Đơn vị hành chính cấp cơ sở của nhà nước Văn lang là:
+] Chính quyền trung ương: đứng đầu nhà nc vua [ Hùng Vương] giữ mọi quyền hành→giúp vc cho vua: lạc hầu, lạc tướng.
+] Chính quyền trung gian là bộ: đứng đầu bộ là lạc tướng- cả nc chia lm 15 bộ.
+] Đơn vị hành chính địa phương: chiềng chạ. Đứng đầu chiềng chạ là bồ chính.
xin câu trả lời hay nhất
Hành chính Việt Nam thời Văn Lang - Âu Lạc
1. Cơ sở hình thành
Nhà nước là một phạm trù lịch sử của xã hội có giai cấp. Điều kiện quan trọng số một để nhà nước có thể ra đời được là trên cơ sở sản xuất phát triển dẫn đến tình trạng phân hoá xã hội. Nhà nước ra đời là sản phẩm tất yếu của một xã hội mà mâu thuẫn không thể điều hoà được. Đây là một quy luật chung của tất cả các nhà nước trên thế giới, không loại trừ bất cứ một quy luật nào cả. Và nhà nước Văn Lang ra đời cũng không nằm ngoài quy luật đó.
Công xã nông thôn là một hình thái kinh tế xã hội xuất hiện phổ biến vào giai đoạn tan rã của chế độ công xã nguyên thuỷ và quá độ sang xã hội có giai cấp, là một trong những tiền đề cho sự hình thành nhà nước.
-Thời Hùng Vương sức sản xuất phát triển đã gây ra nhiều biến động xã hội và đưa đến tình trạng phân hoá xã hội rõ nét vào giai đoạn văn hoá Đông Sơn. Lúc này đã có kẻ giàu, người nghèo và tình trạng bất bình đẳng đã in đậm trong khu mộ táng hay truyền thuyết dân gian và thư tịch cổ. Tuy nhiên, nó vẫn chưa thật cao, chưa thật sâu sắc nhưng nó đã tạo ra một cơ sở xã hội cần thiết cho quá trình hình thành nhà nước Văn Lang.
-Nhân tố thuỷ lợi và tự vệ cũng đã đóng vai trò rất quan trọng đưa đến sự hình thành lãnh thổ chung và tổ chức nhà nước đầu tiên vào thời Đông Sơn. Khi con người tiến xuống khai phá vùng đồng bằng Sông Hồng và chọn thì uy tín và vai trò của Thục Phán - người thủ lĩnh kiệt xuất của liên minh ngày càng được nâng cao. Kháng chiến thắng lợi, Thục Phán đã thay Hùng Vương tự xưng là An Dương Vương lập ra nước Âu Lạc.
Tên nước Âu Lạc bao gồm hai thành tố Tây Âu [Âu Việt] và Lạc Việt, phản ánh sự liên kết của hai nhóm người Lạc Việt và Tây Âu. Nước Âu Lạc là bước kế tục và phát triển cao hơn của nước Văn Lang và tên một phạm vi rộng lớn hơn. Tổ chức bộ máy nhà nước và các đơn vị hành chính thời Âu Lạc vẫn không có gì thay đổi so với thơì Văn Lang.
Đứng đầu nhà nước là Thục Phán An Dương Vương. Dưới đó, trong triều vẫn có lạc hầu giúp vua cai quản đất nước. ở các địa phương [bộ] vẫn do các lạc tướng đứng đầu quản lý. Đơn vị hành chính cấp cơ sở vẫn là công xã nông thôn [kẻ, chiềng, chạ].
Trong thời đại dựng nước, ta có nhiều thành tựu lớn, trong đó có 2 thành tựu cơ bản nhất là tạo được một nền văn minh rực rỡ - nền văn minh sông Hồng và hình thái nhà nước sơ khai - nhà nước Văn Lang - Âu Lạc. Những thành tựu này không chỉ là bằng chứng hùng hồn xác nhận thời đại Hùng Vương - An Dương Vương là những thời đại có thật mà còn minh chứng cho chúng ta thấy rằng đất nước Việt Nam có một lịch sử dựng nước sớm, một nền văn minh lâu đời, tạo ra nền tảng bền vững cho toàn bộ sự sinh tồn và phát triển của quốc gia dân tộc Việt Nam. Từ đó người Việt trên cơ sở một lãnh thổ chung, một tiếng nói chung một cơ sở kinh tế - xã hội gắn bó trong một thể chế nhà nước sơ khai một lối sống mang sắc thái riêng biểu thị trong một nền văn minh, văn hoá chung, đã tự khẳng định sự tồn tại của mình như một quốc gia văn minh có đủ điều kiện và khả năng vững vàng tiến qua nhiều thời kỳ đen tối nhất của lịch sử - thời kỳ hơn 1000 năm Bắc thuộc.
2. Cơ cấu hành chính thời Văn Lang - Âu Lạc
Do sản xuất phát triển, xã hội phân hoá, nhu cầu trị thủy và chống giặc ngoại xâm mà các bộ lạc người Việt cổ liên minh với nhau tạo thành một nhà nước sơ khai - Nhà nước Văn Lang.
Đứng đầu nhà nước là Hùng Vương đóng đô ở Phong Châu. Căn cứ vào các di tích khảo cổ thời Hùng Vương từ Phùng Nguyên đến Đông Sơn ta thấy không những về mặt không gian có sự mở rộng dần và tập trung ở những đồng bằng ven các con sống lớn của Bắc Bộ, Bắc Trung Bộ mà các khu cư trú thường rộng lớn từ hàng nghìn mét vuông cho đến vài vạn mết vuông và tầng văn hoá dầy, nhất là giai đoạn Đông Sơn, khu cư trú được mở rộng hơn, có khu rộng tới 250.000 m2. Những khu cư trú rộng lớn đó là những xóm làng định cư trong đó có một dòng họ chính và còn có một số dòng họ khác cùng sinh sống. Những xóm làng đó dựa trên cơ sở công xã nông thôn [chiềng, chạ, kẻ]. Một công xã bao gồm một số gia đình sống trên cùng một khu vực trong đó quan hệ huyết thống vẫn được bảo tồn trong công xã bên cạnh quan hệ địa vực [láng giêng].
Nước Văn Lang đứng đầu là Hùng Vương, giúp việc là lạc hầu và lạc tướng. Cả nước chia thành 15 bộ [vốn là 15 bộ lạc]. Đứng đầu mỗi bộ lạc là lạc tướng hay còn gọi là Phụ đạo, bộ tướng. Như vậy “bộ” một mặt thể hiện sự phân chia cư dân theo sự áp đặt của “nhà nước”, mặt khác thể hiện đó là đơn vị tu cư tự phát nguyên thuỷ, hay nói cách khác, đơn vị “bộ” mang tính nửa vời: “vùng - bộ lạc” hoặc “thị tộc, bộ lạc - đơn vị hành chính”.
Dưới bộ lạc là các công xã nông thôn, bấy giờ có tên là kẻ, chiềng, chạ. Đứng đầu kẻ, chiềng, chạ là các bồ chính [già làng] bên cạnh bồ chính có lẽ còn có một nhóm người hình thành một tổ chức có chức năng như một hội đồng công xã để tham gia điều hành công việc của kẻ, chiềng, chạ.
Có thể sơ đồ hoá cơ cấu hành chính thời Hùng Vương như sau:
*Vua Hùng:
+Lạc Hầu.
+Lạc Tướng.
*Vua Hùng:
+15 bộ.
+Bộ.
+Bộ: kỉ, kẻ.
+Bộ: Chiềng, chạ, ... đứng đầu là bố chính.
#15 bộ như sau:
-Văn Lang [Bạch Hạc - Việt Trì]
-Châu Diên [Sơn Tây - Hà Tây]
-Phúc Lộc [Sơn Tây - Hà Tây]
-Tần Hưng [Hưng Hoá -
-Vũ Định [Thái Nguyên - Cao Bằng]
-Vũ Ninh [Bắc Ninh]
-Lục Hải [Lạng Sơn]
-Ninh Hải [Hưng Yên - Hải Dương - Quảng Ninh]
-Dương Tuyền [Hải Dương]
-Giao Chỉ [Hà Nội - Hưng Yên - Nam Định - Ninh Bình - Hà Nam]
-Cửu Chân [Thanh Hoá]
-Hoài Hoan [Nghệ An]
-Cửu Đức [Hà Tĩnh]
-Việt Thường [Quảng Bình - Quảng Trị]
-Bình Văn
Lực lượng vũ trang thời kỳ này là dân binh.
#Đến thời Âu Lạc, cơ cấu hành chính cũng khng có gì thay đổi so với thời kỳ trước, song thể chế nhà nước hiện hình rõ nét, quyền uy của vua được tăng cường.
-Trong triều An Dương Vương, giúp việc cho vua vẫn có lạc hầu. Lạc hầu là tướng văn, có thể đồng thời là tướng võ chỉ huy quân đội trấn áp các địa phương không chịu thuần phục. Lạc hầu thay mặt vua giải quyết công việc trong nước.
-Lạc tướng đứng đầu các bộ, cai quản một đơn vị hành chính địa phương. lạc tướng phải thu nộp cống phẩm cho nhà vua, thường xuyên truyền mệnh lệnh từ trên cuống. Khi có chiến tranh, Lạc tướng là thủ lĩnh quân sự địa phưuơng và chịu sự điều động của vua.
-Bồ chính là người đứng đầu công xã nông thôn.
Lực lượng vũ trang đã có quân đội thường trực.
Có thể phác hoạ quá trình và con đường hình thành, tổ chức bộ máy nhà nước Văn Lang - Âu Lạc như sau:
+Thủ tĩnh [ liên minh bộ lạc ] --> Vương : Hùng Vương, An Dương Vương [ Văn Lang, âu Lạc ].
+Tù Trưởng [ Bộ Lạc ] --> Lạc Tướng [ Bộ ].
+Tộc Trưởng [ Công xã thị tộc ] --> Bố chính [ Công xã nông thôn ].
Page 2
Đối với các định nghĩa khác, xem Văn Lang [định hướng]. Bài viết này cần thêm chú thích nguồn gốc để kiểm chứng thông tin. Văn Lang [chữ Hán: 文郎] là nhà nước đầu tiên theo truyền thuyết trong lịch sử Việt Nam. Nhà nước Văn Lang được cai trị bởi các Hùng Vương.
Tên gọi Việt Nam
2879–2524 TCN
Xích Quỷ
2524–258 TCN
Văn Lang
257–179 TCN
Âu Lạc
204–111 TCN
Nam Việt
111 TCN–40 CN
Giao Chỉ
40–43
Lĩnh Nam
43–203
Giao Chỉ
203–544
Giao Châu
544–602
Vạn Xuân
602–679
Giao Châu
679–757
An Nam
757–766
Trấn Nam
766–866
An Nam
866–967
Tĩnh Hải quân
968–1054
Đại Cồ Việt
1054–1400
Đại Việt
1400–1407
Đại Ngu
1407–1427
Giao Chỉ
1428–1804
Đại Việt
1804–1839
Việt Nam
1839–1945
Đại Nam
1887–1954
Đông Dương
[Bắc/Trung/Nam Kỳ]
từ 1945
Việt Nam
Bản mẫu chính
Sinh vật định danh
Lịch sử Việt Nam
Lịch sử Đông Nam Á
|
Đông Nam Á thời tiền sử | |
| Những nền văn minh đầu tiên Văn hóa Đông Sơn Văn hóa Sa Huỳnh Văn hóa Óc Eo Văn hóa Mã Lai Văn hóa Java Văn hóa Môn - Khmer | |
| Các vương quốc đầu đầu tiên Văn Lang [TK 7 TCN - 258TCN] Âu Lạc [258TCN-208TCN] Lâm Ấp [192 - 605] Phù Nam [1 - 630] Chân Lạp [550 - 717] Dvaravati [TK 6 - TK 11] Malayu [TK 4 - TK 7] Langkasuka [TK 4 - TK 7] Pan Pan [TK 4 - TK 7] Sailendra [732 - giữa TK 9] Medang [giữa TK 9 - 1049] Pyu [TK 3 - TK 9] Hariphunchai [TK 8 - TK 13] | |
| Các quốc gia phong kiến hình thành Đại Việt [938 - 1887] Chăm Pa [TK 7 - 1693] Vương quốc Khmer [877 - 1863] Pagan [TK 9 - TK 13] Sukhothai [1238 - 1448] Ayutthaya [1351 - 1767] Lan Na [1254 - TK 17] Lan Xang [1353 - TK 18] Kediri [1049 - 1221] Majapahit [1293 - 1527] Srivijaya [TK 8 - TK 13] Melaka [1402 - 1511] | |
| Giao lưu về văn hóa - tôn giáo Phật giáo đại thừa Phật giáo tiểu thừa Hindu giáo Hồi giáo Công giáo Ảnh hưởng của Ấn Độ Ảnh hưởng của Trung Hoa | |
| Thực dân hóa từ Châu Âu Thuộc địa Hà Lan Thuộc địa Bồ Đào Nha Thuộc địa Anh Thuộc địa Tây Ban Nha Thuộc địa Pháp | |
| Các phong trào dân tộc đầu thế kỷ 20 | |
| Đông Nam Á hiện nay | |
|
Xem thêm
|
|
Cách gọi "Hùng vương", chữ Hùng có lẽ là từ chữ Lạc nhầm sang. Nguyên ở chữ Hán, chữ 駱 với chữ 雒 cùng một âm là lạc. Chữ Lạc 雒 này với chữ Hùng 雄 có mặt chữ rất giống nhau. Hoặc vì thế mà chữ Lạc 駱 này lẫn sang chữ Lạc 雒 này, rồi lại lẫn sang chữ Hùng 雄, cho nên Sử Việt Nam ghi là Hùng vương mà ở sách cổ của Trung Hoa thì lại ghi là Lạc vương.
Trong Sử có chép về chức quan Lạc hầu 駱侯, Lạc tướng 駱將; Hai Bà Trưng cũng là con gái quan Lạc tướng ở Phong Châu. Cho nên rất có thể là từ chữ Lạc nhầm sang chữ Hùng. Sự nhầm lẫn đó, truyền nối đã lâu; nay người Việt đã quen gọi là Hùng vương nên không cần đổi lại, nhưng mà nên biết chữ "Hùng" đó vốn ban đầu là chữ "Lạc".
Tên nước Văn Lang, theo một số suy đoán thì có khả năng, từ "Văn Lang" có nguồn gốc từ tiếng Việt cổ là Blang hay Klang, mà nhiều dân tộc miền núi ở cao nguyên Trung Bộ chỉ một loại chim mà họ tôn kính như vật tổ.
Trong truyền thống của người Mường, tổ tiên của họ là hai con chim Ay và Ua [hay Klang và Klao]. Một cách tương tự, tên gọi của Mê Linh có nguồn gốc là Mling, cũng chỉ một loài chim. Cách giải thích này phù hợp với tên gọi của vùng đất: Bạch Hạc, "con hạc trắng", - Mê Linh nằm trong vùng đất này, - đồng thời cũng phù hợp với bức họa trình bày chim cao cẳng và người nhảy múa mặc bộ đồ bằng lông chim, trên các trống đồng[1]. Một điểm khác, chữ Hồng trong từ Hồng Bàng, thời kỳ thượng cổ của Kinh Dương vương, chỉ một loài chim nước thuộc họ chim Diệc.
Theo bộ sử ký Đại Việt sử ký toàn thư [ĐVSKTT] viết rằng phần ngoại kỷ do sử gia Ngô Sĩ Liên viết ở thế kỷ 15 chép rằng: Đế Minh, thuộc dòng dõi Thần Nông, sinh ra Lộc Tục, tức Kinh Dương Vương, Lộc Tục lấy con gái Long Vương hồ Động Đình, đẻ ra Lạc Long Quân [theo truyền thuyết Lạc Long Quân là cháu 5 đời của Thần Nông]. Kế tiếp Lạc Long Quân và vợ là Âu Cơ [con gái Đế Lai] sinh được 100 người con trai, 50 người theo Lạc Long Quân theo cha về bờ biển Đông, 50 người theo mẹ về núi và suy tôn người con cả lên làm vua lấy hiệu là Hùng Vương, đặt tên nước là Văn Lang, đóng đô ở Bạch Hạc - Phú Thọ.
Theo truyền thuyết này, Kinh Dương Vương cai trị nước Xích Quỷ vào khoảng năm 2879 TCN, sinh ra người con là Lạc Long Quân. Lạc Long Quân và Âu cơ sinh được 50 người con theo mẹ lên núi phủ tuyết [Âu Việt] và 50 người con theo cha xuống biển [Lạc Việt]. Con trưởng của Lạc Long Quân là Vua Hùng cai trị nước Văn Lang [bộ tộc Lạc Việt], truyền qua các đời vua Hùng và kết thúc vào năm 258 TCN [tức là thế kỷ thứ III TCN] bởi An Dương Vương [bộ tộc Âu Việt]. An Dương Vương thống nhất 2 bộ tộc gọi là Âu-Lạc. Vì vậy quan niệm dân gian coi nước Văn Lang đời Hùng Vương ra đời cách ngày nay khoảng hơn 4000 năm và thường được sách báo nói tới 4000 năm văn hiến.
Tuy nhiên theo bộ sử ký xuất hiện còn sớm hơn bộ ĐVSKTT là bộ Đại Việt sử lược vào thế kỷ 13 thì chép nước Văn Lang được thành lập bởi thủ lĩnh bộ tộc Văn Lang thu phục các bộ tộc Việt [15 bộ] khác vào khoảng thế kỷ 7 TCN cùng thời với vua Chu Trang Vương của nhà Chu - Trung Quốc. Ông lên ngôi xưng hiệu là Hùng Vương, đặt tên nước là Văn Lang, đóng đô tại Văn Lang.[2] Về sau các sử gia nước ta bị ảnh hưởng của các sử gia Trung Quốc nên gọi kinh đô thời Văn Lang là Phong Châu.[3] Trong bộ Việt sử lược có dành những dòng sau cho các vua Hùng
"Đến đời Trang Vương nhà Chu [696-682 TCN], ở bộ Gia Ninh có người lạ, dùng ảo thuật áp phục được các bộ lạc, tự xưng là Hùng Vương, đóng đô ở Văn Lang, hiệu là nước Văn Lang, phong tục thuần hậu, chất phác, chính sự dùng lối kết nút."[4]
Sách An Nam chí [tức An Nam chí nguyên] của Cao Hùng Trưng cho rằng: "Đất Giao Chỉ từ khi chưa đặt có quận huyện, chỉ có ruộng của dân giống Lạc, theo nước trào lên xuống mà cấy lúa; có vua giống Lạc [Lạc vương] thống trị dân; có tướng giống Lạc [Lạc tướng] là quan để giúp vua. Vua quan đều ấn đồng dải xanh, gọi là nước Văn Lang; truyền 18 đời."
Sử kí, quyển 113, Nam Việt liệt truyện, 53, Sách ẩn [thời Đường – Tư Mã Trinh soạn] dẫn Quảng châu kí chép:
“Quận Giao Chỉ có ruộng Lạc, dân trông nước thủy triều lên xuống mà làm ăn ở ruộng ấy nên đặt tên là người Lạc. Có các chức Lạc Vương – Lạc hầu, các huyện tự đặt chức Lạc tướng đeo ấn đồng dải xanh, tức là chức Lệnh-Trưởng ngày nay vậy. Sau đó con vua Thục đem quân đánh Lạc Hầu, tự xưng là An Dương Vương, trị ở huyện Phong Khê.Cựu Đường thư [Hậu Tấn – Lưu Hú soạn, năm 945 SCN], quyển 41, Chí 21, Địa lí 4, dẫn Nam Việt chí [viết thời Lưu Tống, 420 – 479] chép:
“Đất quận Giao Chỉ rất là màu mỡ, ngày xưa có quân trưởng gọi là Hùng Vương, phụ tá là Hùng Hầu...".Tuy nhiên, các sách này không thống nhất tên gọi của vua nước này, có sách đề cập đến Hùng Vương [雄王] nhưng có sách lại gọi là Lạc Vương [雒王]. Hai chữ này viết gần giống nhau nên có thể đã có sự nhầm lẫn.
Theo "Lĩnh Nam chích quái" [嶺南摭怪], quyển 1, Hồng Bàng thị truyện [鴻龐氏傳] thì nước Văn Lang:
- Đông giáp Nam Hải [南海], tức biển Đông
- Tây tới Ba Thục [巴蜀]
- Bắc tới hồ Động Đình [洞庭]
- Nam tới nước Hồ Tôn Tinh [狐猻精], còn gọi là nước Hồ Tôn [胡孫]. Hồ Tôn Tinh về sau trở thành nước Chiêm Thành [占城].
- Về sau, qua các đời Hùng Vương tiếp theo, đất nước Văn Lang rộng lớn ấy bị phân chia thành Bách Việt, trăm bộ tộc Việt, trăm nước Việt, Văn Lang bấy giờ còn như hình dưới.
Nước được chia thành 15 bộ [部], còn gọi là quận [郡], bao gồm:
- Việt Thường [越裳]
- Giao Chỉ [交趾]
- Chu Diên [朱鳶]
- Vũ Ninh [武寧]
- Phúc Lộc [福祿]
- Ninh Hải [寧海]
- Dương Tuyền [陽泉]
- Lục Hải [陸海]
- Hoài Hoan [懷驩]
- Cửu Chân [九真]
- Nhật Nam [日南]
- Chân Định [真定]
- Văn Lang [文郎]
- Quế Lâm [桂林]
- Tượng Quận [象郡]
Nước Văn Lang năm 500 TCN
Theo "Việt sử lược" [越史略], quyển thượng, Quốc sơ duyên cách [國初沿革] thì nước Văn Lang gồm 15 bộ lạc [部落] là:
- Giao Chỉ [交趾]
- Việt Thường Thị [越裳氏]
- Vũ Ninh [武寧]
- Quân Ninh [軍寧]
- Gia Ninh [嘉寧]
- Ninh Hải [寧海]
- Lục Hải [陸海]
- Thang Tuyền [湯泉]
- Tân Xương [新昌]
- Bình Văn [平文]
- Văn Lang [文郎]
- Cửu Chân [九真]
- Nhật Nam [日南]
- Hoài Hoan [懷驩]
- Cửu Đức [九德]
Kinh đô đặt tại bộ Văn Lang.
Trong "Đại Việt sử ký toàn thư" [大越史記全書], Ngoại kỉ [外紀], quyển 1, Hồng Bàng thị kỉ [鴻厖氏紀], cương vực và tên gọi 15 bộ của nước Văn Lang được chép gần như tương tự với "Lĩnh Nam chích quái" chỉ khác là không có bốn bộ Nhật Nam, Chân Định, Quế Lâm và Tượng Quận mà thay vào đó là bốn bộ Vũ Định [武定], Bình Văn [平文], Tân Hưng [新興] và Cửu Đức [九德]. Bộ Văn Lang là nơi vua đóng đô. 15 bộ của nước Văn Lang theo "Đại Việt sử ký toàn thư" bao gồm:
- Giao Chỉ [交趾]
- Chu Diên [朱鳶]
- Vũ Ninh [武寧]
- Phúc Lộc [福祿]
- Việt Thường [越裳]
- Ninh Hải [寧海]
- Dương Tuyền [陽泉]
- Lục Hải [陸海]
- Vũ Định [武定]
- Hoài Hoan [懷驩]
- Cửu Chân [九真]
- Bình Văn [平文]
- Tân Hưng [新興]
- Cửu Đức [九德]
- Văn Lang [文郎]
Bản đồ cương vực của nước Văn Lang [lưu ý: đây chỉ là ước chừng, vì ghi chép địa lý thời đó là chưa rõ ràng]
Các tài liệu nghiên cứu sau này cho rằng lãnh thổ nước Văn Lang bao gồm khu vực Bắc Bộ và ba tỉnh Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh ngày nay, thậm chí kéo dài tới Thừa Thiên Huế[5], dựa trên các di tích văn hóa đồ đồng đã được phát hiện, thời kỳ Văn Lang của các vua Hùng tương ứng với thời kỳ văn hoá Đông Sơn [từ năm 696 TCN - 682 TCN]
Mười lăm bộ, ở Sử cũ có chép đầy đủ tên riêng, là:
1] Văn Lang[文郎]
2] Giao Chỉ [交趾]
3] Chu Diên [朱鳶]
4] Võ Ninh [武寧]
5] Phúc Lộc[福祿]
6] Việt Thường[越裳]
7] Ninh Hải [陸海]
8] Dương Tuyền [陽泉]
Nhà nước Văn Lang trên bản đồ châu Á [300 TCN], được thể hiện màu đỏ [Vương quốc của người Việt]
9] Lục Hải [陸海]
10] Võ Định [武定]
11] Hoài Hoan [懷驩]
12] Cửu Chân [九真]
13] Bình Văn [平文]
14] Tân Hưng [新興]
15] Cửu Đức [九德]
Người đời sau có lấy tên các bộ ấy để chú sách Dư địa chí. Nay xem như ở Sử Khân định khảo và chú, từ nước Ngô mới đặt quận Cửu Đức [nay là đất Hà Tĩnh] mà đến đời thuộc hán mới có huyện Chu Diên [nay là đất Vĩnh Tường]. Nhân Nhân thế xem ra thời cả như như mười ba bộ kia, có nhẽ đều là sau khi Triệu Đà thống trị ta, mới đạt đặt tên ấy. 15 bộ chia đây, không biết cõi đất ra làm sao, nhưng hẳn chỉ có những tên gọi rất đơn sơ mà không truyền lại đến nay vậy. Vậy nay chỉ tạm biết là mười lăm bộ mà không dám theo ở Sử cũ liệt tên.
Đứng đầu nhà nước là Hùng Vương, trong triều đình có các quan giúp việc là Lạc Hầu, quan Lạc Tướng cai quản các bộ địa phương, dưới Lạc Tướng là các quan Bồ Chính cai quản từng khu vực nhỏ [làng]. Theo các tư liệu cổ, các vị vua cai trị nước Văn Lang có tất cả 18 đời [hoặc dòng] vua. Mới đặt tên quan. Tướng văn gọi là Lạc hầu; tướng võ gọi là Lạc tướng; các quan nhỏ, gọi là Bồ chánh; con trai vua gọi là Quan lang; con gái vua gọi là Mỵ nương. Ngôi vị cha truyền con nối, gọi là phụ đạo.
Xã hội có giai cấp có lẽ chưa xuất hiện, nhưng chắc chắn đã xuất hiện sự phân tầng. Theo Lĩnh Nam chích quái, tôi tớ được gọi là xao nếu là nữ, và xung nếu là nam, kẻ bề dưới là hôn. Xao có thể được gắn với sao trong tiếng Thái: con gái, hôn của tiếng Chăm và ho hun của tiếng Jarai và côn huon trong tiếng Thái là những từ dùng để gọi các nô lệ chuyên làm việc nhà.
Quan điểm về đặc tính của nhà nước Văn Lang rất đa dạng. Có nhiều quan điểm khác nhau trong đó có quan điểm của GS. Hà Văn Tấn Lưu trữ 2016-03-04 tại Wayback Machine cho rằng nhà nước Văn Lang chỉ là một cái làng lớn [Hà Văn Tấn, Làng, liên làng và siêu làng [Mấy vấn đề về phương pháp], Tạp chí Khoa học, Đại học Tổng hợp Hà Nội, số 1, 1987, in lại trong Một số vấn đề Lý luận Sử học, Nhà xuất bản ĐHQGHN, 2007]; quan điểm của tác giả Nguyễn Minh Tuấn cho rằng: Nhà nước Văn Lang thực chất là một "nhà nước siêu làng", thể hiện cả ở sự liên kết giữa làng và nước, chứ không chỉ là sự liên kết giữa các làng với nhau. Theo tác giả, tính chất "siêu làng" thể hiện ít nhất ở ba khía cạnh: Thứ nhất, về nội dung, nhà nước mang dáng dấp của một cái làng lớn có tính liên kết mạnh, tính đại diện cao và tính giai cấp yếu. Thứ hai, về phạm vi và tính chất liên kết, quan hệ làng nước mang tính hoà đồng, lưỡng hợp, chưa có sự phân định rạch ròi về chức năng, thẩm quyền giữa làng và nước. Thứ ba, về thời gian, nhà nước Văn Lang dần được hình thành trong một quá trình rất lâu dài[6].
Cuối thời Hồng Bàng, theo ĐVSKTT cũng như theo Đại Việt sử lược, do nhiều lần bị vua Thục sang đánh nhưng nhờ binh cường tướng giỏi nên đều thắng nên vua Hùng sinh ra kiêu ngạo, chểnh mảng võ bị, ngày chỉ uống rượu ăn tiệc làm vui. Năm 258 TCN, cháu vua Thục là Thục Phán sang đánh, vua còn mải mê uống rượu, khi quân Thục đến gần vua nhảy xuống giếng chết, quân lính đầu hàng. Thục Vương chiếm lấy nước, sáp nhập và thành lập nước Âu Lạc.
- Đại Việt sử ký toàn thư, Ngô Sĩ Liên
- Đại Việt sử lược, khuyết danh - Trần Quốc Vượng dịch
- Chú thích
- ^ Trần Quốc Vượng,"Từ truyện ngụ ngôn đến lịch sử", sđd, trang 148-155
- ^ Từ Văn Lang đến Thăng Long - Quá trình tìm chọn kinh đô muôn đời của đất nước [1]
- ^ [2][liên kết hỏng]
- ^ “Việt Sử lược”.
- ^ “LỊCH SỬ TT-HUẾ”. Báo Thừa-Thiên-Huế.
- ^ Nguyễn Minh Tuấn, Nhà nước Văn Lang - nhà nước siêu làng, Tạp chí Khoa học, Đại học Quốc gia Hà nội, chuyên san Kinh tế - Luật, Tập 23, Số 3, năm 2007
- Hùng Vương
- Hồng Bàng
- Phong Châu [kinh đô]
- Vũ Ninh [bộ]
- Việt Thường
- Thánh Gióng
- Sơn Tinh
- Thủy Tinh [nhân vật]
- Mai An Tiêm
- Chử Đồng Tử
- Mỵ Nương
- Lang Liêu
- Văn hóa Đông Sơn
- Trống đồng Đông Sơn
- Lạc Việt
- Âu Việt
- An Dương Vương
- Triệu Đà
- Âu Lạc
- Nam Việt
| Wikimedia Commons có thêm hình ảnh và phương tiện truyền tải về Văn Lang. |
- Văn Lang tại Từ điển bách khoa Việt Nam
- Van Lang [legendary kingdom, Vietnam] tại Encyclopædia Britannica [tiếng Anh]
Lấy từ “//vi.wikipedia.org/w/index.php?title=Văn_Lang&oldid=68473108”