Cách viết đoạn văn nghị luận xã hội nói chung

Trong các đề thi THPT QG môn Ngữ văn, nghị luận xã hội luôn chiếm từ 2 cho đến 3 điểm. Nắm được cách viết văn nghị luận xã hội đúng chuẩn sẽ giúp em giành được trọn vẹn số điểm trên. Đồng thời giúp em tiết kiệm thời gian cho bài văn nghị luận văn học tiếp theo. Dưới đây là hướng dẫn viết đoạn nghị luận xã hội theo đúng 8 bước hoàn chỉnh nhất dành cho mọi loại đề nghị luận xã hội lớp 12

Nắm được cách viết đoạn văn nghị luận xã hội em sẽ chỉ mất khoảng 10-15 phút cho đoạn văn 200 chữ

Contents

1 1, Hướng dẫn cách viết văn nghị luận xã hội theo 8 bước hoàn chỉnh2 2, Hướng dẫn cách viết văn nghị luận xã hội tích hợp Đọc hiểu2.3 Hướng dẫn làm bài2.3.2 Dàn ý chi tiết 

1, Hướng dẫn cách viết văn nghị luận xã hội theo 8 bước hoàn chỉnh

Với bất cứu một đề nghị luận xã hội nào, khung bài viết này cũng có thể áp dụng được. Tùy theo từng yêu cầu của đề mà em có thể lược bớt những bước không cần thiết.

Đang xem: Cấu trúc chung của bài văn nghị luận xã hội

Bước 1 – Viết câu mở đoạn: Giới thiệu chủ đề bài nghị luận xã hội

Tùy theo dung lượng của đoạn văn nghị luận xã hội mà em có thể chọn viết phần mở bài dài hay ngắn. Tuy nhiên hiện nay độ dài cho đoạn văn nghị luận xã hội chỉ là 200 chữ. Do đó cách viết văn nghị luận xã hội cho câu mở đoạn của các em cần hết sức ngắn gọn. Chỉ nên từ 1 đến 2 câu văn và giới thiệu trực tiếp về chủ đề bài viết 

Bước 2 – Giải thích những từ ngữ trọng tâm

Bao gồm các khái niệm, các từ ngữ đặc biệt, nghĩa đen, nghĩa bóng [nếu có] của chúng. Từ đó, giải thích ý nghĩa khái quát của câu nói, lời nhận định, mẩu truyện ngụ ngôn… được trích dẫn trong bài đọc [với các đề tích hợp đọc hiểu]. Đây còn là bước dẫn giúp em chuyển sang phần thân đoạn. 

Bước 3: Nêu luận điểm và dẫn chứng để phân tích luận điểm

Đây là bước đầu tiên của phần nghị luận trong thân đoạn. Do đó em phải nêu được luận điểm chính số 1 của bài. Sau đó đưa ra dẫn chứng và tiến hành phân tích dẫn chứng để phân tích luận điểm. 

Chú ý với cách viết văn nghị luận xã hội khi đưa ra hệ thống dẫn chứng, cần đưa từ phạm vi rộng đến phạm vi hẹp [hoặc ngược lại] để dẫn chứng có được tính thống nhất. Ví dụ: lấy dẫn chứng từ bản thân -> gia đình -> xã hội hoặc từ xã hội -> gia đình -> bản thân. Tránh sắp xếp dẫn chứng lộn xộn: bản thân -> xã hội -> gia đình sẽ làm đoạn văn nghị luận trở nên thiếu thuyết phục

Cách liệt kê dẫn chứng trong văn nghị luận xã hội

Hướng dẫn viết bài văn chuẩn cấu trúc bài văn nghị luận xã hội mẫu

Bước 4: Phân tích nguyên nhân của vấn đề

Khi phân tích nguyên nhân, người viết cần nêu được cả 2 khía cạnh. Bao gồm nguyên nhân chủ quan lẫn nguyên nhân khách quan của vấn đề. Chú ý với mỗi khía cạnh nêu tối đa 2 nguyên nhân chính. Để tránh đoạn văn nghị luận xã hội 200 chữ bị lan man, dài dòng. Khi đưa ra hệ thống các nguyên nhân cũng cần sắp xếp theo thứ tự nhất định. 

Bước 5: Phân tích những ảnh hưởng của vấn đề 

Tương tự như khi phân tích nguyên nhân, khi nêu lên những ảnh hưởng của sự việc, em hãy cố gắng nêu cả những tác động tích cực lẫn tiêu cực của hành động đó tới xã hội cũng như với mỗi cá nhân. Không nên chỉ đưa ra tác động một chiều, tránh bài nghị luận xã hội 200 chữ bị thiên kiến. 

Bước 6: Mở rộng vấn đề cần nghị luận 

Để có được cách viết văn nghị luận xã hội một cách đa chiều hơn, sâu sắc hơn em có thể sử dụng một số kỹ thuật mở rộng vấn đề nghị luận như sau

Giải thích: Không chỉ đưa ra biểu hiện của thực trạng mà em có thể tiến hành lý giải thực trạng đó bằng thực tế

Liên hệ với những chủ đề có điểm tương đồng: Ví dụ khi nói về vấn đề tai nạn giao thông, em có thể đưa thêm dẫn chứng về tỷ lệ tử vong của các căn bệnh khác. Để so sánh và làm nổi bật tỷ lệ tử vong lớn của tai nạn giao thông 

Lật ngược vấn đề: Đặt ra giả thiết trái ngược và tiến hành phân tích, bác bỏ, đưa ra kết luận

Bước 7: Nhấn mạnh quan điểm cá nhân về vấn đề 

Vì là một bài văn nghị luận xã hội nên người viết phải khẳng định được quan điểm của mình [đồng ý/ không đồng ý, tán thành/ bác bỏ]. Cũng có thể sử dụng cách viết văn nghị luận xã hội đưa ra ý kiến trung lập. Nhưng phải nêu đầy đủ được các mặt lợi ích cũng như hạn chế của vấn đề và phân tích sâu sắc. 

Bước 8: Rút ra bài học cho bản thân và cho xã hội

Từ thực trạng, lợi ích cũng như tác hại, người viết nên khái quát lại bài học dành cho bản thân. Phần nêu bài học chỉ nên nêu ngắn gọn, tránh lan man. 

Dàn ý nghị luận xã hội chi tiết và đáp án bộ đề Đọc hiểu ôn thi THPT Quốc gia

2, Hướng dẫn cách viết văn nghị luận xã hội tích hợp Đọc hiểu

Thế nào là đề NLXH tích hợp Đọc hiểu

Hiện nay xu hướng chung trong các đề thi môn Ngữ văn THPTQG và đề thi vào lớp 10 chính là nghị luận xã hội tích hợp với Đọc hiểu. Liệu cách viết văn nghị luận xã hội tích hợp có gì khác với dạng bài cũ hay không?

Trước hết, cấu trúc đề thi môn Ngữ văn sẽ chỉ gồm 2 phần: Đọc hiểu [3 điểm] và Làm văn [7 điểm]. Trong đó, phần Đọc hiểu sẽ gồm 1 văn bản [bài văn, bài báo, đoạn thơ,…] và 4 câu hỏi ngắn. Câu hỏi nghị luận xã hội sẽ gộp vào phần 2 [Làm văn] và thường có dạng: Dựa vào văn bản ở phần Đọc hiểu phía trên, em hãy viết 1 đoạn văn nghị luận xã hội 200 chữ về chủ đề được đặt ra trong bài […]

Ví dụ một đề thi nghị luận xã hội tích hợp đọc hiểu sẽ có dạng như sau

Đề bài mẫu

Ai cũng biết, người biết suy nghĩ phải trái, biết lý lẽ là những người không sống tùy tiện. Mọi lời nói, suy nghĩ và việc làm của họ luôn hướng tới cái hay, cái đẹp; hướng tới lợi ích bản thân trong mối quan hệ với lợi ích chung của những người xung quanh. Cách sống đó là món trang sức quý giá nhất mà mỗi người tự trang bị cho mình thông qua học vấn, cụ thể là từ việc đọc sách.

[2] Đọc sách thể dục thể thao, chúng ta biết rèn luyện sức khỏe dẻo dai bền bỉ hơn. Đọc sách triết học, chúng ta nhận ra những quy luật và những diễn biến ý thức hệ trong cuộc sống, từ đó hình thành cách nhìn và cách nghĩ của bản thân. Đọc sách vật lý chúng ta hiểu biết về quy luật vận động của thế giới tự nhiên hơn, từ đó ứng dụng vào cuộc sống.

Đọc sách văn học để hình thành cảm xúc, thái độ hợp lý trước mọi cảnh ngộ, cuộc đời; xây dựng đời sống hài hòa, nhân văn, có chiều sâu… Tóm lại, sách đem đến cho con người một cuộc sống tốt đẹp, hòa hợp giữa bản thân với cộng đồng, môi trường xung quanh, xã hội và cả nhân loại.

Xem thêm: Soạn Bài Các Thao Tác Nghị Luận – Ngữ Văn 10, Soạn Bài Các Thao Tác Nghị Luận

[3] Dĩ nhiên, những điều được trình bày phía trên không phải là tất cả những lợi ích mang lại của việc đọc sách. Chúng ta còn có thể thấy, người đọc nhiều sách có kiến thức sâu rộng, hội tụ nhiều năng lực, lời nói có cơ sở và có uy tín nên được mọi người lắng nghe, xem trọng… Nhưng ai cũng biết, đọc sách trước tiên là để giúp mình sống tốt hơn

Hãy viết một đoạn văn [khoảng 200 chữ] trình bày suy nghĩ của anh/chị về ý kiến được nêu ra ở phần đọc hiểu: Đọc sách trước tiên là để giúp mình sống tốt hơn.

Xem thêm: bảng tính lún đồ án nền móng

Sách là nguồn cung cáp tri thức không thể thay thế

Hướng dẫn làm bài

Các ý chính cần triển khaiTác dụng của đọc sách tới cá nhânTình trạng đọc sách hiện nayNguyên nhânNhững hạn chế, bất cập của thị trường sách.

Bộ 8 đề nghị luận xã hội ôn thi THPT QG 2020 có đáp án

Dàn ý chi tiết 

A/ Mở đoạnVai trò của đọc sách là cung cấp tri thức. Đây là vai trò không thể thay thế được

B/ Thân đoạn

1- Tình trạng đọc sách hiện nay

Theo khảo sát nhanh về những việc làm trong thời gian rảnh rỗi. Thì có tới 41,7% bạn trẻ trả lời là lên mạng, 20% xem phim, 16,7% nghe nhạc và chỉ có 15% trả lời là đọc sách

Bộ 3 đề nghị luận xã hội 200 chữ – đáp án và dàn ý chi tiết

2 – Nguyên nhân Cá nhân/ chủ quan: Áp lực công việc, không còn thời gian rảnh rỗi để đọc sách. Sử dụng các phương tiện khác sẽ nhanh và tiện ích hơn;Xã hội/ Khách quan: Sự phát triển của công nghệ thông tin, công nghệ điện tử số. Làm cho hình thức và phương thức đọc sách có nhiều thay đổi. Việc đọc sách không nhất thiết là đọc các trang in. Mà giới trẻ có thể đọc những trang sách điện tử bất cứ lúc nào và bất cứ ở đâu. Các nhà xuất bản chạy theo lợi nhuận xuất bản nhiều loại sách kém chất lượng nhưng được phát hành ồ ạt làm mất niềm tin và tình yêu vào sách…

3 – Khẳng định có những tri thức không thể có được nếu không đọc sách 

4 – Sách điện tử có những lợi ích nhất định

=> cũng có thể thay thế được cho sách giấy, miễn là người đọc hấp thu được tri thức

C/ Kết đoạn 

Trên đây là cách viết văn nghị luận xã hội theo 8 bước giúp các em ăn chắc 2 điểm trong đề THPT QG. Tùy theo từng đề văn cụ thể mà em có thể bớt một số nội dung không cần thiết nhưng nhìn chung đây là trình tự chuẩn nhất khi viết đoạn văn NLXH 200 chữ. Chúc các em ôn tập tốt!

Xem thêm bài viết thuộc chuyên mục: Luận văn

21 Tháng 11, 2019

Trong cấu trúc đề thi môn Ngữ văn hiện nay thường xuất hiện dạng bài nghị luận xã hội với câu hỏi viết đoạn văn 200 chữ. Đề tài thường dựa vào câu hỏi đọc hiểu ở phần 1 hoặc cũng có thể là một câu hỏi độc lập. Nhìn chung, chúng đều có chung cách viết đoạn văn nghị luận cơ bản theo từng bước: giới thiệu sơ lược, phân tích biểu hiện, phân tích nguyên nhân, phân tích ảnh hưởng và cuối cùng là rút ra bài học.

1, Hướng dẫn cách viết đoạn văn nghị luận xã hội chung

Bước 1: Phân tích sơ lược về vấn đề: Bước đầu tiên trong một bài nghị luận xã hội là dẫn dắt, giới thiệu và phân tích vấn đề xã hội được đặt ra trong

Bước 2 cách viết đoạn văn nghị luận: Phân tích biểu hiện và thực trạng của vấn đề xã hội

• Những biểu hiện và thực trạng được thể hiện trong đề bài
• Những dẫn chứng được nghe, được biết và được chứng kiến
• Những dẫn chứng được lấy từ phạm vi rộng [xã hội] cho đến phạm vi hẹp hơn [gia đình, trường lớp, địa phương nơi em sinh sống]

Bước 3: Phân tích nguyên nhân của vấn đề xã hội

Khi phân tích nguyên nhân trong các đoạn văn nghị luận xã hội 200 chữ cần cố gắng liệt kê được cả nguyên nhân chủ quan và nguyên nhân khách quan của vấn đề xã hội. Nguyên nhân chủ quan là những nguyên nhân xuất hiện từ nội tại của vấn đề, do những nhân tố liên quan đến vấn đề tác động và gây nên. Ngược lại, nguyên nhân khách quan là những nguyên nhân xuất hiện bên ngoài của vấn đề

Bước 4: Phân tích ảnh hưởng của vấn đề xã hội

Khi phân tích ảnh hưởng của vấn đề cần phân tích trên 3 phương diện như sau

• Đối với nhân vật trong tác phẩm [nếu có]: Phân tích từ thực trạng và tình huống của nhân vật để rút ra kết luận
• Đối với xã hội: từ những biểu hiện và thực trạng đã phân tích, học sinh nêu lên những ảnh hưởng của vấn đề đối với xã hội
• Đối với mỗi người: từ những tác động tới xã hội dẫn đến ảnh hưởng đối với mỗi người/ mỗi nhóm người

Bước 5 trong cách viết đoạn văn nghị luận xã hội 200 chữ: Hướng phân tích và bàn luận sâu thêm về vấn đề trong dàn ý bài văn nghị luận xã hội

Trước hết cần khẳng định lại quan điểm của học sinh về vấn đề xã hội đang được bàn luận: Tốt hay xấu, nên suy tôn hay nên bác bỏ. Sau đó là một số lí giải ngắn gọn theo quan điểm của bản thân giải thích cho khẳng định vừa nêu. Bước khẳng định này ngoài việc nhấn mạnh ý kiến của bản thân còn đóng vai trò là câu văn chuyển ý cho đoạn

Khi mở rộng vấn đề xã hội đang được bàn luận, ta có thể áp dụng một hoặc nhiều cách viết đoạn văn nghị luận sau đây

• Một là mở rộng bằng cách giải thích và chứng minh vấn đề
• Hai là mở rộng bằng cách đào sâu thêm vấn đề. Ta có thể mở rộng đối tượng được đề cập, mở rộng phạm vi mà vấn đề xã hội đó gây ảnh hưởng,…
• Ba là mở rộng bằng lật ngược lại vấn đề. Ta có thể đặt ra giả thiết trái ngược lại so với thực trạng hiện tại của vấn đề, sau đó tiến hành phân tích mặt lợi và của vấn đề.

Bước 6 cách viết đoạn văn nghị luận: Rút ra bài học cho bản thân

Bước cuối cùng của bài nghị luận xã hội, ta cần nêu lên được bài học kinh nghiệm cho bản thân và rút ra thông điệp chung cho vấn đề xã hội được đặt ra từ đầu

2, Hướng dẫn cách viết đoạn văn nghị luận trong đề thi minh họa

Đọc đoạn trích sau và trả lời các câu hỏi:

Một tư tưởng chuẩn bị cho một tương lai vững bền là phải bắt đầu làm điều gì đó trước, để đón nhận nó và song vì chân lí đó. Trồng cây xanh là một lẽ sống không chỉ một công việc mà là một triết lí nảy sinh từ sự phát triển cho sự nghiệp và dân tộc. Bác thể hiện tư tưởng của mình một cách giản dị khi phát động “Tết trồng cây” rằng, chúng ta sẽ có những cây vừa ăn quả, vừa có hoa, vừa có cả cây làm cột nhà. Thêm nữa, Người còn tô đậm cho một tương lai của môi trường sống; khi ấy phong cảnh nước ta sẽ ngày càng tươi đẹp hơn, khí hậu điều hòa hơn, cây gỗ đầy đủ hơn. Điều đó sẽ góp phần quan trọng vào việc cải thiện đời sống của dân tộc ta. […]

Tư tưởng của Bác Hồ ngày càng sâu sắc và là ngọn đuốc chỉ đường cho một tương lai của dân tộc ta trong nhiều lĩnh vực kinh tế khác. Nếu điểm lại những vụ cháy rừng, hay những trận lũ lụt liên tiếp xảy ra trên vùng cao, mới thấy triết lí của Bác trong “Tết trồng cây” thấu tình đạt lí làm sao. Sự hối hận đã trở nên muộn màng khi con người triệt phá rừng cây. Bọn lâm tặc là những kẻ tội đồ cần phải trừng phạt. Nhưng con người nếu không có trách nhiệm với mỗi cây xanh, mỗi cánh rừng cũng sẽ trở nên đồng phạm phá hoại màu xanh và tàn phá sự sống của chính mình. Mỗi cây xanh bị đốn chặt là một tội ác. Hạ sát thiên nhiên bao giờ cũng để lại hậu quả lâu dài. Và máu người lại đổ xuống. Mạng người lại bị vùi lấp trong những cơn lũ tràn về bất ngờ hay những trận lở núi ập xuống đem lại tai họa khó lường.

[Chung Tử, 55 mùa xuân và “Tết trồng cây”, Số Xuân Ất Mùi tạp chí Tri thức và Thời đại, 1+2/2015]

Hãy viết một đoạn văn [khoảng 200 chữ] trình bày suy nghĩ của anh/chị về ý kiến được nêu ra ở phần đọc hiểu: Nhưng con người nếu không có trách nhiệm với mỗi cây xanh, mỗi cảnh rừng cũng sẽ trở nên đồng phạm phá hoại màu xanh và tàn phá sự sống của chính mình.

Hướng triển khai chung cho chuyên đề: viết đoạn văn nghị luận xã hội

– Vai trò của cây xanh với sự sống con người

– Hậu quả của việc chặt phá cây xanh, tàn phá môi trường sống;

– Ý thức của con người trong việc bảo vệ cuộc sống của chính mình.

Có thể lựa chọn các thao tác lập luận phù hợp để triển khai vấn đề nghị luận theo nhiều cách nhưng cần nêu lý lẽ để khẳng định tính đúng đắn và cần thiết của vấn đề nghị luận. Có thể làm theo cách viết đoạn văn nghị luận mẫu dưới đây

– Vai trò của cây xanh đối với cuộc sống:

+ Tạo nên cảm giác nhẹ nhàng và thư thái, như tìm được chốn yên bình sau khoảng thời gian ồn ào vội vã của cuộc sống.

+ Việc kết hợp hài hòa cây xanh và các công trình kiến trúc góp phần tôn tạo thêm vẻ đẹp, phát huy tác dụng của các công trình xung quanh như nhà ở cao tầng, biệt thự, bồn hoa, tượng đài…

– Hậu quả của việc chặt phá cây xanh, phá hủy môi trường sống:

+ Cây xanh được xem là một máy điều hòa không khí, máy hút bụi.. .thiếu cây xanh sẽ làm mất cân bằng hệ sinh thái;

+ Không có cây xanh thì các vấn đề thiên tai như lũ lụt, hạn hán, sạt lở đất, sẽ xảy ra thường xuyên, gây thiệt hại rất lớn về người và của;

+ Chặt phá rừng thiếu quy hoạch dẫn đến vấn nạn nhiều loài động vật hoang dã cũng đang trên đà tuyệt chủng…

-> Không có cây xanh thì môi trường sống của chúng ta sẽ dần bị tàn phá, hủy hoại.

– Ý thức, trách nhiệm của con người trong việc trồng cây xanh, bảo vệ môi trường sống

+ Bảo vệ môi trường xanh, sạch, đẹp không phải là một nhiệm vụ hay một “công trình” mà đó là ý thức trách nhiệm của từng người, từng cá nhân. Mỗi chúng ta phải biết tự giữ gìn nguồn sống của chính mình. Muốn vậy, chúng ta phải ý thức được trách nhiệm bảo vệ môi trường, cũng chính là bảo vệ sự sống của chúng ta.

+ Thanh niên là tầng lớp tiên phong, đi đầu trong mọi phong trào và hoạt động. Thanh niên hãy cùng nhau bắt tay vào hành động từ những việc làm nhỏ nhất: trồng cây, chăm sóc cây xanh; kêu gọi mọi người chung tay giữ gìn vệ sinh chung, cùng nhau bảo vệ môi trường, bảo vệ sự sống của chúng ta.

+ Môi trường là mái nhà chung của toàn nhân loại, bảo vệ môi trường không phải là một lời nói suông mà đang đòi hỏi cấp thiết và nên phải hành động ngay, bởi lẽ bảo vệ môi trường là bảo vệ cuộc sống của chúng ta.

Bởi vậy, tất cả chúng ta hãy chung tay lũy sức bảo vệ môi trường và tránh gây ô nhiễm. Vì tương lai của một trái đất xanh, sạch, đẹp và vì cuộc sống của chính chúng ta và của các thế hệ sau.

+ Vấn đề thiết kế cây xanh cần được tiến hành sớm và có kế hoạch rõ ràng ngay từ đầu. Cần nghiên cứu, bố trí hợp lí, khoa học, tránh chắp vá, sửa đổi quá nhiều sau này cũng như tránh gây trở ngại cho các công trình khác. Những phần diện tích nếu có kế hoạch cụ thể trước sẽ rất thuận lợi, chủ động cho việc thiết kế hệ thống cây xanh ở mỗi khu vực.

Bước cuối cùng trong cách viết đoạn văn nghị luận là nêu lên thông điệp:

“Hãy đối xử tốt với thiên nhiên, sống thân thiện với môi trường, ta sẽ tận hưởng được những giây phút thư giãn, thoải mái trong bầu không khí trong lành, được tận hưởng những cảnh đẹp từ thiên nhiên. Bảo vệ môi trường là bảo vệ sự sống của chính mình”

“Mỗi cây xanh được trồng sẽ là một cam kết về hành động cụ thể nhằm chống lại biến đổi khí hậu, là niềm hi vọng hướng tới tương lai bền vững và tốt đẹp hơn”

Để viết được một đoạn văn hay một bài văn nghị luận không khó, chỉ cần các em tuân thủ cách viết đoạn văn nghị luận theo 6 bước phía trên. Cuối cùng, ngoài các kiến thức trong sách giáo khoa, học sinh nên tăng cường hiểu biết về đời sống để có vốn kiến thức xã hội cho bài văn nghị luận.

Mọi thông tin xin mời liên hệ:

• CCBook – Đọc là đỗ
• Địa chỉ: Số 10 Dương Quảng Hàm, Cầu Giấy, Hà Nội
• Hotline: 024.3399.2266
• Email: [email protected]

Nguồn: ccbook.vn