phục trở nên duyên dáng, sống động.
Bởi vậy, lụa Vạn Phúc không chỉ được ưa chuộng ở trong nước mà đã vượt ra ngoài lãnh thổ Việt Nam. Lụa Vạn Phúc được giới thiệu lần đầu ra quốc tế tại các hội chợ Marseille [1931] và Paris [1938], được người Pháp đánh giá là loại sản phẩm tinh xảo của vùng Đông Dương thuộc Pháp, rất được ưa chuộng tại các nước Pháp, Thái Lan, Indonesia... Từ 1958 đến 1988, sản phẩm lụa Vạn Phúc hầu hết được xuất sang các nước Đông Âu; từ 1990 xuất khẩu ra nhiều quốc gia trên thế giới, thu ngoại tệ về cho đất nước.
Vạn Phúc hiện có gần 800 hộ dân làm nghề dệt, chiếm gần 60% trên tổng số hộ sinh sống tại làng nghề. Hàng năm, Vạn Phúc sản xuất từ 2,5 đến 3 triệu m2 vải, chiếm 63% doanh thu của toàn bộ làng nghề [khoảng 27 tỷ đồng]. Trong nhiều gia đình, khung dệt cổ vẫn được giữ lại, xen lẫn với các khung dệt cơ khí hiện đại. Hiện nay, Vạn Phúc có trên 1.000 máy dệt và hàng ngày có khoảng 400 lao động thời vụ từ quanh vùng đến đây làm việc. Cửa hàng bán lụa tơ tằm mọc lên ngày càng nhiều, hình thành ba dãy phố lụa với trên 100 cửa hàng nhằm đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của du khách.
Hiện nay, Vạn Phúc vẫn còn giữ được phong tục đẹp, hàng năm, mỗi khi làng có các cụ hưởng thượng thọ, đại thọ, Uỷ ban Mặt trận tổ quốc phường thay mặt dân làng tặng mỗi cụ một mảnh lụa của quê hương. Trong tâm linh của người Vạn Phúc, lụa là kết quả của quá trình trồng dâu nuôi tằm kéo kén, ươm tơ cho đến lúc dệt, là kết tinh sản phẩm của trời - đất, thắm đượm công sức, tài hoa của con người, là sản phẩm quý giá của quê hương; tặng sản vật quý nhất của làng cho các bậc cao niên đáng kính, đáng trọng còn có ý nghĩa nào bằng. Sắc thái văn hoá nghề nghiệp ở làng dệt Vạn Phúc thấm sâu trong tình cảm, trong lối ứng xử của con người Việt Nam.